| (6-1)a. | mamanʉng sua ’uva tamna navungu. ’uva很聰明。（’uva的頭很好。） | |
| (6-1)b. | maningcau tangria musu. 你的朋友很漂亮。 | |
| (6-2)a. | ’esi tumatang mamanu. 孩子們在哭。 | |
| (6-2)b. | nimusutupuku sua nguain na nesi. 他曾在此處跌倒過。 | |
| (6-3)a. | ’esi múciri na vatu sua manu. 小孩站在石頭上。 | |
| (6-4)a. | ’esi matakoru ’uru sua nguain. 他在盛飯。 | |
| (6-4)b. | nima'icʉpʉ ku tacau. 我曾經怕狗。 | |
| (6-5)a. | pusu’anʉn kavangvang turaku na ciriri cakʉran sua ravuku. 卡車把所有的沙子都搬到河邊了。 | |
| (6-5)b. | uvʉngʉn kee na racʉcʉna sua vutunu. 他把水鹿藏在草叢裡。 | |
| (6-6)a. | arivura’ʉn mia sua nguani. 他們被我們打。 | |
| (6-7)a. | tia vʉʉn kee vungavung sua Na’u. 他要給Na’u花。 | |
| (6-7)b. | koo kee usʉ’ʉn na cʉpʉngʉ. tia aramamanʉng nusoni misee. 她沒放在心上，心想待會兒會好起來的。（節錄自附錄三：射日） | |
| (6-7)c. | cini’ʉrʉʉn mia miʉra na pasu sua nguain. 我們昨天在公車上看到他。 | |
| (6-8)a. | ’apuukusa ’ikua sua cina na Taipe. 媽媽讓我去台北。 | |
| (6-9)a. | maraa taningninga sua tapaicaa Nancʉsiensii tamna cunumu, ímua maraa mu’iarʉ muca canumu nesi. 楠梓仙溪的水所經之處較為平坦，所以這裡的水流較緩慢。（節錄自附錄三：楠梓仙溪的故事） | |
| (6-10)a. | tia siarukucu tamu sua karu. 木頭祖父母用來做拐杖。 | |
| (6-10)b. | siataini in tasinʉva sua vatu isi. 這石頭他用來丟窗戶。 | |
| (6-11)a. | neni sia-kuracʉ Pani. Pani為什麼原因生氣呢？ | |
| (6-11)b. | putukikio sua sia-kuracʉ Pani Pani為了工作生氣。 | |
| (6-11)c. | Mu’u sua sia-kuracʉ Pani. Pani為了Mu’u生氣。 | |
| (6-12)a. | vanai (sua) Pani na Mu’u mati’arangʉ pʉnʉ vutúkuru. Pani 為了Mu’u準備魚餌。 | |
| (6-12)b. | vanai ’ikua sua Pani mati’arangʉ pʉnʉ vutúkuru. Pani 為了我準備魚餌。 | |
| (6-12)c. | vanaia cina musu paracani Kanakanavu tamna cani. 請為你的母親唱卡那卡那富族的歌謠。 | |
| (6-13)a. | patimanʉngoo tikuru! 把衣服弄好！ | |
| (6-13)b. | vuoo cina maku tarucung isi. 把這把傘交給我媽媽。 | |
| (6-14)a. | tumatang sua manu in. 她的小孩哭。 | |
| (6-14)b. | si’icʉpʉ sua cina. 媽媽睡覺。 | |
| (6-14)c. | ciuman curu sua tacau isi. 這隻狗太胖了。 | |
| (6-15)a. | tantaniara nguani arakukunu sumasima’ʉ. 他們每天在一起玩耍。 | |
| (6-16)a. | tantaniara kasu uranʉʉn cina matikuru. 媽媽天天幫你穿衣服。 | |
| (6-16)b. | siarupaca cina isa sua ’arating, tantaniara ’apakʉnʉ tamu nanakʉ ’uru. 筷子是那位媽媽天天用來餵祖母吃飯的。 | |
| (6-17)a. | tinimangʉ manu musu misoni. 你的小孩剛才有哭。 | |
| (6-17)b. | sini’icʉpʉ cu sua cina. 媽媽已經睡了。 | |
| (6-17)c. | nikʉmʉnʉ cu ku ’uru. 我吃過飯了。 | |
| (6-17)d. | nimavici Pani kʉna tia móvua ’inia. Pani曾攜帶食物想給她。 | |
| (6-17)e. | nimaripusiam kasu miʉra upeni takananga? 你昨天花多少時間收割稻米？ | |
| (6-18)a. | masini, sua umi ia, ’acuu nipu’aa. 現在，烏梅已經賣掉了。 | |
| (6-18)b. | nikʉnʉ cu maku narangʉ. 我已經把食物吃完了。 | |
| (6-18)c. | nikaravangvang cu kee pa’ici. 他已經把酒喝光了。 | |
| (6-18)d. | sua ’angai tamna tammi ia, nikó’ua kee na Pori tamna nímʉka tammi. ’angai的地瓜是從Pori所種植的地瓜園偷來的。 | |
| (6-19)a. | cucúrana mamanʉng cʉpʉngʉ Pani! Pani的心腸真的很好！ | |
| (6-19)b. | ’itumuruana vántuku maku! 我的錢真多呀！ | |
| (6-20)a. | sa’o’oana! 原來這麼美味！ | |
| (6-20)b. | makásiava! 原來這樣子啊！ | |
| (6-21)a. | nipo’ucipi cu ku ’uru, ivata’e cucuru! 我已經煮飯了，一定要來！ | |
| (6-21)b. | macuru cu tanʉkʉ, kʉno’e nusoni! 芋頭熟了，待會兒要吃！ | |
| (6-22)a. | ’acuu rʉmʉra cuma. 爸爸去深山了。 | |
| (6-23)a. | ’acuu tumatang sua manu. 孩子哭了。 | |
| (6-23)b. | ’acuu ’apakʉnʉn manu in sua vutúkuru. 他的小孩已經餵吃魚了。 | |
| (6-24)a. | ’esi tumatang sua manu in. 她的小孩正在哭。（說話者看到/知道，也可能只聽到小孩的哭聲而沒看到哭的小孩） | |
| (6-25)a. | tia tantaniara kasu uranʉʉn cina matikuru. 媽媽天天要幫你穿衣服。 | |
| (6-26)a. | nikʉmʉnʉ cu kavangvang kim. 我們都已經吃了。 | |
| (6-26)b. | kʉmʉnaa cu ’uru. 吃飯了！ | |
| (6-26)c. | ka'anʉ tia miaranau te cu pókari kamua. 不會很久就會呼叫你們。 | |
| (6-26)d. | ’esi cu ‘umó’uma karavung kumakʉnʉ cʉnʉ. 牛在田裡吃草了。 |