語言:
語發中心 - 原住民族語言研究發展中心
編譯族語讀本
104年讀本翻譯
繪本模式
tueape ki talialaalay
小王子
魯凱語
翻譯者:柯玉卿 Ubange .Aruladenge老師
Sa taraenemenga ku cayli li, thathatha ku takidremedremane li ki tenaenale ki liliwku. Kikay aswalaalanga ku zega li : Sapelaelane mitaane ki wapacase patululu waamudu ki cekele ka rigi takipadradresengane ki Tangmu ku matiukuludrane aki aylrise ko sipidra ka ’abebebe ’ikay tabelengane Tacuunane ngukay ki kadaengane ki talialaalay ki swa Siatele Kikay tangeane ka abuubulru ki Kacalrisiane, mialrika abuubulru ki lakacalrisiane. ikay ki Viruna ka cekele, yakay ku taidrusa ka maadrau ka maretetese, ala kikay taidrusa ka maretetese singikadruma si mapaucecebe, sana madredrele si madredresenge taramakalilisi si malralrumalrumay, ala ngualay kuini tamapaucecebanelini si kai paiyasaseleselebane ki cekele. ki ningilribatanenga ku maulai ka caili papucucubungu, ikai kwidra sya Aicing ka laveke yakai ku taluvale ka cekele, laka lalake ki Cuse ka tadrusa ka sauvalai ku magagemegeme, tasiukay ki laumawmase ki aylrise pakidredremini ka tyapadodo ka ’abayane ,ako pakidredremini ka anakay zingsikay ko ma’a ka dodwapenga ka i’ikai ka makowace ami. talala apobaka, ko swala’idra ko sesane na syakopingi na ’esagi ikamani na sa’ikelelane, ko swala’ini ka laolili mo’adringi na maobongo na angato,la sikiyaodronga ki aylrise ko sipini ’ikai tapelengane…… Kikay waadiadili ka bunka niiyane maramaw ki wasaela ka lacaemane, kirimunga ngutatitiitiki gadrengadre susui thepethepethepe kikay tasakayyane panianiake ki cekecekele kay kadaengane, Ku taasipane ki tairuburubuane ki swakaumasane ka nipalraingane ka lacekele, paelreelrenga kudra kacalrisiane niiyane ikay kaw nayka matulrulu ku kudrulu ku ulraw si pitu ka kudrulu ku ulraw, lutaiday ku umaumase kaumasane nayka taeneme ku kacalrisiane, matuakuakudha ikay ki taymapitulu si drusa ka kuka ka cekele, kudra lazuku ikay kaw taylrima ka kudrulu. Tangmu, mapikace si kathengete ka sawvalay, ki vaivai yai apiamubere ku akibulruane malrase mugaku, laka makalilisi tubaebalre ki agi ki tinaini ka ababay. kudra tangea ngyaka micarane ngikabebelengane turamuru, ngyalralraingi turamuru arakai ku takaabelenganeini, kadruwa ku nyupakaiyane si tusinalreme vutha ki mapapangale, kwi tamaini ka Cuse lapapacai pathavungu iniyane, ku tangea ngwalai ki takiangeangane ku tapacadhane ki betakaneini, la aralisiyane si sarare cilri ku taneneaneini, mubere papiya ki maelane ka cekele. tawmomo tangowane ko sa’elebane taececengane kay lakadaengane lakilralrukunga cacapange kacacalriginga kicasalenga pangilisiane kabeebetethe ki sakwaka angatungatu ki lregelrege ku natangimiamiane, kay laangaatugatu si lregelrege la kaika tamuanenga ki waudriudripi tulisiisuku taidrengeranenga ki lawacebecebe, Kikay kacalrisiane tapapangale kudra pangukay ki takawrivane pelaela, lasenay, ladarepe si kadapi, lrangici si kuakulaw pikay ki alrisapesape si pawcungulu kudra thingalenga lini si pacase ku drikisi lini, si kakadrua ku niarapacasane si maka silrigu si arapapapacase. Hake, tasilaymadhane ku papuripuricane, la kai sikecekece lu katwatwatwase mulatatadre ku takasawvaladhane. ku talyalalai kwidra ki tamwaneini mubere si salikai ka cekele la patarumara iniyane ku taluvale ka kadaengane, lapakarudrange ki lalakeini ka ababai mwa iniyane, ki bilrilane ku lalaalakeini lagaganeini la mapacucungulu kamani ka waerece, kai Kuka kai sya Terute, laikai ku swaadrau ka cekele, ku sya Terui. ki aylrise ka la dalemanee molili mwa moadringi ko tawmomo tangowane ko saelebane taececengane ’adri’adringi, la cengele na ciyokini syae’ete na acilay la lra ’ongolo,ko bwatidra ka la sivivi ati’icane, ko kwanini ’iyakay saboi kamomosya ka la sivivi ’atawmomo,tawmomo ko ninisivivi la ko bwatidra,laka aminyane kikay saelebane waygo’o ’apobakabaka kikay tawmomo tangowane saelebane taececengane,wadoo ’atalese pobowale na sa’ikeleleaane na ma’akakowanga. asiluiyane kikay makalranga kikay apangimiane arakay la silape ku aparuasuadravane, la ribici malranga ku natangukakayyane ngivelevele ki lawaudriudripi ki lawacebeceb, Kikay kacalrisiane kudra tacekecekelane ikay kaw taradrusanga ka iday italiakay ki kadaengane ki laamirika. agi ki tinaini ka ababay, sapacaynga ku tina ki Tangmu yai la alranga silalake ki Tangmu si agiini ka sawvalay. pakela sa kamani ku aganeini ka Lauwite ka atalyalalai, ngwalai ku lrika asakaesadhane kikwini cekele Terui lailri tupudriadringai darepe ku alradre ki cekele, kwi Cuse la sikaulu ki Apulu si Pusaite ka twaumase subelebelenge paralubu ki swa Terui. ki aylrise ka lakakowace na kidredremini tobi,ko apesini ka la ’adrakeale, la ’ongolo ko mwalodro ko ’iyakikay taciyociyokingane koacilay, so sivivi nga ati’icane, potong , molili mo’adringi ciyokini, la ’avathya drakeale mwalodro. apikayyanenga ki aulru madu ngulrialringaw ku natangimiamiane ki cekele ki tapawtaletalekane, kudra saniange ku tharirane ku kadaengane lregelre ubulane kaidu maka wadredreelenga. ala lritumane ta si la taracebecebeana panianiake taelreelre kikay ki lakadaengane midra kwidra? Kikay lasu la arakay ku puku ini si papacase paakabalrithi ki drikisi, kisumalinga kudra “kay kacalrisiane kadrua ku pacase si kai silrigu ku kakuakudhane lini” kiiya. Pici, silasilangane ki Tangmu ka ababay. samaka tulrepenge darepe, kwi talyalalai kaika maicilri bai ku nimaiyaiyanenga ka sapulrawlravane sikathane, taku pakatwase liniyane, kwini tadrusa ka twaumase subelebelenge ngwalai kwini si kalisi si pamapapangalane puvaga, lritara kelanai syulryulri siamudu kai cekele Terui. ko pwalodrini nyane ka la cengele laa ko ’esagi. ki ’aydrise ka laibongo ’ototo ko ciyokini swala’a ko ’esagi,ko dray la drodrosa madadalame yogi ko ninggiyo ka la tekepe nyane ,amina tokapyane ,sa’avelevelini、sa’apobakani ka maamaw, ki ’ayilrise kwamini iapobaka wasilape kake na ’esagi myaka ibicingi. Kikaynga, laarakay ku nagane ini sunagane kwini nicegecegane ku angatungatu ki taelrelreelrenge ka duduli ka baali kavay Karivunia Amirika si cegecege ku nguakay ki angatungatu ki cekele saka 1890 ka cayli. samakatulrepengenga ku idulrilini, kui Rumiu la sitalrupunu ku sapaidringane ki lringauini si dadavace papia ki Culriyi, la tale ku alrimaini si kirecenge ki alrima ki alisu ala kawriva iya kay, “sabau, amani ku kadalameta ka twaumase ka Ciupite ku paarake mitane si taelrengata, ala idulruaku si nawuma iya!” Caiciare ka maadrau ka tarapathavuthavungu ki pasalriu, amani kuidra matiaukuludru ka tarapathavuthavungu ki pasalriu, sika tama ki Pici. ikaiki kwini tapangale ka latwaumase subelebelenge, yakai ku tangea ku sya Elrise, amani kwidra ababai ka aidridringane, kyakalratake ki papalraini ka latwaumase, lakidremedreme ku asilapane ku amaececebane pangibuale ku amakalilisiane. laikai ki nyangivalane ka rarubuane, patarumara ku vaeva ku nyarakingiane ka pingku, si pacase pibelenge ku badha ki mathaithariringa ka ababai amiya. siki ’aylrise ka latako seai apobaka mya nakay: “nodo myali ’isobili cecengele na yogimo」.makasi no apobaka mikomo nakowa ko ’esangi ka ’avathyani abebe.” ko ninggiyo ka la sikiyaodro mo’ananavane yogi.ko mabeabeini yongi ka, ki ’aydrise ka ipaigo’o si la abebee. Na piakay ku nidumingane ku sasingi ini ikay ki tasenatane ki swakay Lripuingi ki cekele. Ingtiangciau, ikay ki cekele yai amani kuidra kiaukuludru kiakakiwcu ka tarapapacapacay ki umawmase. yakai ku tatulru ku ngyapapasudalepe kamani ku mathaithariringa ka ababai, lamaribiribici apimalra kwini nyarakingiane ka pingku, ai kulri apakelrekelrete yacengecenge iyalrimane ki cucungulane ki Terui ka sya Palrise, Kay tangadrane ki swa tatigamiane Amirika saka 1980 ki cayli la insace ku maadraw ku kiti, si ka lringaw ini kwini sasingi. Luupusungu ka kuisange, ikay ki cekele yai tuatakisulrasulravane, la mialri ka tangeangea ka kuisange. sakabilrilane lamalra kwini nyarakingiane ka pingku bai ki ababai ka twaumase ka sya Ahuluti, asilwiyane palraingi patwalai kaumasane pilri ku mathaithariringa ka ababai si pakarudrange mwainiyane, langwalainga kwini si ikainga ku lisiane ki Sira si Yatingna ka ababai ka twaumase, la kagirumucu si lritara bilrinai ki Terui iya. Adravane kavay talisapakalriwgu Laibiria kudra vaga si pacase ki Vai ka Amade zuku ngwakay iniane si adili kathariringa, lai kamanianenga kwini langwadadeethe kwini vaga ki Keri zuku? kwi Parise kyacunu ki talyalalai ka Pulriyamuse, sangiluku ku taingeane ka marededele ka yakai ki gekang ka kwapingi, papiya ki badha ka cekele ka sya Sila Sepata , lrimwa malra sawlri kwidra baini ki talyalalai ka Minilawse ka takaini ka ababai. Aneanelringa kikay lasu? sika kadruwa ku talyalalai, amani ku kyasumali ki tharirane ka Hailung ka pasudalru, kwini alisu ikai kwidra icengecenge aamani ku mathaithariringa ki yakawmasane ka ababai. twalay ki cayli ki 1765 pakela ki cayli ki 1770: kiatulalake ikay Tinnasi siw. saka cayli ki 1790: latupaapalra ki tina ini taluela mwa Ziuruzia kicakuane kibulru kudra tadaredarepane ki laubuubulu ka gingi. saka cayli ki 1800: matuse kawamasane ku tina ini. saka cayli ki 1809: pathagili kibulru ki laakinkivane. saka cayli 1812 pakela ki 1814: mwa kuapingi si kikaruburu. saka cayli 1815: marudrange si tulalakenga. saka cayli 1819: papia talisapakalriwgu kavay Arabama siw. saka cayli 1821: twalrepenge ku taugakuane kinkiw. saka cayli 1822: mailuku ki lalake ini ka ababay mua Akense siw. saka cayli 1824: kiabaai ku pakalreva ku takinkivane. saka cayli 1828: pwataluvaivay ku aswalaalanga ku sinbungu ki kacalrisiane. saka cayli 1829: taluaela papia talisapakalriwgu Aukerahuma siw. saka cayli 1830: wapacase ku sutu ki Amirika kwini hulrice ki tataluelaelane ki laindia ka umaumase. saka cayli 1838 pakela ki 839: kadalranane ki lrese si marivurivu ku sakacekele. saka cayli 1840: paralubu cegecege kwini sihu ki tairuburubuane ki swa kaumasane ki lacekele. saka cayli 1842: matuase mua Mikesike kipasilape ki wasarawnga ku zuku si vaga lini kwini yakay laniabuubulruanenga. saka cayli 1843: wapacay ikay Mekesike, tara mavalrulu kacay li ku tapanianiakanane ini. kwi Parise sadrele iniyane masamali ngituluku, anika silryalribate ki Ahuruti ka ababai ka twaumase kai tharirane laiya pikidremedreme, lakidremedreme kikai ababai kai amani ku sapangibilriane kyaseasene nakuane ki ababai ka twaumase, laiyasasane karimuru ku tacunane ki talyalalai. Kay lasu sia Sakuya, ka zuku ki talitalrawane ka India, ala tapaaruakay dreele kwini...... kwini ababai ka Hailung laka miyalri kivangevange kipamama ku tangisauvaladhane kikwini acegecege icucubungu iniyane ka sauvalai, ngikakarimuru ka sataelrelreanenga, sakabilrilane kwi Parise lakakadra ki Hailung ku akaredelane mubere. “Kawariva ka vasaw” amia ku talyalai ka Minilawse sakilalra ka tarwadrusa mubere, twaebebelre ki lisiane, lakitubi sanaka lalaalake ki talyalalai ku amaelrelreane si kicabiri ki swa Terui. Maibuibu ku lazuku ikay kadaengane Amirika ala kay Rumiu laka mamilringana ikay ki tamadradrelanelini si tamatatubalrenelini ku malimeme ku vaga. la taleare kai kasipelrenge si katwase dadavace mua ki takibulrubulruane silape ki sengfu ka Raurungse si kawriva iya kay, “sengfu, madalamenganaku ki Culriyi, kunai taumadradrelenai si kirimunai makakadalame, apiamuaku iniane karudrange, alaka kiavagaaku musuane sengfu, kaamanianga ku marasikay naiyane ku akarudranganenai.” ala kikay takawrivane ki Rumiu kay sengfu makakay idrengere si kai thingale ku apatualadhane kidremedreme si ikay ku takasamaliane. lakai tarathainu, la mutaluvaivainga ku amamakacabirane ki Terui si swa Sila. Sak ziday ki 1770, kikay yatalikay talitalrawane ki laveke Amirika ka India zuku kaika kaiwathingale kwini ki singi tali Yurupa kela kay mulrakaw ka talrelrede ka laumaumase saka idaynga ku cayli, sanianga kikay yakay talitalrawane si talivanale ka taylrima ka zuku—Cikesu, Ziruki, Ziuketu, Kerike si Saiminure ikay ki maca lini, kikay wakela mulrakaw miaki badhabadha ikay liniane. Kikay India zuku kakudhanenga lini kwini mauasakesakene ki lapasiagiagisi lini, kaiwasusu ku swataliinu ka India zuku ku swa Igirise, swa Paranse, swa Sepanise, kudra pasudalruane si mapakisupisupilrane ka thadalrane. Kikay kadaengane acebe ki twaumase ka yabelenge, kay umaumase tarakadrekadrenge si kaaakathane, yakay sakavaivai, kui tadrusa ka lamalala ka talragi ki Rumiu la ikay ki cekele dadadavace, yacengecenge si kipadradresenge ki badhalini ka siaTipute, kuini lasu laka kadralra ki Culriy ka takaini ka sawvalay, ku kakwakudhaneini laka malilingithi. pakay kudra amakadalrudalruane ki laminzuku, ikay kudra ki latangimiamiane, kudra apakisupilrane ku kadaengane laka kaika akiamudane madu. Lakamani kwidra, kikay taylrima ka zuku si singi Yurupa lamaelreelrenga panianiake ikay kadaengane Amirika. Kay lalasu taluaela mwanga ki kadaengane ki swa India, laikaynga ku tadredrelane lini kwini cekele, paysu, sihu, takisusuane, kiraisinga kwini tugaku tabulrubulruane ki lataradindu. Kikay lazuku lakawrivariva ku vaga lini, kathadalrane ku taalualupane tathalidrulidrukane lini, lataku kicaucakuane ku Igerisane, si mathathathakaynga si mathaetharevenga ki singi Yurupa ka laumaumase. Lumaelre mapapedrenge, sana kai maelre makakaruburu, kudra tamacapicapilane lini singiakay kudra ki latangimiamiane si manuela kayngnay ku lamaelaelane. Kikay amani kuidra ziday ki takitulalakane ki Sakuya. Kudra zuku ki lasu ka swa Ziruki lamaagisi pikay ki talisapakalriwgu kaadravane Misisipi, talitalrawane si talisapakalriwgu ka Ziruki, langualay ku takauladhanenga ku tamaagisane, adravane dulruane makakawriva, ai makaelanga kudra tamadaredarepane ki kiacapili liniane si tacekecekalane lini. Ku taasipane ki swa Igirise, kikay swa talitalrwaane ka Ziruki ku umaumase lini ikay kaw taulrawnga si eneme ka kudrulu. Takitulalakane si tapatwaladhane ku takipakidreedremane lini Kwini takitulalakane ki Sakuya kavay cekele talitalrawane Ziruki amani kikay Tinnasi siw Amirika, ku nagane ini ku Igirisane sia Ziuruzi Gayse. ku saw Zirukiane sia Sakuya. Ku tama ini ainukunga ki Ziruki si singi Yurupa, sia Danire Gayse. Ku tina laka swa Ziruki, ka sia Utehe. Ku tama ki Sakuya maulainga ku takitukudhane ki tacekecekalane lini, laka amaninga ku tina ini ka Utehe ka mwaringeangeanga lapu liniane. kai tarathainu ku takidailane katwase ki Rumiu ki Viruna ka cekele, ku tama ki Culriyi ku tapilrianeini ku amuaneini karudrange, amani kuidra pasawvaladhane si kadringelrese ka satacekecekelanane ka muasakene ki palrapalra ka siaPalrise ka sawvalay. Kwini alisu laarakay ku rarukurukudru si lasakikaruburane si malangalangay ki zuku lini ku lrangici ki bulabulay, ala malra kwini lalarangici kilangay kwini ki singi Yurupa, Amani saka murikay ki laumaumase, lamuesaesay ku tathathakadhane ini. Sakalavavalakeana, kay Sakuya ikay ki maca ki zuku ini kaika kiamurikay, malialiane, kiadreedreme cacapange. Saalupu lasulisi, si kadula ku thili ku drapale ini, mubalrake ku paculru, la driadrialranenga lu daadavace, thithithilane, la kai maka kielreelre ki lavavalake kivavavange. Sana ibalriw ku tina ini, kay lasu laparalubu siwbay; lukatuase papulatadre ku tina ini, la itavanane drnagalru ki daane lini. Kay lasu mainuinu, kaika makalra ku vaga ini, ai kudra kasamaimaliane si pagaagarangane laka kalra ikay ki kidredreme ini. samukaiyanane ki mialrealre, kuidra lamaretetese la ngualay kuini ki mangangerecenga ka kinawmasane si ngitulukunga, alau wapacainga kay Culriyi laiyaiya makanaelre. sakabilrilanenga la alra dralreke pikay ki tadralredralrekane ki cucungulanelini. Satara mapusalenga ku cayli ini kay Sakuya, ku tina ini lamailuku liniane taluela mwa kavay Ziuruzia, kay lasu laikaynga kwini kicakuane ki tadaredarepane ki takaiyane ka lagingi. La kaitarathainu, ku tina ini lakatuase kaumasane, ku Sakuya lasatalu ki lrigilane saalrimanane ini, darepe ku tathaithariri ku usara ku gingi, lasilu si tabengelradhane, kiakadalame ki singi Yurupa ka laumaumase. Ku labadhabadha lapasapukaune ki Sakuya mia ki latasaalrimane pacase ku nagane ini pikay kwini ki langidadarepe ini. La kidredreme kay Sakuya, ai kaiwathingale ku apangimiane pacase? Singika lavavalake arakaykay ku vaga ki Ziruki makakawriva ki tina ini, kadruana ku tamuane ki takibulrubulruane, laka kadrua ku wabulru iniane watumane madu pacase ku vaga ki Zikuria. Adravane ka ainuku ki swa Yurupa, ala dulrunga arakay ku Igerise pacase pikay kwini ki lagingi ku nagane ini, ai kay lasu takidredremane, luiyasi la ikay ku nimakavalane laka Sakuya amia kudra pacase ini, lritara ka saniange turamuru ku tharirane! La karengerenge si pelaela ki talragi ini kikay kidredreme ini, kwini talragi ini la pakasulrilringa iniane, madha kidredreme cacapnage ku kailringimia, sarara kwini kidredredreme su iya iniane. Kwini lutumane kailringimia. Ala thingale ku swa India papacase? Ai, ku Sakuya kaimarimuru. Kwini lasu singika lavavalake dredrele ki tina ini lu mathathakay ki swa Yurupa, ladreele kwini kadaengane lazuku ini aru kimalramalranga ki wakela mulrakaw, kudra namagarange si paamalebe ki drumane ka laindia kudra la sawvalay, kikaynga laka kadrunga ku tamakatumanane kiecebe ki kwange si kilaw ki wakela mulrakaw. kui sengfu ala kilalra ku pasikawluini ku umaumase, kai pasusu ikay ki tamapelaelane ki tuki si baai kuini pacase ki Rumiu, alau lripacununga amiamiya ki Culriyi, ala kidremedreme ani kai ngimia kuini si iya, ala nawngikakidremedreme si ngikakamani papia ki tadralredralrekane si palribulu iniane putaluvayvay. Lakidreedreme kay Sakuya, kikay lamualrakaw lritara ikay ku takamasanianianganane lini, saniange kwini lalrigilane lini pakawriva ki vasaw, kwini vavaeva kwini labuaburavane ka senate mabaabaai ku vaga si lathingalane. Apia kicakuane, ana kicakuane kay lazuku li sakacekele li iyaiya. Kay lasu lakidredreme, “luiyasi langimia kikay, lri dulru nay matiitilibi kitilibi kikay latalrelrede ka umaumase!” Kaiana maka pwadriadringay kinkiw kay Sakuya, ala pasiasiangenga kwini twalay taliviri ku kiakaruburu. Pakay ku apalakebane ki kadaeangane, lamaelre ku swa Keri si kwapingi ki Igirise kiecebe ki swa Ziruki si kwapingi ki Amirika, ku Sakuya lakidawlu akuapingi ka taralrilrilriw. Ikay kwini ki lavainga, kay lasu la kaikaretege ku tadreelane ini ki lataabebelenge arakaykay kwini “vavaeva ku vasaw ki angatu” pasatedre ku niseketane ku lasacuunane ki kwapingi, la dreele ki sakacekele ini ecenge ku alrima lini kwini “vavaeva ka vasaw ki angatu” makitu silrigulrigu avavagavagaanga, miaki kiakawrivariva liniane, la aru kirimu kalritheethe ku kidredreme ini ku naw pia kwini iyaiya ini. kay sengfu la pelaela ku tamathathingalanelini ki Rumiu si Culriyi ku tangimianelini, sika matatauvanenga ka patengatengane, laka amaniaku kuidra padrekadrekase demedeme ku lrikaapangimiane, ikay ki taidrusa ka maretetese si nguvavaeva pelaela si suabwarane... Ana tumane lasaraidrengere paalikay ku tamakaruruburane iyaiya, si siwlri mubalriw kisamula kwini akinkivane akilrialringavane. ala satara caylinga pulrabale, ku swa Ziruki si lakwapingi ki Amirika la paamalebenga ki swa Keri si lakwapingi ki Igirise, lapaalikay kikay tamakakaruburane lini. Wadawlu ku akalriilrikane si thathiburane ka nikinkivane Sangilribatenga ku tamakaruruburane, kwini siaulringa mubalriw mua Ziuruzia ka Sakuya ladarurunga ku asatacekecekelane ini ku cayli, Kay lasu lakarudrange ki Sri.Vutese, lapulapu kwini tawkitulalake ka lalake ka ababay ka Ayuka. Padrima ki amarasikayyane ki tacekecekelane lini, kay Sakuya kadrua ku tasararane kidredreme kwini ki iyaiya si kinkinkiw ini. Sakalakese, la kicacaligiri kilalalra lukawrivariva kwin ki zuku ini, sanaka kilalra ini ku pacase ki vaga ki Ziruki, lapikay kwini ki bakuru ki angatu pacase patuthingale, la kaitarathainu lakakalranga kudra nisarururubuane kudra labakuru ku kiapatuthingale kiapacase. “lringimia ini lupiane kikay?” la iya kidredreme kay lasu, kikay thathathaana kay pacase kay akulavane, kwini ngwakakay iniane ku bakuru ki angatu la kaabatenga kakadruanga ku tapikayyane tamasakaykayyane, lakaika arakaykayyane madu, adravane ini kaimaka ngwalringawnga. Lritara silape ku apangimiane ini ki lasu. Ai, kwini latarudradradrange ki cekele si lasakacekele ini lakipakasamali kwini ki kisamulane ki lasu, la kirimunga makitu pulrialriavale mulralrakay si manemane kai kidredreme ki lasu iyaiya. Lamakitu mapaelaelanga kay lasu talika kiapucaemane kaika muadringadringai kiiya, alaw kitulrisi ki taratulrisi ki badha, si kawaiviivigi ku lrekeme ki aidriidringane ku atulisiane ki cekele iyanga. Ikay kwini kiziday, kudra makitu matwase mulrakaw ki cekele lini ku swa Yurupa la aru tapangapangale, kwini tamaka pamalebelebe ka sihu ki Amirika lakitubi ki swatalitalrawane ka zuku ki Ziruki katuase papia tali Akense iya, lamalra kwini talitalrawane si baai kwini talrelrede ka umaumase pikay kwini liniane. Saka pathagilane laka kaipalrayngi kay Sakuya, ai kwini makadruadrua ku amakadaudalruane si mapakisupisupilri ku kadaengane niiyane tukucingalre kidredreme, ala kamani kudra palrainginga ki lasu si lazuku ini kwini kikitubi lini sakabilrilinga. Kay lalasu latara drusa kacayli salri taluela mwa Alabama siw. Ala kwini kai mwabangalre taluela, kecengane kwini swa Ziruzia ka zuku lakirimu kalavare ku takirimuane kaduay Manuela katuase taluela ki Sakuya kamaelrenga kwini ki singi Yurupa ka mwalrakaw ka umaumase, talika kiasikawkawlu kay lasu kikikay ki la talrelrede ka umaumase, pikay ki bakuru ki angatu papapacase kuakuakulaw, ku pasana tusinalrelreme ki lasakacekele ini. Thathatha kudra kaika mathingathingale lini, kudra la satulisiane ku lavage lakaynganaynga ngiburuburu, thuvugu sarawnga. Kikay kaika kavagane si nidraedrangelrane ka vaga lakamani kudra kaika beserenga ki labaibay ini ka Sara. Kwini alisu lakathekelre alaw lriamaama kacaeme iya, lakagirimucu si lamalra kwini papapacase kuakuakulaw ki Sakuya ku bakuru ki angatu kwini lanierecane pwaki apui lama. Sadreele kwini kwalrialrialri ini kwini la nipapacasane kilama kaamudu, ku Sakuya laka salivalraw kasulri turamuru, lakakathane kwini lalake ini ka Ayuka ka pwapalra iniane. Lakai kawriva isaselebane, sakakayyane langurigi, mailu ku ki lalake ini ka Ayuka katuase kwini ki daane lini, tarakadalranane luludu kwini kaadraavne Arabama papu viri, papiapia kavay Akense siw, si taelrenga ki zuku ki swatali sapakalriwgu ki zuku ki Ziruki. Alaka, yakaynga kudra nimaka kinkinkiwnga ki Sakuya pikay ki aulru ini! Lapakaelanga ki natapangimiane sakalakese, ku Sakuya la arakaynga kudra tamatupukupukuane ki vaga suburu swacenge kwini lapacase vaga ki swa Ziruki, ala pikay kudra sapatuthingalane kwini lalingaw, Yakay kudra apatuthingalane ku nikisalruane patwalay ki Igirisane, yakay kudra ngibabekace ini. Satulrepengenga la sarubu ku mavalrulu si eneme ku sapatuthingalane ku lingaw ki swa Ziruki. Ikay kadadalranane lini, labulrubulru ki lalake ini ka Ayuka. Lakaitarathainu, ku Ayuka lamakitu thingalenga kwini lasapatuthingalane, si dulru avavaga si silrigu pakilalra kwini baai ki tama ini kwini lapacase ki Ziruki. Kwini yakay ki alrima lini ku bakuru ki angatu lamakitu avavaganga! Kikay lrigilane pangimia langiesaynga! Ku Sakuya lakisuteane ki sakiaragay si maliluku ki Ayuka kisamula papia Akense siw, sidramadrama ani tarumara ku swa Ziruki kikay paedhale ini. Lakai makathingale, kwini swakay kwini ku zuku ini sakilalra, la kaika maslru iniane, paakeakeakelraw kay lasu kawriva iya. Lamalra kwini lamatama iluku pwa ki tamatama ki swa Ziwru Lurui, kudra tamatama lasikawlu kudra latarudrawdrange si tamagarange cegecege kudra lrisingibila dreele ka tayrubuane, Alaiyasi kay Sakuya alaka twalrisilrisi, la makakay pathavungu si papacay inaine. Pakay ku apathingalane kwini ngika kinkiw ini, kay Sakuya la pia ku nisangupusalane padreedrele kwini ki lri singibila dreele ku tangimiamianelringa. Sakakingivale, kay lasu lasuuru pilatadre ki lalake ini ka Ayuka, la pasilrigu ku pia ku vaga ki swa Ziruki, samaka pacase pikay ki bakuru ki angatu, lakatuase mulatadre, si paubalrithi ki lalake ini pawdaane. Samudaane ku Ayuka, ladreele kwini pacase ki tama ini, lapakaduay pakaliapaapay silrigu kawriva kikay lapacase. Kwini la tarairubu lamakitu madredrele ku lringaw lini, makitu kasamali, ai kai maka makakay ratenge tingitingi, kathekelre alaw madradresenge kay lamatama ka satupuicane iya. Ala, ku Sakuya lapadawlu kwini ki tarairubu pilri ku layacengecenge paasitu iniane, pakicaucakuane liniane, lutarapianga ka dramare kwini lalasu lapangimianga ku saka kinpusale padreedrele. Kikay, ku Sakuya si situ ini lamatatukudha kudra tasakayyane lini, kai maka kilalra ku lumakawrivariva, kai maka madradreele, arakay kwini tigami mabaabaai, madaudaruru ku lasapelaelane. Sangusipiale masasawlri, kwini yakay ku tarairubu si sakacekele lapudriadringay amani iya kwini mabababaai lini ku lapacase. Latwalaynga kikay makitu kasalru iniane alaka ngipapaedhale ini, alaka kaika amamaama, kaika satulrisiane ka saiviivigane, alaka adulruane ki sakacekele kibuubulru kikay lrigilane. Kwini sapatuthingalane, kwini lingaw ki Sakuya lamianga ki apui daraisi palraeelre ki swa Ziruki. Lapadalru, kudra lazuku ini pathagilinga kibuubulru paapacase; ku Sakuya lakipilri paagingi ki takaygigiane ki minzuku ki swa talisaapakalriwgu ka Ziruki. Ku swa takaygigiane labaai iniane ku pakalreva kwini ki maadraw ku takawnganane ini ki lasu. Ku simkiwsi ki kirisitu kiwkay ka Amuile Vusete laciwmungu ku vaeva ku sainsainsacane, padulru ku ahunyakane ku niara Zirukiane ku Sisiw; Kudra aswalaalanga ku sinbun ki Ziruki zuku Ziruki balakaw sinbun laputaluvaivainga; Kwini zuku lini ladulrunga patululu kwini sinbun ki singi Yurupa ka mwalrakaw, latarumaranga kudra latawkamani ku latangimiamiane si lathingalane ku sakacekele. Makalranga kudra kaika lringimia iya ta kayanganaynga adredrelane. Ku Sakuya langitumanenga? Kay lasu thadalraneana kudra selebane ini, wamuanga ki akatuasanenga mubaabadhane tuvaeva bulrubulru ku pacase ki Ziruki, lamialri papianga ki sanzice taasipane, tapawtaletalekane, lrigilane kaungu ki swa sihu, pasikaykay kudra bilrilanenga ki sakacekele kisamula. Kwini lrese ka kadalranane si tamakawrivarivane ki minzuku Patwalay kwini ki sinbun ki singi Yurupa, wadreele kay lalasu kikay ki lamwalrakaw kaika amaninga kudra kiatubadhabadhaana. Amanilringa lini ka ngiabalre ka pidaanane, kitubinga ki Sakuya si swa talisapakalriwgu ka Ziruki katuasenga taluela papia kavay talisapakalriwgu ki Aukelahuma siw. Ku Sakuya lakecengane pasuusu kudra makadaudalru madu niiyane, si karedele ki wacekecekele si iday pulrabale ku swa Ziruki mua kavay talisapakalriwgu. Ai, maiya takalrana ku asuruana ikay Akense siw, si ikayyana ku asuru ikay ki katalrwanane kavay Tinnasi, taliviri Karulaina si Ziuruzia siw. Magirimucu kay lalasu, kaimaka paulringalringaw kwini namapaparalubu lini kikaruburu ka talragi, ala kakadrua ku tadreelane kudra tapasikayane lini ki lalasu, la pwapacase kwini tataluelaelane ki swa India ka hulrice, si panguvutha liniane si drima aka taysupate ka zuku taluela mua kavay Aukerahuma siw. Kudra wapacase kikay hulrice ka sutu ka Siautu Rusevuthe amia kay, adravane ka kai naku ka wadreele tu miaki wapacay ka India kidreedreme kay ki matharirir ka India, ai kaika thainiinunga ku madadaylane, kay lasu lri kai naw kivavagana ku sakamangeale ku takaumaumasanane ini luka ngituatumane, ai kudra ngarudungudungudu ka swakay talilriilringulu ki kacekelane malrilrigiliana ki swa India. Adravane pianga papukidremedreme pikay ki sinbun ki Ziruki, kikay swa talitalrawane si swa vanale ka taylrima ka zuku kiamalrana ki kwapingi bilibili si salrili pwa kwini ki kudrlu si eneme ka iday kuri ku sapapia talisapakalriwgu ka kadadalranane. Kai palraingi ngwakalra iluku ku rarukudrukudru, laimay, akaneane si tana; adravane ka ngituatumane ku tangimiamiane ki saseverane matipangeangelrace, kai thengete kudra bulane si tasulrasulravane ku mathariri ku rarukudrukudru tamarasikaykayyane ki macaeme, waagisi ki cayli, kikay zuku ki Ziuketu, saiminure, Kerike, Cikethu, Ziruku paasuilaila satedre pukadadalranane liniane. Ikay kay ki kadadalranane, talrimanga ka kudrulu pakela ki taeneme ka kudrulu ku sakacakele ki Cikethu ku ngwaniakane, tasupate kakudrulu ku swa Ziruki ku maulrase ku niake lini. Pakay kwini ki lawaudripi ku laumaumase, kikay sapapia tali sapakalriwgu ka kadalranane maru amaninga kudra takiculuculuane ki zuku, kikay tayngeane ka patengane ka “lrese ka kadalranane”. Kaika maduay si daruru ki thiilane ki kadalranane, ku swa talitalrawane si tali sapakalriwgu ku zuku ki Ziruki lamadreedresenge maelreelre, laikay liniane kudra aswalaalanga taluela mwa kwini ku wacekecekele ki Sakuya. Ai, kudra lrese lini kadrua ku taidrengerane takamealane. Kikay taydrusa kiarimunga pathagili ku amakakarivuane madrikidrikisinga ikay sihu ki akicapilane, makakarengece ku puku si lahulrice ki cekele lini. Tapia ku swa Ziruki ku ngwaniakane ikay kikay ki tamakarivurivuane, paelre kudra lalake ki amani ku aswalaalanga putaluvaivai ku sinbun ka Sakuya ku sawvalay ka lalake ini. Wakebere si tubitubi kwini ki kawlrase ini ka lalake ini, papukidremedreme liniane ku amakadaudalruane lini, pakisamula ku acegecgane ku nimaelreelreane ku sihu, kai isadra ku amadrekadrekasane, sidrama kwini ki thadalrane ku arakaykay lini ku vaga ki Ziruki ku laumaumase makarawrathudu. Ikay kaw tarapia kadramare, ala makakadalru kikay taydrusa. Ku Sakuya la arakay kwini ngane ki “tamatama ki swa tali sapakalriwgu ka Ziruki” pacase kwini asingikayyane ka hulrice ki maelreelre ka sihu, kitubi ku taruamara kwini ki takela ku mapaapangale, mapapaacepe ku tamapakaduladulane kwini ki tamakaririvuane lini. Ku Sakuya lakakecenge singikaykay kudra tinukucingalrane ku kakuakudhane ki swa Ziruku, kikay nibekacane si kadaengane ka nimaelreelrane amakisupisupilranane ki lazuku, ku amaka thaithaitharirane ki lazuku ala amani ku maadraadrawnga kudra tharirane niiyane. Lu pisadrane ku tangukakayyane ki kadaengane madu amani kudra twakuruane si baai ku taleke akaneane ki matiakurukuru ka umaumase. Laibekace, kaika wamalra tarumara makanaelre ku tukucingalrane ki Sakuyu ku saw Ziruki. Asiluiyane kudra, kikay singi Yurupa mulrakaw arua drikisi arua drurudruru, adiadili kelakela kwini ki paacingane. Lukabilrilinga, ikay talidaane ikay talilatadre kudra amadrikidrikisane laaru ngubelebelengenga. Kilakikay la kaika maka dulruanenga kwini pasuludrunga ka Sakuya maka ruthuku maka rathudu. Kudra biibilrilinga ku tapagarangane mua ki matiaukuludru Saka tarudrawdrangenga kay lasu, ku Sakuya la kilalra kudra yakay ku la swa Ziruki ku maulraunga twalay Ziruzia siw papia tali vanale taluela mwa kavay Mikesike, mialri kilalra ka yakay kudra kiakaruburu kaulraunga ku simauladhane ka vaga. Kay lasu lasidrama ku kipasilape kikay ki laumaumase, si sidrama ku kiadringayana kwini kiakarimuru ka vaga, alaw lrikamani ku akinkivane madu si sudalepe araky ka sapacasanenga ki la swa India iyaiya. Ala amani kwini kudra biibilrilinga ku angukayyane ki tapanianiakane ini. Ikay kwini kudra, tarudrawdrangenga ku lasu ka Sakuya. Kay lasu lakaredele kudra ki layacengecenge katuase mua, saikadadalranane la amuli ki kadalranane. Pakay kudra kaika asakaelemane ku taleke, ku Sakuya lasikawlu kidringay ku kadalranane, si susuru ku lrika amaka mangealane si drusa ku taleke, si pikay iniane kudra ki mameameale ka lilibi ikay kwini ukalava liniane. La kai makapulringaw, kwini lalangukathabarane sakatuase, lamaka mapusale ku taapasasilriane ku kadalranane lini, la maka kidringay kwini taikayyanenga sutelray ki swa Mikesike, sasiwlringa mua kwini ki liibi lakakdrua ku Sakuya ki taikayyane ini. Latapia kudra layacengecenge ku papia talivanale tarakadadalranane silape, ala dreele kwini ki tarudrawdrangenga arakay kwini tadadavacane ki tarudrawdrange ngiabalay papiapia talicucubungu ini. Alaka kay Sakuya sakaina sakaeleme ku taleke ini matuasenga kiwni ki liibi, maesay ikadadalranane la ikay ku twakuruane si pakane iniane, ala kamani ku maka dadavaceanana ini daruru kikay. Ku Sakuya sakabilrilinga ala maka daruru kavay Mikesike, kidringay ki sakacekele ini, ai kai kiadringay kwini niabubulruane kudra kiakarimurunga ka vaga, lakai maka velevelenga kwini ki sakacekele ini ka yakay Mikesike ku atupaapalrane iniane siwlriulri sutelray ikay Amirika. Ikay ki tasiwlriwlriane lini ikadadalranae, kwini tara mavalrulunga ku cayli ka Sakuya, lakatuase kay kaumasane, kay lasu lakidralrekenga pikay Mikesike. Wabekace darepe ku pacase ki Ziruki kay Sakuya, ladulrunga ku sakacekele ini pathagilinga pakawriva ki “vasaw ki angatu”. Ku sakacekele lapacasenga paucungulunga pelaela kudra la drikisi lini, kicakuane ku lathingalane ki swa Yurupa, si arakaynga kudra linianenga ku tapacapacasane ngisasunagane, si matilitilibinga kwini ki wakela ka lamualrakaw si madrekadrekase mathingathingale. Kay lasu paathingalane ikay ki tapanianiakane ini kudra takidredremane tukucingalre ki swa Ziruki, amani kuini twakucingalre ki makathaitharirane, mapakisupisupilrane, tukalitane si pagagaranganane. Kwini “vasaw ki angatu” ki swa Ziruki kawarivanga, si pasalraelrenga kwini sulivatane, kaika mwacecekele tulisi; ka apakisupilrane, kaika waravase; ka maelreelre, kaika maeceecebe maulruulrudru; kamwasakene, ka kaika twdreadrekase. [Saswacenganeana: ikay ki Igerisi, kay vasaw ki angatu si tamasapisapitane ki senate kwini ki vaveva tara sia vasaw amia, lakamni kikay “kawariva ka vasaw” amani kwini ki vavaeva ka tabalreane kwini ki yakay ki senate ka lapacase.]
六歲的時候,我對叢林和蟒蛇充滿了想像。這是我人生的第一幅畫: 編譯的話 木馬屠城計(希臘神話故事) 故事標題:湯姆歷險記 愛麗絲夢遊仙境 西雅圖酋長的土地叮囑 這是一個原住民的故事,也是一個原住民族的故事。 維洛那城裡有兩個大家族,而這兩個家族原本就是世仇,只要相遇碰面就會吵架起衝突,因此也常常破壞整個城鎮的安寧。 很久以前,在愛琴海上有一座島,由宙斯的兩個兒子統治, 人物介紹 愛麗絲是個異想天開的女孩,在她的世界裡什麼事情都是正常不過的事。 比如說,追逐一隻穿著衣服的兔子也不足為奇,追逐中忽然掉進樹洞,開始展開愛麗絲的夢遊仙境… 文明像是一種病毒,一步步地啃噬著我們安身立命的土地, 聯合國估計,全世界有3億7,000萬名原住民,約佔世界人口6%,分布在72個國家,至少包含5,000多種民族。 湯姆:頑皮搗蛋的男孩,整天想翹課不喜歡去學校,又常常會跟姨媽鬥嘴。 其中一個自恃清高,濫用權貴,肆無忌憚的擾民,於是宙斯將他以死懲處;而另一個因而悲痛兄弟之死,憤而棄位,逃離他國。 神奇的大鼻子門把 土地被濫墾濫伐已破壞了原本的山林樣貌,山林已不再是動物、植物寧靜的棲所, 原住民族多數依賴口述、歌謠、編織、皮雕或壁畫傳遞知識與記錄歷史,而沒有文字及讀寫的傳統。 哈克:衣著破破爛爛,打著赤腳四處遊蕩的男孩。 該國國王即賞賜他一塊土地,並將女兒許配給他,之後他的子嗣相繼統治,這個國家稱為特洛得,並擁有一座大城,叫做特洛伊。 愛麗絲緩緩地掉進有著大鼻子門把的谷底,看見裝滿水的瓶子便喝了它,忽然身體瞬間變小了,吃了箱子裡的餅乾後,身體又變大了,比原來的她更大了,原來一扇會說話的大鼻子門把,會不斷變出各種神奇的東西。 因為科技發展需要拓荒擴展,掠奪了大地上人、動物及植物的活動範圍, 這位原住民生活在距今兩百多年前的美洲大陸。 姨媽:湯姆的母親過世後便收養了湯姆和弟弟。 直到其孫子勞維特國王統治時,為修築城牆以確保特洛伊的安全,宙斯命阿波羅及波賽得兩位天神幫助特洛伊。 愛麗絲難過的哭了起來,滴下來的眼淚都成了河流,於是她喝了飄在河流上的瓶子裡的水,瞬間又變小了,撲通一聲,就掉進了瓶子裡,順著河水漂流。 農村景象已成記憶,美麗風景已不復見。我們該如何與大地共生存呢? 他靠自己的力量改寫歷史,突破「原住民族沒有文字及讀寫傳統」的說法,讓自己的民族和歐洲移民平起平坐。 姵琪:湯姆的女同學。 完成之後,國王非但不付當初談妥的工作酬勞,還將他們驅逐,兩位天神因此憤恨並揚言一定要回來摧毀特洛伊城。 漂流中,她又遇見了那隻兔子。愛麗絲立刻離開瓶子追逐著那隻兔子,卻被一對愛表演的小玩具娃娃阻攔了下來,他們就像是一對雙胞胎,動作、說話都一樣,儘管愛麗絲對他們說在找一隻兔子,他們就是聽而不聞。 現在,美國加州最高的紅杉木及1890年設立的國家森林公園以他為名, 舞會結束後,羅密歐戴著面具走向茱麗葉,伸手握起她的手說:「對不起,是愛神邱比特將你我的手牽在一起,可否吻它一下。」 柴契爾大法官:一位威嚴的法官,也是姵琪的父親。 眾神之一—娥俐絲,她是邪惡女神,因為眾神不喜歡她,她因此決定要製造紛爭,引起混亂,便在一次的聚會上,她獻上一顆金蘋果,上面刻著「給最美麗的人」。 於是愛麗絲無奈的說:「我可以留下來看你們表演,但你們要告訴我兔子往哪邊走了。」小玩具娃娃就開始陶醉的表演起來。就在他們正興高彩烈的表演時,愛麗絲就趁機偷偷的溜走了。 國會圖書館放過他的半身雕像, 印地安喬:鎮上民眾所畏懼的殺人魔。 有三位自命美麗的女神爭著想要這顆金蘋果,正巧,裁奪權卻落在特洛伊的子孫帕里斯手上, 美國郵政總局在1980年出了一張價值19分的郵票,上面是他的肖像。 羅勃遜醫生:在鎮上開一間診所,也是唯一的醫生。 最後他就將金蘋果給了阿弗羅提女神,因為女神答應會將世界上最美的女人嫁給他為妻,卻讓另外兩位希拉與雅典娜女神憤怒,並誓言要報復特洛伊。 甚至西非賴比瑞亞曼德族的瓦伊語書寫符號也受他影響,更何況是鄰近的克里族語呢? 帕里斯受國王蒲里亞摩斯的委託,率一支艦隊前往敵國希臘斯巴達,要將贈給美妮勞斯國王的姊姊帶回, 他到底是誰? 不料國王不在,是由一位美若天仙的海倫接待,她是當時世上最美的女人。 1765~1770年 在田納西州出生 1790年  隨母親搬到喬治亞州,學習製造銀器的技術 1800年 母親過世 1809年 開始研究 1812-1814年 從軍打戰 1815年 成家生子 1819年 西遷到阿拉巴馬州 1821年 研究完成 1822年 攜女前往阿肯色州 1824年 獲頒成就勳章 1828年 第一份民族報紙出刊 1829年 西遷至奧克拉荷馬州 1830年 美國總統簽署《印地安人遷移法案》 1838-1839年 眼淚之路及族人內鬥 1840年 協助成立聯合政府 1842年 前往墨西哥尋找失散的族人及傳說中的語言 1843年 逝於墨西哥,享年近80歲 帕里斯一見到她感到非常驚訝,認為她簡直比阿弗羅提女神還美,心想這就是女神為要報答他而贈給他的女人,剎那忘了國王委託一事。 他是塞闊雅,印地安東切羅基族人,讓我們繼續看下去...... 海倫也為站在他面前的這位英俊男子所迷惑,忘了自己已是有夫之婦的事實,最後阿帕斯便說服海倫要一起離開。 會說話的葉子 美妮勞斯國王聽聞兩人已逃離,相當憤怒,於是要求全希臘所有的王子加入對抗特洛伊人的戰爭。 各族共存的美洲大陸 羅密歐還一直沉浸在兩人邂逅的甜言蜜語中,一整夜沒睡走到修道院找勞倫思神父:「神父,我愛上了茱麗葉,我們是一見鍾情,我想跟她結婚,想請神父替我們主持婚禮。」羅蜜歐的告白,頓時讓神父摸不著頭緒且有些驚訝。 很快地,便引起特洛伊與希臘兩方戰爭的開始… 西元1770年代,現今美國東岸的印地安民族對一百多年前就從歐洲航海到美洲的白人移民一點都不陌生, 尤其在東南部五大族—奇克索、切羅基、喬克托、克里克及塞米諾爾—眼裡,這些移民原來像是家裡的客人。 印地安民族一向有相互尊重及與鄰友好的傳統, 不論對方是另一支印地安民族或英國人、法國人、西班牙人,友善及分享的原則都一樣。 土地是神的禮物,人只是管理者, 某天,羅密歐的兩個朋友在街上閒晃,巧遇仇家的人—提伯特,他是茱麗葉的表哥,性情暴躁。 為了使各民族和平共存,在必要的情況下,分享土地也成為不得不的選項。 因此,五大族和歐洲移民共同在美洲大陸生活。 他們遷到印地安領域,觀察歐洲移民的社會、經濟、政治、信仰,接觸宣教士辦的學校教育。 族人一邊說族語,維持傳統漁獵生活,一邊學習英語,和歐洲移民交易或通婚。 合則安,不合則戰,彼此的關係總是隨情勢而變化多端。 這是塞闊雅出生的年代。 他的族群切羅基族以密西西比河為界,分為東切羅基族及西切羅基族,由於分隔久遠,即使語言相同,也已發展出各自的領導系統及生活型態。 英國人估計,東切羅基族的人口大約1萬6,000人。 出生及靈感的來源 塞闊雅出生的東切羅基族部落就在現今美國田納西州裡, 他的英文姓名是喬治·蓋斯,切羅基族名是塞闊雅。 父親是切羅基族及歐洲移民的混血,名叫丹尼爾·蓋斯,母親則是純切羅基族人,名叫烏特赫。 塞闊雅的父親很早就離家出走,完全是母親烏特赫撫養他們。 羅密歐離開維洛那城後才沒幾天,茱麗葉就被父親挑選結婚對象,是一位英俊挺拔的富貴紳士—巴里思伯爵。 她用工具及武器和族人交換動物毛皮,再將動物毛皮轉賣給歐洲移民, 由於都是搶手貨,生意還算不錯。 小時候,塞闊雅在族人眼中有點無趣,怪怪的,老是想些有的沒的。 因為一場打獵意外,導致他一隻腳受傷,膝蓋腫脹不消,從此跛腳,走路一拐一拐的,也就無法和其他小朋友一起玩。 於是,當母親在家的時候,他就陪著做生意;當母親外出時,他則幫忙顧家。 他生性害羞,話說得不多,好奇心及冒險的念頭卻是一點也不少。 隔天清晨,所有家族的人都被一具冰冷的屍體給嚇壞了,大家都以為茱麗葉真的死了。最後就把她安葬在家族墓穴裡了。 塞闊雅約二十歲的時候,母親帶著他們往南搬到喬治亞州生活,他在那裡開始學習製作銀器的技術。 不久後,母親過世,塞闊雅靠著他的藝術天分,製作精美的銀盤,珠寶及花瓶,十分受到歐洲移民顧客的喜愛。 客人鼓勵塞闊雅像其他藝術家一樣在自己的銀器作品上簽名,。 塞闊雅很想,可是他不知道怎麼簽? 他從小就和母親說切羅基語,從來沒有上過學,也沒有人教他怎麼寫切羅基語。 雖然他有四分之一歐洲血統,最後也學會在自己的銀器上簽下英文姓名喬治·蓋斯,但是他常想,如果有一天他簽的是塞闊雅,那會有多好?! 他興沖沖地和朋友分享這個念頭,朋友卻澆了他一大盆冷水,叫他不要胡思亂想,打消念頭。 那是不可能的。印地安人哪會寫字呢? 可是,塞闊雅忘不了。 他從小就看著母親和歐洲移民交易,也看著族人的土地漸漸被移民佔去,以前打敗其他印地安民族的部落勇士多驍勇善戰,現在根本敵不過移民者的槍炮火藥。 神父聽說送訊息的人,沒有在預定的時間內將信送到羅密歐手上,又預測茱麗葉甦醒的時間快到了,心想不妙,於是想親自前往墓地要將她救出來。 塞闊雅心想,這些移民肯定有他們過人之處,尤其是那項會使「樹葉」說話的技巧,一張張黃紙就可以傳達訊息及知識。 他想要學起來,也想要族人學起來。 他心想:「這樣一來,我們也可以和這些白人平起平坐了!」 塞闊雅還沒來得及仔細研究,北方就響起戰爭的號角。 為了土地,克里族和英國聯軍對抗切羅基族和美國聯軍,塞闊雅被徵召擔任偵查兵。 在這段日子裡,他不斷看見長官用「一片片樹葉」傳送秘密軍令,也看著同袍捧著「一片片樹葉」讀著念著,就像和它們對話,於是更加確定自己內心的想法。 神父將羅密歐茱麗葉相識的經過,以及已經是一對夫妻的事實,還有替他們安排的一切計畫,在兩家族面前一五一十地坦承… 他巴不得戰爭立刻結束,回家繼續研究實驗。 終於,一年多後,切羅基族和美國聯軍打敗了克里族和英國聯軍,這場戰爭就此結束。 引起懷疑恐慌的研究 戰後,回到喬治亞州的塞闊雅已到了應該成家的年紀, 他和莎莉·沃特斯結婚,養育剛出生的女兒阿優卡。 除了照顧家庭以外,塞闊雅幾乎日日夜夜都和自己的想法及研究為伍。 一開始,他仔細聽族人說話,每聽到一個切羅基語單字,就在樹皮上畫一個符號,很快就累積了上千塊充滿符號的樹皮。 「這樣行不通吧?」他心裡想, 還有那麼多字要畫,腳邊的樹皮卻已經堆到沒有地方可放,不僅不實用,連他自己都記不住。 他得想另一個辦法才行。 然而,部落耆老及族人都被他的投入嚇到,開始出現許多嘲弄、批評及揣測。 大家謠傳他精神異常已經生病,否則就是中了敵族的巫術,在召喚黑色魔法要害整個部落。 當時,歐洲移民人數也越來越多, 剛打勝戰的美國政府要求東切羅基族往西遷到阿肯色州,把東部讓給白人移民居住。 塞闊雅一開始不願意,但以和為貴及土地也可分享的價值觀,讓他和部分族人最後同意了這個要求。 他們利用兩年的時間搬到隔壁的阿拉巴馬州。 不肯搬遷,堅持留在喬治亞州的族人則認為塞闊雅搬家就代表他和歐洲移民一個鼻孔出氣, 搞不好他才是這些白人的走狗,在樹皮上東畫西畫的,就是要欺負自己人。 各種不諒解、攻擊的言論於是紛紛出籠,漫天飛舞。 這些八卦及閒言閒語終於讓妻子莎莉受不了。 她害怕自己的丈夫瘋了,一氣之下便把塞闊雅畫滿符號的樹皮一把把地往大火裡。 看著多年的心血付之一炬,塞闊雅非常失望沮喪,只有小女兒阿優卡陪在身邊。 他默默不語,隔天便騎馬,帶著女兒離家出走,一路沿著阿肯色河北上,準備前往阿肯色州,和西切羅基族一起生活。 原來,塞闊雅腦中已經有了研究成果! 一改之前的做法,塞闊雅以音節為單位拆解每個切羅基語單字,然後替每個音節製造一個符號, 有些符號是從英文借來的,有些則是他自己研發。 最後總共整理出86個切羅基語音節符號。 旅途中,他教阿優卡記這些音節符號。 很快地,阿優卡不僅記下了符號,也能拼出或念出父親給她的切羅基語單字。 他們父女手上的樹皮都已經說出話來了! 這個方法成功了! 塞闊雅滿心歡喜帶著阿優卡一路奔向阿肯色州,希望西切羅基族能接受他的發明。 沒想到,那裡的族人一聽,還是不敢相信他,以為他胡言亂語。 族人把父女倆帶到鎮長喬治·羅瑞面前,鎮長於是指派一些耆老及勇士組成真相調查委員會, 若判定塞闊雅在搞巫術,馬上執行唯一死刑。 為了證明自己的研究,塞闊雅為真相調查委員會做了兩次示範。 第一次,他讓女兒阿優卡留在門外,請委員念幾個切羅基語字,他在樹皮上寫下這些字後,便走出去,換女兒進來。 阿優卡一進來,看著爸爸寫的字,輕輕鬆鬆地就唸出這些單字, 委員們個個面面相覷,覺得很神奇,卻還是不敢下判斷,擔心這是父女之間的把戲。 於是,塞闊雅請委員選定一些年輕人當他的學生,讓他訓練,幾個月後他們再做第二次示範。 這一次,塞闊雅和他的學生們分別站在不同的地方,聽不到彼此說話,也看不到彼此,完全只能靠書信往返,溝通訊息。 往返數回之後,在場的真相調查委員會及族人確認他們溝通的訊息, 從此信任色闊雅的發明是真的,既不是怪力亂神,也不是巫術或黑色魔法,而是族人都可以學習的技能。 塞闊雅的音節符號系統就像火一樣延燒整個切羅基族。 很快的,族人開始學習讀寫;塞闊雅被選為西切羅基族民族議會議員; 議會也頒給他一個成就獎章;。 基督教宣教士撒母耳·沃斯特訂做一台印刷機,準備翻譯出版切羅基語的《聖經》; 第一份切羅基民族報《切羅基鳳凰報》發刊; 族人甚至翻譯歐洲移民的報紙,讓部落取得最新訊息及知識。 許多大家以前認為不可能的事情都在發生。 塞闊雅呢? 他不改寡言的性格,全心投入切羅基語書寫符號旅行教學,也開始轉向思考數學數字、農業技術、政府功能,為族群的未來努力。 眼淚之路及民族內鬥 從歐洲移民的報紙中,他們發現這些移民已經不再是家裡的客人。 他們反客為主,要求塞闊雅及西切羅基族人再遷到西邊的奧克拉荷馬州。 塞闊雅堅守以和為貴的原則,和家人及上百戶切羅基族人一起西遷。 不過,仍有不少族人留在阿肯色州,甚至留在更東邊的田納西州、北卡羅來納州及喬治亞州。 他們心中氣憤,不解為什麼幾年前一起打戰的盟友,竟然不顧他們的貢獻,簽署《印地安人遷移法案》,又逼他們和其他四族搬遷到奧克拉荷馬州。 簽署法案的白人總統西奧多·羅斯福說, 他雖然不認為好印地安人就是死印地安人,但是八九不離十啦,他也不會多問第十位人品如何,因為最粗野的鄉下人也比印地安人文明多了。 儘管切羅基民族報不斷呼籲,東南部五大族還是被軍方強制送上超過1,600公里的西遷之路。 不准多帶家當、衣服、食物或毯子;不管氣候環境多麼嚴峻,更不管衛生及醫療是否完備, 每隔一年,喬克托族、塞米諾爾族、克里克族、奇克索族、切羅基族就分別上路。 在這條路上,奇克索失去5,000到6,000位族人,切羅基族失去4,000條人命。 對倖存的族人來說,這條西遷之路簡直就是種族屠殺,那是一條真實的『眼淚之路』。 好不容抵達路的另一端,東切羅基族和西切羅基族團圓,其中包括最早遷過去的塞闊雅一家人。 然而,眼淚卻沒有停止。 東西兩群反而開始陷入政治惡鬥,爭奪權力及資源。 幾名切羅基族人在這場內鬥中喪生,包括民族報第一位主編以及塞闊雅的兒子。 塞闊雅抱著喪子之痛,呼籲和平,呼籲成立聯合政府,不斷協商,希望講同一種語言的切羅基族人可以團結。 幾個月後,兩方達成協議。塞闊雅以「西切羅基族領袖」的名義簽署聯合政府法案,要求接受新移民,原諒內鬥期間的傷害。 塞闊雅堅持切羅基的傳統價值觀,大自然及土地為所有族群共享,族群和諧才是最大的善。 放棄領域就像施捨食物給窮人,真正的切羅基人會願意為了最大的善而吃虧。 當然,不是所有切羅基族人都接受塞闊雅的價值觀。 畢竟,歐洲移民總是得寸進尺,一步步把族人逼向更小的角落。 未來,在內在外的抗爭對立漸漸浮現。這些也都已經不是年邁的塞闊雅可以控制的了。 最後的冒險 在他晚年的時候,塞闊雅聽說有一群切羅基族人很早就從喬治亞州南遷到墨西哥,也聽說有一個失傳已久的古老語言。 他希望找到這些族人,也希望發現失傳的語言,也許可以研發出適用所有印地安民族的書寫符號。 那將是他生命中最後一段旅程。 當時,塞闊雅年紀已經很大。他和一些年輕人一起出發,途中不小心迷了路。 為了不斷糧,塞闊雅讓年輕夥伴去找路,留給他約十二天的存糧,讓他在一個乾燥的洞穴中等待。 不料,年輕夥伴們一走,來回就是三個禮拜,雖然找到定居在墨西哥的族人,回到洞穴之後卻已經找不到塞闊雅。 幾位年輕人沿著往南的路線搜尋,終於看到老人家用年邁的步伐慢慢的往前走。 原來塞闊雅在斷糧前就離開洞穴,所幸路上都有遇到居民接濟,才能走到現在。 塞闊雅最後抵達墨西哥,找到了族人,但是沒有找到傳說中的古老語言,也沒能說動住在墨西哥的族人隨他回到美國居住。 就在回程的途中,年近八十的老人家就此辭世,他被葬在墨西哥。 塞闊雅創造切羅基族書寫符號,讓族人也可以使「樹葉」開始說話。 族人記錄傳述自己的歷史,學習歐洲移民的知識,同以具有書寫傳統的民族自稱,和移民平起平坐溝通談判。 他活出了印地安切羅基民族的基本價值觀,那就是熱愛和平、分享、關懷及冒險。 切羅基族的「樹葉」說話了,而它傳遞訊息的是和平,不是侵略;是分享,不是佔有;是共存,不是對立;是尊重,而不是歧視。 譯註:在英文裡,樹葉及(書籍的)一頁或一張都叫做leaf,因此「會說話的葉子」指的就是一頁頁有文字的紙張。
La malra ku kikay zega si padreele ki latarudrawdrange, kai numi mwakuludru iya kivaavaga liniane. La makitu ngibalrelringa kivaganga nakuane, kwini talrupunu manemane ku matiaukuludru? Ala kirimunga naku zega kwini taliadringi ki zega : yakay sakakaiyaiya, kay taingeane kay maretetese la ikay ku tamadrekadrekasane ku atuadravane ku aidudulriane, sana kai ka kiatubadha, kiaragay si kidredresenge, ai kay Rumiu si laini kiarimu ngimiya si makadulru mudane kipaelre kikay ki taidulriane. Kikay abuubulru nipatwaladhane kudra ki talialaalay ki swa Siatele talisapakalriwgu aswala ki saka cayli ki 1854(mangeale si valru malrimale si supate) ku tamatikayyane kawriva ini, kikay sihu ki Amirika pasana papianga talisapakalriwgu taliviri kwini ki kadaengane aside, si langay kwini kadaengane ki swakay kwini ki cekele ki Indiange kudra tapangimianelringa, “drela kay rusalanesu papia ki twaumaseta ka Ciupite, pasialribatengasu kui takawrivanesu!” la iya kay kawriva kay Culriyi. wavisae ko da’anini ki ’esangi sakabilrilinga kikay talialaalay ki swatalisapakalriwgu ki Siatele ka swa Sukamisi laikay kudra tapikayyanenga ki kidremdreme ki laumaumase kudra saniange ku taavavagane ini ku saiyaiya ini, aylrise ka la cengele na magi’i na da’ane.la tako davadavace apobaka mya nakay: “na ninii ko nodo amiya ’ikay amiya nakay si da’ane!”. pelaela suusu sidruru kudra laumaumase ki Indiange si kadaengane si kudra kaika apikakuakuane padadili ku tamacacapilane liniane. salrimugaku kay Tangmu yakadalranane kiapadradresenge ki Hake. ki ’esagi ka lawbalate, ki ’aylrise ka la ’angipapa namo pababaka mya ’esagyane,makasi i’anganga la motomotini si, ki’esagi ka la ’amameane kokaw ’aylrise ane ngwalra moda’ana pasopai na koa ecenge na kabangili, nikwani ka ’amameane mwa sangpange, iba’ay aydrise ane na zikange pa’apobakabaka ,makasi ka wabicingi ’esagiyane ko bakaidra, laoda’ane da’ane. Aiyai, kikay vaeva ka patwalay ki takawriva aranguduy si pacase, si kaika patengatengane ka sapathingalane ka kavagane ka nipapacasane, kay vaiyane ki mialrealre, kay Tangmu la apecana ikay ki taikaykayyaneini, ngibalrualrualrutay, la kasalrai kai apingidrakale, la kidremedreme itumanaku si ikay ku saiyaiyali kai katwase mugaku la iya. la oda’ane,la cengle na saboi siete na kamosya,lalra ’angi sesane na kamosya kwane,la sivivi ’atwmomo,mako da’anini ki ’esagi visae.no bilanenga ka lasoigo’o wakane kimade na akanane ka wado kimade sivivi ati’icane, la po’adringi ko amayni, ’avathya ko talacengane kwaloco ko daikongo sadodoko’ini ki ’esagi. ki ’esagi ka la telinyane mo’ananavane, la kisa’apa ki ’esagi kibilibili poda’ane da’ane . lakamani kwidra sakabilrilinga kudra nipatululane nideemelane ka maukalranga kakalranga, langwalay kudra ki tamakaelane ku tasakayyane dreele ki patululu si matiakaykay ku vaga, yakay lukakalra yakay lukabekelane kudra tamadadailane ku tamapapasamaliane tapatawlianenga. la ngualay kuini ngikacaecaemane ku valisiini, la kirimu miya kuidra kipakilringau kai makabesere si katwase kivaga ki agi ki tinaini ka ababay iya kikay, “ina ina, kainaku wabesere kay takiangeanganeli ki valisi, ala paralubaili katwase mugaku kivaga ku atelradhaneli.” ku agi ki tinaini ka ababay la pudriadringay tubalre iniane si iya kikay, “alasuka kiangeangeange ki valisi na, idrengerana luasane tapadrelenga ki kuisange si kimuvalisisu imudringay.” ’aylrise la apobaka ’esagyane : “poingavanga koso,isadraya kake ikane na akanane,la sodoo bwaithi sivivi awkay.” ko kwanidra ka la sivivi ati’icane sawkwanga, amanimani doo maya dadanini na tamothwane ko titi’icene maobongo ’abowale ta hahanane. Ai, adravane ngituatumane, lri pangukay kikay si dawlu ki laumaumase si tukucingalre dreele siavaava si tupeela ku tapumacane dreele kikay amani ku pakalrange walapu ki lanibekace ka manemanemanenga, si kamani kudra wabaai ku pangiaradhekane ka kadaengane… samakakawrivanga, kay Tangmu la kidremedreme ku akimualrane ku valisiini, si la lrikatwasana mugaku, anaku lrimulisi la iya. ala makakay paisadra ku nakidremedremeini si kivaga ki agi ki tinaini ka ababay iya kikay, “kai macaemenga kay valisili.” la kasasalray katwase mubanau, kiraririmu ku tatukwalreaneini, ala katwase mulatadrenga. ko ’eesagi ka lacengele ko mavivisae kokoli’i ’amameane ’apobak mya nakay: “’iyasolodrane kake doiya kake mwa ’akamolo!” la’abebe igo’onga na ta’avathya nidra. ikadadalranane la kipaicengecenge kipadradresenge kuidra kayngananganay ka Hake. kuini lasu luka kaiyaiyaiya kadrua ku apianeini ka vavalake, yakay ku mabubusuku ku tamaini, kuini tamaini mialri kai kisasengesengete iniane, nakay la ka ki aylrise ko bwaythini ka ti’icene sawkwa,waongy na acale ka tawmomo nyane,ido swala’a angipapaa, ami na ke’elange ’ikai tahahanane bokobokoboko, idoo mokono ko sa’abwalele ko dadadane. ikay kuini ki cekele yai sanaka tatama tiatina tarapakiapapaulringau ki lalalakeini kaidu nguadadedethe iniane iyaiya, ai kay lavavalake kialalra kai tarathainu marimurunga, si arukadalamenga taelre iniane parananau, asiluiyane kikay Hake yai wathingale turamuru ikay latadre silape ku apanianiakane ku lrigilane, la thingale lrakwili, murimadru, pualra ki lrutuku…, la pusamalra iniane. kay sengfu makathariri turamurane kikay ki taidrusa ka maretetese, mialri ikay ki kidremedremeini apiapaisadra ku tamakabadhanelini si ikay kuini pakadawdalru. ai adravane lu pangitumane kai makatuarasudane. tatupathagilane ki makaruruburu si madradradrau ka rigi “asu kirimu ecenge kuini wapacaynga ka ngiau?” takawrivane ki Tangmu. “kay maungu wakelamadu silape nakuane, lripelaelanganaku musuane kikay nikibulibuliane.” kay Hake la tubalre iya kikay. kai lakwapingi ki Terui, uunu magarange patapacadhane kadrenge ki lalradre ki cekelelini, pamaki ki swa Sila, ai miyalri tapangale ku wapacai si ku madadula. samakakawrivanga tuduaduvay tulrepenge, la katwase mauvagaynga ku tadadavacanelini. kai swa Sila maualainga ku takicabirane ai kaimaka akaci, ku lakuapingi lakidulrunga si kasulri ngupukuane. ikai kwidra icengecenge laikai ku silrilrigu ku peaelaela ki lakwapingi, taisadrana kai gamangeta kicabiri ki Terui, kaitalrimaka arapukupuku kidrikisi, tara kidremedremeanata ku apangimyaneta si aralrigili akaci sabelenge. kwi mabelenge ki kwapingi ka Autesyuse lamatikai ku matiyasamali ka apangimiyane-ta arakai ku angatu darepe ku madradradrau ka ririgi! ku aswalalanga, ku adravane ku barange ki rigi lripatakela ku amakadulruane suragele patuelre sanaka kwapingi. kuini lasu la kirimu kadringelrese lu kawriva sika kadrua ku inuthane, la singipathagili kawriva iya kay liniane, “alaiyasi lu tupelanganumi si makathariri ki Rumiu, lripaelrenganaku numiane kalisi.” ala ngualay kuini si makalilisinga kuini lamalala. mwasaka drusa ,lrikisikaulu ku marededele ka kwapingi ngukai ki varukuru syulri mwa Tenitu ka cekele, lai singikai ku tangimyamyane si takasaulri kicabiri, lulri katwase lri paswalana lama putulre ku lararukudrane si labalrawbau, ku ebelre ki apui lupapubebelengenga tupalra ki saseverane, ku kwapingi ki swa Terui amaki si mubere lritara iya, lai salrukanga ku gululanelini si myakau tumu ngiburuburu mulatadre, mwasaka tulru, sikaula ku tangea pakamaimaniane ku mwabebere ka umawmase, lailri pelaela ki swa Terui, kai swa Sila ngwalai ku akitubiyane ku sulivatane ki kadalranane lu syulri, amanini kudra nipadulruane kipapacai patarumara ki latwaumase ka satulrisiane, lritara kikakuru ki swa Terui si kiluku mucekele, laitarataku kidremedreme ku salrilrigilane ki swa Terui ku alrane bilibili pucekele kai nyara angatuane ka rigi, kwini, lailri kamaninga ku adalaranengata papacai, amudu ki swa Terui ka zikange. satulrepenge kauriva, kwi takidremedremane ki Autesyuse makakai kikitarumara ki lakwapingi si mapalrailraingi, kwi Autesyuse lapadrekadrekase ki lakwapingi pathagili darepe ku nyarangatwane ka rigi. kwi tapapapangale ka marededele ka lakwapingi pathagili mulregelrege kyangatu si salri pulraudru la darepe, pivaiyane pimaungu kadruwa ku taisadrasadrane, kutadrelanemadu yakai ki racangane kisamulane, kaitarathainu ikai ki nimakapyapiyalane lapangilrepenge darepe, patwalai ki rigi ku takadringelresane ki calringa, taledrane ki maca, si miaki lritupapalra ki saseverane ngipapalai ka ubale ki ngwababukubukulu, ku mwadravane kasuiva ki talibarange si myaki tengatengane ka drapale si lrubungu, pasaelre kai ki rigi lu drelane myaki karigiyane, kwi lakwapingi masamali turamuru. ai kay Culriyi ngiathathingalenga ka taelrelreini ki Rumiu, kai lrimakatumane si tubalre ku tapangimiane ki tamaini, la arakay ku makaelaela ku saiyaiya ku sauberane, ai kay tamaini kai singiyakay iniane, ngiasasingikaykay si katwase nawpangimiya si piya. kay sengfu la singikay ku natakidremedremaneini si sikaulu kuini ki umaumase padaruru pelaela ki Rumiu. sakelanga ki tadralredralrekane, alaka patengane ka kai ngiamia, ku tadrelaneini ki sengfu icucubungu iniane alaka Rumiu si Palrise ka mangangerecenga ka kinawmasane. ala kuidra talialalay la bulru si takukaelaelaela kikay ki taidrusa ka maretetese, ala kikay lalalakenumi ngiatalikaiyanenga numiane si siamece pademedeme, la sararanga kuini kai ka matharirir ku tamakababadhanenumi!
我把畫拿給大人看,問他們會不會感到害怕。結果每個人都反問我,帽子有什麼好怕的呢?於是我只好把它的內部畫出來: 有一天,其中一個家族舉辦了一場盛大的舞會,只要不是仇家的人,都熱烈歡迎,但是羅密歐和他的朋友卻僥倖闖入參加這場舞會, 這篇故事是取自西雅圖酋長(Chief Seattle)於1854年前的演說, 由於美國政府欲向西北領土拓展,向居住在當地的印第安部落購買土地的事實, 「好個愛神邱比特,你也太過諂媚了吧!」茱麗葉說。 撐破兔子的房子 而後來蘇瓜米什族(Suqamish)的部落酋長西雅圖(Seattle)留給了世人發人省思的偉大演說, 愛麗絲看見一個非常漂亮的小房子。邊走邊說著:「不知道誰會住在這裡呢!?」 訴說著印第安部落人、土地與萬物密不可分的關係。 第一段:湯姆上學途中遇見哈克 兔子剛好走出大門,愛麗絲便湊了上去要跟兔子說話,但還來不及張開口,兔子就急著叫愛麗絲進門幫他拿公事包,因為急著要去上班,根本不給愛麗絲說話的餘地,於是她還是乖乖地聽兔子的話,進了屋裡。 然而,這是一個口述記錄,並非一篇正式宣言或文章, 這一天早晨,湯姆還躺在床上,滾來滾去,懶洋洋地根本不想起床,想著該用什麼理由可以不用去上學。 進了屋裡,看見一個盒子裝滿了餅乾,便順手拿起一片餅乾來吃,她又瞬間變大了,把兔子的房子都撐破了。後來她想起來要吃點東西就可以把自己縮小,於是她將手伸出去,朝著菜園拔起兔子種的紅蘿蔔,兔子奮力阻止,結果連同兔子都被拉進屋子裡去了。 因此後來編譯的版本有很多種,由於編譯與描述的角度不同,或多或少與史實有些差距或有謬誤之處。 於是假裝牙痛,一副痛得受不了地跑去跟姨媽說:「姨媽姨媽,我牙痛得受不了了,幫我去跟學校請假。」姨媽很乾脆地回答說:「原來是牙痛阿,待會來去給醫生拔掉就好了。」 愛麗絲跟兔子說:「對不起,我一定要吃點東西,才能變回來。」吃下去後,結果縮得太小了,只能從老鼠洞口一樣小的門縫鑽出來到花叢。 但無論如何,藉此來引起世人重新看待這片滋養萬物,並給予豐富生命的土地… 說畢,湯姆心想牙齒要被拔掉,而且還是得去上學,太划不來了。馬上打消念頭的跟姨媽說:「牙齒不痛了。」便無精打采地去盥洗,匆促地吃完早餐後,就出門了。 兔子看著懷錶又急著說:「我快遲到了,上班來不急啦!」一溜煙地就跑不知去向了。 半路上正巧遇到迎面而來的哈克。他是一個每天遊手好閒的孩子,有個愛酗酒的老爸,老爸也都不管他, 這時因為愛麗絲變得太小了,連隻蝴蝶都還要比她大,根本追不上去,像是隻小蟲在花叢中鑽來鑽去,找不著出路。 鎮上的每個父母都告誡自己的孩子不要靠近他,但孩子都左耳聽右耳出,反而很喜歡跟他一起玩,因為哈克非常懂得野外求生技能,會釣魚、採野果、捕捉野兔…,非常佩服他。 神父跟這兩大家族都非常好,也想消弭仇恨常常居中協調,但仍究無濟於事。 戰爭初期與建造一匹巨大木馬 「你手上拎著死貓幹嘛?」:湯姆說。「今晚你來找我,我再告訴你這個秘密。」哈克回答說。 特洛伊戰士雖然英勇死守城牆,將希臘軍隊擊退,但也遭受重大死傷。 兩人簡單交談完畢後,就各自往反方向走了。 希臘久久仍無法戰勝這場戰爭,戰力士氣頹廢。 就在此時,一位預言家告訴戰士們:「我們必須暫停對特洛伊的莽撞攻擊,不能硬拚作戰,必須另想計謀以智取勝才行。 於是奧德修斯將領提出一個妙計—建造一匹巨大木馬吧!第一,要做到這匹木馬的腹中能裝載所有戰士的容量。 果然他直言不諱,劈頭就指著他們說:「如果你們再跟羅密歐友好,我就連你們一起打。」於是雙方就在大街上大吵了起來。 第二,另分派一批人乘船撤回到特尼多島去,伺機回航作戰,臨走前要先燒毀戰備及所有帳棚,升起的濃煙讓特洛伊戰士們以為是戰敗撤離,讓他們不懷戒心而蜂擁出城。 第三,要派一位冒充逃難的人,要他告訴特洛伊人他是希臘人為求歸途平安,預備殺掉獻祭眾神的祭品, 他將博得特洛伊人的同情而帶回城裡去,同時必須設法引誘特洛伊人將木馬拖進城裡,此時,就是我們大肆殺戮,毀滅特洛伊的時機了。」 說畢,奧德修斯的計謀很快就獲得全體戰士們的贊同,他便命令戰士們開始建造木馬。 龐大的隊伍開始上山砍伐樹木下山進行拼裝,日夜趕工,到處一片忙碌景象,很快的在短短幾天內已經完成了建造, 從馬的豎立的耳朵,炯炯有神的兩眼,以及有如能夠飄逸的馬鬃,還有馬腹部的寬敞空間與逼真的馬腳馬蹄等,整匹馬簡直巧奪天工,眾戰士們驚嘆不已。 茱麗葉心裡知道她已是羅密歐的妻子了,不可能答應父親的安排,於是用盡各種理由推辭,但父親根本不理會,盡照著自己的決定去做。 神父就照著原定計畫派人去通知羅密歐 到了墓地,果真不妙,神父眼前看到的是羅密歐巴里思兩具冰冷的屍體, 於是國王責備兩個家族,你們的兒女已替你們承擔了這一切,放下不理性的仇恨吧!
Kwini latarudrawdrange asi zeganga kwini kadrua ku paluludane iya nakuane, kisamula kicakuane ki drumane ki Amilrialrikane, ki taasiasipane, ki lakadaenganane. Lakamani sakabilringa la kai naku kaamaninga kudra tarazeazega, la kicakua naku ki tangipalapaladhane ki ngiapalay. Si ka tarangiapalay. sa icengecenge, ala ikay ku mathariri ku takaumaumasaneini sika tawvaylekete kirimu ngilribate ki tadrelaneini, si makakay kimurikay kikadalame, la kaulai ikay kuini sika kadrua ku kidremedremeini. ai kuini alisu yai amani kuidra kitubadhalini ka siaCulriyi. “taruamaramadu kay tapadrekadrekasane ki twaumaseta ka Ciupite, lringitatasiulriulri lu kai ngimiya, maiya kunaku lrikasamadraku.” kay Rumiu la iya kay kawriva. Kusu ka tamatama ki swa Wasintungu, takalra ku mapapangale su, miaki ubulane ka wakabungu ki ububulane, kay sakacekele li la miaki kiathavage ki valrigi ka alrilrawgu ngisaraade ikay ki drataane. Lakamani kwidra, sa ta naw langay saiya su kay kadaengane nay, si kithupu ku lritara pasakaesay ku lrika tacekecekelane nay, tahahanane ka iigo’onga kimade ko thapabaybaythi dra kikay lukilalrane la miaki aparamaramaw pawalecege si ngithingale si mababalrithi, ai lu sakayyane ki mapapangale nay kawriva kwidra, kikay vavaeva kay lakadaengane yadrepele ka nitukucingalrane, ka kaika asidreadreadrekasane ka tinumabulane. ko ’ikaini tahahanane ,ki ’aylrse ka lacengele matonotonotono na acale ’angi palapalay masalala’a, amina ’iyacikae na tose. Lakamani kwidra putaluvaivay su ala tapangimia kwini iya kawriva, pakay nayyane kwidra tengane ka kaika maduaduay. kay sengfu la ikay ku takidremedremaneini, “alaiyasi arakaymadu kikay ki tamakakadalamane tamaupapalangane ki Rumiu si Culriyi, alau lridulrumadu pakathariri ku tamadradrekasane kuini tamakababadhanelini.” ala kawriva iya kikay ki Rumiu , “palraingaku musuane, nawkamaninga ku marasiakay numiane ku akarudranganenumi.” ’aylrise la bicingi kake na waigo’o apobakaba,ko hahana ka la ecengna sa, ko bangabangale laa ’olrogange, ko lring tang hwa amani ko titi’icane si tawmomomo ko tayko, lai’ikaiy matilibi ko lapa hwa hahana a sikatai,.lakagi’I ko thenaini ami na eng gaketai tahoy. yalrelrelrege ka tadralredralrekane ki aylrise ka la kisa’apaa thenay,itakagiane na kidredremini maymoo ko salai’ini ko ’eesagi. kaymaungu kikay tadrusa la mapapelaela ku akarededelanelini papia cekele talilrilrikudru ki lrelrelrege ka tadralredralrekane. la takukatwatwase takumakawrivariva’… “asu ecengana kikay wapacay kay ngiau na!” Tangmu ka kawriva iya kikay. iyalasi ki ’aylrise ka la ’ikai tadokoane na tamayngi cengele na watamako na ke’elange,kikai wa tamako ke’elange ka,no twamako draka wado ipi madraw na may penepeneke na zega, ki ’aylrise ka la mo’ananavane maekeme,ko tamakoyni ebee ka la avathya nyane, la sawkwa idaymi nga api’abebe. “ku ama amiya kay nakuane, maduvai ngibuale ku galrale ikay ki tadralredralrekane, sana adrelane kuini galrale, waalramadu kuini wapacaynga ka ngiau si cilri pua ki lrilrikudru ki galrale, ala pathagilimadu silrigu ku sapusuane ka vaga, pacungulana, luiyasi la ikay ku tuabatekale ku umaumase, kuini batekaleini yai lrikirimu sika kadrua.” kay Hake la tubalre kawriva iya kikay. makasi ko ke’elange ka la’apobaka myanakay : “’iyakay nakowa na madike’e na dwape ko ’apobaka mikake mosowa!” , ki ’aylrise ka mabothale lawa kidredre mini bicingi ’awkay sivivi. “kay kinawmasanesu ani kakalra kay batekalesu, luasane yai ikithingalaku kuini vagasu.” kay Tangmu amani sadrelenga ki kinawmasane ki Hake ku iyaini. kikai ke’elange ko twamako dra ko ebee ka la baythi ’aacale,la’apobaka aylrise ane myanakay: “kikai thi’ilane ka nodo mikoso bwaythi ma’agae,kikai thi’ilane ka nodo mikoso bwaythi ’ati’icane.” ko ebengidra apobaka ka la angipalai abebee.makasi ki ’aylrise ka idoo igo’o ko bakaini. la paicengecenge lribalribate kay Rumiu, la mialri si ikay kuini kipaelrenga, sika adravane kay Tipute kui lithianeini unu pakaelre si papia iniane, ai kay Rumiu yakay ku sakiadiadili ku kai ka amakalilisiane, kui Rumiu kiadremedreme si ngualay ki Culriyi, ku mathaithariringa amani kuidra ani kai matatulisinga kay taidrusa ka maretetese amiya. sakelangalini kuini ki tadralredralrekane, ala muadringi kibalay ikay kuini ki thili ki tadralredralrekane ka lebe ki maadrau ka angatu, la isaselebane mukalavalava kuidra akelane. ala kay zikange ngialribalribate katwatwase, ala kirimu miakau kialalra ku manemane ku lingau, laka patengane ka kaynganaynga ku galrale? kuini tadrusa la kirimu makakebere si kai makaalalingau. nakay la ki ’aylrise ka lalra vananane si viyane ’angidrosa na tamaingi,lapii vananane angisesane na tamayngi ngwaoco, ko bwati draka la baythi ’atawmomo, la silikay egege abowale , la keekeme, ibongo maa ko viyanini ngwco,la sisvivi mya na ke’elange ati’icene,mwasisvivi dida’ane. sa aruadedethe kuini lingau, ala saadailylini drele kuini ki tatulru ka umaumase…, kuini Luupusung ka kuisange watakilili ku tatinakiane, kuini Ingtiangciau si tangea ka lasu la ecenge ku sukupu. ki ’aylrise ka la pakidredreme: “ni lali maa vananane angi titi’ici dinay ka no doo amiya bwaythi mya ko tayanini.” saicengecenge kuini lamalala kidredredreme kavay tatulru ka umawmase lritumanaini, ala kirimu drele kuidra tadrusa ka umawmase ka waecenge ku sukupu si pathagili keakeale kuini ki tadralredralrekane. esi tyakadringay, la baythi angyao ko tayanidra. “be asiamiya! ka lalasu yatadralredralrekane kupaupa.” kay Tangmu si Hake la ukuludru akutatiki ku takawrivane. kudra nakidremedremelini takirarimu mulraudru ki lregelrege katwase pelaela ki yacekelane ka lamarudrange ku tadrelanelini naamiya, ai kiarimulini kakiucu kuini ki tatulru ka umawmase ai lukipatarathingaleta liniane iya, lrikipadradresengeta ku kaika athingathingalane ku amatikuruane, ala sangimianga kuini la ngiamamama ikay kuini guruthungane ki taikayyanelini, kai piakakua ngivelevele kai piakakua alalingau, la dredrele kuidra lrikaangimiamianelini lrikaadulruanelini mubere. tapathagilane ki apanimiyane kai tarathainu, kai wathingathingale ala kilalra kuini tatulru ka umawmase ikay kuini makakaelaelaela, ala drele ki Ingtiangciau ka waalra ku kanabu pangicame pua culrulu pakay ki tuku ki Luupusung ka kuisange. twalrepengenga darepe ki rigi, lapasingikainga kudra lrika atapangimyane mavalavala mauvagavagai kaungu makanaelre, kudrumane mwaadringi ki barange ki rigi, kudrumane ngwakai ki varukuru syulri mwa Tenitu, ala kay Tangmu si Hake sadrele kuini tangimiane, makiucu si kirarimu karacange papulraulraudru, la karimurunga ngukiucane ku akipatarathingalane kuidra akitumanane ku akipangimiane. lailri ikai ku tangea ku ngyapapalraingi ngikamaimani kudra mwabere ka umawmase. alakikai aneane ku palraingi syamece, bwala bucucubunga. laiya kwini tara sangililuku ki kwapingi ka Autesyuse. la kirarimu, katwaselini lrabwale mua ki dane ki Pici… “anu miya kikay ka lamalala karengerenge kay kinawmasanenumi, kalangasengase kay tamanianiakane?” takawrivane ki Pici iya kikay. “lrisilapaku ki tamasu, lripelaelaku ki Caiciare ka tarapathavuthavungu ku taingeane ka matiaukuludru ka aungane…” kuini Tangmu la kalangasengasane iya kikay. sakabilrilanenga, kuini Ingtiangcia kiapatarathingale kibalay ikay kavay kalregelregane ki barungulu. la kialra ki mapapangale alra mutaluvayvay kuini ki barungulu, kipualra pakikivavaga. kwini lakwapingi samyakwidra kalrikilriki, laikai ku tangea ku kwapingi ka sya Sinung ku mwataluvaivai acegecege si iyakai, ngwalai ku apaukadrulane mucekele ki Terui, adravane ngicacilriyaku kai nyakeli kainaku makyucu, palraingaku kamani ka syaamece. sakavaivainga kuini huingi la saibange, Caiciare ka tarapathavuthavungu la daulu ki Tangmu tukaamani kuidra wadrele, kay Tangmu la pelaela ku tadrelaneini ikay kuini ki takamaungane ku tapiane papacay ki umawmase kuidra ki tangilribatane si tupudriadringay nguvavaeva pelaela pakilalra ki mapapangale, la patuthingale kuidra puaalrima laka amani kay Ingtiangaciau. samakaiyakwini, kwi lakwapingi laakuadrau maraleale kiragai, lapatwalai ki rakacaneini, si pasapukuane pakagarange ki papalraini. lapacungulu, kwi lakwapingi langiragelane ngirarukudru, lamapacucungulu mwadringi ki barange ki rigi, lakabibilrilinga mwadringi kwi tarasangililuku ki kwapingi ka Autesyuse, si pudringai kwidra hasigu pwadringi ki barange ki rigi. samakakawrivanga, kuidra laumaumase la makitukasamali turamuru kuini dringelresaneini garanganeini ki Tangmu. la isaselebane si madrikidrikisi iyadringi ki barange kaimaka pulingau, lukaidu makadrele latadre kai kidremedrememadu myakaidu pakamaesai. sangilribatenga ku nimakavalane, kay Tangmu la makakay atuthingalane kuidra garanganeini sika amaninga kuidra kiathingale ki sanaka dadadanane, la ikaynga ku takiusakenaneini ki mapapangale. ala kudra agi ki tinaini ka ababay la ngikasanianiange ngualay iniane ikay ku lrigu. kudra drumane ka maredeedele lapathagili lama ku ladane、langulaububulu、balrawbau, la kirarimu mubelenge ki varukuru padulru ku asyulriane mwa Tenitu ka cekele, mukalava kwidra nimaiyaiyane ka sapatuthingalane lulri kikaruburu. kay Culriyi la mailuku ku samadrane si lrabwale mua silape ki Sengfu si takutubitubi pelaela kawriva iya kay, “Sengfu, kainaku lrimakadulru mua iniane karudrange, kiatubiaku ku aparalubanesu nakuane!” ai kay ngialisiane kay vaga masulialivate ki mathariri ka vaga, ku kiasikaulu ki sengfu la kaiyana daruru, kay Rumiu la kilalranga ka wapacaynga ku Culriyi, la kirarimu padulru ku rigi kuidra angukaiyaneini si katwase kirarimu siulri muViruna ka cekele. kui sengfu ku samalianeini la kai sarapulringalringau, kui Culriyi ala tualay kuini ki takasipelrenganeini si alrigilriginga, kui alisu wadrele ki sengfu ai kai makawadrele ki Rumiu, “ku Rumio?...” kay alisu la iya kivaga. kikay tangilribatane kay ki tamakababadhane ku akaamudane, kunumi ka taidrusa ka maretetese la lritwalaynganumi kikay si sararenga kikay ki ningilribatanenga ku uladhanenga ku matatubadhanenumi, ala magagemegema ku alrimanumi si makathariri.
大人叫我不要畫這些沒用的圖,好好學習英文、數學、地理這些有用的科目。所以我後來沒有成為畫家,而是去學開飛機,成為飛行員。 就在進行之際,一位美麗女孩的身影畫過他的視線,瞬間被她給吸引住了,久久不能回神。而那女孩卻是仇家的人—茱麗葉 「請你接受愛神邱比特的安排,不然他會懊悔,我也會非常失望的。」羅密歐說。 華盛頓的領袖,你的人民眾多,就像是覆蓋著廣闊草原的草地,而我的族人就像是暴風肆虐後平原上散落的樹木。 所以,當你說想要買走我們的土地,並且承諾讓我們可以擁有舒適的生活, 花叢間的千變萬化 這聽起來似乎顯得公正又慷慨的交換,但對我的人民來說,大地的每一部份都是珍貴的、神聖的。 在花叢間,愛麗絲看見一隻隻蝴蝶飛舞追逐著,像極了被切開來的吐司麵包。 所以你的提議,對我們來說真的不容易。 神父心想:「如果藉著羅密歐茱麗葉這對相愛的戀情,也許這會是化解仇恨的最好契機了。」於是就對羅密歐說:「我答應你,我會替你們主持婚禮。」 後來又聽見會說話的各種花朵,拿起指揮棒的玫瑰花、百合花蕊變成的豎琴,鈴鐺花是小鼓跟大鼓,還有一排排喇叭花朵合唱團。它們整齊的合唱著歌,像是一場音樂盛會。 第二段:一座小山上的墳場 愛麗絲也跟著合唱了起來,好不快樂,壓根忘了要去追逐那隻兔子。 今晚兩人相約一起前往鎮上後方一座小山上的墳場,邊走邊聊…「你怎麼還拎著這隻死貓啊!」:湯姆說。 不久愛麗絲在香菇園遇見了一隻叼著菸斗的毛毛蟲,這隻抽著菸的毛毛蟲,可以將菸吹吐出各種圖案,讓愛麗絲非常驚奇,可是煙霧一直往她的身上吐去,讓她非常受不了的想逃離。 「我爸跟我說,墳場容易出現魔鬼,當魔鬼出現後,你就把死貓丟到魔鬼的身後,然後開始唸出咒語,接下來,如果身上有長疙瘩的人,疙瘩自然就會消失。」哈克回答說。 但毛毛蟲說:「我有重要的事情對你說啊!」,此時愛麗絲的好奇心又被驅動了起來,只好乖乖地走了回來。 「你身上長蠻多疙瘩的,待會我就來驗證一下你說的話。」:湯姆看了看哈克的身體說。 這時毛毛蟲就在自己吐出來的煙霧中化成了一隻蝴蝶,對著愛麗絲說:「一邊可以使妳變高,另外一邊可以使妳變矮。」說畢後就飛走了。但愛麗絲根本來不及意會他所說的話。 正巧經過的羅密歐,也被捲了進來,且儘管提伯特將所有的怨恨轉向他,他也耐住性子避免衝突,他想為了茱麗葉,最好不要再製造兩家族的紛爭了。 兩人走到了墳墓,接著就躲在墳墓旁的大樹下,靜靜地等著時刻來臨。時間一分一秒的過去,忽然間好像聽到什麼聲音,難道魔鬼真的來了嗎?兩人緊緊抱在一起不敢出聲。 這時愛麗絲將左右兩邊的香菇各採取了一塊後,選擇了左手上的一塊香菇咬了一口,身體又變的比原本的自己大上好幾倍,瞬間從樹林裡竄出天空中,連自己都嚇呆了,很快的她把右手邊的另一塊也咬了一口,瞬間又變回像昆蟲一樣小,縮回到地面上。 當聲音越來越接近,他們遠遠地看見三個人… 羅勃遜醫生提著煤油燈,印地安喬和另一個人手持鏟子, 愛麗絲心裡想:「如果把左手邊那一塊輕輕地舔一下,應該就可以剛剛好變回原本的自己了。」 正當他們兩個人猜想那三人到底要幹什麼時,馬上便看見兩個人手持鏟子開始挖墳墓。 果然,終於變回原來的模樣了。 「天啊!他們在盜墓。」湯姆和哈克驚訝地小聲說。 原本想趕快跑下山告訴鎮上的大人們他門所看見的一切,但又害怕會被他們三個人發現後,會遭到不測,於是只能呆呆地蹲在原地,不敢移動也不敢出聲,看狀況再伺機逃跑。 計謀開始 不久,不知為何地聽見他們三個人起了爭吵,只見印第安喬拾起一把刀狠狠地刺向羅勃遜醫生的胸膛。 「木馬建造已完成了,大家按照計畫分頭進行,一部分進入馬腹,一部分就乘船回到特尼多島去, 湯姆和哈克見到這一幕,嚇得急忙直往山下衝,早已忘記害怕被發現會遭受怎麼樣的後果。 而另外就要有一位自願冒充逃難的人。那麼現在有誰願意來承擔,請到前面來。」奧德修斯將領說。 很快地,兩人跑到了姵琪的家… 「你們兩個怎麼流了滿身大汗,氣喘吁吁的?」姵琪說。「我要找你爸爸,我要告訴柴契爾大法官一件可怕的事情…」湯姆還在上氣不接下氣地說。 後來,印地安喬被發現躲藏在深山的一處岩洞裡,被眾人合力將他拖出岩洞,逮捕歸案。 眾戰士們都在猶豫的同時,一位叫西農的戰士站了出來說:「為了能攻陷特洛伊,即使犧牲性命我都不怕,我願意來承擔。」 隔天法院開庭,柴契爾大法官傳喚湯姆作目擊證人,湯姆就把當晚的殺人經過再一次地仔仔細細說給大家聽,證明兇手就是印第安喬。 說畢,眾戰士們便大聲歡呼,對於他的勇氣,鼓舞了大家的士氣。 接著,眾戰士們全副武裝,依續進入馬腹中,最後是奧德修斯將領進入,並將梯子收回馬腹中。 說畢,大家都感到非常驚訝湯姆的正義與勇氣。 此時,大夥只能安靜地在擁擠的腹中不能出聲,看不見外面的心情也令人感到不安。 這天之後,湯姆立刻成為家喻戶曉的英雄,受到大家的愛戴。姨媽更是以他為榮。 另一批人便開始焚燒建築、雜物及帳棚後,隨即登上船隻準備退回特尼多島去,等待約定好的進攻信號。 茱麗葉傷心的跑去找神父哭訴:「神父,我不能嫁給他,求你幫幫我啊!」 但壞消息比好消息傳得快,神父派的人還沒到達,羅蜜歐就已聽說茱麗葉的死訊了,並且立刻備馬要趕快回維洛那城。 神父還來不及從驚訝中清醒,茱麗葉就從昏睡中甦醒了,她看見神父卻沒看見羅密歐,「羅密歐呢?…」她說。 經歷這場毀滅性的仇恨之後,兩家也因此終於都放下歷經世代的仇恨,握手言和了。
Ikay ku nitara enemanenga ka cayli, la sulisia ku ikay aenaenay ka Zakaraha. Malisi ku ngiapalay, la ngikakamania ku pudriadringay. Saapeca ku ikay ki aenaenay saka maungu, kai naku thingathingale, sakamialrealre ki kayyane, ala ikay ku waaceace nakuane. La ikay ku vaavalake ku kawariva nakuane : “ala paralubay li zega ku vaeva ku kiu la iya.” kui tadrusa kai kiadremedreme ki laretesanelini ku tamakakabadhane, ala kirimu si makadalamenga... “nayka samutavanavananengasu!” kay Culriyi la kidaulu ki tinaini si katwasenga. “siaRumiuaku, ngualringaumadu kay naganeli.” kay Rumiu la makakay si drima ku bibilrilinga ku vaga. Nayakay kudra ku tatarathaanenga ku zikange, ku sakacekele li lri dulru kabungu paalraelre ki kadaengane, miaki kiavalrigi ka lrapucu ki bikabiki kabungu ki kiasapanga ki cabale ki kalralringidri ikay ki aenaenay. ala kikay tadrusa la ikay ki sengfu cucubungu si tulrepengenga kuini takarudranganelini. Ai kwini ziday kwini ngialriibatenga. Kayasanenga pasana kaulrawanga kudra natakasaniangane tangimiamiane ki cekele. Kikay kwidra, kai naku lringualay ki takitubiane su si tubi adirivane. Asiluiyane ku Twaumase su lukakaiya pakaadraadraw pakakecenge ki mapapangale su. Lri padalru lasueeteane ki sanaka kadaengane, ai kay laumaumase ki zuku li, kay lalake li nawadreele ku takipaamalebeane ki cekele, dingeselrasane ku kidremedreme ki makaruruburu, lri pakaulrase nayyane demedeme, kadrua ku naakaesadhanenga. Luiyasi kunay la singikay ku tapalrayngane murikay su si pangimia, kunay lri tarumara nay ku akipalakebane. ai kay Rumiu ku lrelreini ku lisiane, ikay ki tadrelane ki lalaini amani kuidra tuaramuru ka takaumaumasane. ’amoli ’ikai egeege taboko’ane lasi kyaodronga kikay iigo’o ko kowa yanidra la davadavacee, nadroo ’angato lilida’a ka la tingase madraw na ipamao na sapaygo’o na dadane, kikay ’alrise ka la ’amoli mawpongonga , igo’o ko koyanini. igo’o si la cengele angi sesane na ngiyao, ’aylrise la kibobo nyane nwa mimade avathya na dadane si la kaagi’i ? ko ngi ngyao ka la paygo’o nyane angi sea na dadane taowane na singki ka tacekecekelane.ko epengini apobaka ka la kadrowa i’acacengelane nga. ki ’aylrise ka lawa moda’ane ko singki ka tacekecelane, kikay singki ka tacekecelane ko sa’apobakabakaini ko sa’avelevelini ka maesale pabaykacakacaw, ido ki ’aylrise mababaka nyane.nakay laka,ki ’esagi ka la payanakay, la cengele nyane ki ’aylrise,lawa swala’a ,makasi idoo swala’a. ko dwavadwavacini ka la oda’ane na egege na tapaongane madraw na ’angato, ’adringi ko bebe ka ako tayanini ka sa’ikeleane, ’iyakay na amina lrapa ko motomotini ka gogogo, ’iyakay ami na tayko ko takoapange. makasi mwakono na makakolay na dadane, amina syado ami avathya ko ta’abeane ko dadane,laka’adavili cengele ta’angesa na mathangeda’a na swape ko motomotini ka atho, dwalamanee awkay,manakay dadane swape pakadrowa. ki ’aylrise ka iigo’o noyamilimya, la ’angipaeceke amina ’ikaykay aminakay egeege idonga ’abee, la kakowace na kidredremini ’ikay dida’ane tobi. samaliane saniangane ku tatarumarane ikay ki matiukuludru ku tangilribatanane tasalrukane ki swa Terui si tagikiane ki Sinung “kaita lrikatwase mua drele ki takibaladhane ki Ingtingaciau kuidra ki barungulu, alau lriikayyana kuidra nibaladhane ku kaika nipathingathingalane ki laumawmase ku tinukucingalrane ku laububulu.” kuini tadrusa la masilange avavavaga kawriva. sakabilrilanenga kay sengfu waecenge ku akuvaeva ki kingdralumu ku sasulravane ku acilay, la pelaela ki alisu, “lumutavananengasu singikaiya ku tapadradrekasane ki tamasu, ai sa kaisu karudrangana ikay ki pakanaswala ki maungu, kikay akuvaeva kay kingdralumu kay sasulravane ka acilay pasualamadu ungulu. kikay sapakamamilringane musuane papadalru, la lriarupulringalringaungasu si ngidrakale lungilribatenga ki masupatela si drusa ki tuki. sa kaisu ngulralringavaneana lrikelanga ku Rumiu si palribulu musuane, ala lrikatwasenumi karedele mubere kay Viruna ka cekele.” langimiya, kai swa Terui sadaili drele kwini papusubelebelenge ka apui si ebelre, lamakitulili papulatadre, ladrele ki kwaping ki swa Sila sa syulringa mwaki laveke katwase talela, ala kuini tadrusa la katwase karedele papia kuidra ki barungulu. kuini barungulu nguatiki turamuru, kathane kuidra parararamau ku abelengane ku kinawnasane ku imakakelrete, kuini lalasu la kipapaulringau pangugurarapangane katwase muadringi. luarualrukulu la arungutitiki. kirimu ikay, kuini talialrukulane ki barungulu yakay kuidra tikiyane ka wathelathelare ka kingi, la arukasamali gurapangane papiaadringi… la salrukanga ku kidremedreme lini, si mulebe ku lrawlraudru ki cekele, sa kisaswarau mulatadre ki cekelelini, ladrele ku kyasumali ki adravane kadruwa ku sapakileketane ku wadringelresane icucubungu ki saulatadrane ki cekele, ka nyarakaiyane ku angatu darepe ka mabebebelenge madradradrau ka rigi, sapathagili mangangiyangi ku lavaga icengecenge, yakai ku tangea ka umawmase ku mwalebe twalai ki barange ki rigi. kuini lalasu la patarathingale yakay kuidra taingeane ka tikiyane ka wathelathelare ka lumase, la kikacipi ikay kabicelrakane ki drusa ka tamakakaracipane ki lrenege, ku asualalala gurapangane ka Tangmu la arakay ku vaeva ku alrimaini pangicaeme bilibili pangibwale kuini wathelathelare ka lumase, kuini tadrusa sakidredredreme kaika amani kuidra mulrimulrithane saiyaiya kuini yai, la takupadulrudulru muererece kuini ki nitengeane ka lumase. kwi Sinung pangyaimiya kwidra nimaiyaiyane, padulru ku atupudryadringadhane giki. kudra tangimiane, alaka wathelathelare ka kingi, kuini ledra kirimu makakay thelare papia ki lringaulini, kudra takadradrimitane ki barungulu ka kaidu makawadredrele ki alrimamadu ka galaugau, kai tarathainu kiarimu ledranga palraelre ikay kuini ki barungulu, kuini lalasu la kai kipautenga kuini yacucubungu ku tadrelanelini patuelre, “be wasegemane! anikasa kay kingi gingi kay makucingalre kay laububulu na! tualay kayasane pakela lukabibilrili ikaamaningata kuidra sapaisuane samanemanane meaesaysaynga.” kiraragay si karaleale itituku iya kikay. kwi lakwapingi wadrele ki Sinung kadruwa ku nimailukane ku navaevanga ka adreme, kutangimyaneini myaki kyapangituluku, watubi lamanugiligili ku kinaumasane pathingalane ku kyucane, twalai lebe ki barange ki rigi mutaluvaivai, sakabilrilanenga, kay Tangmu la ngulringau ki Ingtiangciau ku natakibaladhaneini ikay adringi ki barungulu, la kawriva ki laini ka Hake iya kikay, “kaika mailuku ki Ingtiangciau kudra tinukucingalrane ka laububulu samuaini barungulu adringi?” kay Hake la icengecengana kirararagay kudra takidremedremaneini si kai kicacaligiri ku takawrivane ki Tangmu… lakivaga iniyane aneanesu? asutarungeangea? latubalre kwi Sinung, kunaku kyaravasaku ki kwaping ki swa Sila, ngwalai ku akitubiyane ku sulivatatane kadalranane, lakuni ku darepe kikai rigi ku sakingkingane patarumara ki twaumase ki laveke, lailri papacai nakuane si kamani ku sarakaiyane tulrisi. “Tangmu, luikaynga ku paisusu yai nautumane amiamiasu?” kawriva ki Hake, “kiadremedremaku karudrange mua ki Pici.” “lavavalakeanasu, luiyasu kuini sarakiadremedremengasu!” “la lukaamanisu? Hake.” “kainaku apiakatwatwasenga muininu. lritupelaku kay kukudrulrane kay tangimianeli, kaamaninga kuidra mabula si musakene kapapedrenge ka takaumawmasanane.” kuta luicengecengane ikay ki takasalrivalravane, maduvaymadu si piya ku ngialisiane ku kakwakudhane, kikay tatubiane ki Rumiu, sa ikay ki kadadalranane la kipadradresenge kuidra tarakilangalangay ku sasulravane la langay iniane ku drapulu, la kidremedreme kuini amuaneini cucubungu ki takidralrekane ki dalamaneini ka taelrelreini si ngidradrapulu, la nawkasipelrengenga ikay ki thiliini palralrauthu iya. maesai la muberaku kidaili, kilepenge iyadringi ki takadedepeane ka ububulane sikai kikidringai, pakela samwadailinga ku takatuasane nguvarukuru, wakapaku mutaluvaivai si kilepenge ilebe ki rigi. kuini lamalala la masilange iya kikay, “ala tapasualana tupudriadringay balay kikay tinukucingalrane ka laububulu.” kwi kwaping laiyakai, itutuatumanaku si kipautenga musuane, kai Sinung latubalre, sakiravasaku icengecenge, ku dreleli ku kwaping ki swa Sila patengane ka kwaalringa kadruwanga ku puku, ku rarukudranelini ka ladreme malalisinga sakaelemenga, lakakadruwanga ku akaneane, pakiasalrunga ka kailri makakicabiringa. kay tadrusa ka lamalala samakatupudriadringaynga balay kay tinukucingalrane kay laububulu, ala katwaselini kathaithariri ku kidremedremelini si katwase papulraulraudru ki lregelrege. kunumi ka swa Terui, kadruwanga ku sapapacainumi, alaiyasi kainumi kasalru nakuane, malraili papacai! “Tangmu, apiamuananasu kilrialringau?” kawriva ki Hake, “laykisumali! manemanaini ku pakanamathaithariri katwase kilrialringau ki matiukuludrane kudra ki akivavangane!” “unu, ala takidremedremeana lukabibiblrili yai ipapinuta katwase kilrialringau…” ku tavavagane ki Sinung, pwataluvaivai ku kuruane ki swa Terui, la kalralrukanga, si kisangiluku ki talyalalai mucekele. ai kwi talyalalai yakaiyana ku taingeane ku akitubiyane ki Sinung amani ku apelaelane ku tatwadadhane kwini ki nyarangatuane ka rigi. kwi Sinung la pacungulu kauriva, ku takasaulri katwase ki swa Sila, ku patenganelringa pakai ku atupelane pathagili padrima ku sarukukudru si lakaneane, ku ikailini kikai darepe kwi madradradrau ka ngyarangatuane ka rigi, pakai ku akikilibakane ki Yatingna ka ababai ka twaumase, ku akipalakebane kwini ribicilini ravase ka kadaengane. ai alaiyasi bilibilinumi kwi rigi pudane ki cekele, lri mubalrithinumi ki swa Sila kitarumara ku salakebane ki Yatingna ka twaumase, laykai makaakacinga kai swa Sila pakela luigaygaigane. ikaikwini icengecenge, kwi mapapangale latutaidrusanenga pangukai kwini ki rigi ku apudanane ki cekele, makakaela ku takidremedremane, ku talikaikai ki kyapautenga ki Sinung tapakirarimu saralidri kwi rigi pudane ki cekele, latatarumara ku akilakebane ki ababai ka twaumase amiya, ai tapapangale ku kaimasalru kulridulru palakebe ki swa Terui ka satulrisiane, lukidremedreme ngyakulrungu turamuru, taraka taingeane ka salrilrigilane ki badha, kikai zikange kai tara lamata kikai rigi, paelre ki Sinung. nawkivaga saiyaiya ki sengfu, ala drele ki kadalameini ka tauvaneini ala apece ithili iniane sika nguaniakanenga, ala kuidra alrimaini waecengana ku yakingdralumane ka drapulu ka sasulravane, kay natakidremedremane ki alisu athavuthanga, la kai sakidremedremanenga si alra thurudu ku yathili iniane kuini lrabu la ngipapia iniane ngicaculrulu, ala tubakebakebakenga ikay ki thili ki Rumiu. samakaiya tulrepenge kwini talikai ki kaipalraingi, kirimu twalai ki cucubungulini ngibwale ku madradradrau ka sulrau, wakalriti masasaulri ngukakai ki angatu si mapapangale la kace papacai ki umawmase, ku mapapangale la mubabere masaswarau makanaelre. lakirimunga kalavare asi kamanisa kaita kipautenga, lakipathavunguta ki twaumase ka Yatingna laiya si turacangane pakirarimu bilibili saralidri ki kwini rigi pudane ki cekele. sabilrilane, laaru kiragai turamuru makanaelre. takuseasenai takudralradralrai kidresenge kikwini rigi. adravane kacarugacigi ku kadalranane, kwidra lararukudrane ki kwaping ki swa Sila la tuciraciri makakudrikudringi ibarangane ki rigi, kai umawmase ki swa Terui kai pwalringau ku natikiyanenga, pacungucungulu kapeaperau. adravane sa ikainga ku umawmase ku panathingalenga ka yakai ku matikyucane, si akwadrau takukaraleale patelenge ku apudanane kwini rigi, kya drepetelringa kicaebe ku lingau ki pwalryalrivale twasinalrelreme.
六年前,我在撒哈拉沙漠發生了意外。飛機故障了,我只能想辦法自己修理。 晚上我睡在沙漠裡,沒想到,第二天早上,竟然有人把我叫醒。有個小朋友對我說:「幫我畫隻羊。」 他們兩人不顧家族是世仇,卻是愛上了彼此… 「該回屋裡囉!」茱麗葉被母親的呼叫聲叫走了。「我是羅密歐,請記住我的名字。」羅密歐快速的補上最後一句話。 曾經有一段時間,我的族人可以覆蓋整個土地,就像被風吹起的浪花覆蓋了鋪滿貝殼的沙灘一樣。 於是兩人就在神父見證之下完成了婚禮。 但那段時間已經過去,現在幾乎忘記了部落的偉大。 如今,我不會為你的要求而感到哀痛,因為你的神讓你的人民每天變得強大,很快地就會填滿所有土地, 而我的族人,我的孩子們曾目睹了部落的戰敗,戰爭的無情,將會讓我們失去一切,沒有任何好處。 如果我們按了你的意願去做,我們就會得到保護。 不過羅密歐的忍氣吞聲,看在朋友眼裡是懦弱的。 迷了路的森林裡 於是她開始漫無目的地走著走著… 樹幹上掛著好多種方向的路標,這搞得已經迷路的愛麗絲暈頭轉向,不知如何是好。 忽然眼前遇見一隻大貓,愛麗絲便詢問牠要走哪一條路好呢?結果大貓指引一條通往瘋子村的路,說畢立刻就消失不見了。 愛麗絲果然闖入了瘋子村,村裡的所有人說話、動作都是顛三倒四的,讓愛麗絲根本無法和他們好好說話。此時,兔子剛好經過這裡,被愛麗絲看見了,於是又追了過去,但終究還是追不上。 走著走著,走進了另一片森林,裡面的動物都長著奇怪的模樣,有長著喇叭嘴的鴨子、也有小鼓形狀的青蛙等等。 但她發現了一條小徑,正以為可以通往回家的路時,遠遠地看見一隻長著掃把嘴的狗,緩緩地走了過來,將這一條路掃不見了。 這讓愛麗絲更不知所措,覺得自己將永遠被困在森林裡,於是難過地坐在原地哭了起來。 第三段:刺激又豐收的歷險 特洛伊的鬆懈與西農的演技 「要不要去印地安喬藏匿的岩洞裡瞧一瞧,也許他有藏著不為人知的寶藏。」兩人異口同聲說。 後來神父手持一瓶藥水,告訴她:「回去後就順著父親的安排,但你就在婚禮的前一晚將這一瓶藥水喝下。這只是暫時讓你昏迷,經過42小時之後你就會再清醒過來了。在你清醒之前羅密歐就會把你救出來,你們就可以一起逃離維洛那城。」 果然,特洛伊人遠遠的注意到了竄升到天空中的大火及濃煙,紛紛往外窺探,發現希臘軍隊已經退到海上逐漸撤離了, 於是,兩個人便一起出發往岩洞的方向去。 岩洞非常的狹窄,只容許半個人身的高度,於是他們小心翼翼地往裡面爬行,越深就越窄。突然間,岩洞的深處發出微微的金色光芒,便更好奇地往裡面爬… 於是放下戒備,放心地將城門開啟,湧出城外的同時,他們發現一具龐然大物高聳地佇立在門的正前方,是用木頭作成的又高又大的一匹馬, 正當眾人開始議論紛紛的當下,有一個人從馬腹下走了出來。 他們發現有一個發著微光的袋子,夾在兩根石柱間的夾縫中,爬在前方的湯姆就用一隻手將那袋發著微光的袋子奮力地拖了出來,兩人正猜想會不會是珠寶的同時,一邊準備打開袋子。 西農即按照原定的計畫,準備演好這場戲。 果然,一道金黃光芒,閃耀地瞬間直射他們的臉頰,原本漆黑一片不見五指的岩洞裡,頓時也整個被照亮了起來,他們幾乎不敢相信眼前所見到的一切,「天啊!好多的金銀財寶啊!從今以後我們就是富翁了。」興奮地又叫又跳地說。 眾戰士看見西農身上沒有武器,一副受到驚嚇,哭泣而顫抖著身體表現出非常恐慌的神情,從馬腹下走了出來, 後來,湯姆回想起曾躲藏在岩洞裡的印地安喬,跟哈克說:「會不會就是印地安喬當時一起帶進岩洞裡的寶藏?」哈克仍在興奮的氣氛當中根本沒理會湯姆在說什麼… 便問他你是誰?怎麼只有你一個人?西農回答:「我是希臘軍隊的俘虜,他們為了祈求歸途平安,便製作了這匹木馬要獻祭給海神,並且要殺了我當作祭品。 「湯姆,有錢之後你想做什麼?」:哈克說「我想跟姵琪結婚。」「你還是個小孩子耶,這樣想也太早了吧!」「那你呢?哈克。」「我不想再流浪了。我要改變我髒兮兮的模樣,成為一個乾乾淨淨且彬彬有禮的小紳士。」 人在絕望之際,容易做些傻事,悲傷的羅密歐,路途中向一個藥劑師賣給他一瓶毒藥,打算在愛妻墓前服下毒藥,躺在她身旁陪伴她長眠。 幸好我死命脫逃,藏匿在沼澤草叢裡不被發現,直到他們航行走遠了,我才爬了出來並躲在這匹木馬下面。」 於是兩個人一口同聲地說:「那我們先把寶藏收好。」 戰士說,我怎麼能相信你,西農又說:「我在被俘虜的當時,所見希臘軍隊確實已精疲力竭,武器殘缺用盡,也沒了糧食,徹底無法再作戰了。 兩人把寶藏藏好之後,便一起開心地走下山。 特洛伊人,你們已無禍患了,如果你們不相信我,就把我給殺了吧!」 「湯姆,還想再探險嗎?」:哈克說「當然!還有什麼比探險更有趣好玩的呢!」「好,那我們想想下一次要去哪裡探險…」 西農的一番話,引起特洛伊人的憐憫,並且也鬆懈了下來,在國王的引領下進入了城裡。 不過國王仍有一個要求就是要西農說明木馬的緣由。 西農繼續說:「希臘人的撤退,其實是因為要重新補充軍備及糧食,他們在這裡建造木馬,是為了祈求雅典娜女神的保佑,保護他們將要回來重新佔領的基地。 但是如果你們把木馬拉進城裡,你們就會代替希臘軍隊獲得雅典娜女神的保護,而要希臘軍隊永遠得不到勝利。」 此時,便有兩派人馬對於是否該將木馬拖進城裡,持不一樣的態度, 輕信西農的一方認為要盡快將木馬拖進城裡,以能獲得女神的保護; 而也有大部分的人不相信這是可以保護特洛伊的祭品,認為實在太愚蠢了,這一定是一種敵人的詭計,此刻必須就要將木馬燒毀,連同處置西農。 正想追問神父,就看見她心愛的丈夫躺在身邊已沒了氣息,且他手中還握著毒藥瓶,她猜想計畫似乎是失敗了,於是她不顧一切的隨手抽取一旁的佩刀往自己身上刺,就倒臥在羅密歐身旁了。 持反對的一方才剛說畢,忽然從他們眼前出現兩條巨蟒,蜿蜒纏繞穿梭在眾人之間將人咬死,大家嚇得到處逃竄。 大家開始懷疑是不是因為不相信,才遭受了女神雅典娜的懲罰,便匆忙又迅速的將木馬拖進了城裡。 之後,大家更是歡欣鼓舞,又唱又跳的歡迎這匹木馬。 即使因為路面顛簸,使馬腹中希臘軍隊的兵器碰撞而發出了聲響,特洛伊人卻絲毫不起疑,繼續歡樂。 也即使有人看出了危險,大聲疾呼阻止木馬拖進城裡,仍被譏笑與嘲弄的聲浪所覆蓋。
Kadruana ku tazegane li ki lakiu, la zega ku kudra mia ki aswalaalanga ka zega li, la iya kay nakuane : “ ina ku kwini! Malrasaku kwini nizegane ku zu pikay ki barange ki liiliuku, kathaane ku kiu ku murikay li.” La asikalra ku zega, kwini lasu lakakadrua ku takadalamane ini. La kisasuararava ku pudriadringay kwini ngiapalay,la cacapanga ku zega ku vaeva ku langiane, kavay kiu iya baai iniane, ala ka madadalame kaamani. sakabilrilanenga kay Culriy la mua ki taapeapecaneini, si satalu ikay ki lribange la kutatiki kawriva iya kay, “kusu ka tharirane ka Rumiu! yainusu? madalamelringanaku musuane.” kay alisu la kai thingale kayasasane ku Rumiu alaka kialepenge ikay ki lebe ki lribange si kai kidaylana. Lakamani kwidra, kikay asasane ku naw kawriva iya li, papia nayyane kawriva, tinualrivilrivane ku culrale ki cucungulane nay, tinumabulane ku taikayyane li isadra. Kailri karimuru pakela lumamilringi kudra pakathariri liniane kudra taikayyane kawmasane panianiake, kui lalaini ku tadrelane ku tangimiane ki Rumiu la palrainginga ki Rumiu, ala tupelanga si magagelremegeme, ala ikay kuini ki tamalrumalrumadhane, yakay ku tangea ku talragini la kipangilisi ku takilrumadhane ki Tipute si pacaynga. thadalraneana lini kilibake kikay masaleese ka lregelrege ka valrualru, ngiapaipalrici ka drakerale, ka bayyu, ka laveke…, lri kelakela twalay ki takiraragadhane ka taalupane lrikape lidraw si saasaasa nayyane. mwa saka ima: konini paco’ono la ko pa’isobibili dranga na koli’i ko bowanenga ,kidra tawmomo ngingiyao ka la’a bowale la,la’apobaka: “no sala’a la myaso ko ’esagi?” ki aylrise ka la apobaka: “ya’api sala’anga kake,paeceke kake ko abe mya,makasi ko tapayane abe ko dadane ka iokono ka.” ko tawmomo ngiyao ka laba’ay aylrise ane na sesesane tapayane tipadoo abe na dadane,makasi ana tyakadringay ka sawkowa makocingay laka ’adavili si ta’amo’amoliyane. la’ikaynakay cengele na bibayki ki tatase ko palangini, ko tatase palangini ka ngwa ta’angi na ’iyamalri lay papipii laya,naido ka no kithyabe amina aoidra,ko angii dra ka ki aydrise ka mo’ananavane ’abowale na makwace,la kakowace kidredremini tatase ko palangini, ko tatase palangini ka ,la kagiimoco ko tatase palangini, ko ngainyane matyamodo laya. ki aydrise ka la kaekeme pothobongo ko aymayni, la dwape ko kanini sang’atedrane ko tamaingi,si la paybongo dekedeke motomotidra e’ede,ko bwatidra ka la’a tawmomo,no ’atawmomoidra ka sino akolodriyanga ko tatase ko palangini na saybangini,lasi kyaodrong tatikowace ko tatase palangini mya. ko niniigo’o ka,ko tatikowace yanidra tatase palangi draka ,ko bwatidra ka la sivivi ati’icane, laka aminakay, ako kanidra pasilikay vananane si viyane na tamayngi ka paese kwane e’ede,nikwani isivivi ’atawmomo ati ’icene. kuidra sakamaungu, kay Culriyi la pangimiya kui taiyane ki sengfu si ungulu kuini yakingdralumane ka sasulravane ka acilay. ki aydrise ka la sikiyaodro pwayvikay abebe,ko tatase palangini si hitay ka la sala’a’ikay kodrangane. ko bowanenga ka,ki aydrise ka lacengle ko waigo’o apobakabaka balingtavane ko salelebane taececengane tawmomo ko tangowa nidra,la pawvikai ko ’elebemya,si nikagi’i abebe avagay nakay mya, ko saelebane taececengane ka la’atawmomo maobongo ko ta’osawsyane la ’apobaka myanakay: “abebenga koso avagay nakay!” ki aylrise ka la avathya ko maobongo cengecngele,la angicacengele ’ikai balate ’ibae syaeke,la ’akowadraonga ko ’angi ka kowao acili ko paco’ono mya. ko syaeke’ibae ’ikay taleneane ’angato talebeane ki ayirise ka la paco’ono,ko paco’onidra ka la’a tayanidra angi bakabaka, amina wasipi la,ki ’aylrise ka la paco’ono. kui Rumiu sakelanga kuini ki tadralredralrekane, siaupungane si karacange ku amucaebane ki tadralredralrekane, nawsaradrele ki dalamaneli ki taelrelreli amiya. kai tarathinu, kay sengfu ala kipwalra ki tarakadrekadrenge, kui tangimiane kuini la padalru si salraelrenga kimapelaelanga ki kinawacekelanane. takitharadane si kimucekele ki Terui kai swa Terui pacungucungulu mutaburu ikai ki sakyaragai kapeapeaperau ngibababava, kadruwa ku taidrengerane, pakela sakaulainga ku aungane si kidulrunga makanaelre aru mababitingi. kai zikang kai, kwi Sinung latwalai ki mapapangale mulatadre ki cekele, cidingi pubelenge kwidra nipadaladhanenga ka sapatuthingalane ka apui, puku kilriyu, ku yabarangane ki rigi ka tarasangililuku ki kwaping ka Autesyuse sa kipatakelanga ku sapelaelane, lapulebe kwidra hasigu, sanaka kwapingi lakirarimu macucungulu mutaluvaivai. tapangale ku kwaping ku pathagili vethevethe ku yalrimane ka lalrabu, thathyabe kwidra waereke kasipelrenge ka umawmase ki swa Terui, dadukulru cacilri ku lapui lama ki ladane, pathagili ku matiyakiyucu ku mapuadreadreme mapapacapacai, kwidra twalai Tenitu cekele ka kwapingi lamiyalri sakela, samukameamealane lapathagili papacai tharade. kwi cekele Terui erainga pasaelre, myakau drakerale ka mwalwaludru, sasubusuburanenga babesadhasadhanenga ku tangimyamyane. kai tamapapacadhacadhane tamakacabicabirane pacungucunguluana, ku apui makatulrulu ka vai makatulrulu ka maungu kaikaedrepe, ku icelrengane ka ebelre salraelre kabungu subelebelenge kaidu makadrele ku ledra ki vai, kaitangimyane peaelaelanga kai Terui kyamucekelenga.
我從來沒有畫過羊,只好又畫了我的第一幅畫,結果他說:「不行!我不要肚子裡有一頭大象的蟒蛇,我要一隻羊。」 我畫了幾次,他都不滿意。 我急著修飛機,所以亂畫了個箱子給他,跟他說羊就在裡面,沒想到他很滿意。 後來茱麗葉回到房裡,倚靠在窗口輕輕說著「英俊的羅密歐啊!你在哪裡?我好喜歡你。」此時她不知道羅密歐躲在窗下並沒有離去。 所以,我現在想說,對我們來說,我們祖先的骨灰是神聖的,他們休息的地方是神聖的。 他們永遠不會忘記給他們存在的美麗世界, 於是朋友索性不理羅密歐,又再度和提伯特挑釁起來了,就在一陣混亂中,其中一位朋友不幸被提伯特痛擊而死。 他們依然愛著這裡的青翠山谷、蜿蜒的河流、雄偉的山脈、湖泊、海灣…, 會經常從快樂的獵場回來探望與安慰我們。 夢醒前的最後時刻 不久,那隻大貓又再度出現,說:「你還想追那隻兔子嗎?」 愛麗絲說:「不想追了,我只想要回家,可是我找不到回家的路了。」 於是大貓給了愛麗絲一條回家的捷徑,但其實是一條曲折又漫長的迷宮。 在裡面遇到了撲克牌皇后,皇后要她配合玩一場高爾夫球比賽,輸的人就要被砍頭。就在遊戲過程中,愛麗絲一直出錯,這讓皇后非常不開心,氣得皇后下令要處決她。 愛麗絲緊張地將雙手插入口袋裡,結果摸到先前吃剩的香菇,於是快速的塞進嘴裡吞掉,身體突然就變大了,因為變大了就不怕皇后的審判,開始要準備對付皇后。 不料,才準備要對付皇后時,卻又瞬間變小了,原來,她剛剛是將左右兩邊的香菇都一起吞了下去,所以才會瞬間變大又變小。 當天晚上,茱麗葉就照著神父的計畫喝下那瓶藥水… 愛麗絲開始奮力的逃跑,皇后和他的侍衛就緊追在後。 不久,愛麗絲又遇見了先前那扇會說話的大鼻子門把,她奮力的想打開,好逃離這裡,門把便張大了鑰匙孔說:「妳已經逃離了!」 愛麗絲往洞孔一看,結果看見了外面的自己在睡覺,於是她放聲大喊自己的名字,想要叫醒自己。 睡臥在大樹下的愛麗絲突然驚醒了起來,醒來後還不自覺的念念有詞,像是還在做夢似的。 愛麗絲夢醒了。 羅密歐到達墓地,正迫不急待地要把墓敲開,想見她親愛的妻子。 不久,神父被看守的人抓住,消息也瞬間傳遍了整個城鎮… 特洛伊城的殺戮與陷落 特洛伊一直在沉溺於歡樂慶祝、飲酒作樂之中,久久未停,直到夜深大家都倦了才慢慢靜了下來。 這時,西農便從人群中走出城外,高舉已燃起火焰的火把暗號,用力揮舞著, 處在馬腹中的奧德修斯將領得知了訊息後,便放下梯子,所有戰士迅速地魚貫而出。 大批軍隊開始揮舞手上的刀劍,向熟睡的特洛伊人砍去,丟擲火把將住宅燒毀,展開恐怖的一片殺戮景象, 隨後從特尼多島的軍隊也趕到了,上了岸就開始屠殺肆虐。 特洛伊城到處血跡斑斑,血流成河,已經呈現殘破不勘的景象。 一場殺戮仍持續進行著,大火三天三夜久久未熄滅,天空被濃煙壟罩不見天日,這已經宣告特洛伊的淪陷。
Kikay vavalake amani kwidra mwakalrivili, sakabilrilanenga tueape ki talialaalay la iyanga naku iniane. “ana kawrivanasu! Culriyi. kay Rumiu sadrelenga kay tangimiane kikay la kai makangiraruthukunga ku kidremedremeini, ala kirimu malralrumaynga ki Tipute, kalisi pangicaeme si papacaynga ki lasu. Lri ngiabaladha ku apakidreedreedreme kwini putaluvaivay su kwini vaga su, ai yakay ku samakaketeketane ku lupangitumane maiya amani kikay, kainu lrikirimu ribici mualra nayyane kudra kitupuku nay mua lidraw ki takidralrekane ki cucungulane nay si talragi si laali nay. Mialria bulrubulru ki lalake numi, marudrawdrange nay kikay kadaengane, kaika nicanidane ki tangeangea kilakikay, lukamiyaiya kikay kay lavavalake lri musakene ki kadaengane. Kikay vaveva papithipithingi ka kadaengane papia ki zuku nay yadrepele ka tinumabulane tinualrivilrivane, ka siisiane, valrualru, dratataane si mauangatungatu, makitu yakay ki masulivate ku tangilribalribatane ka mathariri ka sangulrialrialringavane si lri paadiidirivananenga maduane. Ala kwini yataylebe ki tapudrapalane numi ku alrisapesape, thuvugu, miakaw menemenene miakaw wapacaynga, ai ngualay kikay maelreelrenga ka abuunga ki cucungulane nay, lu aradrapale nay daadavace lri maka aseesegemanane kay gathimi nay sulrape ku natasulrapane ki cucungulane nay, pakaculunga ki niake ki zuku nay makanaelre. la kirimu ikay ku kai ka thingathingaleini ku maelaelaela ku lingau papia iniane pangituluku si ruthuku, “isadra! kusu ka kai ka satumatumane sika kadrua ku inuthane, kiapasavungungasu ka ngualay ku pasalrivane, luiyasi muasu ki cekele lrikipapacaysu, asu takamungane kela kay, nawtumane amiyamiyasu?” kay Palrise kay sawvalay yacengecenge kelakela kikay ki tadralredralrekane. takikelretane ki swa Sila sa akacinga ku asuru ikai Terui sakathanenga ku tarudraudrange si lamadadula, mailuku ku watubitubi ku kidremedreme si dralreke kwini ki lauwapacai, kalralrenai ngupukuane si silringalringau tubitubi. kai swa Sila sapamakinga ki swa Terui, si syulryulringa mucekele wamamalra kupa ku lakingi lalaububulu, lailuku ku lakyaravase, kwini lakyaravase yadrepele ka lavavalake si labaybai. kwini kyaravase ka labaybai taulra ki cekelelini si apapelaela ngibangulu, papiya kikwini baburuburukanenga myaki ubulane ka cekele. laikai ku tangea ku ababai, panathingalenga ka matyaukuludru, si akuadrau taku karaleale kai palraingi pudane ki cekele kwiniki rigi ka ababai, kai alralrese, wa lengelenge drele ku tangilribatane icucubungu iniyane patulre, muluu nene si kathane. kai swa Sila kaingwalai kwini sipakamaesai tarumara ku takaciane, amanisa daredarepe kwini ki rigi yakai ku tasidrekasane ki Yatingna ka ababai ka twaumase, la ikainga ku paramuru ku lisiane ki Yatingna ka twaumase, lapulebe ku kyasumali ka udale, kwini lavarukuru kaitarathainu lakai makasyamecenga ku telregane ki udale si munenere, la pangiciperake ki lalregelrege si mucacilri mwaki laveke, pangibuale ku maadrau ka bikabiki, la kaimaka kasulivate papucucubungu ngivelevele kwi lavarukuru si munenere, lapakela ku valrigi, pakalalisi ki varukuru, paunenere mwadringi ki laveke. lamiyakwini, uunu makalra ku varukuru ku kyanenere ki laveke, ai ku pangyacaeme ka valrigi si matiasamali ka bikabiki pacungucunguluana. kai cekele Terui masuburunga, sanakamanemane kyalamanga matiabunga, ai, adravane kai swa Sila ku masulivate syulri mwaki cekelelini ka varukuru luka pyapiyanga.
這小孩是個很特別的人,後來我都稱呼他為小王子。 「再多說一些吧!茱麗葉 羅密歐見狀再也按耐不住性子,便和提伯特扭打了起來,狠狠的把他打死了。 我會考慮你的提議,但有個條件是,你們不會剝奪我們探望祖先和朋友墳墓的權力。 也要教導你們的孩子,土地是我們的父親母親,土地不是專屬於任何一個人的,這樣孩子才會尊敬土地。 這個土地的每個部分對我的族人來說都是神聖的,每個山坡、山谷、平原和小樹木,都和平的經歷著部落美好的回憶與悲傷。 而你們腳下的岩石、塵埃,似乎是啞巴或死亡的, 但因為它富含我們祖先的灰燼,當我們赤腳時可以意識到祖先的觸摸,溫暖了族人的生命。 突然有個陌生的謾罵聲音朝向他嚇阻,「住手!你這個卑鄙無恥的傢伙,被判了刑的罪犯,如果進了城裡就要被處死的,你深夜來這裡究竟想幹嘛?」巴里思伯爵剛好也來到墓地。 希臘軍隊戰勝後的命運 遺留在特洛伊城的只剩老人跟傷者,他們拖著悲傷的心情將死者埋葬,癱軟而哀戚。 希臘軍隊打敗特洛伊後,回程途中除了竊取城裡大量的金銀財寶,也押走一列俘虜,這些被俘虜的,幾乎都是小孩以及婦女。 被俘虜的婦女們不捨又難過地頻頻回頭,向著殘破不勘已成廢墟的特洛伊城看去。 當中也有一位當時看出危險,大聲疾呼禁止將木馬拖進城裡的婦人,她沒有掉下眼淚,僅直視眼前所發生的一切,癡呆的坐著。 希臘軍隊並沒有因此獲得全勝的滋味,因為在建造木馬時褻瀆雅典娜女神精神的行為,已讓雅典娜女神感到非常憤怒, 於是祂降下超大豪雨,使船隻很快承載不了雨水的重量而沉沒; 將山峰劈裂掉進大海,來造成巨大海嘯,使船隻無法順利向前行而沉沒; 又吹起暴風,將船隻吹毀,使沉沒海底。 就這樣,雖然大批船隻都已沉沒,但狂風巨浪仍持續著。 除了特洛伊城已瓦解,一切都已化為灰燼,然而,希臘軍隊能順利歸途的船隻卻已寥寥無幾。
Sakabilrililane ala thingala ku, kwini tueape ki talialaalay ala ka twaly ki adaidaiday li ka tariaw kela kikay, kwini tariaw kaika thainiinu ku takamaadraadravane ki kinawmasane ini. Ai sasiwkadha ku iniane pathingale ki latarudrawdrange, lakakadrua ku kiapawtenga ku taiyane li. Lakamani kwidra sakabilrilinga ku sapathingalane li ki laumaumase, kikay tueape ki talialaalay twalay ki mwasaka B612 ka tiitikiane ka tariaw. Kwini latarudrawdrange lapatwalaalay ki laniasiasipane pulringalringaw kay kawmasane. ana tumane si ala kilalraku ku tualay ki kidremedremesu ku dalamanesu nakuane. “la kiragay kay Rumiu si sidrama ku ana akukalralana kawriva ku malimeme ku vaga. ku tangimiane ki tangilribatane, la kasulivate si asalraelrenga kuini ki cekele, la makakay isarubu kuini taidrusa ka maretetese, la takupangituluku ki talialalay si lringikakamani silape ku tangimiane si tuaadraw ku asaibangane. Kikay saseverane ka niake makuciaciacingalre papia ki zuku nay, asiluiyane sanaka panianiake makitua manianianiake ku thadalrane ka niake ka saseverane,ka bulabulay, ka angatu, ka laumaumase, makitu maaramaramaw. Luiyasi lamalra ku kilangay muasuane kikay kadaengane, kunumi latara palringava kikay saseverane amani ku walapu samanianiakane ki sanaka nibekace kay kawmasane, ka amaelreelreane akabalrubalarulane lini ka tinukucingalrane ka laubuubulu, maramaw numiane lu kilringaw tametame numi kikay limeemane sangulreemane sanguesadhane lukusasevere numi. kayasasane kay Rumiu kadruanga ku sasiadradramaini si kalisi kawriva iya kay ki lasu, “lu kaisu katwase kidaili kikay, lrikangimiyaiyasu kuidra ki kadralraini ka sawvalay ku tangimiane”, ala ikay ki tangimiane kuini, kuidra tamararivurivuane tamalralrumalrumadhane kay Palrise la kipapacaynga ki Rumiu.
我後來才知道,小王子是從一個很遠的小星球來的,那個星球比他的身體大不了多少。 但是當我這樣跟大人介紹他的時候,沒人相信我說的話。所以我後來都告訴別人,小王子是來自B612小行星,這個小行星是在1909年被觀測到的。 大人們只能從數字來瞭解世界的意義。 我也希望聽到你傾吐對我的愛意。」羅密歐開心地期待她能再多說些什麼甜言蜜語。 事發後,很快地就傳遍了整個城鎮,即刻引來兩家族的人聚集,甚至驚動了國王要親自查辦並嚴加懲處。 空氣對我們族人來說是寶貴的,因為所有的生命都呼吸著相同的空氣—野獸、樹木、人類,都是一樣的。 如果我把土地賣給你們,你們必須記住空氣是供養大地萬物,是彼此共享的寶物, 就像你們可以嚐到被風吹拂而來的花朵芬芳。 此時羅密歐絕望氣憤的對他說:「如果你不走開,你的下場就會跟她表哥一樣」,結果巴里思就在爭吵扭打中被羅密歐給殺死了。
kwini tueape ki talialaalay ladradreele kwini ki lawacebecebe ikay tariaw. La ikay sakakingivalane, ikay ki drumane ki tariaw, la ikay kudra masaasalray la karimuru lripethele kwidra madru ki angatu, laedhale ku matia ukukuludru ku kakudhane : ku talialalay sathingalenga tualay ki pathagili pakela ki tualrepenge ku tangimiane, la pelaela si saibange kawriva iya kay, “kay Rumiu lritarakipakatwase ki Viruna kikay ki cekele.” Kikay kadrua ku takareteretegane mualualualudru ka aciacilay, pangua kadhamane nayyane, pangua kadhamane ki adhaadhame, ki bulabulay, eray ki cucungulane, kwini atututudru akutiki ka lingaw maramaw ka matiakaykay kudra tangilribatanenga si sabulrubulruane, mualudru ngukakaykay ki vavaeva ka daedae, silululudunga ki vavaeva ka angatungatu tenaenale, si matalragi ki kadaengane. Luiyasi lamalra ku kay kadaengane si kilangay numiane, kunumi la tarapudriadringadha pangithariri kay ki kadaengane ki sivale ki sivale ka drakerale tamualudrane, mialu pangikathariri numi ki talragi ki laali numi. Luiyasi kunumi palrayngi pia kikay kwidra, kunaku lri kasaruatenga kadraalrunga kikay kidremedreme li si kidredreme kikay taputaluvaivadhane su kwini vaga su nakuane. sakabilrilanenga ku Rumiu nawtarakirarimu saramucaebe kikay ki tadralredralrekane, “kusu ka kadalameli, kay lringausu kay thariranesu ludrelane sakamianana matidadalame matigalremegeme, kadrua ku natikiyane ku takabalrithanesu. kai ka athingathingalane alanaku ka idrelana musuane, ala ikayta kay madradrele, la silrigusu ku sakualrialrili sakiadremedremeli musuane!” kay Rumiu la takutubitubi si takukawrivariva kuini ki kadalameini ka taelrelreini.
小王子對他行星上的各種植物很小心。有一次,別的星球上,有個懶惰的人忘了清理掉大樹的種子,造成了可怕的後果: 當國王了解了整個來龍去脈之後,即宣判:「羅密歐必須被逐出維洛那城。」 潺潺河流不止,解了我們的乾渴,解了飛鳥、走獸的乾渴, 它是祖先的血液,涓涓低語的聲響就像是他們對族人訴說過往與教誨, 流經的每一片土地,沿途茂密了每一片森林,與大地結為兄弟。 如果我把土地賣給你們,請你們必須善待這片土地的每一條河流,如同友善自己的兄弟一般。 假如你們願意這麼做,我會很放心地考慮你們的提議。 後來羅密歐儘管著想快點撬開墓穴,「親愛的,你的容貌看起來依然美麗動人,一點都沒有改變。沒想到再看見你,卻是在這裡,你知道我有都多傷心啊!」羅密歐邊哭邊對她的愛妻說。
Kudra zega li ku kiu, lri dulru kane kwini ki madru ki angatu, la kiraaragay turamuru. Ai mialri ini kathekethekelre, kailri kanea ini ki bengelray ka padralray iyaiya. La kivaga nakuane, kwini ceneke ki padralray lridulrua ini kai kikane ki kiu. La kisamulamula ku pudriadringa kwini ngiapalay, la kawriva ku iniane : “kadrua ku paluludane kavay ceneke ini, yakay kay apiane kay aungane li, madha malramalra kikay kaika tinukucinglarane vangavange nakuane kui tangimiane kuini la makakay si muanga ki calringa ki Culriyi, la kualri si tubi kawriva iya kay, “lay lrikaamaninganaku kuidra kadrua ku siasilangane ka takalaybaybadhane.” Luiyasi la malra ku kikay kadaengane si kilangay numiane, kunumi tarakilalibaka marasikaykay maaramaw ka redededelane numi ki labulabulay kay yakay ki kadaengane, luiyasi kay umaumase la kaikipupalrapalra ki labulabulay kadrua ku tamakaelane kudra ki kadruanga ku cabale ka abake, lri masasisepelane si pacay. Luiyasi kuta lakakathane ku audriudripane si pangulualuadhane ki ramilane ki sapiakaekane si la capange esele papacay ki labulabulay, laka manemaneana ku apaasipane madu ki umaumase? La lrika kailrika tarathainu kudra tapacadhane ki bulabulay si kela iya mulebe ikay ki kinawmasane ki umaumase, asiluiyane kikay yakadaengane kay lanibekacane ala masuatawtawtalu si ala panianianiake. samakakawrivanga kui lasu la pua uma ki bibiane ki Culriyi si kawriva ku samauvagadhane ku vaga. sakabilrilanenga la malra ku nalangayini ku drapulu si la pwa kamui lrede, ala ngisalriti ikay thili ki taelrelreini.
我幫他畫的羊,可以吃掉大樹種子,這讓他很開心。但是他也擔心,羊會不會吃掉玫瑰花。 他問我,玫瑰花的刺能不能保護它不被羊吃掉。我忙著修飛機,就跟他說:「玫瑰花的刺一點用都沒有,我有正事要忙,不要拿這種不重要的事來煩我。」 消息隨即傳到了茱麗葉耳裡,她痛哭的說:「我就要做沒有丈夫的妻子啊!」 如果我把土地賣給你們,你們必須善待土地上的走獸如同自己的夥伴一般, 假如人類沒有走獸相伴就如同失去靈魂的軀殼,將孤寂而死。 假如我們只為了生存或滿足口慾而任意射殺走獸,那麼人類又算什麼呢? 否則走獸的死亡很快地就會降臨到人類的身上,因為大地萬物是相互依存的。 說完他就親了茱麗葉的唇跟他訣別,隨後就將先前買好的毒藥一口吞下,躺在妻子身旁。
La kipakwalri si kawriva nakuane : “luiyasi ikay ku yakay ki wagimace saaraw ki latariaw, la kadalame kwini ki sanguangea ka padralray, adravane dreele si kakathane, lri kaesay turamuru lu kidreedreme. Ai alaiya si kaamani kwini kiu ka wakane kwini bengelray, pakay iniane, mararamaw kudra ka maedrepenga kwini latariaw iyasaasane, kadrua ku takitukucingalrane. La kwalri kay kidremedreme li alra kebere kwini ki tueape ki talialaalay, paralubu kwini ki kiu ini zega ku satamengane ki nguduy!” sakilalranga ku tasaibangane kay Rumiu la kiangeange si kai apipanianiakenga ala kivaga ki Sengfu si iya kay, “luka kadrua kay Culriyi, kainaku ipanianiakenga!” ki biibilrilinga ki zuku nayyane ikay kay kadaengane pacay, kay lregelrege angatungatu, acilay drakerale lri malra kebere ki kinawmasane nay, kay laadhaadhame, labulabulay lri makitu pasikay nayyane si tubi si palakebe ki abake nay, asiluiyane kikay paramia kikay ku kalithane kilibakane nay ki kadaengane, si maelre ki kadaengane makadaadalame. Luiyasi la malra ku kikay kadengane si kilangay numiane kwidra, ala kiatubi nay pangimia ku tadrangalruane si musakesakene kay ki kadaengane kay lregelrege angatungatu, acilay drakerale, alrisapesape, adhaadhame, bulabulay, mialria bulru ki lalake numi, ka palralrauthu kilalibalibake kayasasane sanaka dreele su kikay tangimaimiane ki kadaengane.
他難過地說:「如果有人在千萬顆星星中,愛上了一朵獨一無二的玫瑰花,他光是看著那些星星,就會感到無比幸福。但是如果羊跑去把那朵花吃了,對他來說,就好像所有的星星一下子全部熄滅了,你竟然覺得這不重要!!」 我難過地抱著小王子安慰他,幫他的羊畫了一個嘴罩。 聽到宣判結果痛不欲生的羅密歐對著神父說:「沒有茱麗葉,我根本活不下去啊!」 當我們最後一個族人在這土地上死亡, 山林、河流會將我們的軀體懷抱,飛鳥、走獸都會為我們哭泣而守護我們的靈魂, 因為我們是如此愛護這片土地,與大地萬物彼此相愛著。 如果我將土地賣給你們,請像我們一樣照顧與尊敬這片土地上的山林、河流、岩石、飛鳥、走獸, 也要教導你們的孩子,永遠愛護現在你所看見的土地樣貌。
Ikay ki tariaw ki tueape ki talialaalay, yakay ku tangea ka padralray ka bengelray. Laka tara paraluralubu lripethele ki tariaw, akucu ku berathe ki angatu, deemele ki takulawbane ka lregelrege. Kwini takulawbane ka lregelrege tikiane, lridulru madu arakay rudame ki batuku. Luka maungunga kwini lasu la arakay ku garase kabungu ki padralray. “kay talialalayta kai tuapasalrivane musuane, ipakatwase musuane si kathane, tengatengane ka yakay ku sakialibake. lu kirarimua si makakawriva ki Culriyi ku amasuvagadhanenumi! lritarakidremedremaku ku sivale ku amakathaitharirane ki mapapangale si kitubi ki talialalay ku akipacepane.” kay Sengfu la iya kay kawriva.
小王子的星球上,住著一朵玫瑰花。他每天幫打掃星球,拔掉大樹的種子,清理火山。 他的火山很小,可以用來煎蛋。 到了晚上他會用玻璃罩保護玫瑰花。 「國王沒定你死罪,只是把你放逐,應該是夠仁慈了。快去跟茱麗葉好好道別吧!我會想出一個兩全其美的辦法來說服大家,並求得國王的赦免。」神父這樣說。
Lu lri katuase ki tariaw, la paralubuana ki papdralray puaciladhane, kabungu kudra sakabukabungane ka garase, iya kay iniane : “mudringadringadha na.” La tubalre kwni bengelray : “ai. Mwalra kwini sakabukabungane puthiili, kai naku apia arakaynga. Luiyasi naw thingale ki takulralrava iya ku, lritara kiadila ku ki kappa ki cumacumay. Kai naku mwakuludru ki bulabulay, mialri ikay kay sagarugarucane.” La pakisamula ki tueape ki talialaalay pakatuase, alaka mwakuludru ku wadreele kwini ki alisu lu tubi. kay Rumiu la tarumaranga kui tapasapukuanane ki sengfu si singikaynga ki takawrivane ki sengfu katwase ngivelevele.
要離開星球時,他幫玫瑰花澆水,罩上玻璃罩,跟她說:「珍重再見。」 花兒跟他說:「再見了。把罩子放一邊吧,我不想用它了。如果我想認識蝴蝶,就得忍受毛毛蟲爬在身上。我也不怕野獸,我可是有爪子呢。」 她催促小王子離開,其實是害怕他看到她流眼淚的樣子。 於是羅密歐接受了神父的勸告,照著神父的話去做了。
Masalrua ku kikay tueape ki talialaalay ka twapapalra ki tapilradrau luka tataluelaelane lini mulatadre. Ngwakay lribate ku taykalrane ku latariaw, kipadradresenge ku makaelaela ku matialrulrupi ku laumaumase.
我相信小王子是利用一群侯鳥遷徙的機會跑出來的。他路過很多個小星球,遇見各種有趣的人。
Kwini aswalala ka tariaw yakay ku tangea ku talialaalay. Sakelanga ku tueape ki talialaalay, ku talialaalay ladrekase iniane ikayyanga iya. Ai kai wathengete iniane ku tueape ki talialaalay, sapadulru ku matuase kwini, ku talialaalay ladrekase iniane lu katuasa iya.
第一個星球上住著一個國王。小王子到了以後,國王就命令他留在星球上。小王子不理他,準備離開那裡,於是國王就命令他離開。
Kwini saka drusa ka tariaw la ikay ku madiadirace ku takaumaumasane. La kawriva ki tueape ki talialaalay malra kwini viri kwini alrima su pungupungu ki vanale su iya. Lapangimia kwini lasu, la iya kay : “maelanenga kwini tatapetapane su, tengane ka mwasakene su nakuane.”
第二個星球上住著一個愛慕虛榮的人。他請小王子用左邊的手碰一下右邊的手。小王子照做以後,他就說:「謝謝你的掌聲,你真的很崇拜我。」
Kwini mwasaka tulru ka tariaw laikay ku tarangibababava. Kwini unguungulu ini ki bava pakay ku naw karimuru iyaiya ini. Naw ulrawnga ku akiininwane li amia, asiluiyane mainu turamuru kwini ki tangibababavane ini.
第三個星球住著一個酒鬼,整天喝酒。他喝酒是因為想要遺忘。他想遺忘他的羞恥,因為他覺得整天喝酒很可恥。
Kwini saka supate katariaw la ikay ku tarathaathakay. Twarakete asiasipi pacapacase ku takilangadhane ini. Laka taasiasipane ki tariaw subelebelenge, nakuane kavay nakuane kikavay iyaiya singibiabiabila.
第四個星球住著一個生意人。他整天在數數和計帳。他不停地算著天上的星星,說那些星星都是他的。
Kwini sakalrima ka tariaw la ikay ku tarapadalay ki tinaki. Luka maungu la padalay ku tinaki kadadalranane, luka liare ki mialrealre la edrepe liniane. Tikiane kwini tariaw, lakirarimu ngivalrilridhi, lakamani kwini nimakavalane kavay ngwasi vavaale ki malrailragi ki ceneke ki tuku. Kwini tarapadalay la kidulru ki akatuasane padalay, akatuasane edrepe ki tinaki.
第五個星球住著一個點燈的人。每天晚上他把路燈點上,早上再熄滅它。由於星球很小,又轉得很快,所以那裡的一天只有一分鐘這麼長。點燈人就辛苦地不斷點燈、熄燈。
Kwini ki saka enema ka tariaw yakay ku taradreele ki ngwakay ki kadaengane. Ikay ki tusenate ini la pacasenga ku talukalrale ku nagane ki kadaengane, ku nagane ki lregelrege ki laveke(timu). La kawriva : “ku taradrele ki kadaengane kai wamalra pacase kudra padawdalru ku tangimiane ki lamanemane, kathaane ki kai kaela ka lregelrege si laveke.”sakilalra kwini tueape ki talialaalay lakilalra iniane iya kay, kay bengelray amani kwidra padalrua ku tangibualane italuvaivay, la kathekelre ku kidredreme ini.
第六個星球住著一個地理學家。他的書裡記錄了很多地方的名稱,包括山和河流的名字。他說:「地理學家不記錄短暫出現的事物,只記錄不會改變的山和海洋。」小王子聽到他說,花是短暫出現的事物,感到很擔心。
Ku saka pitu ku mua ini ki tueape ki talialaalay kudra tariaw amani kay kadaengane. Kwini amani kudra maadraw ka tariaw, ikay kwini ki tariaw laikaykay ku taiday si mangeale si vaeva ku talialaalay niiyane, tapitu ka kudrulu ku taradreele ki kadaengane,la tamabangate ka ulraw ku tara thaathakay, tapitu kaiday ka ulraw ku tarangibababava, tara matulru ka kudrulu ka ulraw ku madiadirace, elrelrenga ikay ku mapusale ka kudrulu ka ulraw ku laumaumase. Sakaiana paedhale kikay dringiki, lu ta masupatele si eneme ka ulraw ku tara padalay ki tinaki lri dulru paledra kikay kawmasane.
小王子到的第七個星球是地球。那是一個很大的星球,在那個星球上住著一百一十一位國王,七千個地理學家,九十萬個生意人,七百萬個酒鬼,三億個愛慕虛榮的人,一共大約有二十億個大人。 在人們發明電力之前,地球需要有四十六萬個點燈人才能維持夜晚的照明。
Ku tueape ki talialaalay satakela kwini ki kadaengane, la madradresenge kudra vaeva ka buraw ka dulay(sulraw). Kwini dulay lakawriva iniane : “ luiyasi la kabarengerenga su ki tariaw su, lri dulrua ku paralubu musuane.”
小王子剛到地球時,在沙漠裡遇到一條金色的蛇。那條蛇對他說:「如果有一天你非常想念你的星球,我可以幫你。」
La lribate patatukunga ki aenaenay, ala daruru kwidra taikayyane ki umaumase. Kwini tueape ki talialaalay la dreele ku taluvale ku babengelradhane, la kasamali kai maka avavaga. Ikay kwini alaka yakay ku lrima ka kudrulu ku padralray, ku tacebeane lamaramaramaw. La kidreedreme kwini tueape ki talialaalay : “alaw tayngeangea ka kathana ku ka yakay ku babengelradhane ka padralray, laka nakuane patuelre kwini bengelray, si talutulrulu ka takulamane kalregelrege, ai kikay patuelre ka kailri maka pangimia nakuane ku saniange ka tueape ki talialaalay.” La kidredredreme, la gurapangane ikay ki ububulane si tubinga.
他穿越了整個沙漠,才終於到了有人居住的地方。 小王子看到一個花園,嚇得說不出話來。那裡竟然有五千朵玫瑰花,全都長得一樣。 小王子想:「我以為我的玫瑰花是獨一無二的,沒想到她很平凡,我擁有那朵花,和三座火山,但是這一切並沒辦法讓我成為一個偉大的王子。」 想著想著,他就趴在草地上哭了起來。
Kikwini kwidra la ngibuale ku cipiri. Ku tueape ki talialaalay la kawariva : “abuala taelrea ili takivavaavange, kwalrialri kay kidredreme li.” La kawriva ku cipiri : “kai naku lrimaka taelre musuane kivaavange, kai naku kiapakicaucaukuaneana. Pakay nakuane, languvavalakeana su ka sawvalay, pakay musuane, mialria ku ka vaevaeva ka langu cicipiri. Luiyasi la pakicakuanenga su nakuane, lri dulru ta maurikay. Pakay nakuane, lri kamamni su kudra sangwangeangea, pakay musuane, mialria ku ka sangwangeangea.”
這時候狐狸出現了。 小王子說:「來陪我玩吧,我現在好傷心。」 狐狸說:「我不能跟你玩,我還沒有被馴服。對我來說,你只是一個普通的小男孩,對你來說,我也只是一隻普通的狐狸。如果你馴服了我,我們就會互相需要。對我來說,你將會成為獨一無二的,對你來說,我也會成為獨一無二的。」
Ku tueape ki talialaalay lakawriva : “kadruanga ku zikange li, naw muana talidrumane aruthingale ki latalrailragi amiamia ku.” La kawriva ku cipiri : “kikaynga kay laumaumase kadruanga ku zikange ku aru thingalane laaunganenga. Wamuamuanga ki tasiwbadhane mua langay ku nidemelanenga ku lamanemane. Ai kikay kaumasane kadrua ku tasiwbadhane kilangay ki talragi, lakamani kwidra kikay ka kadruadrua ku talragi lini.” Kikay tueape ki talialaalay lamuamua kudra ki tamuamuane ini ku zikange dreele ki cipiri, lapia kwini si, malra pakicaucakuane ki cipiri.
小王子說:「我沒有足夠的時間,我想要去多認識一些朋友」 狐狸說:「現在的人不再有時間去瞭解任何事情。他們總是到商店去買一些現成的東西。可是世界上沒有商店是在賣朋友的,所以人們就不再擁有朋友。」 小王子每天在固定的時間去看狐狸,就這樣,他馴服了狐狸。
Ladarurunga ki amauvagadhane, ku cipiri lu mua ki babengelradhane dreelenga ki padralray la iyakay ki tueape ka talialalay. Ku tueape ki talialaalay lakatuasenga dreele ki padralray, la akabalrithi turamuru ku kidremedreme ini. La iya kay liniane : “kadrua ku tangimiane numi ki padralray li, kadruana ku wadulru mapakicakuane numiane, kadrua ku naw pasikay amia numiane. Ku padralray li, asaravane ka vaeva, makuciaciangalrana numiane makanaelre. Puadriadringadha ku pwacilay iniane, kabungu ku garase iniane, mwalra ku cumacumay ku yakay ki kinawmasane ini, idrengere kilalalra ku vaga ini, padralray li iniane.
離別的時候到了,狐狸要他去花園裡再看一次玫瑰花。 小王子再次看到玫瑰花以後,心裡有了完全不同的感覺。 他對他們說:「妳們一點也不像我的玫瑰花,沒有人馴服過妳們,沒有人為妳們付出。我的玫瑰花,雖然只是一朵,就比妳們全部更重要。我為她細心灌溉,為她蓋上玻璃罩,為她除去身上的毛蟲,靜靜聽她說話,她是我的玫瑰花。」
Ku tueape ki talialaalay la kipusaw ki cipiri, ku cipiri la kawrivainiane : “ ai, kudra tinukucingalrane ku lamanemane, kaidu maka arakay ku maca dreele, kathaane ku arakay madu ku kidremedreme. Kikay amani sa pakaelreelre su ku zikange marasikay ki padralray, lakamani ku aru ka tinukucingalrane.
小王子跟狐狸道別,狐狸對他說:「再見了,真正重要的東西,用眼睛是看不到的,只有用心才能看到。正因為你把時間投注在你的玫瑰花上,所以她才變得如此重要。」
Sa kilalra ku ku tamatikayyane kikay abuubulru ikay ki tangukakayyane ini, amani saka samaka valrulu ku ta sulisiane li, kikwini latakuvavalenga naku kudra saungulane li ku acilay. Ku tueape ki talialaalay la tarudradrusa nay ikay anenaenay, lri silape nay ku taaciladhane ka dralremedreme. Lakatuatuase nay, laaru kadradrimidrimitinga, langibualenga ku latariaw.
當我聽小王子說完這一路上的故事時,是我發生意外的第八天,那時我的最後一滴水也喝完了。 小王子和我一起走在沙漠裡,我們要去尋找一口井。 走著走著,天色漸暗,星星出來了。
Ku tueape ki talialaalay latangurarane dreele subelebelenge, la iya kay nakuane : “mathariri turamuru ku tariaw, asiluiyane ikay subelebelenge yakay kwini kaika makaadreelane ka vaeva ka bengelray.” La guruthungane dreele kwini tapaledrane ki dramare ikay ki aenaenay, la iya kay : “mahtariri turamuru kay aenaenay, asiluiyane ikay taluvale ilrici, kisekete ku taluvale ku dralremedreme ka taaciladhane.” La katuatuase nay, ala saka lialiare la kidringay nay kwini taaciladhane.
小王子抬頭看天空,然後對我說:「星星是很美的,因為上面有一朵我們看不見的花。」 他又低下頭看著月光照著的沙漠,說:「沙漠是很美的,因為某個角落裡,藏著一口井。」 我們繼續走著,終於在天亮時發現了水井。
Kwin ki maungu, taracaylinga ku takelane ki tueape ki talialaalay ki kadaengane. La ngipapadulru ku lri ikay kikay ki zikange katuase siwlringa, laka drarumadrimi dreela ku makakawrivariva kwini ki buraw ka dulay. La kelanga ki maaungu, lathingala ku ka matuasenga mua ki laelangane ini ku tueape ki talialaalay.
那天晚上,是小王子到達地球滿一年的時候。他準備利用這個特別的時間回去,我隱約看見他和那條金黃色的蛇在講話。 夜晚來臨,我知道小王子赴約去了。
La tara enemenga ka cayili, lakakdrua ku tadrelanenga li ki tueape ki talialaalay. Ngwalringavaku ku kudra biibilrilinga ku takawrivane ini nakuane iya kay : “ ikay ki maaungunga, lu pasuabelenge su dreele, kwini yakayya ku ki vaeva ka tariaw, yakayya ku kwini ki tariaw mulrakalrakay, pakay musuane kwidra, marua mualrakalrakay musuane kwini tariaw, kwini musuane ku tariaw, amani kwidra mualrakalrakay ka tariaw.”
六年的時間過去了,我再也沒有看見過小王子。 我記得他最後跟我說的話是這樣:「夜裡,當你望著天空時,因為我住在其中一顆星星上,因為我在那顆星星上笑著,那麼對你來說,彷彿所有的星星都在笑。你所擁有的星星,就是會笑的星星。」
Ku talragi li ladreelanga nakuane, langwalay ku tamudringadringadhane li siwlri si kasaasa ku kidremedreme , ai alaka kwalri tubitubi kay kidremedreme li. Na wazega ku ku satamengane ki nguduy ki kiu ki tueape ki talialaalay, ai marimura ku kai zega ku lakete. Lutumane kailri maka paralubu ki kiu pasisatametamengane ki nguduy. Taiyane kikay kay kidremedreme li, kwini kiu kai lri kaneaini kwini ki bengelray iyaiya? Yakay lu kidreedrema ku, ku tueape ki talialaalay lri tara kabungu ku garase palakebe luka maungu, lai tara palakebe ki kiu. Sana iya ku kikay, kudra latariaw lakasulrapele mulrakay nakuane. Yakay lungimia kikay, ai ala karimuru, kai kabungu ku garase, lri matikuru turamuru. Sana iya kikay, kwini latariaw subelebelenge lamakitu alralrese.
我的朋友們再次看到我,都對我能活著回來感到幸運,然而我的內心其實很悲傷。 我曾經幫小王子的羊畫過嘴罩,但是我忘了幫他畫上皮帶。他怎樣也無法幫羊戴上嘴罩。 我心裡常常想,那隻羊會不會把花吃掉了呢? 有時候我會想,小王子每天晚上都會用玻璃罩把花保護好,他也一定會把羊管好。這麼一想,所有星星就對我溫柔地笑了。 有時候我又會覺得,萬一他哪天疏忽了,忘了蓋玻璃罩,那可就慘了。想到這裡,天上的星星全部都化成了淚珠。
Pakay numiane ka mialri kadalame ki tueape ki talialaalay, ikay kwini ki adaydaydayli ka taikayyane ki tariaw, yakay ku vaeva ku kaika thingale ta ka kiu, alaw wakane nga ki bengelray ka padralray, alaw kai ngimiakwini, kikay kawmasane demedeme lringwalay kikay si akabalrithi amaelane. Ala ta paswabelenge dreele subelebelenge, kidreedreme, ku kiu wakane ki bengelray, luka kai wakane ki bengelray? Kikay kwidra lri thingale su, amaelanenga sanaka manemane patuelre.
對你們這些同樣喜歡小王子的人來說,在某個遙遠的星球上,有一隻我們並不認識的小羊,牠或許吃了玫瑰花,或許沒有,世界的一切都會因此變得完全不同。 請大家抬頭看著天空,心裡想著,小羊究竟吃了花,還是沒有吃了花?這時候你們就會發現,一切都變得不同了。
-完-