u sayaway a nikulitan aku kyuni, enem henay ku mihcaan aku , manamuh tu kaku tu kilakilangan atu bau. u kamu nu misulitay Muma TucenCi hananay (ni sakungkuan tu nu Silaay) pisatahaw ni Tangmu Talalemed ciAilisu amidan u pipatulun nu Si-ya-tu a Kakitaan tu saki lala’ u nu Incumin(原住民) kina kungku, u nu bibinacadan tu a kungku. i Wyilona a niyazu’ izaw ku tusaay a tabakiay laluma’an, inatusaay a laluma’an masasuada kuheni, anu maazih micaliway makakaynah tu, kyu caay kakapah ku niyazu’. i taw:ya,izaw ku cacay i pabaway nu Aycin hananay a bayu a subal,u tatusaay a wawa tu tatama ni Cose ku mikuwanay. pisiukay tu tademaw, CiAilisu inawawa totataina oniza aozip matiya itiniyai ipabaw ikakarayan ato nisimsiman, niza itini cinizaan a ikitakid okapahay kaozip naaii koiaecusay. Kanamatiya milalabae ciniza to sizikoay a takulil cai kosasakamuen, milalabae cinizasa matepue mahtik i bohan nokilan, itiza ciAilisu owamalingato to amisalamae i lemed ingitingihan… kacakat nu nikauzip nu tademaw mahiza u bayduk nu imelang, hadidi’ sa mingitngit tu lala’ nu kauzipan ita, ni pisausi nu leynhukwo,hamin nu hekal tulu a pitu a malebut ku tademaw nu Incumin(原住民),enem a paseyntu a tademaw nu hekal,laklak sa i pitu a bataan izaw ku tusa a kikitakid, saadidi’ay lima a malebut a bibinacadan. ci Tangmu : ucayay pinuneng awawa . sademiad sa mulaliu inipi bingkiu kayisa tacacudadan . hanapa culiaca tu sinawynaan , tada misatakalaw satu kya cacay ,sizumaay sa tu kasitungus,padeteng misapen tu binawlan,sazikuzay payni hantu ni Cose u patay ku satiik cinizaan;pades satu malalum ku balucu’ nya salikaka niza,ales hantu niza ku sakuwan a kawaw,liyas hantu niza a tayza tu zuma a kitakit. Kabahkaan masangangusuai pikapetan letekan tu ku kilakilangan i buyu' a misaumah malepi’ tu ku lala’, kilakilangan i buyu’ caay tu ku kauzipan nu aadupen atu langdaway lutuk atu kilang, pakayni nakamuan, dadiw, tenun, tu’tu’atu mikulit i cabeng a palaylay tu katinengan atu nakawawan, nayay ku cudad atu sulit nipalaylay. ci Hakeh : sidikuc sa tuma lepilepi`ay adikucan . pawacay sa tu sadipa` tacuwacuwa misa liuliut , pabeliyan nya katayzaan niza a hungti tu lala’ ciniza,atu paacawaan tu wawa niza tu tatayna,zikuz palalid tuway u wawa tu niza ku situngusay mikuwan, u Telote han ku nipangangan tina kitakit, atu izawaca ku tabakiyay a niyazu’, u Teloi han ku ngangan. CiAilisu haimawsa amatepu isasa no mahaenay o ngangusuan a kakapetan no panan, makazih to cinanumay a podok alananum haniza, malaaziziw to waca ko ozip niza, namahaensa izakopiyan i haku kaenhan niza. namahaen masumad ko ozip tabakitowaca. mikitabaky to ayaway a ozip, i yamahaenay o ngangusuan a kakapetang a panan. matinen pasadak to kaizihan amaamaan. zayhan macakat ku ke-ci maydih a micuwat misaahebal, milialaw tu kauzipan nu tademaw, aadupen, langdaway a lutuk atu kilang, uyni a nikauzip i ayaw nu tusa a lasubu a mihca i tiza i Amilika. sina wynaan : namapatay satu kuyna ni Tangmu sa sinawyna tu nida ku pahabayay atu sabanida , katukuh tu i iluc ci Lawite hungti ku mikuwanay sa,misakapah tuway tu langat midiput saka caay kahica ni Teloi,awawan ni Cose tu Apolo aci Posayte na tatusaay a Dietu ku miedapay ci Teloi. Mazazom ciAilisu moangic sato, mosadak ko losaesa malasawuwac malikid iyamalapaliday, isawuwacay a puzuk sa alaen niza koya cinanumay a puzok. namahaensa malaadiidiw tuwaca, puton sakungiha, akonaciniza materak ilabu no puzuk, miraday to nanum no sawuwac mapalid. i tawyaay a kawaw nu malukay inizateng tu a dada', caay tu kaazih ku nikabangcal. a hicaen nu mita a kapah ku nikauzip atu lala’? u niza tu a icelang misulit tu likisi, sapilawpes tu ka inayay ku cudad atu sulit nu Incumin hananay a kamu, hangay a malecalecad tu ku uzip atu nu pakayzaay i Yulupa a tademaw. ci Pyhci : u kaput ni Tangmu micudad , zikuz satu,nayi’ ku nipaaca nya hungti tu nangeluan,bahbahan aca kuhni,malinges tu kya tusaay a Dietu hinisa a tikuen mipeleng kya Teloi a niyazu’ sa. Iyamapalid, itawya mazih niza kotakolil. sadak sato ipuzuk ciAilisu mikiror to takolil, itawuya lawaan no sasalamaan awawa. Izasasalamaan a wawa mahizato malaapiyai tawuya malecad kukamu pasuyawaiwai, pakoniza hato konisakamu ni Ailisu caay katengitengilen niya tatusaay a sasalamaen a wawa pungingil sato ni pikilim tuya takulil ni Ailisu. ayza , i CaCo nu Amilika satalakaway sumanahay a hinoki atu i 1890 a nipalekal tu kitakit nu heni a kikilangan a idangan, u niza a ngangan ku sapangangan. pahezek ku likuda, sisatahpu tu bihid ci Lomio pasayza ci Culiyian, metmet han niza ku lima sakamu sa: “hicanaca, u di’tu ci Ciwpite ku pakakitinay tu lima ita, kapah kisuen haw nu maku ku lima isu.” Caycihyl usa tabakiyay a hwakwan : ukum ceday ahwakan , u wama aca ni Pyhci , ya cacay ci Elise a Dietu, u dacusay a tataynaay Dietu, makai amin ku zuma a Dietu cinizaan,kyu misabalucu’ ciniza tu sakalawlawaw,sakabudibudaw,tini satu i kalecapuan sa,patahkal ciniza tu nu kimay a lingu,kelapan tu cudad i pabaw sapabeli i sabangcalay a tademaw. Ahicannaku hakiya sato kukamu ni Ailisitini, “anomahaen satu mahaii kaku amilzih to keru toni pipiyawyien namu. nika a patinengen nonamu kaku makacuwa kiatakulil amucurir.” iyasatu sasalamaan awawa malingato to amanamoh ko kezo, itaoya ciAilis iyadatu molalio. u TusuKwang nu Kwohway napazengen tu nitu’tu’an tu uzip niza. ci Intianciaw : u katalawan nu i nyadu'ay u mipacukay tu tademaw , izaw ku tatuluay salunganay kaku a Dietu sa maydih tya kimay a lingu, tumitumian, u iluc ni Teloi ci Palise ku sasi tungus miazih, u yubinkyuk nu Amilika i 1980 a mihca nasiyupawtu tu 19fen, i labu sisyasin niza. ci Lupusin misaydan : patideng tu paisingan i nyadu` , tataytay cinida u misaydan , sazikuzay a ciniza ku papabeli tya kimay lingu tya tatayna Dietu ci Abulotian, zayhan patubeli kya tatayna Dietu u sabangcalay tatayna ku sasiacawa cinizaan sa, tanu linges satu kya zuma a tatusaay ci Sila aci Yateyna a Dietu, hinisa kanca a paculien ci Teloi sa. itizaay i Afilika Laypireya Mantecuay a Wai a kamu macaat tu niza mangaleb ku icapiay a Keli a binacadan a kamu. patududan nu hungti Puliyamose ci Palise,mami laday tu hitay tayza i ada Silasepata a kitakit,a patubeliyan ku kakana nu hungti ci Meynilawse tu sapakataluma', cima ciniza saw? azihanaca nayi’ ku hungti,uyza satu ya bangcalay ci Haylun ku mipahalhalay,u sabangcalay a tatayna i Kanatal ciniza. 1765~1770 a mihca, lecuhen i TeynasiCo. 1790 a mihca, malimad taCawceyaCo, minanam misanga’ tu nu I’n(銀) a tuud. 1800 a mihca, mumul tu ci ina niza. 1809 a mihca malinga’tu tu mitelac. 1812-1814 a mihca, malahitay malalais. 1815 a mihca, siacawa, siwawa tu. 1819 a mihca, malimad taAlapamaCo. 1821 a mihca, mahamin tu mitelac. 1822 a mihca, keliden niza ku tatayna a wawa taAkenseCo. 1824 a mihca, pakawlahan tu silaheciay a kawlah. 1828 a mihca, izaw tu ku sayaway a sinbung nu binacadan. 1829 a mihca, pasaetip malimad taAwkelahumaCo. 1830 a mihca, macacudad atu Congtong nu Amilika.（sakalimad nu Intian a tademaw a likec）. 1838-1839 a mihca, u lusa a zazan atu macacukah ku niyazu’ay. 1840 a mihca, miedap a palekal tu kapulungan a Cengfu. 1842 taMosiko mikilim tu malaklakay a niyazu’ay atu nakamuan a kamu. 1843 a mihca, mapatay i Mosiko,walu a bataan ku mihcaan niza. mabiyalaw ci Palise makaazih cinizaan,kibangcalan henay kya tatayna Dietu ci Abuloti,zateng sa ciniza uyniyay kya papabelien nya tatayna Dietu a tatayna ci nizaan sa,itawya mapawan tu ciniza tu nipatududan nu hungti a kawaw. ci Saykwoya ciniza, u TongCeyloci nu Intian a tademaw, naazihen aca ita…. uyni satu ci Haylun biyalaw sa miazih tu nika kalakapah na tatama,mapawan u siacawaay tu ciniza,sazikuzay sidadu’ hantu ni Apase ci Haylun a malaladay miliyas. matinengay musakamu a papah. matengil satu nya hungti Meynilawse ku pilaliw tu nya tatusaay sa,tanu linges satuay,milunguc tu hamin nu Silaay a tatama milihiza tu sapaculi tu Teloi a tademaw. kapulungan a mauzip nu bibinacadan i Amilika. wiza ku mazatengay ni Lomio u kasasakamu nuheni a tatusa, salabi sa caay kabi’ muculil tayza ci Lawlunse Sinboan hinisa “Sinbu, manamuh kaku ci Culiyian, sibalucu kami, maydih kaku siacawa cinizaan, kisu ku palaacawaay tamiyanan.” u kamu ni Lomio, sabahka’ sa mitengil caay pakapulita ci Sinbu . cay tenes,namahini kiw u saka piteka tu malalaistu ku Teloi atu Sila… sieyn1770 a ziday, ayza i waliay nu Amilika u Intian a tademaw, matineng kuheni tu i ayaw nu cacay a lasubu a mihca makabalunga’ tayni i Amilika a sanglacay a tademaw. mangalub kutineng tya i waliay satimulan nanay lalimaay a bibinacadan－Cikeso, Ceyluci, Cawketo, Kelike atu Sayminul－i mata nuheni sa, ina malimaday tayni a tademaw namahiza henay u labang nu luma’, u Intian a binacadan masasusikaz atu masasukapah tu atu belawbelaw. anu u zuma aca a Intian a binacadan, anu caay sa u Inkwo aca, u Fakwo aca, u Sipanya aca,malecalecad ku nikasasukaph, ku nikasasimel nu heni. u lala’ sa, u nipasinubu nu Dietu, u mikuwanay a dada’ ku tademaw. tuzuma a demiad, midiwadiw i zazan ku tatusaay a cabay ni Lomio, masukazih tu tademaw nu ada– ci Tipute, u salikaka ni Culiyi, kalabeluhay ku balucu’ niza. a mapulung mauzip ku bibinacadan, anu mahicahica sa, a masasimel tu lala’ ku tatademaw. kyu, lalimaay a binacadan atu malimaday nu Yulapa mapulung a mauzip i Amilica. malimad ku heni taIntian a lala’, miazih kuheni tu Sehway, Cingci, Cengce, Sinyang atu nipatizengan nu malimaday tayza a cacudadan. niyazu’ay musakamu tu kamu nuheni, mibuting tu sakauzip, minanam tu kamu nu English, malecabay tu, simalaacawaay tu. anu kapah sa kapah, anu caay sa malalais tu, hini sa ku nikacacayat nuheni. i mahini a lecuen ci Saykwoya. u binacadan niza Ceyloci a binacadan, u misisipi a sauwac ku kenis, kyu sasiteked han, u wali a Ceyloci atu etip Ceyloci, matenes tu masasiteked, anu malecalecad ku kamu, caay kalecad ku nikauzip atu mikeliday. u ni pisausi nu Inkwo tu TongCeyloci a tademaw makaala tu cacay a mang enem a malebut, itiza aca a lecuhen. TongCeyloci a lecuhen ci Saykwoya, u TeynasiCo ayza kya niyazu’ niza. u ngangan niza tu nu Inglish ci CyawCe.kayse, nu Ceyloci a ngangan ci Saykwoya. ci ama niza sa u Ceyloci atu malimaday makaYulupa u malamlamay a wawa, ci Tanniel.kayse ku ngangan. ci ina niza sa u tatenga’ay u Ceyloci a tademaw, ci Utehel ku ngangan. ci ama ni Saykwoya yu adidi henay ciniza milaliwtu tu luma’, tataytay satu ci ina niza pahabay i cinizaan. caay kapina a demiad ci Lomio miliyas tu Wyilona a niyazu’, pili’an tu nu wama ku sasaacawaen ni Culiyi, u makapahay tanuhtuhay a kakitaan- ci Palise Pocyi. u tuud, kuwang atu lacu ku sapakutay niza tu niyazu’ay, u banuh atu katul nu aadupen ku pabelien i cinizaan. u kanamuhan amin nu katuuday kya mahizaay a tuud , kyu kapah ku nipacakay niza. yu adidi henay ci Saykwoya, caay ka u mahicaay a tademaw azihen nu nuyazu’ay ciniza, micidek, uyza tu mahicahicaay ku zatengen. namiadup mapuling, maduka ku kuku’ niza, caay satu kangaay ku libawa nya tusuz niza, titihuway satu ku culil niza, cacaay satu ka lacabay atu taw a midang. mahinitu ciniza, yu i luma’ tu ci ina niza, pacabayen niza pacakay; anu inayay i luma’ ci ina niza, misimaw tu luma’ ciniza. kalasikaz ciniza, caay ka yadah ku kamu, nika caay ka tatalaw ciniza tu cacanan. tucila sananal, mapatawid nu mapatayay ku laluma’an, mapatay tu ci Culiyi sa ku katuuday. tadem hantu i nu kapulungan nu laluma’an a pitademan. tusa a bataan ku mihca ni Saykwoya, ladayen ni ina niza kuheni malimad taCyawceya a mauzip, itiza ciniza minanam misanga’ tu I’n a tuud. caay ka tenes, mapatay tu ci ina niza, ci Saykwoya uyza tu aninanaman niza a tineng, misanga’ tu nu I’n a tuud, u kapuwa, u budawan, u cungal, katuud napakayzaay i Yulupa malimaday tayza a tademaw manamuh amin tu nisanga’an niza a tuud. pailayen nu micakayay ciniza, ka hiza tu u taw a Isucya(藝術家) suliten ku ngangan i nisanga’an isu a tuud han ciniza, maydih ci Saykwoya isaw, nika maliyuh ciniza hicaen misulit ku ngangan? nanu adidi u nu Ceyloci tu ku kamu, nacaay ka tacacudadan micudad, inayay ku pasubana’ay i cinizaan hicaen misulit ku nu Ceyloci a kamu hakya. sepat nu cacay u nu Yulupa a wawa ciniza , minanam tu ciniza misulit tu nu English a ngangan niza i nisanga’an niza a tuud, nika mizateng ciniza anu ci Saykwoya ku nisulitan a ngangan, ka kapah aca sa ciniza. tanu namuh sa ciniza a pasubana’ tu cabay niza tu mahiniay a zateng niza, nika amana kahini han nu cabay niza ciniza, amana amana han ciniza. caay ka mahini, a matineng misulit ku Itian a tademaw haw? nika caay ka pawan ci Saykwoya. anu adidi maladay tu ci inaan niza mipacakay atu malimaday tayni a Yulopa a tademaw, cebis cebis han nu malimaday ku lala’ nu niyazu’ay, yu sumamad makademecay tu zumaay a Intian a niyazu’ a iyung, matitineng amin malalais, ayza caay tu pakademec tu kuwang atu lacu nu malimaday. matengil nu Sinbu ku kamu nu palatuhay, caay kalalanep ku demiad nu patayzaay i ci Lomioan tu cadad, macapi tu ku kacukatan ni Culiyi a tatukian, caay ku mahiniay sa, kyu tayza sa i tadem ci Sinbu. zateng satu ci Saykwoya, ina malimaday a tademaw tada u mahicaay tu a tademaw, mangalub tu kuyza ya matinengay musakamu a （papah）, cacay u takulyaway a tatipuluk sinews atu tineng. maydih ciniza a minanam, maydih ciniza papinanam tu niyazu’ay. hini sa ku balucu’ niza, “anu mahini, a malecalecad tu kita atu sanglacay a tademaw” sa ciniza. caay henay kakapah ku pitelac ciniza, malalais tu ku i amisay. pakayni i lala’, Keli atu Ingkwo a hitay macacukah atu Ceyloci a binacadan atu nu Amilika a hitay, kyu malahitay ci Saykwoya. yu i tawya, mazih tu niza ku i pabaway 『u papah』ku sapabili tu meylin i hitay, makaala satu ku hitay tya 『u papah』miasip tya cudad, mahiza masasukamuay a azihen.kyu tatengaay tu ku nizateng nu uzip sa ciniza. sakamu hantu nu Sinbu ku kasumamidang ni Lomio atu ci Culiyi, atu u kalaacawa nuhini, atu pipaayaw niza tuhnian, hacacay han niza i nuayawan nu tusaay laluma’an pasakamu… kalamkamen a pahzek kina lalais sa ciniza, hangay taluma’ tu kaku a mitaneng mitelac sa tu demidemiad ciniza. cacay tu a mihca, masatezep tu malalais, mademec tu nu Ceyloci atu hitay nu Amilika ku Keli atu hitay nu Ingkwo, mahamin tu malalais. pabaliw tu, matawid tu a mitelac ciniza. namalalais , taluma’ tu ci Saykwoya i CyawceyaCo,taneng tu a siacawa. malaacawa aci Sali.wates,siwawa aca tu tatayna a wawa ci Ayuka. midepet tu luma’ ciniza, sademidemiad sa ci Saykwoya mitelac tu nizatengan niza. makalingatu, tezep sa ciniza mitengil tu nipisakamu nu niyazu’ay, anu makatengil tu kamu nu Ceyloci, kuliten tu niza i papah kya kamu, caay katenes cacay a malemut tu a papah ku makulitay niza. “daecus a mahini kya” sa ku balucu’ niza. yadah henay a kamu ku kakulitan, inayay tu ku papazengan tiza papah, caay katatungus mahini, aku tu mapawan tu. a sakapahen aku mizateng itiya. nika u kalas nu niyazu’ay matawid amin tu nikahini nu niza, simatawaay tu, simikaciliay tu, simipulacay tu. sikamu tu imelang ciniza satu, anucaay sa matima’ nu ada ciniza sa, miawza tu lumini’ay a misatal tu niyazu’ay sa ku kamu. i tawya, katuud katuud satu ku tayzaay malimad nu Yulopa a tademaw. makademecay a Amilika milunguc tu TongCeyloci a binacadan kapasaetip malimad taAkense han kuheni, i walien paeneng ku sanglacay a malimaday sa ku Amilika. namakai’ ci Saykwoya yu malingatu. nika zateng sa ciniza, sapica macacukah u lala’ kapah tu masasimel ku katuuday, hang satu ciniza atu niyazu’ay. tusa a mihca malimad ku heni taAlapamaCo. makai’ay malimad, itiza hanay i Cyawceya mueneng a niyazu’ay, hinisatu malecaday tu atu malimaday nu Yulopa a tademaw ci Saykwoya. u sepay nu sanglacay ciniza, sakulikulit sa i papah, misawacuaytu tu niyazu’. tahkal tu amin ku sapipuelac a kamu i ci nizaan, caay tu kasatezep. mahiniay a kamu a hicaen aca, caay tu kasatezep, caay tu pakazengan ku acawa niza. matalaw kya tatayna a masinki tu ku acawa aku sa, malinges tu ciniza tuduh hantu niza kya nikulitan ni Saykwoya a papah. matuduh tu kya nikulitan niza, adada’ ku balucu’ ni Saykwoya, ya tatayna a wawa adada ku pacabayay i cinizaan. tezep sa ciniza, cilatu makasubayu tu ciniza atu tatayna a wawa niza,pasaamis midungdung tu Akense a sauwac, a tayza i AkenseCo, a mapulung atu Amisay a Ceyloci a binacadan mauzip. izaw tu i tangah niza ku nitelacan niza a kawaw. caaytu hizaen niza naayaway ku kawaw, u ungseyce(音節) tu nu dadiw ku sapisulit ni Saykwoya tu kamu nu Ceyloci, cacay a ungseyce cacay a kamu. caliwen niza ku nu English a cudad misulit, izaw ku nu nizaay tu a sulit. walu izaw ku enem tu ku nilisimetan niza a ungseyce a sulit nu Ceyloci a kamu. pasumanaen niza ci Ayuka tya nu ungseyce a kamu. caay katenes matineng tu ci Ayuka tya cudad, matineng tu miasip tya nipasumanaan ni ama niza tu nu Ceyloci a kamu. ya i limaay nina malewamaay a papah matineng tu musakamu! malahecitu kina mahiniay a kawaw. tanu namuh satu ci Saykwoya miladay ci Ayukaan a pasayza i AkenseCo, maydih tu ciniza ya i amisay a Ceyloci a binacadan, hang a sa mizawis tu nikawawan niza. cima ku matinengay saw, makatingil satu ku itizaay a niyazu’ay, caaypalatatenga’ ku heni i cinizaan, paceba’ay sa ku niyazu’ay. patayza hantu nu niyazu’ay kina malewamaay i aayaw nu Cengcang ci Kyawce. Loray. tuzu’ hantu ku kalas nu niyazu’ay atu iyung malamicyusaay tina kawaw. hini satu anu u tima’ ku kawaw ni Saykwoya, a patay hantu sa. a pawacay tina mahiniay a kawaw, kinatusa ci Saykwoya i aayaw nu micyusaay a pazih i tuhinian tu nikawawan niza. sakinacacay sa i putahen nu panan ci Ayuka, papisakamuen niza tu nu Ceyloci a kamu ku weyyan, tu suliten niza i paph, tu taputah a patalabu ici Ayukaan. talabu ci Ayuka, azih sa ciniza tu nisulitan ni ama niza a cudad, asipen niza kya cudad. saazihazih sa kya weyyan amin, mahicaay kina mahiniay a kawaw sa, nika matalaw a miketun tina kawaw, hakay u paceba’ay tu kina malewamaay sa kuheni. papipili’en ni Saykwoya ku weyyan tu masakapahay a malamicudaday niza, a ciniza ku pasumana’ay tina masakapahay, pina tu a bulad sakinatusa tu niza a pazih tu weyyan tu kawaw niza. sayaway ci Saykwoya atu micudaday sasiteked han a mutizeng, caay kasasukamu, caay kasasuazih, ya papah sa a cuda ku pazihen, a matineng tu news. kinapina tu mahini , palatatenga’ satu i tu henian tu nikalalacad a matineng tu news. palatatenga’ tu kuheni tateng’ay ci Saykwoya satu kuhini, caay ka u tima’, caay ka u mapalaway atu lumini’ay ciniza satu, u miedapay tu niyazu’ a tineng ku mahiniyay a kawaw. u ungseyce a kamu ni Saykwoya mahiza tu u lamal malahad tu i Ceyloci a binacadan. sakalamkam satu minanam tu ku niyazu’ay micudad, misulit, malaGiing tu nu amisay a Ceyloci a binacadan ci Saykwoya. pakawlahen nu Ihway ci Saykwoya tu silaheciay a kawlah. u seyndeynsya nu Kilisetukyu ci Samuel. Waste pabilien ci Saykwoya tu sapikopi a kikay. a sapikopi tu kamu nu Ceyloci,(u bangcalay a cudad聖經). tahkal tu ku sayaway a sinbung nu Ceyloci 「Ceyloci Fongfang(鳳凰) a sinbung」. niyazu’ay mibelih aca tu nu Yulopaay a sinbung, hangay u niyazu’ay a matinengtu tu baluhay a news atu kawaw. a caay kalahici hananay nu katuuday a kawaw, malaheci tu ayza. ci Saykwoya i ? mahica tu ciniza caay kayadah ku kamu, hamin han niza ku balucu’ i nipisacuda tu kamu nu Ceyloci, pasubana’ aca ciniza, malingatu tu mizateng tu nu Susey a cudad, nu sakaymalukay, nu i pabaway a kawaw, anuayaw sapaicelang tu niyazu’. u lusa a zazan atu macacukah ku niyazu’ay. pakayza i sinbung nu malimaday tayniay a Yulopa a tademaw, namalimaday caaytu kahiza u labang nu luma’ kuheni. malatapang tu kuhini, milunguc tu amisay a Ceyloci kalimad ta saamisan AwkelahemaCo han nuheni ku niyazu’ay. caay kacacukas ku kapahay sa ci Saykwoya, hang satu atu Ceyloci a niyazu’ay a pasaamis malimad kuheni. nika katuud tu ku niyazu’ay makai’ malimad, itiza henay i AkenseCo, izaw ku pasawali sananay a malimad i TeynasiCo, i saamisan nu KalolayCo atu CyawceyaCo. malinges ku balucu’ nuheni, naayaw a mihca namaladay malalais a cabay, kaycaay pisisikul tu henian hakya, namacacudad tu (sakalimad nu Itian a likec), pacici’ aca tuhenian atu sasepatay a binacadan malimad taAwkelahema. namacacudaday a Congtong nu sanglacay ci Siawto.losefu sakamu satu. anu cacaay kahini ku zateng aku u kapahay a Intian a tademaw u mapatay tu a tademaw, nika walu siwa kata cacay a bataan, caay kaku pitengil u mahicaay kya sakacacay a bataan a tademaw saw cikasa kaku, zaysa u inakaay a tademaw a kitinengen ku Intian a tademaw sa kya Congtong. a hicahicaen mitudawa nu Ceyloci a sinbung ku niyazu’ay, i waliay a lalimaay a binacadan mapacici’ tu nu hitay kuheni a malimad, ta i cacay a malebut izaw ku enem a lasubu kilomite a zazan malimad. daecus yadah ku nikilid tu tuud, u zikuc, u kakaen atu pada, anu mahicahica kadaecus nu demiad, caay kakaph ku weysen(衛生) atu sapaising. cacay a mihca ku lalad, patayzaen tu ku Cyawketo, Sayminol, Kelike, Cikese atu Ceyloci a binacadan. sakatayza a zazan lima a balebut, enem a malebut ku mapatayay nu Cikese a tademaw, sepat a malebut ku nu Ceyloci a tademaw mapatayay. u mauzipay henay a tademaw sa, uyni sakalimad a zazan u mipatayaytu tu niyazu’ay a zazan, u tatenga’ay a 『u lusa a zazan』. caay kadayum makatukuh itiza, u TongCeyloci atu amisay a Ceyloci mapulung tu , atu cini Saykwoya. nika caay ka satezep ku lusa. u waliay atu amisay malingatu tu macacukah i Cengce(政治) malaalaw tu Keynli(權利) atu lacul. papina ku milihizaay a macacukah a Ceyloci a tademaw mapatay, izaw ku Cupeyn(主編) nu binacadan a sinbung atu wawa ni Saykwoya. adada’ ku balucu’ ni Saykwoya na mapatay ku wawa niza, amana ka cacukah han niza mitudawa ku niyazu’ay, mitudawa ciniza tu i pabaway, caay kasatezep a masasodang, maydih malecaday u nu Ceyloci a kamu, kabalut tuway ku kapahay han niza ku katuuday. pina tu abulad, masasungaay tu a tatusa, ci Saykwoya u angangan tu nu amisay a Ceyloci a binacadan, ciniza tu ku macacudaday tu likec atu i pabaway, zawisen tu ku baluhay malimad, sulul hantu ku dukak nu balucu’ namacacukah han niza ku niyazu’ay. hemhem han ni Saykwoya ku laylay nu Ceyloci, u lalayan atu lala’ u nu kapulungan a masasimel, a masasungaay ku bibinacadan, u sakapahay kumahiniay a kawaw. alesen ku lala’ tada mahizaay u paaninay tu kakanen i pakuyucay a tademaw, tatenga’ hakiya caay ka dangidi’ ku Ceyloci a tademaw haw. tatenga’ caay ka hamin mizawis ku Ceyloci a tademaw tu zateng ni Saykwoya. zaysa, pacici’, pacici’ satu ku Yulopa a palimad tu niyazu’ay, sacacay sacacay han nuheni ku niyazu’ay micuzuh ta i adidiay a kalimucu’. anuayaw, i labuay atu i putahay a nikacacukah malingatu tu, balakitu ci Saykwoya caay tu pakalalang tu mahiniay a kawaw. sazikuzay tu a kawaw. yu babalaki tu ci Saykwoya makatingil ciniza u Ceyloci a tademaw, si malimaday ta Mosike, na izaw itiza ku malawpesay tu a kamu nu nababalaki. maydih ciniza makatepa’ tya niyazu’ay, maydih aca ciniza a makatepa’ tya malawpesay tu a kamu, akayhaw a kapah henay a telacen niza tu matatungusay i Intian a cudad sa ciniza. a u sazikuzay a zazan i nikauzip niza kina mahiniay a kawaw. itawya, balaki tu ku mihcaan ni Saykwoya. maladay ciniza atu masakapahay a mumul, na mungangaw tu i zazan kuheni. sakacaay kainayay ku kakanen, papikilimen ni Saykwoya ku masakapaay tu zazan, sabaw tusa a demiaday a kakanen ku nipiliwan i cinizaan, itizaen i maacakay a buhang, papihalhalen itiza ciniza. bahal, ya masakapahay tulu a lalipayan kuheni a tayza, makatepa’ tu tya i Mosikeay a niyazu’ay, katukuh kuheni i buhang inayay tu ci Saykwoya itiza. papinaay a masakapahay dongdong sa kuheni pasatimelay a zazan mikilim, mazih tu nuheni kya babalaki haymaw sa muculil a taayaw. alaw caay henay kainayay ku kakanen miliyas tu ci Saykwoya tya buhang, adasay aca malikuluh niza izazan ku tademaw pakanen ciniza, kyu makatukuh muculil itiza ciniza. makatukuh tu i Mosike ci Saykwoya, makatepa’tu tu niyazu’ay, nika caay pakatepa’ tya malawpesay a kamu, caay paka ngiyangi ciniza tu niyazu’ay a taAmilika mueneng. a taluma’ a zazan, patay satu ku walu a bataan ku mihca a babalaki, labung hantu ciniza i Mosike. u nisulitan ni Saykwoya a cudad nu Ceyloci, u niyazu’ay matineng tu a masasukamu tu 「papah」. matineng tu ku niyazu’ay misulit tu kawaw nu uzip atu likisi, minanam tu nu Yulopa a tineng, u matinengay a misulit kami sa tu taw, malecalecadtu atu malimaday kuheni, masasukamu masasodangtu tu kawaw. masumad tu ku nikauzip nuheni, u laylay nu Ceyloci i balucu’ tu nu niyazu’ay, mahizaay sa manamuh a caay kalalais, masasimel tu lala', paayaw, caay katalaw. musakamu tu ku 「papah」 nu Ceyloci,u sakacacayat a news sa, caay kalalais, caay pidebung; masasimel tu lala', caay picebis; caay kacacukah; masasusikaz, caay pikacili. u kamu nu ingwen. cacay a papah anucaay sa cacay a tatipeluk u leaf han nuheni, kyu "ya matinengay musakamu a papaha" u sacacacay a cudad atu tatipeluk.

pazihen aku ku babalaki tu nikulitan aku, matalaw kamu haw han aku, mitengil aca kuhini i takuwan, u tupal dada’ u canan katalawan sa kuhini, kyu kulit hantu nu maku ku lalabu. izaw ku cacay a demiad, cacay a laluma’an a malikuda kuheni, anu caay ka unu ada a tademaw, manamuh papilihiza, nika ci Lomio atu cabay niza milihiza tuyni a likuda, namakayzaay i 1854 a mihecaan nipapeluan nu kakitaan nu Si-ya-tu kuyni a kungku, pasayza i nu etipan amiamisan ku picuwat nu Amilika a syifu tu lala’, tatenga’ cakayen nuheni ku lala' nu niyazu’ nu Indian, “pasasulemu’ay di’tu ci Ciwpite, tada pasimelang kisu!” sa ci Culiyi. Matastas kudabek no takulil izikuz tayza i niyazu’ nu Su-kwa-mi-se a binacadan papelu ku Kakitaan nu Si-ya-tu malu zazatengen tu sakatineng nu kitakit a tademaw, Mukazih ciAilisu to kapahay a dabek itiza muculil amusakamu, “cimahakia ko komuenengay ilabu!?” musakamu tu nu In-di-an a niyazu’ay, lala’ atu kalucanacanan caay ku mamalaliyas. sakacacay : u mamu tayda i cacudadan ci Tangmu , i dadan malali temuh aci Hakeh , Tangasa sahen ipanan kia takulil, ngata sa ciAilisu amusakamunasa, kiayawan niya takulil aiza alaen ko kalahai kongsupaw nomaku, kalahi amisakulito, caay papisakamuen ciAilis, nika mitengil tokamu niya takulil ciAilisu cumud sato I dabek. sisa, wini sa u nisulitan tu nakamuan, caay kau tatenga'ay a papelu atu nisulitan a cudad, ayda ademiad tu sananal ,mabi`hen ci Tangmu i kakabi'an , sa belibelin sa , makasi kasic makaiyay tu amulekal , midatengay tusapi laliu tu cacudadan , Comod sato idabek makazih to matumesai to pinazu topiyang a haku, alahan niza ko cacay apiyang kaenen niza, bahel tabakitowaca ciniza, ahicananaca matastas kodabek niya takolil, namahaensa makasimsim mangalaito ciAilis amokang itiya mangaay to ciniza amisadidie to ozip, apasadak ciniza to lima, pasa i omah amiyala to kakaenan no takolil a ninzin, lawaan niya takolil halo takolil sato a maala mapacumud itiya dabean. kyu izikuz yadah tu ku kasasizuma a kamu nu cudad, u kamu atu piazih caay kalecad, sicunus kuzuma mawada’ kuzuma a kamu atu tatenga’ay a kawaw nu likisi, masasizuma tu mungangaw tu. kakayda satu misa adaadada tu ngipen , tayda isina wynaan musakamu caytu pakadungdung kaku tu adada sa , (ina ina caytu pakadungdung kaku tu adada nu ngipen , sasuali aca ku cacudadan amihibang kaku .) paketun han tu nu sinawynaan musakamu :(alaw adadaay haw ku ngipen , papilicuh hantu ku misaydan , ) Sakamusatu ciAlisu to takulil, “amaenennacahaw amokaen kaku kiya mapanukas ko ozip.” namokan sato malaadidiwto ko ozip, madengayto makaiza hatizaai obohan no kakaizaan no edo towa masadak taiza ibazubazuan. nika anu mahicahica, pasayzaen i tini ku saka piliyaw nu Kitakit a miazih tu aenengan tina hekal, saka pabeli tu kadubahay a uzip ku lala’…… mamin satu musakamu , dateng satu ci Tangmu alicuhen ku ngipen , tacacudadan tuwaca ku matatungusay satu , kalamkam satu patadikud tu musakamu tu sinawynaan : (caytu ka adada ku ngipen satu , ) inayay` tu ku ingay tayda ipi alulupan , habelut hantu kunika lanam , tayda tuwaca i cacudadan , Azih sato kiya takulil to tuki niza sakamu sato, “amaotang to kaku hicahanto mikuly!” tunamahaen caito katinen anotacuwaen to niya takulil. iniculil tanetaneng sa malali temuh aci Hakeh , cinida tu nida sa usademidemiaday midang a wawa , u halipahay ku wama nida , pulatek hantu nuwama cinida , Taoya malaadidiwai to ciAilis, oadipapan to tabakiyai, adidiuto hatizato ocirekay a hican amikiror, saliyoliyot sato i barobaroan, caai pakatepa to lalan. u i nyadu'ay ababalaki mitulun tuwawa nu udip mana kasicabay cinidaan sa , nika caypi tengil ku wadi wawa , ma-ngaleb aca asicabay masasa lama cinidaan , usakasaan matineng ci Hakeh tusakaudip i hekal , matineng pacemut , mikilim tu kalawheciheci , mudakep tu palawyl… , maseneng cinidaan , kapah ci Sinbu atu tusaay a laluma’an, maydih a palawpes tu kasasuada nuheni, nika nayi’ ku hahul a hicaen ku kawaw. ayaw nu kalalais atu nipisanga’ tu yadahay tabakiay a subayu. (mica muawyt tu tuma patayay a nani' ? ) sakamu sa ci Tangmu . (ayda a labi kilim kaku , asakamun aku kisu tu lalihuden . )sa patukil ci Hakeh . anu simasimawen ni Teloi ku langat nu niyazu’ sa,midemec tu hitay nu Sila pabelih,nika pihaceng ku mapatayay. mamin masasa kamu sa , mal cinuwas tu kunuheni panukas , azihan caay sa pakademec ku Sila tina ka lalais, nayi’ tu aca ku icelang nu hitay amin. hini sa ku paayaway tu kamu : kapahayay sa pasatezepen henay nu mita ku pidebung tu Teloi,amana pacieci midebung,sakapahen henay masasizateng tawya taneng makademec. izikuz satu patahkal satu ci Awtesiwse tu nizatengan niza-mahica patizeng han ku yadahay nisangaan a tabakiay sapaday a subayu ! saayaway,sangaen ku tanengay talabuen nu masabelengay a hitay i bili nya subayu. sisa patangsul sa ciniza, micuzu’ pasakamu tuhenian “anu sacabayen henay namu ci Lomio sa, halukamu ahan nu maku mitiik.” satu sa macaculi tu kuheni i zazan. kilul,pala tusaen ku cacay a kasakaput mikacaw tu balunga a mutiku tayza i Tenito subal, tiza a misabalucu’ tu kalepacaw, ayaw nu kamumul a tuduhen amin ku sakalepacaw a tuud atu baybay, tapabaw ku wacah mubelih tu mademecay hay sa ci Teloi,masabana’ hay liyas satu kuhni. sazikuzay,uculen ku pahngaday milaliway ku sausi a tademaw,tayza ci Teloian u Silaay kaku han niza milunguc tu sakakapah nu culil i zazan, misulimet tya mipacukan tu sapa tudud i Dietu, hay madihi ci Teloi tya mapataluma’ i niyazu’,uzuma sa uyza sapisabana’ tu i Teloiay a tademaw pataniyazu’ tya nisanga’an a sapaday a subayu,itawya satu,u pidebungan tu nu mita ,kapahay u pipatayan tu ci Teloian a demiad. mamin misakamu sa,ya nisabalucu’an ni Awtesiwse bilil satu mikilul amin ku balucu’ nu hitay, kyu papiteka tu ciniza tu hitay a misanga’ tu sapaday subayu. itawya miteka tu tabuyu’ miletek tu kilang ku masabelengay a hitay zikuz patasasaan tu ku niletekan a kilang ,salabiibi satu misanga’,sainayi’ sa ku lawalawad a mabilil,cay tenes mamin tu misanga’, anu azihan kya tangila nya subayu sa,siicelangay a mata atu u nika sazuma nya subayu azihen,tabaki aca ku bili atu nika sazuma nu kuku’ na subayu,micide ku nika sazuma sa a azihen kya subayu,biyalaw satu kya hitay amin. nika matineng ku balucu’ ni Culiyi u acawa tu ni Lomio kaku sa, la’cus kaku patubeli tu paayaw nu ama sa, kyu pakakucukucung sa mikilim tu sakakai, nika caay katengitengilen nu ama niza, pacici sa miketun tu nabalucu’an a kawaw. mahiniay ku kasakamu niyam sa ci Sinbu ucul han niza ku pasakamuay ci Lomioan… katukuh i tadem, mapatay tu ci Lomio a ci Palise, kyu kaynah hantu nu Hungti ku tusaay a laluma’an, u wawa namu ku situngusay mimuku tu kawaw namu, amana tu kasasu la’cus kamu!

sakamu satu ku babalaki i takuwan, amana tu pikulit tu mahiniay u sapihica saw, kabilil minanam tu Ingwen atu Susey atu Tili sa itakuwan, kyu caay kaku kalamikulitay, minanam kaku a paculi tu babelbel, kyu u paculiay kaku tu babelbel. yu milihiza tu sa, makaazih ciniza tu salungnay a limecedan, apa sa ciniza caay pakaliyas ku mata mabahka’ tu nikasalungan nuyza a limecedan. nika u wawa nu ada kuyza a limecedan- ci Culiyi. “pazawisa kisu tu paayaw nu di’tu ci Ciwpite, tazikuza ku balucu’ niza, a maselu’ kaku.” sa ci Lomio. Kakelidan no Hwa-sen-tun, katuud ku binawlan isu, mahiza u ahebalay a satahpu tu lutuk i kuhkuhan, nika u binacadan nu maku malecad u kasasibud nu kilang i nazikuzan nu baliyus. sisa, yu musakamu kisu tu sapicakay tu lala’ niyam sa, atu kamu tu a izaw ku sakakapah nu nikauzip niyam, Yadah kasumad no barubaruan tengilen mahiza u masatatungusay a nikababalic, nika pakayza i binawlan nu maku sa, anu icuwacuaay tu ku lala’ u kasa’timan, u timadacay. Ibarubaruan, makazih ciAilisu toni amisakirokiror koni kabaher no azipapang, malecad toni senatan amicikcik to tosu aminpao koni kabaher. sisa nakamuan isu, caay pakadayum kami. mizateng ci Sinbu “anu pakayzaen nu maku i kasumamidang ni Lomio atu ci culiyi sa, hakay a u sakalawpes nu kasasuada nuheni.” kyu pasakamu sa ci Lomioan “hang hanaku kisu, u kaku ku palaacawaay i tamuwanan.” Toromato matengil niza kumatinengay musakamu nomaamaan abaru, izakiya micuhwiyai aparadiuway amekwi abaru, ya yuli abaru maladatuk, o lintang abaru malataiko, yamasilsilay alapabaru omudadiuway. makapah kudadiu naiza mahiza opazaziuway iniyaniyazuan. sakatusa a putun : u lumen ipabaw nu adidingay abuyu` , ayda alabi nika sasuwalan tu nuheni amaladay tayda isi lumenay adidingay abuyu' , haniculil han nuheni masasakamu…(kaa awyt satu tyama patayay a nani' saw! ) :sakamusatu ci Tangmu , CiAilis miladay a mudadiusa, nayii kolipahak ato namoh, mapawanto amikiror tia takulil. Caai katenes mazih ciAilisu ibanibaniuwan tu mingiday tu antuwan a cizekay. oinisa omitabakoai acilikai pasadak tu towacah malaumaamaan amamelawan azuga, itiza ciAilisu amahemek, iya wacah no tabaku taizan ciAilisuan, kaiisa ciAilisa towa ira kosa pimolalio anisimsim. (sakamusa ciama aku itakuwanan , amed tahekal ku di'tu i lumelumenan , anu tahekal kudi'tu sa , sipi wait hantu kyama patayay a nani inudikudan nida ,asipa tusapi tima' akamu , maminsa , anu sipuces kuudip nu tademaw , kasenun satu malawpes kyapuces , ) patukil satu ci Hakeh sa , Sakamusatu kia cizekai, “iza kusasakamuen naku tisuan!” itawya maala ko balucue ni Ailisa haisatu panukasaca. (tunu puces sa kuudiudipan isu , ansawni ami taneng kaku tuna kamuwan isu ,) :sa adiadih satu ci Tangmu tuudip ni Hakeh sakamusa , Itaoya yacizekay ilabonowacah niza malaadipapangacae, sakamusa ko adipapan ciAilisan, “matabaki akawan kisu, ozomahaw koadidi apoyoe kiso.” mamin mosakamu iyazato mabaher, naii tu kiya azipapan cimahen ko sasakamuen ni Ailis toya cakatinen akamu. hatuhatu micaliway ci Lomio, malaput satu, nika hicahicaen ni Tipute pasayza ku linges cinizaan, hadidi han niza a matalaw a masasula’cus, tungusay u paayaway ci Culiyian, sakapahay amana tu paliyaw a misanga’ tu budibud nu tusaay a laluma’an. katukuh satu i lumelumenan kuheni , limeksatu kuheni itepal nya lumen isasa nu kilang , sacacay satu kutuki muculil , tadu' sa matiya umaka tengilay tusuni nuycanan hakya , wata tenga' haw tahekal ku di'tu ? tatakec satu kuheni matalawtu pangiha'. Namiyala ciAilis tu baniu, i kawiliyai niza abaniu kalat hanaca niza, masumad kotilen tabaki tuwaca, itiyasato nama kakilakilangan sazak sa wamitokoh ikakalayan, ciniza sa mamatawiid mahicakakusa, bilil sato amikalat tu ikawananay niza abaniu, namahaensa panukas hatiza tuwaca ko adidiu u cilekay, minukas isera ciAilisu. yu macapi macapi satu kya suni , mabaat henay makadih kuheni tu tatuluway…ci Lupusin misaydan mudikec tu tutinhuy ,ci Intianciaw atu duma a tademaw mudikec tu pitaw , Simsimsa ciAilis, “iyaitilaai ikawiliai abaniu nacnac anohansa, wamatatodon kiya kina ozip.” mu datengay henay kuheni a tatusa umamihica kya tatuluway nasa , kasenun satu makadih tya tatusaay amalingatu tu amikutkut tu lumen , Tatengae, mahizato ono saayawai a tizen. (waw^! miubiyay kuheni tu lumen , ) matawyd ci Tangmu aci Hakeh kalihud satu masasakamu. kalamkam hanita maduba` tasasa pasubana` tui nyadu'ay tuni ka adihan nuheni , matalaw aca kuheni akatinengan nya tatuluway , anusa hicahican tukita nasa , samengmeng satu itida mueneng , matalaw musaungay apa ngiha' , adihay henay tyamu laliu , miteka tu sapisabana’ caykatenes , namahicay hakyai tadu'sa makatengil kami tunika alialiyac kuheni a tatulu , maadih tu niyam kuni pacuk ni Intianciaw tu baluwang ni Lupusin misaydan , pahzek tu misanga’ tu sapaday subayu,kilul han nu katuuday ku nisabalucu’an a mala mawawada’ tu kawaw,cacay sa talabu i bili nya sapaday subayu,zumaay sa paka balunga tayza i Tenito subal, makadih ci Tangmu aci Hakeh tuma hiniyay sa , matawyd belut satu mulikelun tasasa nubuyu' , mapawan tu tutalaw anu hicahican tu hakya , uzuma satu u mamisabana’ pahengaday milaliway ku sausi,mahiza sa a cima ku hang sanay situngus,katayni nuayawan.ci Awtesiwse ku mamala sasitungus misakamuay. kalamkam , makatukuh tu iluma' ni Pyhci…(amukilim kaku cyamaan isu , a pasubana' kaku ici Caycihyl hwakwanan tu kakatalawan a kawaw…)macahcah henay ci Tangmu musakamu , nasatusa , Intianciaw satu matalaw aka tinengan kyu limek satu i buhang nu ba'tu , kidkid hantu nu katuuday namaka buhang nu ba'tu , dakep hantu , itawya napabaliw ku hitay amin,lekal sa ci Sinung a misakamu:payni tu hay tanengay makadebung tu Teloi sa,anu kinabakabakah tu uzip caay katalaw kaku,tanengay kaku a situngus tina kawaw. mamin misakamu,namahiza sa tanutuwa’ satu kya hitay miawaw,payni tu kaicelang niza, macunus ku icelang nu balucu’ nu katuuday. pakucila misaybang tu kuhuing , awaw hantu ni Caycihyl hwakwan ci Tangmu pala mutudu'ay , hacacay hantu ni Tangmu kunika adihan nida tiya alabi patengil tu katuuday , patudu` tunika uci Intianciaw kumi pacukay , kilul satu,sizikuc tu amin ku hitay tu nu hitayay,kakilukilu satu a mutalabu i bili nya subayu,sazikuzay ci Awtesiwse tu ku miladayay talabu,itawya satu alaan tu amin kya tukal patalabu i bili nya subayu. mamin musakamu , mabahka amin ku katuuday tunika talul atu kumced nu balucu` ni Tangmu , itawya satu,tiza amin ku katuuday macacelcel i bili nya subayu daecus a pangiha’,caay tu pakaazih tu hekalay sadaecus satu ku nizateng atu balucu’. nanutawya a demiad , kasenun satu akatinengan nupay luma luma`ay tunikala insiungn ni Tangmu , kakaymawan tuwaca , maseneng tuwaca kusina wynaan nida , zuma a cabay namitekatu a mituduh tu luma’、tuutuud atu pilabinan sa,bilil satu a mikacaw tu balunga mutiku ta Tenito a subal,mihalhal tu nakamuan tu sadebung a silusi. malalum ci Culiyi tayza ci Sinbuan muangic palatuh “Sinbu, la’cus kaku siacawa cinizaan, milunguc kaku tu pipadang isu!” nika u la’cusay a latuh kikalamkaman ku kapahay a latuh, caay henay kakatukuh ku niuculan nu Sinbu, matengil tu ni Lomio ku mapatay tu ci Culiyi sananay a lihab, kyu kansul sa pakasubayu tayza i Wyilona a niyazu’. caay henay kasamata namatawid ci Sinbu, macukat tu ci Culiyi, maazih niza ku Sinbu nika caay kaazih niza ci Lomio, “ci Lomio yi?…” sa ciniza. yu mapahezek tu ku kasasu la’cus sa, tusaay a laluma’an malupay tu ku linges nu balucu’, mamametmet tu lima malakapah tu kuheni.

i ayaw nu enem a mihca, sikawaw kaku i Sahala a likelikenan. mapeci ku babelbel aku, ahicaen saw! aku satu ku mamisakapah. kemet satu kaku i likelikennan, u cila tu pacekilen kaku nu tademaw. sakamu satu kiza wawa “edapen kaku mikulit tu sizi.”sa uheni a tatusa caay pizateng tu nu babalaki a kasasuada nu laluma’an, nika sa, mananamuh kuheni a tatusa… “katalabu tu i luma’!” maawza tu nu ina ci Culiyi. “ci Lomio kaku, amana kapawan tu ngangan nu maku.” pazikuz tu kamu ci Lomio. imahiza itawya, timamuwang ku binacadan nu maku itini, mahiza nazikuzan nu laing i bayu matahpu ku pucipucian nupiya’ a bunak. kyu u Sinbu ku pawacayay milahci tu kalaacawa nina tatusaay. nika itawyaay ku itawyaay, ayza kapawanan tu ku kawaw nu niyazu’ imahini, caay tu kalalum kaku tu pilunguc nu misu, zayhan u Dietu nu misu mipabeli tu binawlan isu tu dedemiad tu icelang, kalamkam a matumes ku lala’ namu, nika u binacadan aku, i mata nu wawa aku ku nika demec nu niyazu’, kawaw nu kababulaw, u sakalawpesaw nu canacanan nu niyam, inaynayi' ku kapah. anu kilul han niyam ku nabalucu’an isu a kawaw, amadapu nu misu kami. nika u pihadidi pihemhem ni Lomio sa, i mata nu cabay niza u caayay katalul a tademaw. Mungangaw i kilakilangan Itawya naiito kopi curiran niza pacebasatu amocurir… Ipabaw nokilan iyadah konicaitan tona azihan, mucurir mahiza ciAilisu masinawarai adadato ko tagah, emmai ahicanaku hakiya pasacowa kokoe mocorir. Itawyasa izako posi onani, sakamuen ni Ailis pakacuwa amocurir kokpahay? pasebanahan niya pusi makainy ko zazan a taiza imabolaai a niyazoe, maemin mahezek mosakamusa naie to mazih. Taizatu ciAilisu imabuzaai a niyazoe, okamukamu osuwasuwal ato waiwai sa notademaw niya niyazoe awaikupinang mapangkiuwai amin ahicaen musakamu, tawya izakia takurir makayza, mazih niAilisu, mazobaeto ciAilis mikiror, mahicahan caipakakiror. Curirsa curirsa, cumud izoma a kilakilangan, oaadopen kabahkaan masazoma kowaiwai, iza kotanaiyoai kongoyos sanongoyos notadok, iza komahaenai opitoktokan a takula. Satu mazih niza ku adidiai azazan, osakatalumae kinalalan kiya nasaan ciniza. iyazahenai mazih tu niza kiya wacu mahaenai osisasikai kongoyos, haimaosa amocorir, maasik kiya lalan naiito mazih kulalan. Ahica hato hakiya sa ciAilis, aitini sato kaku ilalabu no kilakilangan haw, itiza ciniza amalalom mowangic to itiza. sakatulu aputun：umi cucukay umatumesay anisa tahaw, pihulak ni Teloi aci Sinung tu sapaazih maydih haw tayda inilimekan ni Intianciaw a buhang misa adiadih , hakya idaidaw kuni singa' tu kakaliuhan nu taw tu pawcang , lecadsa kukamu nuheni atatusa , zikecan ni sinbu ku sapaiyu, pasakamu sa cinizaan “taluma’ kilul han ku nipaayaw nu ama isu, nika ayaw tu cacay a demian a labi nu kasiacawaan isu nanumen kuyni a sapaiyu. u paseka’ ay a dada’ tisuwan, a 42 a tatukian manengil tu a masamata tu kisu. a manengil kisu sa tayni ci Lomio, kapah tu malaladay kamu milaliw tina Wyilona a niyazu’.” tatenga’,i batad henay mihaymaw tu ci Teloi tya tabakiay a lamal atu saduut sananay a wacah simayzaay i tapuku,mahicaay sa kyu alatayza satu i putah miazih,katinengan miliyas tu kya Sila a hitay simayza tu i bayu a mubelih tuway, hidasatu , maladay atatusa tayda tya buhangan nu ba'tu , adiding kya buhang nya ba'tu , tanetaneng sa nu cacayay a tademawan ku talakaw nya buhang , kyu haymaw hantu nuheni munabuy micumud , mangaleb tu kuni ka adiding nulabu , tadu'sa , misa belabelat i labu nya buhang tu ekiekiman , macinam tuwaca mangaleb kunipi cumud talabu , itawya satu alesan tu ku sakuwang, sazahkez satu ku balucu’ mibuhat tu panan nu niyazu’,taputah satu sa,bahal maazih ku cacay tabakiay takalaway mapatizeng i teban nu panan,u nu kilangay nisanga’an a takalaway tabakiyay a subayu, namabiyalaw matatengil amin ku binawlan,culal sa ku cacay a tademaw nay biliayay nya subayu. makadih tu kuheni tumalikatay nu pawti , maemec nu tusaay acuked nu ba'tu maemic , maluayaw tu ni Tangmu hacacay hantu nulima mu tengteng kyamisa belatay apawti , mulucekay henay kuheni anu cupacupaway tu nasahenay kuheni lecad sa , ami buhatu tya pawti , kilul han ni Sinung ku nisabalucu'an a kawaw,a mihalhal tu sapi sakapahaw tuyni a nisagikian. tatenga' , u ekiekiman tu kulikat , u mapacilu' tu i pisipisingan , naduudtay henay cayka adiadih aca kutatudu` nulima ilabu nu ba'tu , malikat tuwaca amin , caayhen palutatenga' kuheni tunipa kadihan nu mata ,(aytac ! kayni adihan ekiekiman a caypaw ! ayda salingatu tu kita mala kakitaan , ) manamuh tu milalebulebut tu musakamu , maazih ku hitay ci Sinung nayi’ ku sademec a tuud i uzip,biyalaw satuway, tanu angic satu a milmil sa ku uzip a matawid matalaw ku balucu’,nay sibiliay nu subayu a tahkal, namahida , makadateng ci Tangmu tunipi limek ni Intianciaw , aci Hakeh sa :(uni alaay hakya ni Intianciaw kya pawcang pa cumud i buhang nya ba'tu ? ) madepuc nu namuh ci Hakeh caay pakatengil tukamu ni Tangmu caay pi lingalinga` aca sakamun , liclic sa cinizaan cima kisu? kya tataytay kisu? patubeli sa ci Sinung: 「i Silaay kaku a hitay mazakepay, salungucaw nuhni hay kapah ku culil, kyu misanga’ tina tabakiay a subayu u sapatudud tu Dietu nu bayu, atu a pacuken kaku mala sapatudud. (Tangmu , sikalisiu tu kisu sa uyca kaydihan isu? ):sakamu sa ci Hakeh(maydih kaku si acawa tuci Pyhci. ) ( u wawa henay kisu sa , matabal henay caayhaw! ) ( isu i? Hakeh. ) (makayi tu kaku mi lakalak , asumaden tunu maku kasililac aku , amala tamlacay tukaku atu matinengay asi kakawaw a sinamit , ) anu nayi’ tu ku balucu’ nu tademaw, maungang tu ku nizateng, malalum ci Lomio, i teban nu zazan pacakayen kaku tu sawalak isu han niza kiya pacakayay tu sapaiyu, sibalucu’ a i nu ayawan nu tadem nu acawa niza mukan, ta’nang sa i tapiingan niza pacabay mabi’. sepiyan maliyas tu nu maku, milimek i lutulutukan caay pakaazih,katukuh mumul tu kuheni tayza i mabataday,itawya kaku tahkal milimek i sasa nya subayu, hida satu atatusa lecadsa kukamu : ( singa`en henay kina pawcang ita hamaw . ) sakamu sa kya hitay,hican aku patatenga’ kisu,sakamu sa ci Sinung:nai kalubuan henay kaku sa,mangelu’ tu amin azihen kya hitay nya Silaay,nayi' tu ku sakuwang, atu nayi’ tu aca ku kakanen,hicaen henay a malalais, mamin musinga` tu pawcang kuheni sa , laday satu tasasa nubuyu`muculil , Teloi a tademaw,nayi’ tu ku pades nu namu,anu caay patatenga’ kamu i takuan sa,patayhan tu kaku! (Tangmu , maydih henay misatalul haw ? ) : sakamusatu ci Hakeh(hangi ! uhica kumiki kakaay tuni pi satahaw a sasalamaan saw ! ) (anu mahida sa ,datengaw henayta muliyaw aycuwa tukita misa tahatahaw…) u nakamuan ni Sinung,ku saka sidihi tu ni Teloi,atu zahkez satu ku balucu’，ladayan tu nu hungti a tayza tu i niyazu’. nika izaw ku salunguc nu hungti papisakamu ci Sinungan mahicaay kya kawaw nu sapaday a subayu. palalid ci Sinung misakamu:「mubelih ku Sila a tademaw sa,micunusay tu kakanen atu pabaluh micunus tu sakuwang a tuud, tini kuhni misanga’ tu subayu,payni sapilunguc ci Yateyna tatayna a Dietu tu sadiput, a midiput i tuhinian a misabaluh mieneng tu taenengan a lala'. uyza sa anu patayzaen namu i niyazu’kya sapaday a subayu sa,a kamu ku mikutayay tu hitay nu Sila a diputen ni Yateyna tatayna a Dietu, hay u saka caay tu pakademec ku Sila a hitay. ayza satu, mala tusa a masacabayay patayza tya sapaday a subayu i niyazu’, a caayay ka lecad ku nizateng, kilul sa ci Sinunganay tu a mabilil pata niyazu’ tya subayu,hay madiput nu tatayna a Dietu； nika izaw ku katuuday caay patatenga’ a kapah madiput ku sapatudud ni Teloi a sapatudud,tada u zumaay tu kaliyuh sa,u pisabana’ kyai nu ada kuyni,ayza u mamituduh tu tya sapaday a subayu,halu ci Sinungan. tu maydih pasakamu i Sinbu, maazih niza ku acawa matienang i tapiingan nayi’ tu ku hanhan, zikec tu siledekay a cungal, caay ku mahiniay sa, nipihuduc tu takini cucuk han niza ku uzip, bulit satu i tapiingan ni Lomio. hamin sahnay misakamu kya mipaculiay,bahal sa izaw ku tusaay tabakiay a bau,talabu i katuuday a tademaw milalibed mapatay tu ku nikalatan a tademaw,paceba satu ku tademaw maduba’ mulaliw. hini satu ku pabaliw nu katuuday akay u nikahini caay ka patatenga’, kyu masaybang nya tataynaay a Dietu ci Yateyna, zikuz bilil satu kuhni a patalabu henay i niyazu’ tya sapaday a subayu. zikuz satu,salimulak satu ku katuuday,mudadiw mapalaw a militemuh tya sapaday a subayu. anu masahebuhebung ku zazan,u saka sasetusetul nu hitay nu Sila i bili nya sapaday a subayu satabaki sa ku suni,caay pabaliw kya Teloi a tademaw,palalid satu a limulak. anu katinetinengan u katalawan a azihen sa,tanu tuwa’ sa mitena’ tu sapa tayza i niyazu’ tya sapaday a subayu,azihan tahpuhan nu milikabay atu matawaay a ngiha'.

nacaay henay kaku pikulit tu sizi, kyu kulit satu kaku tu sayaway a nikulitan aku, tu makazih satu ciniza hini satu, “kai’kaku , kai’ kaku tya i labuay a zo atu bau, u sizi kaydihan aku.” sa. kinapi:na kaku mikulit, kai’ sa ciniza. masakalah kaku a misakapah tu babelbel, sasizuma hantu nu maku a mikulit tu haku, i lalabu ku sizi han aku, hangen satu ciniza. katukuh i kakabi’an ci Culiyi, cangzay sa i sasingalan hinisa “Lomio cilakapahan! icuwa kisu? manamuh kaku tisuwanan.” caay henay piliyas ci Lomio maliyuliyuh tu pilimek niza i sasa nu sasingalan. kyu, u nizateng aku ayza, payni i titaanan, u tingalaway ku abu nu kakawsan nu mita, u tingalaway tu ku kakitizaan nuheni. caay ku mamapawan kuheni pabeli tu bancalay a kakitizaan nuheni, pakuniza han nuheni ci Lomio, miliyaw matatiik kuheni, i kabudibud malalebu, mapatay ku cacay a cabay masetul ni Tipute. manamuh henay kuheni tu itiniay langdaway buyu’, kasalupiku nu sauwac, takalaw nu buyu’, kasabanaw, dadipasan…, hali taluma’ kuheni cimelak namaka piadupan mizizaw atu mihima i titaanan. Salikulai to ademak inikanengil niza Cai katenes izaca kiya posi yanani musadak, sakamusatu, “maizihen kisu amilalazaya tia takulillan haw?” Sakamusa ciAilisu, “kalitusa maisihto talumaekaku caipakatepa kaku to lalan satalumae.” Pasibanae hanto nia posi macokacakai mazoezoai adidiiai alalan tatengaai maikongai mabatadai akaliohan alalan. Ilabo masuwazih tiya tataina niya teizibang a tuwalo, maizih kia tataina no teizibang tuwalo amimali to golofu amisiai mipisai, omademecaysa alitangalan. misiai mipisai toaiza, mangawngaw ciAlisu, sato caikanamuh kiya tataina no tuwalo izatukamu apataiin ciAilis. Mapilpiltuto iloboc hanto niza ko lima, makapet niza kia osaw tobaniw, tansul haniza amienoc kiabaniw, maemin mokansa tabaki towaca caito katalaw tosaibang no tataina no tuwalo no teizibang, owa mipacoaito ciniza. Apacuai cinizasa, mala adidiiai tuwaca, omahizaai yaca iya tusaai ikawanan ato ikawiliai abaniw mokaen niza mahaenai sa adidiciniza. uzuma malatabakiyaisa. itawya a labi, kilul han ni Culiyi ku nakamuan nu Sinbu minanum tu sapaiyu… Saicelan sato ciAilisu amolalio, kilai ato ya teizibang a tuwalo midudu i lalikul. Caikatenesa, masasuwazih aca atoya matinengai mosakamu niya dazikecan matiyaai ongangusuan adadikecan masoazih aciAilis, sakilemel saciniza amibawah, towa milaliu itiza, sabohat no adawan tabakito ko bohang sakamusato ciAilisuan, “masadak to kisu!” Taiza ciAilisu makabohang amiazik, mazih niza ipapotal mabieto itawya ananngen niza cinizato mipalal ciniza cinizaanto. Mabi ciAilisu isasa nokilan bahalsa lomowad cinizasa, caihen kasamata izahen kiya masimsimai niza ngaliwngiwsa malecad tuya singitihaihen. Masamata pacekikilto ciAlisu. katukuh i tadem ci Lomio, kalah sa a mibihuwad tu tadem, tu sakaidihan miazih tu acawa. tunamahiza, zakepan tu nu misebengay ku Sinbu, matenak tu i niyazu’ ku kawaw… pipatay atu kapeleng nu Teloi niyazu’ sademiamiad sa ci Teloi limulak、mukan tu pah,caay pasatezep,katukuhan teban nu labii mangelu’ tu tawya pahanhan satu. tawya satu sa,nay i labu nu katuuday a tahkal ci Sinung,ala sa tya malikatay a lamal a pasilusi,tiwatiw han niza ku lima. zikuz matineng satu ci Awtesiwse, pazeng satu tya tukal,bilil satu amin kya hitay a tahkal. ya masabelengay a hitay miteka tu a sibakan amin,tayza tu nikabi’ nu Teloiay a tademaw mitala’, miwait tu silamalay simayza i siluma'ay mituduh,miteka tuway ku kabiyalawan a mapapatayay a kawaw. katukuh tu kya nay Tenitoay subal a hitay,namakabayu tahkal kasenunsa tu milihiza a mapapatay . buliyas satu ku izang i niyazu’ nu Teloi ,mahiza tu u alangahay kya izang,u mabetasay tu ku sausi a azihen. caay ka pasatezep a kapapatay,tulu ku demiad tulu a labii,maledeb nu wacah ku tapuku,u mapelengay tu ku sausi tu Teloi a niyazu’.

masazumaay kina wawa, tu namahini ci SyawWangCe hantu aku miawaw ciniza. “ku yadahen henay ku kamu i! Culiyi. caay tu pakahemhem ci Lomio tu balucu’ niza, malalebu atu ci Tipute, paicelang sa mitiik mapatay niza ci Tipute. misazatezateng kaku tu kamu isu, nika izaw ku kamu aku, amana pitena' kamu tu pizizaw niyam tu tadem nu nababalaki atu cabay. pasakamuen pasubana’ ku wawa namu, u ina atu ama niyam ku lala’, caay ka u teked nima ku lala’, mahini itawya matineng masikaz ku wawa tu lala’. u tada kasaetiman nu binacadan niyam kina lala’, u apilis nu buyu’, u helung tu, u enal tu atu kilang, hatiniay tenes macaliway niyam ku kesem atu cimelak nu niyazu’. i sasa nu kuku’ namu a baetu, cangbul, mahiza u maapaay atu patayay. izayhan sa, silamel tu abu nu kakawsan niyam, yu mahadasi kami mizipa’ katinengan ku pitebing nu kakawsan, dihku ku balucu’ nu binacadan. bahal izaw ku ngiha’ pasayza i cinizaan maynah mibuut, “amana saungay! nayay ku hahul a mauzip kisu, mungangaway, anu micumud kisu i niyazu’ u papatayen, teban nu labi mihica kisu tayni?” tatikeda sa i tadema ci Palise Pocyian. zikuz nu pidemec nu hitay nu Sila u mamahica u liwan tu nu Teloi i niyazu’ u babalaki atu madukaay tu adada’,mapades muwangic ku balucu’ mitadem tu mapatayay,nayi’ tu ku icelang nuhni. i zikuz nu kademec nu Sila a hitay tu Teloi sa,pihaceng ku mikidemay tu ekim 、kalisiw nu niyazu’ay,izawaca ku mizakepay tu tademaw,ya nizakepan a tademaw sa ,u adiwawa atu huzingkay ku katuuday nizakepan. mapades kya mazakepay a huzingkay muwangic caay ka ngazah ku balucu’ nuheni miliyas,a misikul simayza inayay tu ku aziazihen a Teloi a niyazu’, i tawya izaw ku cacay a huzingkay matinengay tu ka izaw ku katalawan,tanutuwa’ sa miawaw daecus patalabuen kya kaitizaan nu tatayna tya sapaday a subayu sa,cayay ka silusa’ ciniza,pacekcek sa miazih tu kapades nu kawaw , biyalaw sa mueneng. nayay ku nikademec nya hitay nu Sila,zayhan namisanga’ tya sapaday a subayu sa misamsam tu wayway nu Yateyna tataynaay Dietu a icelang,u sakalingesan tu nu Yatyena tataynaay a Dietu, kyu paudadan tu niza tu tabakiay a udad,hay caay paka demec tu baeket nu udad ku balunga sa celem satu i bayu; a mapela’ ku bayu simayza i tabakiay a bayu,saka izaw nu satabakiay tapelik nu bayu,u saka daecus tu nu balunga a taayaw ku culil ta mucelem tu i bayu; sibali aca tu tabakiyay a bali,tastas satu ku balunga,mucelem tu i lalabu nu bayu. i mahini,anu mahamihamin mucelem tu ku balunga i bayu,nika a mapalalid henay ku bali atu tabakiay a tapelik, anu naynayi’ tu ku niyazu’ nu Teloi,mala abu tuway amin,uyzasa,nayay tu ku kapahay henay a paculilen taluma’ a balunga nu Sila.

i zikuz tu matineng tu kaku, namakayzaay i bataday a bunac ci SyawWangCe. kitabakian tu adidi tu uzip niza kiza bunac. hini han aku pasubana’ ku babalaki tu ciniza, inayay ku palatatengaay tu kamu aku. kyu hini hantu nu maku ku taw, namakayzaay ci SyawWangCe i B612 a bunac, i 1909 a mihcaan mazih tu nu tademaw. pakayza sa i sulit a matineng ku babalaki tu hamin nu hekal. maydih mitengil kaku tu nabalucu’an isu.” sa limulak sa ci Lomio mihalhal tu mahizaay u wadu ku asu’ a kamu. nazikuzan nu kawaw, kalamkam mapatenak i niyazu’, kansul malecapu ku tusaay laluma’an, malawlaw tu ku Hungti amiazih atu mitebuc. kasaetiman nu binacadan ku bali, zayhan pulung nu mauzipay muhanhan tu bali ku – aadupen, kilang, tademaw, malecad naming muhanhan tu bali. anu pacakayen nu maku ku lala’ i tamuwan, zatengen namu u pauzipay ku bali tina hekal, u kakasaetiman nu kapulungan, mahiza u piiyub nu bali itamuwan ku bangsis nu balu. malinges ci Lomio pasakamu sa “anu caay piliyas kisu, amahiza tu kakaan niza kisu”, masa ci Palise yu macaculi malalebu mapatay ni Lomio ciniza.

mihaymaw ci SyawWangCe tu langaw nu bunacay niza, cacay a demiad, u zumaay a bunac, izaw kya makasicay a tademaw namapawan milisimet tu kilang mahetik ku paenu’. tu sakatalawan satu ku kawaw. yu matineng tu ku Hungti tu mahicaay kinakawaw sa, kasul pasakamu “a bahbahen ci Lomio paliyas tu Wyilona a niyazu’.” caay ka satezep ku culil nu nanum, matineng tu ngaluh ita, matineng tu ngaluh nu ayam , aadupen, u izang nu kakawsan ciniza, u suni mahiza u pasakamuay atu pitudawa tu binacadan , micaliway tu icuwacuwaay a lala’, salangdaw sa ku macaliwayay a kilakilangan, malacacay tu lala’. anu mapacakay aku ku lala’ i tamuwan, sakapahen tu haw kina lala’ atu sauwac, hizaen u salikaka isu. anu hinien namu ku pileku tu kawaw, zahkez ku balucu’ aku mizateng tu nakamuan namu. kalah sa tu mibihuwad tu tadem, “kanamuhan aku, wata ku salungan isu, caay kasumad a azihen, itini sa kita masukazih, matineng kisu tu lalum nu maku!” tanuangic sa ci Lomio pasakamu tu acawa.

yanikulitan aku a sizi, mahamin kanen nya sizi ku paenu’ nu kilang, manamuh ku balucu’ niza, nika mabiyalaw ciniza, hakay a kanen nu sizi ku balu. sakamu satu i takuwan, sicekak ku balu a caay kakan nu sizi haw. inai’ ku lawad aku a misakapah tu babelbel kaku, hini hantu aku. “ adidi ku cekak nu balu a malahica, inai’ ku lawad aku ayza, amana pietel tu kawaw aku.” katukuh tu i tangila ni Coliyi ku lihab, tanuungal sa muangic hinisa “a inayi’ay tu ku acawa a tatayna kaku!” anu mapacakay aku ku lala’ i tamuwan, sakapahen midiput ku aadupen hizaen u cabay namu, anu inayi’ ku aadupen apacabay tu tademaw a mahiza u inayay ku adingu a kudih, a mapatay tu aniwiw. anu sakauzip a dada’ ku han ita atu kilul han ku laun nu laway, a u tademaw ahan ku tademaw haw? hakay u kahadibek nu aadupen mapatay a kalamkam mudebu i uzip nu tademaw, zayhan i hekalay a mauzipay kalutuud u malacacayay pahzek musakamu pazikuz mikisu ci Culiyian, uwak hatu niza ku niliayawan niza micakay a sawalak, ta’nang sa tu i tapiingan nu acawa.

malalum ciniza hini satu , “ i tini mamalebut a bunac anu simanamuhay tu balu ya masazumaay a balu, a tanunamuh satu ku balucu’ namakazih tiza bunac. nika anu kanen nu sizi kiza balu, a caay tu kalikat amin ku bunac, adidi ku mahiniay a kawaw sa kisu. kesem sa kaku a mitakec ci SyawWangCean a mihinum i ci nizaan, tu mikulit aca kaku tu sakilaway nu sizi. makatengil tu piketun tu kawaw setay sa ku balucu’ ni Lomio pasakamu ci Sinbuan “nayi’ ci Coliyi, kapatay nu maku ku kapahay!” yu mapatay ku tademaw nu binacadan i tini tuyni a lala’ sa, a maabibi nu buyu’, sauwac ku kudih niyam, u ayam, aadupen a muangic midapu tu adingu niyam, zayhan sa hatizaay tu a saetim niyam tu lala’, atu masasinamuh kami tina kalutuud nu hekal. anu pacakayen niyam i tamuwan kina lala’, kahizaen u nipidiput niyam tu buyu’, sauwac, baetu, ayam, aadupen, matineng tu saetim. kapasubana’en ku wawa namu, a saetim tu maazihay isu a lala’.

ya bunac ni SyawWangCe, si balu. sademidemiad sa miasik ciniza , mipelu’ tu paenu’ nu kilang, milisimet tu lamalay a buyu’. adidi ku lamalay a buyu’ niza, kapah a miciyan tu tiekuk. sansandeb tu tabu hantu niza ku balu tu galasu. “caay pipatay ku Hungti tisuwan, u pibahbah adada, hakay u nika kapah nu balucu’ sakitisuwan. sakapahen pazikuzen misakamu ci Coliyi’! a mizateng kaku ahicaen misakamu ku katuuday, amilunguc tu sapisulul nu Hungti. ” sa ci Sinbu.

a miliyas tu bunac ciniza, basbasen niza tu nanum ku balu, patabuen niza tu galasu, yu a mumul, “ haymawen” han niza misakumu ku balu. sakamu hantu nu malu ciniza, “ haymawen. amana tabuen kaku, kai’ kaku tabuen. anu maydih kaku a matineng tu adipapang, mihemhem kaku tu nipikacaw niza i uzip aku. caay kaku katalaw tu aadupen, izaw ku sapikalus aku. kalamkamen a mumul han niza ci SyawWangCe, matalaw a mazih tu nikasilusa’ niza. sisa mitengil ci Lomio tu tudawa nu Sinbu, kilul satu nakamuan nu Sinbu.

palatatenga’ kaku i tiza sa nikamulaw nu ayam ci SyawWangCe a tahkal. macaliway niza ku adiadidiay a bunac, malikeluh niza ku cacanan a tademaw.

sayaway a bunac izaw ku cacay a Hungti i labu, kaitini tu kisu mueneng han nu Hungti ciniza. caay paengilen ni SyawWangCe, amumul tu ciniza, pamul hantu nu Hungti ciniza.

sakatusa a bunac simaingtilay a tademaw. u kawili a lima ni SyawWangCe ku sapitibing tu kawanan a lima niza, hang sa ci SyawWangCe, hini satu ci Ingtil , “kukay tu nipakpak isu tu lima, manamuh kaku i tisuwan.”han niza ci SyawWangCe.

sakatulu a bunac izaw ku hali epahay a tademaw, sademidemiad sa amukan, mukan tu epah sakapawanen niza tu kasikazan a kawaw. Zaysa sademidemiad a mukan tu epah sa u kasikazan a kawaw sa ciniza.

sakasepat a bunac simisyubayay a tademaw, sademidemiad sa ciniza misausi miasip tu paysu. sademidemiad sa misausi ciniza tu bunac nu tapuku, u nu maku amin kiza bunac sa ciniza.

sakalima a bunac similikatay tu tinghyu a tademaw. salabilabi sa a milikat ciniza, sananal tu panengen tu niza. adidiay a bunac, kalamkam aca ku nikalineng, cacay a demiad i tiza cacay a sasulitan katanayu’. kyu ngelu’ satu a milikat, a mipaneng.

sakaenem a bunac siTilicya a tademaw. suliten amin niza ku ngangan nu kakitizaan, ngangan nu buyu’ atu sauwac. hini sa ciniza , “ cay pisulit ku Tilicya tu pataluday a kawaw, uyza adada’ cay kasumad a buyu’ atu bayu ku suliten.”makatengil satu ci SyawWangCe sakamu satu, u pataluday ku balu, matalaw ciniza.

sakapitu a bunac. u tabakiay a bunac, itizaay a bunac cacay a lasubu izaw ku sabaw cacay ku Hungti, pitu a malebut ku Tilicya, siwa a bataaan a mang ku miSyubayay, pitu a lasubu a mang ku Sakitalu, tulu a uku ku maingtilay a tademaw, tusa a bataan a uku ku balakiay tu. yu inai’ henay ku dingki, a sepa a bataan izaw ku enem a mang ku mamilikat tu dingki i hekal itiya a takelal tu sansandeb.

yu makatayni ci SyawWangCe i hekal, i likelikenan namalikeluh niza ku bau, sakamu han nya bau ciniza, “ anu mabulah tu kisu tu bunac isu , kapah kaku miedap i tisuan.”

macaliway tu niza ku likelikenan, mazih tu niza ku aenengan nu tademaw. mazih niza ku balubaluan , matawid ciniza maliyuh tu a musakamu. lima a malebut ku langaw nu balu, malecalecad a azihen. mizateng ci SyawWangCe, “ u masazumaay ku balu aku nasa kaku, alaw caay tuay, ya balu aku atu lamalay a buyu’, caay tu ka sakalamahicaay a WangCe kaku.” zateng sa ciniza, bulit satu i lutuk a muangic ciniza.

itawya iniw tu ku kuyu. sakamu hantu ni SyaWangCe, “ awza pacabayen kaku midang, malalum kaku ayza.” sakamu hantu niza kuyu, “kai’kaku pacabay i tisuwan, caay henay kapinuneng kisu, u tatama a wawa dada’ kisu, aku sa u kuyu a dada’. anu manuneng tu kisu, sa u tataytayay tu inai’ tu ku sakatusaay sakaytakuan, a maaaedap kita, aku satu a u tataytayay tu inai’ tu ku sakatusaay sakaytisuanan.”

sakamu hantu ni SyawWangCe, “inai’ tu ku lawad aku, maydih kaku a matineng tu katuuday a cabay.” sakamu hantu nu kuyu, “ ayzaay a tademaw inai’ tu ku lawad a matineng tu cacanan a kawaw, tayza sa kuhini i patiyamay micakay tu tuud. nika i hekal inai’ ku pacakayay tu cabay a patiyamay, kyu inai’ ku cabay nuheni.” sademidemiad sa a zikang miazih ci SyawWangCe tu kuyu, nunenuneng satu ciniza.

yu a malaliyas tu, malaladay aca miazih tu balubaluan , miazih aca aci kuyu tya bala . makazih aca ci SyawWangCe tiza bala, masumad tu ku nipitapal niza. sakamu hantu niza ku balu , “ caay kahiza u bala aku amin , caay henay kamu pinuneng, inai’ henay ku paayaway i tamuan. u bala aku anu cacay aca , a kitabakien amin kamu. pananumen aku, tabuen aku tu galasu, tihtihen aku ku ciekay, satezep sa kaku mitingil tu kamu niza, u bala aku ciniza.

malaliyas tu ci SyawWangCe aci kuyu, hini hantu nu kuyu ciniza, “ haymawen, u tabakiay a tuud, caykazih nu mata, i balucu’en i tiya a mazih. zaysa i tizaen amin numisu ku mata a miazih tu bala nu misu, kyu malasatabakiay tu.

mahamin tu kaku mitengil tu nipakungku ni SyawWangCe, u sakawaluay tu ademiad na mapeci’ ku babelbel aku, mahamin tu nanumen aku ku nanum inai’tu. maladay kami a muculil i likelikenan, a mikilim kami tu tebun. culil sakami, a duut tu ku demiad, a sibunac tu.

daang satu tu tapuku ci SyawWangCe a miazih, sakamu satu , “bangcal ku bunac, zaysa izaw i pabaw ku caykazih ita a balu.” muluung aca ciniza a miazih tu likelikenan, hini satu, “bangcal ku likelikenan, zaysa icuwa a kalimucu’sitebun tu. culil sa kami, takelal tu ku demiad mazih tu niyam ku tebun.

i tawya a sansandeb, u cacay tu a mihcaan tayni ci SyawWangCe i hekal. a maydih tu a taluma’ ciniza, mahiza masasukamu tu ciniz atu bau a azihen aku. u sansandep tu, matineng kaku mumul tu ci SyawWangCe.

enem tu a mihcaan, caay tu pakazih kaku i ci SyawWangCean. mazateng henay nu maku ku sazikuzay a kamu niza, hini sa, “ sansandeb, midaang kisu tu tapuku, i tiza kaku i cacay a bunac, zaysa matawa kaku i labu, mahiza u matawaay amin a bunac ku mazihay nu misu.

makazihay i takuwan a cabay, malemeday kisu taluma’ henay sa amin, nika malalum ku balucu’ aku. ya nikulitan aku tu sakilaway nu sizi ici SywanWangCean, nika mapawan kaku mikulit tu sasiket. kyu a hicaen niza a pakasakilaway ku sizi hakiya. mizateng kaku, makan tu nu sizi kiza balu hakiya? alahicaan mizateng kaku, demidemiad sansandeb patabuen tu ni SyawWangCe tu galasu ku balu, a kapah tu ku nipidiput niza tu sizi. hini sa kaku a muzateng, damsay satu a matawa ku bunac amin i takuan. alahicaan mizateng kaku, anu mapawan ciniza, mapawan ciniza mitabu tu galasu, ahica hantu. hini sa kaku mizateng silusa’ tu amin ku bunac azihen.

u manamuhay ci SyawWangCean a tademaw, i bataday a bunac, izaw ku cay katinengen ita a sizi, akay mukan tu tu bala, anucaay sa cay tu pukan, a masumad tu ku kawaw nu i hekalay caay kalecalecad amin ku kawaw. kapidaangi tu tapuku a miazih, pizatengi, mukan ku sizi tu balu hakiya? hakay haw caay tu pukan tu balu, anu hini sa kisu, a masumad tu ku kawaw caay tu kalecad ku niazihan isu.