語言:
語發中心 - 原住民族語言研究發展中心

Kari msrnecux paru

洪水的故事

Snrnecux paru cbeyo cbeyo bale ka bobo dheran nii mesa.So nii ka kari pnsltudan rudan alang.Bsiyaq riyung qmuyux paru ka karac ciida.Asi maku mesa, “Korong! Korong” hmrenang ka rcilung paru, so hari ga mbruwa ka qsiya.Kika sbbuli mrana quri baro ka langu qsiya rcilung paru di mesa.Ga knddulan moda mubung qsiya rcilung paru ka dheran.Srnecux ba paru.

Qmita ani knkana knrana na langu rcilung ka seediq de, mrrawa qduriq. Mquri kesun daha dgiyaq Rqeda qduriq kana seediq.Mapa laqi ma mawak rudan.Mheyan ppuqun daha ma qyqeya daha.Dmidil rodux ka duma.Niqan naq lmiwaq babuy duri.Ye mesa hawan naq ngalun rnecux rcilung paru peni! nu dungan, kndalax nnklaan daha dgiyaq Rqeda dmeeda de, wada daun mubung rnecux rcilung paru ka alang daha di. Kika msseli puting dgiyaq Rqeda hii kana seediq di, anu ka wano ba puting dgiyaq baro kii ini dheki rnecux rcilung paru. Ga srclingan qsiya rnecux rcilung kana ka dheran di.

Mpprengo ka seediq rudan mnsseli dgiyaq hiya.“Nasi ta huwa kesi pseelih ka rcilung rnecux nii mkkesa.”Kika mangal daha giyas rodux, tama kingal ma bubu ka kingal.Plpilan daha ma sqada daha rcilung rnecux.So kusun de, ga mhuqil siyo rcilung ka daha rodux kii.Ye wada scikul bula rcilung.Ani si ini seelih ka rcilung rnecux.Kika mangal daha giyas babuy di, kingal gipu ma kingal balas.Tnrmaan daha de, wada daha sqada rcilung rnecux hii duri.Kndduwa naq meyah mhuqil siyo rcilung ka daha babuy kii dungan.Uka na ani tntikuh seelih ka rcilung rnecux kii ma, naqah riyung kuxul daha kana seediq ga mnsseli hii.

Msseli ma mpprengo texan dungan ka seediq rudan mneniq dgiyaq hii. Bsiyaq ba pnrngagan daha.Kika psliyun daha kana seediq mneniq puting dgiyaq hiya. Meyah rmengo ka kingal rudan. Mesa, “Ima ta ka ququ mosa kmaro ga thteran rcilung rnecux nii? Asi ka kingal riso ma kingal weewa. Spuwo ta bleyaq lmngelung han.” So kusun na de, hbaro ba ka riso daka weewa meyah smiling ssaan oda kiya.Kika riso mkrkere ma mnanang daka weewa mbtunux ka gneegan rudan.Riso mangal riyung camac ka riso nii ma mkela riyung tminun ka weewa nii.

Kika sbleqan daha bale pnlepin ka riso daka weewa nii. Plkusan daha lukus bgurah, ma pdesan daha pnkingal tubu. Wada mquri siyo rcilung rnecux kana seediq mneniq hii. Mosa hmaduc weewa daka riso nii. Sblequn daha pgkala btuku ka dheya daha nii ma, psaan daha bobo rcilung rnecux baro.Wada thuwe micux icux qsiya ka riso kii, so ka micux asuw. Wada kndudul mquri ckceka rcilung rnecux hii. Theya ka ndaan daha de, so hari waso qhuni qtaan di. Ga bale msbobo rcilung baro.

Ciida de, “Wuq! Wuq!” si hmrenang ka qsiya truma. Kela naq wada tgheguc qluli ka rcilung rnecux kii di. Ye ado ka gaga tgheguc qluli ka qsiya, asi maku spgeriq ka qsiya rcilung rnecux ma sbbula paru. Sklui kana seediq ga dmeeda puting dgiyaq baro hii, ado daha ga ini qtai ka weewa daka riso tnaapa btuku kii di. Ye ga qreengun korung rcilung mesa hii ka duma daha. So kiya hari de, ga daha qbhangun ka hrenang tubu kndalax ckceka rcilung rnecux. Hrenang tnubu na riso daka weewa kii. Malu riyung qbhangan. Kika wada smnegul hrenang tubu kii seelih ka rcilung rnecux di mesa.

Snrnecux paru cbeyo cbeyo bale ka bobo dheran nii mesa.

據說很久很久以前大地曾發生大洪水。

So nii ka kari pnsltudan rudan alang.

部落的族老是這麼傳頌著。

Bsiyaq riyung qmuyux paru ka karac ciida.

當時下了很久的大雨。

Asi maku mesa, “Korong! Korong” hmrenang ka rcilung paru, so hari ga mbruwa ka qsiya.

海水竟發出「轟隆隆」地響聲,猶如水在打雷。

Kika sbbuli mrana quri baro ka langu qsiya rcilung paru di mesa.

聽說海水的浪濤因而往上漲起來。

Ga knddulan moda mubung qsiya rcilung paru ka dheran.

海水逐漸地淹沒著陸地。

Srnecux ba paru.

造成大洪水。

Qmita ani knkana knrana na langu rcilung ka seediq de, mrrawa qduriq.

人們看見海水暴漲,就慌亂的逃走

Mquri kesun daha dgiyaq Rqeda qduriq kana seediq.

所有的人逃難到叫作 Rqeda 的山頭。

Mapa laqi ma mawak rudan.

(他們)揹著小孩、牽著老人。

Mheyan ppuqun daha ma qyqeya daha.

有人扛著食物和生活用具。

Dmidil rodux ka duma.

一些人帶著雞隻。

Niqan naq lmiwaq babuy duri.

也有人趕著豬仔。

Ye mesa hawan naq ngalun rnecux rcilung paru peni!

可能想說被洪水沖走了,可惜啊!

nu dungan, kndalax nnklaan daha dgiyaq Rqeda dmeeda de, wada daun mubung rnecux rcilung paru ka alang daha di.

很不幸的,他們從爬上去的Rqeda山眺望時,他們的部落已遭到洪水的淹沒。

Kika msseli puting dgiyaq Rqeda hii kana seediq di, anu ka wano ba puting dgiyaq baro kii ini dheki rnecux rcilung paru.

因此所有的人都聚集在 Rqeda 山的山頂,因為只有那座山頂是洪水無法淹到的。

Ga srclingan qsiya rnecux rcilung kana ka dheran di.

所有的大地已被洪水所吞沒了。

Mpprengo ka seediq rudan mnsseli dgiyaq hiya.

聚集在山頂的老人們討論著。

“Nasi ta huwa kesi pseelih ka rcilung rnecux nii mkkesa.”

(他們)說:「我們該如何將這洪水退去?」。

Kika mangal daha giyas rodux, tama kingal ma bubu ka kingal.

(他們)抓了兩隻中雞,一隻公的,另一隻是母的。

Plpilan daha ma sqada daha rcilung rnecux.

他們為雞隻妝扮後把牠們扔進洪水裡。

So kusun de, ga mhuqil siyo rcilung ka daha rodux kii.

隔天,那兩隻雞死在洪水岸邊。

Ye wada scikul bula rcilung.

或許是被浪潮沖擊所致。

Ani si ini seelih ka rcilung rnecux.

但洪水並沒有退去。

Kika mangal daha giyas babuy di, kingal gipu ma kingal balas.

接著又抓了兩頭中豬,一隻母的和一隻公的。

Tnrmaan daha de, wada daha sqada rcilung rnecux hii duri.

他們幫豬仔洗過身體後,也把牠們丟入洪水中。

Kndduwa naq meyah mhuqil siyo rcilung ka daha babuy kii dungan.

那兩隻豬仔一樣地死在洪水岸邊。

Uka na ani tntikuh seelih ka rcilung rnecux kii ma, naqah riyung kuxul daha kana seediq ga mnsseli hii.

而洪水沒有一點退去的跡象,聚集在那裡的人們都很難過。

Msseli ma mpprengo texan dungan ka seediq rudan mneniq dgiyaq hii.

聚集在山那裡的族老再次的集會商討著。

Bsiyaq ba pnrngagan daha.

他們為此討論了很久。

Kika psliyun daha kana seediq mneniq puting dgiyaq hiya.

他們集結了所有在山頂上(避難)的人。

Meyah rmengo ka kingal rudan.

有一個族老出面講話。

Mesa, “Ima ta ka ququ mosa kmaro ga thteran rcilung rnecux nii? Asi ka kingal riso ma kingal weewa. Spuwo ta bleyaq lmngelung han.”

(他)說:「我們之中,誰試著去清理阻塞了這洪水的流路?但一定要一位青年和一位少女,我們一起來好好思考吧。」

So kusun na de, hbaro ba ka riso daka weewa meyah smiling ssaan oda kiya.

到了第二天,有許多的青年男女來尋問有關清理洪水流路的事。

Kika riso mkrkere ma mnanang daka weewa mbtunux ka gneegan rudan.

族老們挑選了強健的青年及美麗的少女。

Riso mangal riyung camac ka riso nii ma mkela riyung tminun ka weewa nii.

這位青年是善獵的青年,少女是位善於織布的少女。

Kika sbleqan daha bale pnlepin ka riso daka weewa nii.

他們為這一對青年男女精心妝扮。

Plkusan daha lukus bgurah, ma pdesan daha pnkingal tubu.

讓他們穿著新衣裳,各送給他們一支口簧琴。

Wada mquri siyo rcilung rnecux kana seediq mneniq hii.

所有在那裡(避難)的人都往洪水岸邊走去。

Mosa hmaduc weewa daka riso nii.

他們是要去送那一對青年男女的。

Sblequn daha pgkala btuku ka dheya daha nii ma, psaan daha bobo rcilung rnecux baro.

族人讓那對青年男女小心翼翼地爬上篩籮上,再將他們放到洪水的水面上。

Wada thuwe micux icux qsiya ka riso kii, so ka micux asuw.

那青年慢慢地划著水槳,如划舟般。

Wada kndudul mquri ckceka rcilung rnecux hii.

逐漸地划向洪水中。

Theya ka ndaan daha de, so hari waso qhuni qtaan di.

他們划遠之後,看起來就像樹葉般。

Ga bale msbobo rcilung baro.

在洪水中載浮載沉。

Ciida de, “Wuq! Wuq!” si hmrenang ka qsiya truma.

那時候,水裡發出「哦喀!哦喀!」的聲響。

Kela naq wada tgheguc qluli ka rcilung rnecux kii di.

原來是洪水流出所發出的吸力聲。

Ye ado ka gaga tgheguc qluli ka qsiya, asi maku spgeriq ka qsiya rcilung rnecux ma sbbula paru.

可能由於水要流出所產生的吸力,水面形成旋渦並激起巨大的浪濤。

Sklui kana seediq ga dmeeda puting dgiyaq baro hii, ado daha ga ini qtai ka weewa daka riso tnaapa btuku kii di.

在山頂觀看的人們感到驚嚇,因為他們看不到那一對搭乘篩籮的青年男女。

Ye ga qreengun korung rcilung mesa hii ka duma daha.

也許是被波浪所阻隔,他們之中有人這麼說。

So kiya hari de, ga daha qbhangun ka hrenang tubu kndalax ckceka rcilung rnecux.

隔沒多久之後,他們聽到從洪水中傳來口簧琴聲。

Hrenang tnubu na riso daka weewa kii.

那是由那一對青年男女所彈奏的口簧琴聲。

Malu riyung qbhangan.

非常的悅耳好聽。

Kika wada smnegul hrenang tubu kii seelih ka rcilung rnecux di mesa.

洪水就隨著口簧琴聲退去,傳說是這麼說的。

Kari ndaha hido

兩個太陽的故事

Cbeyo cbeyo bale, nndaha ka hido karac baro han mesa. Wada mgeqi kingal de, mnkala ka kingal dungan. Mssriyux pthido bobo dheran nii, kika uka keeman di ma diyan klaali di mesa. Asi melux mgedang ttqiyan ka seediq ma muuwic ini qtaqi. Ini riyung kheru ka pnhmaan daha duri.Ado hiya ka tdhagan klaali, kika ini knbaka kana ka ppuqun daha. Mpprengo ka rudan alang. “Uxe bale ka so nii di, ma ta uxe mpkrana di.” mesa.“Hmuwa ka saun ta cmebu kingal hido?” mkkesa.

Kiya, msseli kana ka seediq alang ma mpprengo ssaun daha mgcebu hido. Mhiti bale pnrngagan daha di ge, smkagul kingal riso mtkelang mnanang ma, mtduwa riyung pstalang na budi. Mmaha cmebu hido ka riso nii ciida, mosa hmaduc heya kana ka seediq alang.Hadun daha dehuk rhengun alang.Wada madis budi ma raqic na ka riso kii. Ga na saapa tokan na bukuy ka kingal laqi biciq.Wada so tqqaras ba paanun na bukuy.

Wada, wada, wada mquri hreyan hido ka riso daka laqi kii. Daun daha rmehak rehak tlahi ka kleeluw ndaan daha. Ye wada so kenu qnbsiyaq ka knksaan daha di? Ini dehuk dgiyaq kesun daha smdaling riyung hreyan hido nana. Kndudul rudan ka riso mnnanang kii di, ma meniq ka laqi npaan na kii de tena riso duri di.Riso paru ma mntena naq knnanang na duri. Kika wada mhuqil knrudan na ka riso mnapa laqi kiya di. Laqi npaanan na wada mgriso ka rmirih mosa cmebu hido di.

Murux naq mquri hhreyan hido ka laqi wada mgriso kiya di. Wada qulung ba dehuk puting dgiyaq smdaling hido. Gisu hani mnkala ka hido mpsriyux pledax dheran nii. Bale so mttanah mnkala quri baro. Ini kbeyax ka ledax na ma ini ktilux duri. Mangal budi daka raqic na ka laqi wada mgriso kiya. Ktngiyun na smrako budi na lmengu hido. Plaxan na bino wada so bgihur utux mquri hido ka raqic na. Ini sange ani tntikuh ka baga riso kii. Wada na asi psnoli daha raqic cmebu hido dungan. Ye mesa hmuwa de rhuqun ta peni. Ini qbusiyaq, ga na qtaan sdara ka hei hido. Smnegul tnhridan na baro mquri ngerac tuting ka dara hido kii. Kika so hari ga prkerang ka muxi quwaq na riso kii.Mkela mesa ga na cbuwan ka hido di.

Inu dungan, sndara ka hido kii de, wada kndudul amah di. Kndudul mnkuung ka karac ma wada mguidas ka hido cnbuwan na kii di. Dara sndraan na de, wada mgpungerah karac baro ka kiya di. Kndalax ciida ka niqan diyan daka keeman di. So nii ka kari pnsltudan rudan alang miyan. Meniq ka laqi wada riso di ma cmnebu hido kiya peni na!Kbberih mmeeyah alang na de, wada mqhuni paru ka bubu tlahi ndaan daha rmehak kleeluw di.Ye mhrehur naq kssiyo pusu na ka hei na ma, snciyuk naq ini alix hmeru ka buuc na dungan.Asi lux so mmaku qhuni tlahi qtaanEgu bale ka hei na duri.Smnegul pusu tlahi meyah alang ka riso cmnebu hido kii di. Daun na mkleeluw mekan ka hei tlahi mnhada. Dehuk alang ka riso cmnebu hido kii de, tena rudan bale di ma, asi maku qudi kana ka tunux na duri di. Uka mkela heya ka seediq alang na duri di. Hmeri seediq alang ka smiling heya, “Mneeyah su inu?” kesun daha.

Cbeyo cbeyo bale, nndaha ka hido karac baro han mesa.

很久很久以前,據說天上曾經有兩個太陽。

Wada mgeqi kingal de, mnkala ka kingal dungan.

一個下了山,一個又昇起。

Mssriyux pthido bobo dheran nii, kika uka keeman di ma diyan klaali di mesa.

據說(兩個太陽)輪流照耀著大地,因此沒有晚上卻日日是白晝。

Asi melux mgedang ttqiyan ka seediq ma muuwic ini qtaqi.

人們因此迷失睡眠的作息而感到疲憊。

Ini riyung kheru ka pnhmaan daha duri.

作物也難以成長。

Ado hiya ka tdhagan klaali, kika ini knbaka kana ka ppuqun daha.

因為那裡無時無刻被太陽曬著,所以食物不足維生。

Mpprengo ka rudan alang.

部落族老們商議著。

“Uxe bale ka so nii di, ma ta uxe mpkrana di.” mesa.

(他們)說:「這如何了得,我們將無法繁衍下去。」。

“Hmuwa ka saun ta cmebu kingal hido?” mkkesa.

(他們)說:「我們是否去把一個太陽射下?」。

Kiya, msseli kana ka seediq alang ma mpprengo ssaun daha mgcebu hido.

就那樣,部落所有的人集結起來,談論他們要去射太陽的事情。

Mhiti bale pnrngagan daha di ge, smkagul kingal riso mtkelang mnanang ma, mtduwa riyung pstalang na budi.

他們最後的結論是,選派一位壯碩強健又善於弓箭擊射的青年。

Mmaha cmebu hido ka riso nii ciida, mosa hmaduc heya kana ka seediq alang.

當這位青年要出發射太陽時,全部落的人們都為他送行。

Hadun daha dehuk rhengun alang.

他們送(他)到部落出口。

Wada madis budi ma raqic na ka riso kii.

那位青年帶著弓與箭。

Ga na saapa tokan na bukuy ka kingal laqi biciq.

他背後的網袋揹著一個小孩。

Wada so tqqaras ba paanun na bukuy.

他揹著的那小孩顯得很高興。

Wada, wada, wada mquri hreyan hido ka riso daka laqi kii.

走著走著,那青年與小孩走向太陽昇起的地方。

Daun daha rmehak rehak tlahi ka kleeluw ndaan daha.

他們沿途撒下柚子的種子在他們走過的路上。

Ye wada so kenu qnbsiyaq ka knksaan daha di?

不知他們究竟走了多久?

Ini dehuk dgiyaq kesun daha smdaling riyung hreyan hido nana.

他們還沒有走到所謂最接近太陽的山頭。

Kndudul rudan ka riso mnnanang kii di, ma meniq ka laqi npaan na kii de tena riso duri di.

那原本壯碩的青年已漸漸地老了,他原揹著的小孩也已長大成人。

Riso paru ma mntena naq knnanang na duri.

是個高大也一樣壯碩的青年。

Kika wada mhuqil knrudan na ka riso mnapa laqi kiya di.

那位揹著小孩的青年因衰老而死去了。

Laqi npaanan na wada mgriso ka rmirih mosa cmebu hido di.

他原揹著已長大成人的小孩取代他去射太陽。

Murux naq mquri hhreyan hido ka laqi wada mgriso kiya di.

那已長成的青年便獨自邁向太陽生長的地方。

Wada qulung ba dehuk puting dgiyaq smdaling hido.

終於抵達接近太陽的山頭頂端。

Gisu hani mnkala ka hido mpsriyux pledax dheran nii.

那要輪換照耀大地的太陽才剛昇起。

Bale so mttanah mnkala quri baro.

紅咚咚地往上爬昇。

Ini kbeyax ka ledax na ma ini ktilux duri.

它的光線微弱也不熱。

Mangal budi daka raqic na ka laqi wada mgriso kiya.

那已長成青年的小孩拿起他的弓與箭。

Ktngiyun na smrako budi na lmengu hido.

他拉滿弓瞄向太陽。

Plaxan na bino wada so bgihur utux mquri hido ka raqic na.

放射時他的箭矢猶如鬼魅般極速地射向太陽。

Ini sange ani tntikuh ka baga riso kii.

那青年的手一刻沒停。

Wada na asi psnoli daha raqic cmebu hido dungan.

又緊跟著連發兩箭射向太陽。

Ye mesa hmuwa de rhuqun ta peni.

(他多射兩箭)可能是他想著萬一我們射漏的話。

Ini qbusiyaq, ga na qtaan sdara ka hei hido.

不久,他看見太陽的身體在流著血。

Smnegul tnhridan na baro mquri ngerac tuting ka dara hido kii.

那顆太陽的血隨著它的上昇而向外掉落。

Kika so hari ga prkerang ka muxi quwaq na riso kii.

那青年的嘴角似乎在顫抖著。

Mkela mesa ga na cbuwan ka hido di.

他知道他射中了太陽。

Inu dungan, sndara ka hido kii de, wada kndudul amah di.

怎能料得到,那流過血的太陽竟漸漸地暗淡下來。

Kndudul mnkuung ka karac ma wada mguidas ka hido cnbuwan na kii di.

天逐漸地昏暗,他射中的那顆太陽竟變成了月亮。

Dara sndraan na de, wada mgpungerah karac baro ka kiya di.

它流下的血卻成了天上的星辰。

Kndalax ciida ka niqan diyan daka keeman di.

從此以後就有了白晝與黑夜。

So nii ka kari pnsltudan rudan alang miyan.

我們部落的族老是如此傳頌的。

Meniq ka laqi wada riso di ma cmnebu hido kiya peni na!

那已長成青年的小孩,那個射下太陽的(小孩)啊!

Kbberih mmeeyah alang na de, wada mqhuni paru ka bubu tlahi ndaan daha rmehak kleeluw di.

當他要返回部落時,他們沿路撒下的柚籽已長成大柚樹。

Ye mhrehur naq kssiyo pusu na ka hei na ma, snciyuk naq ini alix hmeru ka buuc na dungan.

或許是熟的柚果自然掉落在柚樹四周,它的柚籽反而又不斷地成長。

Asi lux so mmaku qhuni tlahi qtaan

因此看起來就像是柚子林。

Egu bale ka hei na duri.

也長了很多的果實。

Smnegul pusu tlahi meyah alang ka riso cmnebu hido kii di.

那射下太陽的青年循著柚樹返回部落。

Daun na mkleeluw mekan ka hei tlahi mnhada.

他一路採食成熟的柚子來吃。

Dehuk alang ka riso cmnebu hido kii de, tena rudan bale di ma, asi maku qudi kana ka tunux na duri di.

當那射下太陽的青年抵達部落時,他已經很老了,他的頭髮也都變白了。

Uka mkela heya ka seediq alang na duri di.

部落裡也沒有認識他的人了。

Hmeri seediq alang ka smiling heya, “Mneeyah su inu?” kesun daha.

反而部落的人問他說:「你是哪裡來的?」,他們這麼問。