zywaw na matas ita’ Atayal 泰雅族的紋面 |
ita’ Tayal hiya’ ga, ini’ balay hmut mqyanux ru cingay balay uzi qu gaga’ ta’.ta’ qu matas qani hiya’ ga, nyux yan ke’ pin’aras na bnkis ta’ mha, “matas qani hiya’ ga, nyux mpngsa’ squ qinbaqan na ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril ka mosa’ thuyay mqyanux nanak.”nanu’ yasa ini’ nha’ hmci balay qu matas qani. cingay balay qu pinqzywan nha’ squ ’ringan na matas qani.nyux qutux qu pinqzywan nha’ qani.nanu’ ta’ qu ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril na ita’ Tayal mga, tehuk kawas nha’ lga, siki “baq mtzywaw” ma.son mha “baq mtzywaw” qani hiya mga, ’laqi’ mlikuy hiya’ ga, siki baq musa’ cinqsinuw, baq mnayang ru kya kruma’ ga, siki mnwah mluw mgaga’ lga, yasa qu ptasan nha’ rqyas la.’laqi’ kneril hiya’ ga, siki baq tminun, baq smrzyut ngasal lga, yasa qu ptasan nha’ rqyas uzi la.ta’ qu ’laqi’ mlikuy’ ka pintasan rqyas nya’ qasa ga, “mlikuy balay” son nha’ la ru ana magal bes la.’laqi’ kneril ka pintasan rqyas nya’ qasa uzi ga, “kneril balay” son nha’ la ru ana nha’ wahan smze’ la.strahu’ nha’ balay qu mlikuy ru kneril ka pintasan qasa.“mlikuy balay” ru “kneril balay” qasa ga, thuyay nanak ps’urux squ qutux ngasal lma. qeqaya’ na matas qani ga, kinbalay nha’ nanak.sazing qu p_yang qeqaya’ na matas qani--atuk ru ttucing.atuk hiya’ ga, kinbalay nha’ na bhray ka khi’ ru lngosun, ini’ ga, rom ka ntaq nha’ na ruma’.s’agal nha’ teta’ mtzyu’ hazi khi’ na bhray, ini’ ga, rom ntaq nha’ na ruma’ ru pbkgun nha’ ru psktan nha’ mhul sa babaw na lhmiq na qlcing.nanu’ yani qu atuk na matas.atuk qani hiya’ ga, s’atuk nha’ sa tocing, qabay ru rqyas na ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril.ttucing hiya’ ga, ntaq nha’ na qhuniq.yasa qu stucing nha’ sa atuk i trang matas mha ma.ta’ qu iloh na pintasan qasa hiya’ mga, ’nagal nha’ ze’zyu’ na qhutul ru q_yaqun nha’ na qsya’.yasa qu ssom nha’ sa pintasan qasa. matas qani ga, maki nanak qu gaga’ nya’.ta’ qu squliq ka mwah matas qasa mga, ini’ nha’ hmci uzi.siki bebnkis cikay na kneril ru baq balay matas ga, yasa qu splawa’ nha’ mwah matas ma.kneril ka mwah matas qasa ga, siki mtasaw balay qu inlungan nya’ ru iyat min’apal ki squliq ga, yasa qu thuyay matas mha ma.mha ni si phmut ru ini’ gluw sa gaga’ na binkisan ta’ mqyanux qu kneril ka ppatas qasa mga, psaniq son nha’.mutu mpangih ru ini’ kbetunux ktan qu pintasan nya’ qasa ma.qutux lozi ga, ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril ka aki mwah ppatas rqyas nha’ qasa mga, siki ini’ p’apal ki squliq ru ini’ phmut mqyanux ga, mosa’ blaq qu pintasan nha’ qasa ma. matas qani mga, ini’ nha’ ptasi te muyaw na ngasal ma.psaniq son nha’ uzi.s’usa’ nha’ tmatak te llingay na qalang ru ptasan nha’ kya la.trang nyux matas mga, ini’ nha’ ’se km_yaya’ mita’ uzi ma gi psaniq son nha’.teta’ magal ryax qu pintasan nha’ qasa lmga, ana nha’ son mita’ mcisal qu ssquliq ka pintasan qasa la.nanu’ matas qani ga, memaw msramu’ kwara’ qu pintasan qasa.m’ba’ kwara’ qu rqyas nha’ ru mxal balay ma.qani hiya’ ga, sspung nha’ squ ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril na Tayal uzi.nanu’ yasa thuyay m’likuy balay ru thuyay m’kneril balay ga, iyat balay kinqeri’ na zywaw. ’aring sraral lga, ita’ Tayal ga, sgsu’ balay knita’ ta’ squ zywaw na matas qani.ta’ qu kyopan ta’ na Gipun lga, laxi qu gaga’ na matas qani hiya’ son ta’ na Gipun.nanu’ yasa misuw qani lga, wal mpkyut qu gaga’ na matas qani la. |
| ita’ Tayal hiya’ ga, ini’ balay hmut mqyanux ru cingay balay uzi qu gaga’ ta’. 我們泰雅族是個非常守本分的民族，而且習俗也很多。 |
| ta’ qu matas qani hiya’ ga, nyux yan ke’ pin’aras na bnkis ta’ mha, “matas qani hiya’ ga, nyux mpngsa’ squ qinbaqan na ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril ka mosa’ thuyay mqyanux nanak.” 關於紋面的習俗，就如同我們祖先的遺訓說：「紋面象徵著泰雅男孩或泰雅女孩將有能力獨立生活。」 |
| nanu’ yasa ini’ nha’ hmci balay qu matas qani. 因此，紋面是一件非常慎重的事情。 |
| cingay balay qu pinqzywan nha’ squ ’ringan na matas qani. 關於紋面的起源，眾說紛紜。 |
| nyux qutux qu pinqzywan nha’ qani. 有一則說法是這麼說的。 |
| nanu’ ta’ qu ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril na ita’ Tayal mga, tehuk kawas nha’ lga, siki “baq mtzywaw” ma. 泰雅族的男孩及女孩到了一定的年齡就必須「會工作」。 |
| son mha “baq mtzywaw” qani hiya mga, ’laqi’ mlikuy hiya’ ga, siki baq musa’ cinqsinuw, baq mnayang ru kya kruma’ ga, siki mnwah mluw mgaga’ lga, yasa qu ptasan nha’ rqyas la. 對男孩來說，所謂「會工作」就是必須會狩獵、會開墾，有些甚至跟隨去殺敵人的首級，然後才會被紋面。 |
| ’laqi’ kneril hiya’ ga, siki baq tminun, baq smrzyut ngasal lga, yasa qu ptasan nha’ rqyas uzi la. 對女孩來說，所謂「會工作」就是必須會織布，以及會做家事，然後也才會被紋面。 |
| ta’ qu ’laqi’ mlikuy’ ka pintasan rqyas nya’ qasa ga, “mlikuy balay” son nha’ la ru ana magal bes la. 紋面的男孩被稱為「真正的男人」，才可以娶妻。 |
| ’laqi’ kneril ka pintasan rqyas nya’ qasa uzi ga, “kneril balay” son nha’ la ru ana nha’ wahan smze’ la. 紋面的女孩被稱為「真正的女人」，才有人來提親。 |
| strahu’ nha’ balay qu mlikuy ru kneril ka pintasan qasa. 紋面的「真正的男人」和「真正的女人」常被讚美。 |
| “mlikuy balay” ru “kneril balay” qasa ga, thuyay nanak ps’urux squ qutux ngasal lma. 「真正的男人」和「真正的女人」可以獨立組成一個家庭。 |
| qeqaya’ na matas qani ga, kinbalay nha’ nanak. 紋面的工具是族人自己製作的。 |
| sazing qu p_yang qeqaya’ na matas qani--atuk ru ttucing. 紋面主要的工具有兩種：「刺青針」和「槌子」。 |
| atuk hiya’ ga, kinbalay nha’ na bhray ka khi’ ru lngosun, ini’ ga, rom ka ntaq nha’ na ruma’. 「刺青針」是由尖細的鐵絲或削過的細竹枝製作而成。 |
| s’agal nha’ teta’ mtzyu’ hazi khi’ na bhray, ini’ ga, rom ntaq nha’ na ruma’ ru pbkgun nha’ ru psktan nha’ mhul sa babaw na lhmiq na qlcing. 族人把六根尖細的鐵絲或削過的細竹枝排列在薄木片上並牢牢地釘綁。 |
| nanu’ yani qu atuk na matas. 這就是紋面的工具「刺青針」。 |
| atuk qani hiya’ ga, s’atuk nha’ sa tocing, qabay ru rqyas na ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril. 「刺青針」是用來刺男孩女孩的額頭、下巴及臉頰的工具。 |
| ttucing hiya’ ga, ntaq nha’ na qhuniq. 「槌子」是用木塊削製而成。 |
| yasa qu stucing nha’ sa atuk i trang matas mha ma. 據說當紋面時，那（槌子）是用來捶打「刺青針」的工具。 |
| ta’ qu iloh na pintasan qasa hiya’ mga, ’nagal nha’ ze’zyu’ na qhutul ru q_yaqun nha’ na qsya’. 至於紋面的顏料，取自於薪柴的炭灰，然後和清水攪拌在一起。 |
| yasa qu ssom nha’ sa pintasan qasa. 那就是被用來敷在臉上紋面處。 |
| matas qani ga, maki nanak qu gaga’ nya’. 紋面有它的規範。 |
| ta’ qu squliq ka mwah matas qasa mga, ini’ nha’ hmci uzi. 據說施行紋面的人也不是任何人隨便都可以當的。 |
| siki bebnkis cikay na kneril ru baq balay matas ga, yasa qu splawa’ nha’ mwah matas ma. 據說必須是年長的婦女，而且真的懂得紋面的技巧，然後會被請來施行紋面。 |
| kneril ka mwah matas qasa ga, siki mtasaw balay qu inlungan nya’ ru iyat min’apal ki squliq ga, yasa qu thuyay matas mha ma. 據說施行紋面的女人必須心靈潔淨，未曾與人私通，如此才能替別人紋面。 |
| mha ni si phmut ru ini’ gluw sa gaga’ na binkisan ta’ mqyanux qu kneril ka ppatas qasa mga, psaniq son nha’. 據說如果施行紋面的女人隨隨便便、不遵守我們祖先的規範，生活糜爛，那就犯了禁忌。 |
| mutu mpangih ru ini’ kbetunux ktan qu pintasan nya’ qasa ma. 據說她所做的紋面通常會長瘡疤，非常難看。 |
| qutux lozi ga, ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril ka aki mwah ppatas rqyas nha’ qasa mga, siki ini’ p’apal ki squliq ru ini’ phmut mqyanux ga, mosa’ blaq qu pintasan nha’ qasa ma. 據說另一方面，將接受紋面的男孩及女孩，必須沒與人有親密行為或生活隨便，那紋面將會圓滿完成。 |
| matas qani mga, ini’ nha’ ptasi te muyaw na ngasal ma. 據說紋面不能在住家裡面進行。 |
| psaniq son nha’ uzi. 據說這也是犯禁忌的。 |
| s’usa’ nha’ tmatak te llingay na qalang ru ptasan nha’ kya la. 族人在部落附近搭起小工寮做為紋面的場所，紋面就在那裡進行。 |
| trang nyux matas mga, ini’ nha’ ’se km_yaya’ mita’ uzi ma gi psaniq son nha’. 據說當施術者正在紋面時，旁人也不能觀看，這是犯禁忌的。 |
| teta’ magal ryax qu pintasan nha’ qasa lmga, ana nha’ son mita’ mcisal qu ssquliq ka pintasan qasa la. 據說大約紋面五天之後，才可以去探視那些被紋面的人。 |
| nanu’ matas qani ga, memaw msramu’ kwara’ qu pintasan qasa. 紋面難免會流血。 |
| m’ba’ kwara’ qu rqyas nha’ ru mxal balay ma. 據說他們（接受紋面的族人）臉部會腫脹，非常疼痛。 |
| qani hiya’ ga, sspung nha’ squ ’laqi’ mlikuy ru ’laqi’ kneril na Tayal uzi. 這也是泰雅男孩及女孩的另一種考驗。 |
| nanu’ yasa thuyay m’likuy balay ru thuyay m’kneril balay ga, iyat balay kinqeri’ na zywaw. 所以要成為「真正的男人」或「真正的女人」不是一件隨隨便便的事情。 |
| ’aring sraral lga, ita’ Tayal ga, sgsu’ balay knita’ ta’ squ zywaw na matas qani. 自古以來，我們泰雅族人就非常重視紋面這個習俗。 |
| ta’ qu kyopan ta’ na Gipun lga, laxi qu gaga’ na matas qani hiya’ son ta’ na Gipun. 日據時期，日本禁止泰雅族紋面。日據時期，日本禁止泰雅族紋面。 |
| nanu’ yasa misuw qani lga, wal mpkyut qu gaga’ na matas qani la. 因此，紋面這個習俗目前已消失匿跡。 |
