語言:
語發中心 - 原住民族語言研究發展中心

palisi za temuwakutra zi kemuda ta tremuwakutra.

釀酒的禁忌及釀酒的步驟

nu mukuwa ta kana minatray mu, ’azi ta temuwakutra, ’azi ta ma-’avay za ’emu.minatray ta rinma’enan zi maw na kurelrang za ’ilras, maw na maw ziya pilrak mu, nu madikes ta kana mialrak mu, ’azi ta temuwakutra.na ’aresem na eman ziya na varetenuk, na pangudangudalr mu, ’azi ta puwa zata ruma’. nu kazu ziya malalup ta zata ta’anay na ’aresem mu, ’aresem ta kutra.nu kazu ziya malalup ta zata ta’anay na ’aresem mu, ’aresem ta kutra.

kemuda ta tremuwakutra? padulu ta ziya za udiyan, melak ta za dangra, zi ta telre’ayaw semavesav, zi ta atelranay na zanum, zi ta telre’ayaw mitrul pakatrarangtrang na udiyan.kemuda ta tremuwakutra kema ta mu, ta saudaw na ziketran nu ’aremeremeng, zi nu emanamanan mu, ta deruwaw i ridingan.piya ta demuru mu, miyawaw, ta rayrayaw i tipe’.nu lritek lra i tipe’ mu, ta tuktukaw na pikak zi, ta ivivanay kaninzu na kinaveras zi, ta puwanany kana udiyan zi ta vikvikay kana zanum, tematriyul ta, venikakevik ta tematriyul ta.

zi piya ta mu, ta parayasaw zi ta dekdekaw, zi i paduk mu, ta kerutay zatu aangadan.melak ta za saya kadung za zanum, ta temuway kana zanum izu na nganan mu, nu sapene i itras na maderu mu, maruwa lra.zi melak ta za ’azi milritra’ na valray na garas zi, ta atravay zi ta vetvetaw zi ta trelre’ayaw sema’uv nata udiyan.nu telu wariyan mu, kurtraulran nu kemani nu derun, nu vetreliyan mu, saliusan, nu tavu’ ta pere’aw zi ta dalilraw.

nu mukuwa ta kana minatray mu, ’azi ta temuwakutra, ’azi ta ma-’avay za ’emu.

當我們去過喪家時,我們不能釀酒,也不能做糯米糰。

minatray ta rinma’enan zi maw na kurelrang za ’ilras, maw na maw ziya pilrak mu, nu madikes ta kana mialrak mu, ’azi ta temuwakutra.

當我們有親人過世、有月經,還是將要生孩子、或協助(摸到)剛生孩子的人時,我們也不能釀酒。

na ’aresem na eman ziya na varetenuk, na pangudangudalr mu, ’azi ta puwa zata ruma’. nu kazu ziya malalup ta zata ta’anay na ’aresem mu, ’aresem ta kutra.

我們在家裡不能放那些酸的東西,如橘子、鳳梨等。

nu kazu ziya malalup ta zata ta’anay na ’aresem mu, ’aresem ta kutra.

如果我們忘了我們放了酸的東西(在家裡),我們的酒就會酸掉。

kemuda ta tremuwakutra? padulu ta ziya za udiyan, melak ta za dangra, zi ta telre’ayaw semavesav, zi ta atelranay na zanum, zi ta telre’ayaw mitrul pakatrarangtrang na udiyan.

我們要如何做酒呢?我們準備個甕,拿蒲薑將甕好好洗一洗,把水倒掉,然後好好地將之擦乾。

kemuda ta tremuwakutra kema ta mu, ta saudaw na ziketran nu ’aremeremeng, zi nu emanamanan mu, ta deruwaw i ridingan.

那麼,我們要如何做酒呢?前一晚我們浸泡糯米,隔天早上我們就在蒸斗煮。

piya ta demuru mu, miyawaw, ta rayrayaw i tipe’.

煮好了,有蒸汽冒出,我們就將之鋪平在簸箕。

nu lritek lra i tipe’ mu, ta tuktukaw na pikak zi, ta ivivanay kaninzu na kinaveras zi, ta puwanany kana udiyan zi ta vikvikay kana zanum, tematriyul ta, venikakevik ta tematriyul ta.

當在簸箕上放冷了,我們捶酒麴,然後將酒麴撒在糯米飯上,再將糯米飯放進甕裡,然後用手灑水並攪拌,邊灑水邊攪拌。

zi piya ta mu, ta parayasaw zi ta dekdekaw, zi i paduk mu, ta kerutay zatu aangadan.

當做(攪拌)好了,我們把糯米飯壓平,然後在中間挖一個氣孔。

melak ta za saya kadung za zanum, ta temuway kana zanum izu na nganan mu, nu sapene i itras na maderu mu, maruwa lra.

拿一水瓢的水,將那個氣孔倒滿水,當糯米飯上面濕了,就可以了。

zi melak ta za ’azi milritra’ na valray na garas zi, ta atravay zi ta vetvetaw zi ta trelre’ayaw sema’uv nata udiyan.

然後拿一張乾淨的塑膠袋將甕蓋起來綁好,好好地將那甕封起來。

nu telu wariyan mu, kurtraulran nu kemani nu derun, nu vetreliyan mu, saliusan, nu tavu’ ta pere’aw zi ta dalilraw.

在夏天時,三天後就可以聞到氣味,若是冬天則要一週,如果有甜,我們就可以將之裝瓶。

palisi za utratralunan

打獵的習俗和禁忌

marengaya ku ziya kanini nata utratralunan.nu ngungaway ta mutralun mu, ta na’uay izu nanta auwayan izu nanta ’alrup za ulra za trau za iniyan za trau.nu ulra za trau kanizu na ’alrup mu, ’azi ta lra patratre’elr mukuwa puwa lra zata trali.mukuwa ta maya’a zata ’a’alrup za zuma zi, ngaungauway ta mukuwa mutraluna mu, ’azi ta maada za sazu za petrir.mada ta za lruwatra zata pakazalram za ulra mi kaninia na ’alrup. izu nanta ipapua na trali mu, nu lruwatra wariyan, masalr ta mukuwa kemazu lremikapa.kemaniya mu, aruwa ta lra tremulretrulr kanizu nanta trali.

nu ngawungaway ta uri a awa ta kanizu na ’alrup, nu mahuwahu ta kemay i ruma’, nu tu pa’ingay ta mu, ’azi ta paayas mukuwa.mareveliyas ta zi, ta retraanay ziya za saya wari, zi alra mu, telu wariyan zi, mukuwa ta lra puaya zata rinanger zanta ’alrup zata papuayan zanta trali.kemazu kema ta mu, nu tu pa’ingay ta za trau nu mahuwahu ta mu, izu na pa’ing mu, mararengay kaninta za “ulra nu kakuratrengan, ulra nu ’aziyan ka-’inanavayan!” kema izu na pa’ing zi, mawna maziazi ta.maw mu, nu masalr ta mukuwa lemikapa mu, nu pena’ing na trau mu, maziazi ta za saya tuki mu, kararuwa ta ziya mukuwa mena’ua kanizu nanta ipua na trali.

nu mukuwa ta mena’ua kanizu nanta ipua na trali kemania mu, nu kazu ta i dadalan mu, kazu i makaatras mararuni a ’ayam kemania mu, mazalam ta za “ulra lra ata rawa, mupavukiyang nanta ipua na trali!” kema ta.inia mu, nintaw vinilin tu ikakua za temuwamuwan, zi i iniam na miinlrangan mu, kemazu nu maruni na ’ayam mu, semangal mi.

nu mukuwa ta lra lemikapa kemania mu, nu karasa izu nanta ipua na trali mu, ’azi ta lremalrivak, ’azi ta kemazu patiula.“inia mu, a kakauzan” kakua ta.nu mena’u ta kana vavuy na aretaheraherangan zi, nu mupetrir zi, tu kezengaw nanta ipua na petrir mu, tu su’ulraw na kawi lra, na varasa’ lra.nu misi’ mu, salaw angselr.mazalram ta lra inia mu, kilralrivakan kianatrayan ini a kema ta zi, temawar ta mukuwa mayaya.kemazu nu kema ta mu, izu na vavuy mu, remaraung kaninta, mengaangara kaninta kivavulri.tu lrivakaw ta zi, maw izu na ’azi ta kemazu maahelr mitaturus kananta petrir na mupavukiang nantu kinezeng na vavuy.inia mu, salaw kakaukauz, ninta kialrivakan inia. kakuwa ta panadam marengay kaninmu na maranger mutralun na maranger mukuwa penetrira.

marengaya ku ziya kanini nata utratralunan.

我來說一下我們要去打獵的一些情形。

nu ngungaway ta mutralun mu, ta na’uay izu nanta auwayan izu nanta ’alrup za ulra za trau za iniyan za trau.

在我們第一次去打獵時,我們要看我們要去的獵場有沒有人。

nu ulra za trau kanizu na ’alrup mu, ’azi ta lra patratre’elr mukuwa puwa lra zata trali.

如果在那獵場有人,我們不會重複去放陷阱。

mukuwa ta maya’a zata ’a’alrup za zuma zi, ngaungauway ta mukuwa mutraluna mu, ’azi ta maada za sazu za petrir.

我們只帶五個,讓別人我們已經在這個獵場。

mada ta za lruwatra zata pakazalram za ulra mi kaninia na ’alrup.

我們只帶五個,讓別人我們已經在這個獵場。

izu nanta ipapua na trali mu, nu lruwatra wariyan, masalr ta mukuwa kemazu lremikapa.

五天後,我們要再去巡視那些我們所放的陷阱。

kemaniya mu, aruwa ta lra tremulretrulr kanizu nanta trali.

如此一來我們就可以那裡增加我們的陷阱了。

nu ngawungaway ta uri a awa ta kanizu na ’alrup, nu mahuwahu ta kemay i ruma’, nu tu pa’ingay ta mu, ’azi ta paayas mukuwa.

當我們第一次要去獵場的時候,當我們從家裡出發,如果有人對我們打噴嚏,我們就不能馬上去。

mareveliyas ta zi, ta retraanay ziya za saya wari, zi alra mu, telu wariyan zi, mukuwa ta lra puaya zata rinanger zanta ’alrup zata papuayan zanta trali.

我們必須返回,並等一天,或許三天後,我們才去我們想要去的獵場放陷阱。

kemazu kema ta mu, nu tu pa’ingay ta za trau nu mahuwahu ta mu, izu na pa’ing mu, mararengay kaninta za “ulra nu kakuratrengan, ulra nu ’aziyan ka-’inanavayan!” kema izu na pa’ing zi, mawna maziazi ta.

如此說來,若我們出發時有人打噴嚏,那噴嚏是在告訴我們,「你會有危險,會有不好的事」,所以我們要停止。

maw mu, nu masalr ta mukuwa lemikapa mu, nu pena’ing na trau mu, maziazi ta za saya tuki mu, kararuwa ta ziya mukuwa mena’ua kanizu nanta ipua na trali.

但是當我們再次前往巡視時,若有人打噴嚏的話,我們停一下子就可以去看我們所放的陷阱。

nu mukuwa ta mena’ua kanizu nanta ipua na trali kemania mu, nu kazu ta i dadalan mu, kazu i makaatras mararuni a ’ayam kemania mu, mazalam ta za “ulra lra ata rawa, mupavukiyang nanta ipua na trali!” kema ta.

當我們去看我們放的這些陷阱時,若我們在路上在上面有鳥在叫,我們知道我們已經有(捕獲)獵物,我們所放的陷阱已經被弄得彈起來。

inia mu, nintaw vinilin tu ikakua za temuwamuwan, zi i iniam na miinlrangan mu, kemazu nu maruni na ’ayam mu, semangal mi.

這是祖先們所留下的習俗,所以我們這些繼承(打獵)的人呢,當(聽到)鳥叫聲,我們很高興。

nu mukuwa ta lra lemikapa kemania mu, nu karasa izu nanta ipua na trali mu, ’azi ta lremalrivak, ’azi ta kemazu patiula.

當我們去巡視時,如果我們放的夾子陷阱有夾到(獵物)時,我們不會(馬上)衝過去,我們不會放鬆。

“inia mu, a kakauzan” kakua ta.

我們要說,這是可怕的。

nu mena’u ta kana vavuy na aretaheraherangan zi, nu mupetrir zi, tu kezengaw nanta ipua na petrir mu, tu su’ulraw na kawi lra, na varasa’ lra.

如果我們看到兇惡的山豬,如果他拉著我們所放的夾子,並用頭將木頭或石頭挖起來。

nu misi’ mu, salaw angselr.

當它尿尿時,臊味很重。

mazalram ta lra inia mu, kilralrivakan kianatrayan ini a kema ta zi, temawar ta mukuwa mayaya.

我們就知道它會衝過來造成死亡,因此我們要慢慢的前去尋找。

kemazu nu kema ta mu, izu na vavuy mu, remaraung kaninta, mengaangara kaninta kivavulri.

那個山豬會藏著等我們,躲著等我們。

tu lrivakaw ta zi, maw izu na ’azi ta kemazu maahelr mitaturus kananta petrir na mupavukiang nantu kinezeng na vavuy.

他會衝向我們,所以我們不能很快地跟著我們那被野豬拉著彈起來的夾子。

inia mu, salaw kakaukauz, ninta kialrivakan inia.

我們被它衝撞到是會很可怕的。

kakuwa ta panadam marengay kaninmu na maranger mutralun na maranger mukuwa penetrira.

我要如此說明教導你們這些想去打獵和放夾子的人。