編譯族語讀本
104年讀本翻譯
繪本模式
sunis na qungti小王子
噶瑪蘭語
翻譯者:謝宗修 Buya.Bapu老師
unem tasaw ku, muwaza ti kenasianeman ku tu zana naung seRai siqay. zau zana qenabinnus ku saqayaw ay nitulisan: sikawma na pasangian tu sudad paRin ay qebayu mezuquR tu lineng na iRaR na qaizuanan “kungku na meteded na sila” nisudad na tu qaqaytiasan qenatazy ni tangmu qaRepanga ni Ailis nitunuRan na pusia na siyatu zau sa ussiq kungku na yencumin, ussiq yencumincu ay kungku qaya. ta weylunacengan yau uzusa pinileppawan, zau pinileppawan mau qenian ezan ti simqenabid, simqatazay ti matutuqed ti, Raqana pataz qemabesi tu qenanengi qenasimunang na qaizuanan tayan. quwanay, ta aiycinghayan yau ussiq lawlaw, yau kinnawsa Runanay ay sunis na ni zhouse’ situngus meRibun, paRsuppaR tu tiana lazat yau senaququni ay qenasianem na tazungan sunis zau ni Ailis .ta anemna meniz mai tu nianu ay lanas. azu temanuz tu siqudus ay peRawiR nazau. temanuz nani timangu temibun ta buRangan na paRin. siangatu ti Ailis qaRapanga semaqsaqay,
tasu qasimunang na qenabinnusan nani satawaq ay taRaw, paqanas qumRut qeman tu qizuanan melanay, sabidang na linRuqu, yau kintulu iq kinpitu lalazan banan ta banangan ta, azu Rasibu Runan yau unem lazat zana lazat ta, musinapun ta upitubetin yau uzusa kuka, yau ulima lalazan qamuwaza lamangan lazat. ti tangmu, melizaq pamayman mawRat ay Runanay, pitemawaR mai ngid taqsi mai melizaq matiw sa taqsian, suppaR pibud tu tina. paqenanem nani Raya anem na, wanma aizipna sinangan nengi waway na ay zin na, mai kasianem tu qasukaw tu taiyan ay lazat, tuRuz na ’tungan na ti ni zhouse’, mai mepatay ay paqenanem nauay patay ti nansuani na, qumnt taqa ti situngus sinangan meRibun, meRaRiw ti pasa zuma lawlaw. akaw qatawan Raya unung ay kapet na ineb pisapat RaytaRun tu melanay qemapsi tu maw paRpaRin ay naungn, ta naungan ay paRpaRin ussa ti qasimunanan na mai tu temuRes ay qizuanan na pasan, sumRuz ay, yencumin niz maqzi ta senanu, satezay, tumnun, pematiq uu temulis simbula tu qenasupaR, tu nisudad likisi. mai tu sudad tu sasudadan na qenimasangan. ti Raqee, masesebit qudus na, Radasi pasasani semaqay mai tu saqunian ay Runanay. kuowang na taziyan ay lawlaw bulan na tu melanay, pakadabuan na timaizipana ya paqenanem sunis na tazungan qaya, tuRuz na nani baqbaqi na ti situngus meRibun, lawlaw zau pasinangan tu telute’, yau ussiq Raya ay qaizuanan qaya, nani sinangan tu telui. Ailis paqanas tebimuq ta pediyasan ta azu Raya ay unung ineb, titana ya peRasqu puniR ya zanum alana ti menanum,timangu pangmen ti
kitu ti izip na, qanan na ti ya kukuy meRaya ti izip na, si Raya na tu izip na mangu sepaR siqawma ya Raya ay unung inef, sepaR pazuzuqat tu naququniay waway, senayau ngid paqeRayan tu keci meRaytaRun ti tu sapaqeRayan, miRaw ti qizuanan kitut ti melanay na lazat, pasan, sumRuz ay, yencumin zau qemizuan ta Raya ay lawlaw amilika, ngayaw na situzus tu tangi uzusa Rasibu tasawan. ti tina, mepatay ti tina ni tangmu nani quduan na ti ti tangmu seRay suani na. temuzus tu baqi na ti lawuyeite’ kuowang ti meRibun nani, umanan na iRaR na lineng na mai pa qaqaytisan ya telui zin na, tuluzan ni zhouse’ kinnawsa meteded ti apolu seRay ti posayte manmu tu telui. Ailis taRaw ti anem na muRin ti, sapispis ti Rusi na azu ti iRu, nanuman na ya malinamau ay zanunm ta peRasquan, patewalin kitud ti, putung zina suni, mesusuR ti tapeRasquan, masulun ti tu iRu melinamau. damu na pakuwayan niz ti ninebi ta aneman, simqenna ay qizuanan mai ti maqayta. naqunian ta pa patapun ya banang seRay qenabinnusan? wanay zana uRat, muman tu likisi, satuRin "mai tu sudad seRay sasudadan qenimasangan ya yencumincu" ay sasanuan, pasetaR miRi maded ya lazat na tu yulup matalin ay lazat. ti peyci, tazungan ay kaput ni tangmu temaqsi. mulpun ti, mai bulan na kuowang tu zannu nisimsanuan na tu niqakelawkawayan na kelisiw, buRawan na qaniyau qaya, qumnut ti kinnawsa meteded semanu ti qawman tanan qapsi tu telui qaizuana zau. melinamau ti nani, sintazay ti tu peRawiR yau, Ailis meRaRiw ti temanuz tu peRawiR yau sintanaq ti tu peRasqu ennay, wanay tabalan na ti ya melizaq mawRawRatay sunsunnis. azure maliapiay sunis qaniyau, wawayna siqawmana sasetaR .naquniyana ni Ailis semanu tu kiliman tu peRawiR zau mai qaipilna. stangi, saibabaw ay tebaRi ay bangun ta amilikan seRay 1890 tasaw penaqiRian tu paRin kunging na kuka saqasinanganan na. mulepun ti sasalekiaw, sikadumut ti lomio matiw sa ngayaw ni culiye’, qepeRan na lima na semanu, “ qasikazan ziyanan na simqenangid ti ciwpite’ simpakawit tu lima su lima ku, qanengi iku kemisu qakikiya ni.” ti cayci’l Raya ay huakuwan , qaRebuan ay huwa kuwan, tama ni peyci. ta mazemunan ay meteded yau paqenanem ti -elise’, dadadas ay ya tazungn meteded aizipna, mai qalizaqan na mazemun ay meteded, Raqana sapazeng ti meRusiR tu sapatuqedan, melaliyaz ti, yau ta ussiq qalisimpuan, pazukat aizipna tu ussiq belawan ay linggu, ta lubungan na linggu tikalan na tu “sabulan tu meRubatang ay tazungan”. nani meRaisngaw ti Ailis smanu 「 nengi ku temeqez temita tu salekiaw numi, wanay sanuiku pasani meRaRiw ya peRawiR yau, 」sunsunis yau peqangi ti siy angatu salekiaw, melilizaq ti salekiaw nani paqaqanas Ailis qayRuziq meRaRiw。 sepawan na tu dadusa ay teniqtiqan na izip na ta qizuanan na sudad na kuka. ti intianciaw, ta qizuanan qaytisan na mazemun metutung tu lazat ay. yau kintulu meteded tazungan zinu aizipna ya meRubatang ay zin na anem na simiRaw mengid tu belawan ay linggu, zunguan na, baqi na ni telui ti palise’ meRapaqRitan tu qabulan ti tiana, ta 1980 tasaw, pazukat ya amilika qatapunan na yubin tu ussiq Rabetin yau usiwa Runan zana asa na yubin paya, yau penaninguan na ta teReq. ti lupusiyn ising, ta qizuanan temiyan tu paisingan, wanma aizipna meRaising ay qaya. tuRuz na bulan na ti ahuoluoti tazungan meteded tu belawan ay linggu, nayau sazemaken tazungan na meteded meRubatang ay tazungan sanapawanan na, timangu yau kinnawsa tazungan meteded ti sila seRay ti yatiyenna tazungan meteded qumnut ti, menangis tu qapsian tu telui. vai ay sasudadan na kenisasa zana mande lamangan lazat ta zaya na abilika liberia maqazas na qaya. padames ya sikawma na kinkinilan ay cree lamangan lazat ni? kuowan ti puliyamuse tuluzan na ti palise’, mazas tu qabawa’ hitay pasa lawlaw na qenabid sila paseta, yau sabulan na tu kuowangan ti meynilawse’ tazungan ay qaqa na azasan na pa patanan, qaRutiana aizipna? tamangu mai ta leppawan kuowan, yau paqenanem meRubatang ay tazungan ti Raylun semuna, aizipna nani unnay ta tenuban na banang meRubatang ay tazungan. 1765-1770 tasaw, meRuwin ti ta tennesseean.
1790 tasaw, masulun tu tina matalin ta georgian, sinanam tu semangi tu gin ay Ribang.
1800 tasaw, mai ti tina na.
1809 tasaw, siangatu mekinkiw.
1812-1814 tasaw, pahitay melabu masawa.
1815 tasaw, sinappawan seRay sasunis.
1819 tasaw, matalin sa zaya ta alabaman.
1821 tasaw, mulepun ti kinkiw na.
1822 tasaw, mazas tu sunis na pasa arkansas.
1824 tasaw, mala ti tu nisazemaken tu kinkiw ay paya.
1828 tasaw, saqaussiq sibun na mincu mezukat ti.
1829 tasaw, matalin sa zaya ta oklahoman.
1830 tasaw, amilika cungtung simpasudad "matalin ay seniqetan na intian lazat".
1838-1839 tasaw, lazan na Rusi seRay mabubud ti lazat na.
1840 tasaw, manmu paqiRi tu qatapun ay siRu.
1842 tasaw, matiw sa musiku kemilim tu matanaq ay lazat na seRay senubulin sikawman.
1843 tasaw, mepatay ta musikuan ,uwalubetin tasaw qenabinnus na. tayta ni palise meRetut, meRubatang ma ti ahuoluoti tu tazungan ay meteded, kasianem nani tazungan zau nibula na tazungan ay meteded timizipana zin nz anem na, unnay kalingunan na ti nituluz na kuowang lanas. ti sequoyah nangan na, intian waRi ay cherokee lamangan lazat, qatuRiyas kita temayta si! miRi ti Raylun ta ngayaw na melabuli ay Runanay Risengaw ti qaya, kalingunan na ti tu sinapawan ti aizipna, tuRuz na sanuan ni apase ti Raylun tu qasulunan matanaq. musupaR sikawma ay biRi ipilan na ni meynilawse’ kuowang tu meRaRiw ti kinnawsa, qumnut ti, semanu ti tu meniz wangce’ na sila’ tu qalabuan pasawan tu lazat na telui. yau muwaza lamangan lazat qemizuan ta Raya ay lawlaw amilika. yau pama melilizaq ti lomio ta ni simqatazayan na kinawsa nisikawman na tu simqangidan, saqemadanan mai maynep semaqay matiw sa kiwkay kemilim tu simpu ti lawlunsean, “simpu, ngidan ku ti culiye’, matazay imi qatuRiyas imi simqangid, ngidan ku ala tu sanapawanan ku aizipna, ngid iku tingaR tu simpu sinangan semanu tu sinapawanan niaq.” zin na semanu ni lomio, Rusiangatu Raynguan na simpu tu niana lanas ay meRetut. meqasiR, siangatu ti masawa’ ya telui seRay sila …. azi 1770 tasaw, tangi ay intian lamangan lazat ta waRi na amilika menanam tu matalin busaR ay lazat meqalazing qabawa’ sa amilika maqyulup situzus tu tangi Rasibu tasawan. astaR labang ta leppawan ya matalin ay lazat nitita na chickasaw, cherokee, choctaw, cree seRay seminole ulima Raya ay lamangan lazat ta waRi seRay ta zaya. intian lamangan lazat yau pama simsubat seRay simkaput ay qenimasangan, simsubat seRay simbula tu tiatiana. zuma ay intian lamangan lazat, british, france uu spanish simsubat seRay simbula tu qaniyau qaya. melanay sa, nibulan na meteded, wama melingi ay ya lazat, yau ussiq deddan, ti lomio seRay kaput na kinawsa qalalazan semaqay temaytayta, matazay tu lazat na qenabid na ti tipote, qenasuani na ni culiye’ Runanay ay qaqa, meRasukaw waway na. sangsangian na meniz lamangan lazat binnus, mengid qaniyau sinapun tu melanay. senayau, ulima Raya ay lamangan lazat seRay yulup matalin ay lazat matapun qemizuan ta Raya ay lawlaw amilikan. matalin qaniyau pasa intian ay qenaizuanan, temayta tu yulup matalin ay lazat ay siyakay, zinzi, sinzi, sinyang, simqatapun tu paqiRian ni limtusi qenatudan na taqsian. lazat na semanu tu sikawman na, qinunung tu masang ay qenabinnus na, Raybaut, semalaw. tisin sinanam tu sikawman na inkelisi seRay sedes uu pananapaw tu yulup matalin ay lazat. matapun si, simqangi qaniyau. anu mai matapun, mabubud ti. senaquni ya lanas qawman temayta tu senaquni qenamauman muwaza ya siniwaway na. zau sa qenabinnus ni sequoyah ay tasawan. sabasay ya lamangan lazat na ni cherokee, mississippi iRuR ya palimzusa, sinapun tu waRi cherokee seRay zaya cherokee. wanay metennes sinapun, sasetaR sayzi sikawman na qaniyau, ta tatungtungus pazazasan seRay qenabinnus na lanas. sabidang na ingku ay lazat, waRi cherokee ay lazat azu yau ussiq banan yau kinanem lalazan lazat na. pinileppaw na seRay qenasupaRan na saqayau na. sequoyah qenabinnus ta waRi cherokee damuan yau ta stangi ay amilika tennesseean. nangan na tu inkelisi ti george guess, ti sequoyah ya cherokee nangan na. cherokee seRay yulup matalin ay lazat maRaRames Raynang tama na, nangan na ti daniel guess. tina na sa ,cherokee lazat nangan na ti wu-te-he. tama ni sequoyah qalamaz matanaq ti tu leppaw. menizu tina na wu-te-he ya qemudu ta qaniyau. meRaRiw tu wilunaceng ti lomio mai qenideddanan, kemilim ti tama ni culiye’ tu sanapawanan na, melabulil meRangazi nengi tu lazat sinangan ay ti palise. wanay sakalawkaway Ribang seRay sapabudan semapang sasimliwayan tu lubung na pasan, patumaliw meRasa tu lubung na pasan, bula tu yulup matalin ay lazat. saquni niz simmiRawan ay Ribang, mai mesukaw tiyam na qaya. kiya pama ti sequoyah tenayta na lazat na, mai tu qangian mannamanna semani, matuqed kasianem tu nianiana. saquni qalussiq semalaw silanas, meluzit zapan na ussiq, punul ti tusuz na, mai medapes tusuz na. piRes ti semaqay qalaqet ay ti Rayngu ti matapun tu zuma kaput masulun mawRat. senayau, anu yau ta leppaw tina na, aizipna sikaput tu tiyam. anu melusit tina na, yau aizipna manmu melingi tu leppaw. maduna mesiqaz aizipna, mai muwaza sikawman na, nika zuma qenasianem seRay mai tu qenaitisan tu kiyakiya. ta temawaRan taRbabi semuRaq, meRetut lazat na pinileppaw meniz yau ussiq tuRpus ti izip na mepatay ti, pasi maken mepatay ti ti culiye’ zin na meniz. tuRuz na taneman na ti culiye’ ta taneanan na pinileppaw na. situzus tu uzusabetin tasaw ni sequoyah, qaniyau azasan na tina pasa tibuR matalin ta georgian. yau tayan siangatu sinanam semangi tu gin ay Ribang. mai tennes, mepatay ti tina na. sequoyah siRaRaz ti tu qenasupaRan na semasangi tu simkenna gin ay piyaz, laten seRay sasimau ay peRasku. melilizaq labang na yulup matalin ay lazat. temuduy labang ti sequoyahan, azu zuma semangsangi tu nianiana, pasasetaR tu senangian na gin ay, semudad tu nangan na. ti sequoyah makasianem, nika meRayngu senaqunian semudad. qenikiyan seRay tina na sikawma ti tu cherokee ay sikawman, quniyan mai temaqsi, mai tu lazat temud timaizipna qaya, senaqunian semudad sikawman na cherokee. tiziw yau usepat Runan yau usiq sa na yulup Raynang. tuRuz na supaR ti semudad ta gin ay Ribangan tu inkelisi ay nangan ti george guess. niqamaduna kasianem aizipna. anu yau ussiq deddan semudad aizipna tu sequoyah, senayauan ta qenaqangian. melilizaq ti aizipna pasupaR tu kaput na tu qenasianem. nika kaput na buwakan na tu ussiq insung tuRpus zanum. "senaRin isu pisapat kasianem, lapus ika senayau ay qanasianem." ’nay mai qaRayngu. intian ay lazat supaR semudad ni? nika, mai kalingwen ti sequoyah. qenikiyan temayta tu tina seRay yulup matalin ay lazat simbaliw. matayta na qaya melanay zana lazat na wiya ti maiRaw ti na matalin ay lazat. masang masawa zuma intian lazat na damu bakes maqeseR masawa. tangi qanamu qunian qenabid ay lazat. yau Ramaz ay kut pisa na. ipilan na simpu matiw temungaw tu sudad ay lazat, mai ta nisanuan na dukian maseq ta liman ni lomio ya sudad, ta nisabidangan na qaynaRan ni culiye’qatuzus pa ti, qaqaytisan nazau zin na anem na simpu, kasianem ti tu aizipna pa matiw sa tanem kemutkut paqaynaR ti culiye’an. kasianem ti sequoyah, zau matalin ay lazat maken yau melaziw qenasupaR, ’nay pasupaR sikawma ya "biRi na paRin", simbula tu qenasupaR seRay lanas ya sabiRbiRan pudadaw ay tepuluq. mengid sinanam aizipna, yau kasianem ngid pasinanam tu lazat qaya. kasianem aizipna: "anu senayau, aita qangi seRay busaR ay lazat sasetaR miRi maded ya!" sequoyah mai pama pasaya kasianem seRay mekinkiw. ta kaimisan ay semuni ti piuk tu pasawan. maqzi tu melanay, cree lamangan lazat seRay ingku ay matapun hitay simpatungayaw tu cherokee lamangan lazat seRay amilika ay hitay, sequoyah mala Rapailil pakinsaan hitay. ta nazau deddanan. mai melapus matayta na Raya " lussissiq biRi na paRin" satungawan tu qanubian sanu na hitay. matayta na qaya qenasuwani pemaRu tu " ussissiq biRi na paRin" temaqsi meliyam. azu simpatungayaw qaniyau simsanu. nayau nani, padames ti maqzi qenasianem na anem na. naqoni simqatazai simqasuppaR ti lomio seRay ti culiye’ nizan na simpu semanu, seRay maken nanapaw ti qaniyau, yau qaya manmu ta qaniyauan pasaya tu lanas zau meniz, yau ta ngayawan na uzusa pinileppawan nizan na semanu tu nizu maqezaq lanas zau… melazuq kaypa mulepun masawa zin na. temanan saleppaw temulut kinkiw tu penaseka na. temulut melaziw tu tatasaw, cherokee lamangan lazat seRay matapun hitay na amilika mesukas ti ya cree lamangan lazat seRay ingku metapun hitay, penasawa zau mulepun ti. paqaytis ay kinkiw tuRuz na masawa, temanan ti sa georgia ti sequoyah temuzus tasaw na qangi ti sinappawan. manappaw ti tu sally waters, qemudu tu Ruqabinnus ay tazungan sunis, ti ahyokah. wama meliyatip tu pinileppaw nani, sequoyah patazu tubantuRabi qawqawman mekasianem tu zana ni kinkiwan. Rusiangatu, pasaya mipil tu sikawman na lazat na, maipil na ussiq cherokee sudad, yau ti ta lubung na paRin temulis tu ussiq kisasa. kikiyama matiqeb ti ya kenisasa na ta lubung na paRin, yau tapun melalazan ti. "senazau qasukaw kiya?" zinna qenasianem na, muwaza pama satulisan, kinil na zapan yau lubung na paRin, Rutapa ti, mai tu qizuan sepaw, mai ti qangi sangian, aizipna qaya mai ti makasianem. kasianem pama aizipna tu zuma qaqawka. senayau, baqian na damu seRay lazat na, muRetut tu ni RateReq na, siangatu mezukat ti ya patawa, qaymanung. meniz qaymanung timaizipna mai nengi waway na, zuma ti metaRaw ti, uu malakid na qenabid ay lati. yau qumRas sukaw ay salay ngid Rapesi tu meniz sadamuan. ’nay, yulup matalin ay lazat wiya ti mazmun. Raqana masawa siRu na amilika mengid tu waRi cherokee lazat pasa zaya tuzus ta arkansasan, ta waRi pasiRan bula tu busaR ay lazat paqizuan. Rasiangatu metaqa ya sequoyah, qaniyau simqangi qawka maqzaq seRay mana ay qaya pasaReR ay asa na qenasianem. pasiRan qaniyau seRay kiya lazat saRalikuz semulul ti tu zau. uzusa tasaw qaniyau matalin ta kinil na alabama. metaqa qatalin, pauRat subulin ta georgian ay lazat, qawanay ya sequoyah matalin, sasetaR tu yulup matalin ay lazat. mesukaw aizipna ya qenabid na busaR ay lazat, yau ta lubung na paRin ay nitutulis, ’nay semusuzep tu zana lazat. mazukat ti ya sukaw ay sikawman, naququni ay mai ti semulul. zau ni pisapat seRay qaimamanung bibidas maipil na ti na napawan ti sally, tepusan na ti. maytis ti aizipna tu qauRiRan na pakuayan, qumnut ni tutulis kisasa na ni sequoyah ya lubung na paRin saqeqepeRan puten walin pasa Raya Ramaz. taytan na qumniqumni tasaw qenasianem na matemeq ti, sequoyah padames sibaliw medadusa, wama kitut ay sunis na ti ahyokah ta kinilan na pakaput. melilimeq, mai sikawma. malaziw tu deddan meqakebayu ti, azasan na sunis na tazungan mulesit matanaq tu leppaw. sinunung tu iRuR na arkansas pasa imis, pasa arkansas seRay zaya ay cherokee matapun binnus. nayau kutidak, ta punedan yau ti meRasi ni kinkiwan na. umanan na senangian na anem na, sequoyah ya suni na tuzus tatas tu lulussiq cherokee ay sudad, qawka muman semangi tu suni tu ussiq kisasa. yau zuma kisasa maqzi niliwayan tu zana inkelisi, yau zuma sa zana ni saqian. Ralikuz meniz mapaqangi na tu uwalubetin yau unem zana cherokee suni na sikawman ay kisasa. ta batadan, tudan na ti ahyokah pakamet tu zau tuzus na suni kisasa. kikiya, ahyokah ussa wama kametan na ya kisasa. mesupaR pazukat uu meliyam tu nibula na tama timaizipna ay sikawman sudad na cherokee. ta liman na qaniyau sataman lubung na paRin nizan na semanu pazukat sikawma. zau senangi meRasit ti! puniR ti anem ni sequoyah, melizaq mazas ti ahyokah semaqay pasa arkansas, mengid zaya ay cherokee mala tu qenasianem na. mai makasianem, taniyan ay lazat maipli na, qawman mai sazemaken timaizipna taRta pisasapat ti sikawma zin na. lazat na paazasan na ti kinausa sataman matiw ta ngayawan na pusia ti george lowery, tuluzan na tu kiya benaRqian seRay mesatuRin ay masiqqu tu iyinkay na mezaken ay kenilim. anu masiban ti sequoyah meRametiyu, tuRinan na patay. qangid pazukat zana nikinkiw, sequoyah mengid iyinkay na mezaken ay kenilim semangi siqazusa. saqalussiq, subulinan na tazungan sunis na ta tati, paliyaman na ya iyin tu utani sudad cherokee sudadan ta lubung na paRin tu sudad. wiya ti melusit, meliway ti sunis na temukaz. temukaz ti ahyokah, taytan na sudad na tama na, simunang liyaman na ti sudad zau. niz iyin simpatungayaw ti simtayta, mai qaqasupaR, azu maqzeq, nika mai pama pazakenan sazemaken, melaydaw ussa qenauRat na sataman. nayau, sequoyah temingaR tu iyin pamid tu sabasayan lazat qaRupataqsian na pasinanam, mai utani bulan qaniyau muman tu saqazusa paqayta. lussiq zau, sequoyah seRay pataqsian na sinapun miRi ta mai sasetaR ay qizuan. mai maipil tu simsanu na, mai matayta qaniyau wanay simpasudad simbula tu lanas. tuRuz na, siqaqatani mawtu temalikud, yau tayan ay iyin seRay lazat sazemaken ta qaniyauan simpaqasupaR tu lanas. maqzi paqazmaken sequoyah tu qenasianem na, ussa pisapat sakukuit ti, ussa qaya metiyu uu sukaw ay lati na, ’nay qangid tiatiana nengi sinanam. sequoyah kisasa na suni na senalanas paqasupaRan na meniz cherokee. meqasiR, siangatu ti sinanam temaqsi semudad ti sequoyah, mala ti Razaya ay cherokee mincu kikay ay iyin. bulan na kikay aizipna tu nisazmaken tu kinkiw ay paya. kitukay limtusi samuel worcester pasangi ti tu ussiq ay umaumanan kikay, siangatu pazukat tu cherokee sasikawman "sesio". munaussiq cherokee sibun "cherokee phoenix" pazukat ti; lazat na semusudad tu yulup matalin ay sibun qaya, saqasupaR na damu tu tasu ay lanas seRay qenasupaR. mazmun meniz masang qamai qaRasi ay lanas zin na, matuku yau maRasi ti. ti sequoyah i? mai mauman ya metubung ya waway na, wi semaqsaqay temud tu sasudadan na cherokee, siangatu qaya pasazi mekasianem tu sibidang ay semudad, zana qenasupaR na meluma, penaqasupaR na siRu, sazan na kusazuy padames sabasayan lazat. lazan na Rusi seRay ta teReq ay mabubud lazat na. maqzi ta yulup matalin ay lazat ay ta sibun, matayta na qaniyau wanay matalin ay lazat ussa ti ta leppawan ay labang. liwaliw ya labang meRatawki na qaniyau, temuzus sequoyah seRay zaya ay cherokee lazat muman patalin ta zaya ay oklahoman. sequoyah pauRat wanay simpaqangi ya qaniyau ay lanas, pinileppaw seRay leppawleppawan na cherokee masulun sa zaya matalin. wanay ka, yau pama mai kikiya lazat musubulin ta arkansasan. zuma subulin ta padames waRi ay tennesseean, kaimis ay carolinan seRay georgian. qumnut anem na qaniyau, mai mesupaR manna qaniyau tasaw masulun masawa ay simkaput, manna mai tu matayta tu mipanmu ta qaniyauan semusudad "intian ay lazat matalin ay seniqetan", nipauRat ta qaniyauan seRay zuma usepat ay lazat patalin pasazi ta oklahoman. semusudad seniqetan ay busaR lazat zungtung theodore roosevelt semanu, "mai meniz metaRes ya intian ay lazat, nika mai kiyakiya. wanay ka, meRanis ay lazat quwazan na ya intian ay lazat medadumen." nazau a qenasianem na zungtung. senaqunian cherokee mai semanga qumRas, waRi tibuR ulima Raya ay lamangan lazat qawman kulesan na hitay, penaqatalin tu 1600 kungli ay pasa tibuR matalin ay lazan. mai semulul paqawaza mazas tu Ribang, qudus, qanan uu tana; senaquni qenasukaw na deddan, mai pama nengi wisin seRay ising qaya, melaziw tu ussiq tasaw, choctaw, cree, chickasaw, cherokee sinapun semaqay. ta lazanan, chickasaw maqamai tu ulima lalazan tuzus tu unem lalazan lazat, cherokee mai ti tu usepat lalazan ay lazat mapatay. paqzian ta binnus lazat semanu, pasa tibuR ay lazan zau, azu ti qizuwanan me'tung tu lazat, lazan ’nay makan ay "lazan na Rusi". mai qenangi masezeq ti ta zuma tuzusan, waRi cherokee seRay zaya cherokee lazat matapun ti, zuma munna matalin pasazuy ta sequoyah saleppawan. wanay ka, mai tumqez saRusi. waRi, zaya, uzusa sabasayan siangatu simqayniq, mabubud, simmiRaw tu uRat seRay qenayauan. kintani cherokee lazat ta RasuR na simpabud meziyuR, matapun saqaussiq pasangian tu mincu ay sibun seRay sunis ni sequoyah, mepatay ti. ti sequoyah bawan na meziuR ay sunis taRaw na anem, "simpaqangi pa ita" qeRasan na, qumRas tu paqiRi tu qatapun ay siRu. mai meRabut simsanu, qangid sikawma tu ussiq ay sikawman cherokee lazat qaqawi melalekez. melaziw ti utani bulan, uzusa qemuanan meRasi ti simsanu, waRi cherokee lazat pazazasan ti sequoyah, semusudad tu qenatapun siRu ay seniqetan, mengid tu tasu matalin ay lazat sululan qaniyau ta RasuRan ni pabubud ay qenasukaw. sequoyah pauRat qenimasangan ay qenasianem, melanay zana meniz, simqangi sakaputan. qizuanan zau zana meniz, nengi ay lanas zau, maken ay cherokee lazat nayau ay waway na. senayau, ussa nizu cherokee lazat meniz sazemaken tu qenasianem ni sequoyah. manna, yulup matalin ay lazat nayau semusuzep semusut, saRaRaqat ta na lazat semusut pasazi ta kitut ay tuqus. qusazuy, mezukat ti simsukas seRay masawa. qanizau, meniz ussa qasupaR kuwan na ni sitasaw ay sequoyah. Ralikuz ti qaqitisan. yau ta sitasaw ti aizipna, sequoyah maipil na, yau sabasayan lazat na cherokee qalamaz maqzi ta georgian maqtibuR matalin masezeq ta musikuan, yau qaya nipil semanu ay ussiq matennes meRapungus masang qenibaqian ay sikawman. mengid aizipna maqala tu qanizau lazat, mengid qaya matayta na meRapungus ti sikawman, wanay ka qangi kasianem tu sasudadan ay kisasa na meniz intian ay lazat. ta qenabinnusan na saRalikuz qenayauan na. senayau, meRaya ti tasaw ni sequoyah. aizipna seRay sabasayan masulun zemukat, mai satawaR, melisaw ti tu lazan. ngid qamai qanan, sequoyah tuluzan na sunis ay kaput, pakilim tu lazan. subulinan na sunis ay kaput timaizipna Rabtin yau uzusa deddan qaqanan, pizian na ti sequoyah ta liRiban. Raynguan, sunis ay kaput wiya ti, mawtu temalikud utulu lipay. senayau, maqala ti tu yau tayan qenizuan ay ta musikuan lazat. temalikud sa liRib, mai ti maqala ti sequoyah. kinani sunis ay lazat mesinunung pasa tibuR lazan kenilim. situzus matayta na ti a baqian sitasaw ay paqanas semaqay pasa ngayaw. wanay kutidaq, ti sequoyah mai pama meRabut tu qanan matanaq ti tu liRib, nengi ta lazanan mataz ay tu lazat bulan na tu qanan, Ranaw temuzus tu setangi. sequoyah saRalikuz maseq ti ta musikuan, paqalan na ti lazat na, wanay ka mai maqala na senanuan zana masang ay sikawman, mai qaya paqasanu ay tu yau ta musikuan meded ay lazat masulun timaizipna temanan sa amilika qizuan. yau tayan, ta batad na lazan temanan qaqid ti uwalubetin tasaw na baqian senazau matanaq ti tu qazqaz, matanem ta musikuan. masangi ni sequoyah ya kisasa sudad, lazat na paqasupeR siangatu sikawma ya "biRi na paRin". lazat na semudad tu zana ay likisi, sinanam tu yulup matalin ay lazat ay qenasupaR, sasetaR yau qenimasang sudad zinna aizipna semanu, seRay matalin ay lazat sasetaR miRi, maded, simsanu, simbula. maken ay intian cherokee lazat aizipna, nayau samelizaq mengid tu pasaya, simpasaRiR, simliyatib, seRay qaqaytisan. cherokee ay "biRi na paRin" sikawma ti, simbula tu nianiana qangian, ussa sumusuzepay; sasinapun tu nengi ay, ussa miRaw ay; qatapun binnus, ussa simpatungayaw; simsubat, ussa simqayniq. imi: sabiRbiRian biRi na paRin seRay sabiRbiRan tepuluq na sudad, "leaf" zin na inkelisi. Ranaw imi na "musupaR sikawma ay biRi" ya sabiRbiRan sasudad ay tepuluq.
六歲的時候,我對叢林和蟒蛇充滿了想像。這是我人生的第一幅畫: 編譯的話 木馬屠城計(希臘神話故事) 故事標題:湯姆歷險記 愛麗絲夢遊仙境 西雅圖酋長的土地叮囑
這是一個原住民的故事,也是一個原住民族的故事。 在維洛那城裡有兩個大家族,而這兩個家族原本就是世仇,只要相遇碰面就會吵架起衝突,因此也常常破壞整個城鎮的安寧。 很久以前,在愛琴海上有一座島,由宙斯的兩個兒子統治, 人物介紹 愛麗絲是個異想天開的女孩,在她的世界裡什麼事情都是正常不過的事。
比如說,追逐一隻穿著衣服的兔子也不足為奇,追逐中忽然掉進樹洞,開始展開愛麗絲的夢遊仙境…
文明像是一種病毒,一步步地啃噬著我們安身立命的土地,
聯合國估計,全世界有3億7,000萬名原住民,約佔世界人口6%,分布在72個國家,至少包含5,000多種民族。 湯姆:頑皮搗蛋的男孩,整天想翹課不喜歡去學校,又常常會跟姨媽鬥嘴。 其中一個自恃清高,濫用權貴,肆無忌憚的擾民,於是宙斯將他以死懲處;而另一個因而悲痛兄弟之死,憤而棄位,逃離他國。 神奇的大鼻子門把 土地被濫墾濫伐已破壞了原本的山林樣貌,山林已不再是動物、植物寧靜的棲所,
原住民族多數依賴口述、歌謠、編織、皮雕或壁畫傳遞知識與記錄歷史,而沒有文字及讀寫的傳統。 哈克:衣著破破爛爛,打著赤腳四處遊蕩的男孩。 該國國王即賞賜他一塊土地,並將女兒許配給他,之後他的子嗣相繼統治,這個國家稱為特洛得,並擁有一座大城,叫做特洛伊。 愛麗絲緩緩地掉進有著大鼻子門把的谷底,看見裝滿水的瓶子便喝了它,忽然身體瞬間變小了,吃了箱子裡的餅乾後,身體又變大了,比原來的她更大了,原來一扇會說話的大鼻子門把,會不斷變出各種神奇的東西。 因為科技發展需要拓荒擴展,掠奪了大地上人、動物及植物的活動範圍,
這位原住民生活在距今兩百多年前的美洲大陸。 姨媽:湯姆的母親過世後便收養了湯姆和弟弟。 直到其孫子勞維特國王統治時,為修築城牆以確保特洛伊的安全,宙斯命阿波羅及波賽得兩位天神幫助特洛伊。 愛麗絲難過的哭了起來,滴下來的眼淚都成了河流,於是她喝了飄在河流上的瓶子裡的水,瞬間又變小了,撲通一聲,就掉進了瓶子裡,順著河水漂流。 農村景象已成記憶,美麗風景已不復見。我們該如何與大地共生存呢?
他靠自己的力量改寫歷史,突破「原住民族沒有文字及讀寫傳統」的說法,讓自己的民族和歐洲移民平起平坐。 姵琪:湯姆的女同學。 完成之後,國王非但不付當初談妥的工作酬勞,還將他們驅逐,兩位天神因此憤恨並揚言一定要回來摧毀特洛伊城。 漂流中,她又遇見了那隻兔子。愛麗絲立刻離開瓶子追逐著那隻兔子,卻被一對愛表演的小玩具娃娃阻攔了下來,他們就像是一對雙胞胎,動作、說話都一樣,儘管愛麗絲對他們說在找一隻兔子,他們就是聽而不聞。 現在,美國加州最高的紅杉木及1890年設立的國家森林公園以他為名, 舞會結束後,羅密歐戴著面具走向茱麗葉,伸手握起她的手說:「對不起,是愛神邱比特將你我的手牽在一起,可否吻它一下。」 柴契爾大法官:一位威嚴的法官,也是姵琪的父親。 眾神之一—娥俐絲,她是邪惡女神,因為眾神不喜歡她,她因此決定要製造紛爭,引起混亂,便在一次的聚會上,她獻上一顆金蘋果,上面刻著「給最美麗的人」。 於是愛麗絲無奈的說:「我可以留下來看你們表演,但你們要告訴我兔子往哪邊走了。」小玩具娃娃就開始陶醉的表演起來。就在他們正興高彩烈的表演時,愛麗絲就趁機偷偷的溜走了。 國會圖書館放過他的半身雕像, 印地安喬:鎮上民眾所畏懼的殺人魔。 有三位自命美麗的女神爭著想要這顆金蘋果,正巧,裁奪權卻落在特洛伊的子孫帕里斯手上, 美國郵政總局在1980年出了一張價值19分的郵票,上面是他的肖像。 羅勃遜醫生:在鎮上開一間診所,也是唯一的醫生。 最後他就將金蘋果給了阿弗羅提女神,因為女神答應會將世界上最美的女人嫁給他為妻,卻讓另外兩位希拉與雅典娜女神憤怒,並誓言要報復特洛伊。 甚至西非賴比瑞亞曼德族的瓦伊語書寫符號也受他影響,更何況是鄰近的克里族語呢? 帕里斯受國王蒲里亞摩斯的委託,率一支艦隊前往敵國希臘斯巴達,要將贈給美妮勞斯國王的姊姊帶回, 他到底是誰? 不料國王不在,是由一位美若天仙的海倫接待,她是當時世上最美的女人。 1765~1770年 在田納西州出生 1790年 隨母親搬到喬治亞州,學習製造銀器的技術 1800年 母親過世 1809年 開始研究 1812-1814年 從軍打戰 1815年 成家生子 1819年 西遷到阿拉巴馬州 1821年 研究完成 1822年 攜女前往阿肯色州 1824年 獲頒成就勳章 1828年 第一份民族報紙出刊 1829年 西遷至奧克拉荷馬州 1830年 美國總統簽署《印地安人遷移法案》 1838-1839年 眼淚之路及族人內鬥 1840年 協助成立聯合政府 1842年 前往墨西哥尋找失散的族人及傳說中的語言 1843年 逝於墨西哥,享年近80歲 帕里斯一見到她感到非常驚訝,認為她簡直比阿弗羅提女神還美,心想這就是女神為要報答他而贈給他的女人,剎那忘了國王委託一事。 他是塞闊雅,印地安東切羅基族人,讓我們繼續看下去...... 海倫也為站在他面前的這位英俊男子所迷惑,忘了自己已是有夫之婦的事實,最後阿帕斯便說服海倫要一起離開。 會說話的葉子 美妮勞斯國王聽聞兩人已逃離,相當憤怒,於是要求全希臘所有的王子加入對抗特洛伊人的戰爭。 各族共存的美洲大陸 羅密歐還一直沉浸在兩人邂逅的甜言蜜語中,一整夜沒睡走到修道院找勞倫思神父:「神父,我愛上了茱麗葉,我們是一見鍾情,我想跟她結婚,想請神父替我們主持婚禮。」羅蜜歐的告白,頓時讓神父摸不著頭緒且有些驚訝。 很快地,便引起特洛伊與希臘兩方戰爭的開始… 西元1770年代,現今美國東岸的印地安民族對一百多年前就從歐洲航海到美洲的白人移民一點都不陌生, 尤其在東南部五大族—奇克索、切羅基、喬克托、克里克及塞米諾爾—眼裡,這些移民原來像是家裡的客人。 印地安民族一向有相互尊重及與鄰友好的傳統, 不論對方是另一支印地安民族或英國人、法國人、西班牙人,友善及分享的原則都一樣。 土地是神的禮物,人只是管理者, 某天,羅密歐的兩個朋友在街上閒晃,巧遇仇家的人—提伯特,他是茱麗葉的表哥,性情暴躁。 為了使各民族和平共存,在必要的情況下,分享土地也成為不得不的選項。 因此,五大族和歐洲移民共同在美洲大陸生活。 他們遷到印地安領域,觀察歐洲移民的社會、經濟、政治、信仰,接觸宣教士辦的學校教育。 族人一邊說族語,維持傳統漁獵生活,一邊學習英語,和歐洲移民交易或通婚。 合則安,不合則戰,彼此的關係總是隨情勢而變化多端。 這是塞闊雅出生的年代。 他的族群切羅基族以密西西比河為界,分為東切羅基族及西切羅基族,由於分隔久遠,即使語言相同,也已發展出各自的領導系統及生活型態。 英國人估計,東切羅基族的人口大約1萬6,000人。 出生及靈感的來源 塞闊雅出生的東切羅基族部落就在現今美國田納西州裡, 他的英文姓名是喬治·蓋斯,切羅基族名是塞闊雅。 父親是切羅基族及歐洲移民的混血,名叫丹尼爾·蓋斯,母親則是純切羅基族人,名叫烏特赫。 塞闊雅的父親很早就離家出走,完全是母親烏特赫撫養他們。 羅密歐離開維洛那城後才沒幾天,茱麗葉就被父親挑選結婚對象,是一位英俊挺拔的富貴紳士—巴里思伯爵。 她用工具及武器和族人交換動物毛皮,再將動物毛皮轉賣給歐洲移民, 由於都是搶手貨,生意還算不錯。 小時候,塞闊雅在族人眼中有點無趣,怪怪的,老是想些有的沒的。 因為一場打獵意外,導致他一隻腳受傷,膝蓋腫脹不消,從此跛腳,走路一拐一拐的,也就無法和其他小朋友一起玩。 於是,當母親在家的時候,他就陪著做生意;當母親外出時,他則幫忙顧家。 他生性害羞,話說得不多,好奇心及冒險的念頭卻是一點也不少。 隔天清晨,所有家族的人都被一具冰冷的屍體給嚇壞了,大家都以為茱麗葉真的死了。最後就把她安葬在家族墓穴裡了。 塞闊雅約二十歲的時候,母親帶著他們往南搬到喬治亞州生活,他在那裡開始學習製作銀器的技術。 不久後,母親過世,塞闊雅靠著他的藝術天分,製作精美的銀盤,珠寶及花瓶,十分受到歐洲移民顧客的喜愛。 客人鼓勵塞闊雅像其他藝術家一樣在自己的銀器作品上簽名,。 塞闊雅很想,可是他不知道怎麼簽? 他從小就和母親說切羅基語,從來沒有上過學,也沒有人教他怎麼寫切羅基語。 雖然他有四分之一歐洲血統,最後也學會在自己的銀器上簽下英文姓名喬治·蓋斯,但是他常想,如果有一天他簽的是塞闊雅,那會有多好?! 他興沖沖地和朋友分享這個念頭,朋友卻澆了他一大盆冷水,叫他不要胡思亂想,打消念頭。 那是不可能的。印地安人哪會寫字呢? 可是,塞闊雅忘不了。 他從小就看著母親和歐洲移民交易,也看著族人的土地漸漸被移民佔去,以前打敗其他印地安民族的部落勇士多驍勇善戰,現在根本敵不過移民者的槍炮火藥。 神父聽說送訊息的人,沒有在預定的時間內將信送到羅密歐手上,又預測茱麗葉甦醒的時間快到了,心想不妙,於是想親自前往墓地要將她救出來。 塞闊雅心想,這些移民肯定有他們過人之處,尤其是那項會使「樹葉」說話的技巧,一張張黃紙就可以傳達訊息及知識。 他想要學起來,也想要族人學起來。 他心想:「這樣一來,我們也可以和這些白人平起平坐了!」 塞闊雅還沒來得及仔細研究,北方就響起戰爭的號角。 為了土地,克里族和英國聯軍對抗切羅基族和美國聯軍,塞闊雅被徵召擔任偵查兵。 在這段日子裡,他不斷看見長官用「一片片樹葉」傳送秘密軍令,也看著同袍捧著「一片片樹葉」讀著念著,就像和它們對話,於是更加確定自己內心的想法。 神父將羅密歐與茱麗葉相識的經過,以及已經是一對夫妻的事實,還有替他們安排的一切計畫,在兩家族面前一五一十地坦承… 他巴不得戰爭立刻結束,回家繼續研究實驗。 終於,一年多後,切羅基族和美國聯軍打敗了克里族和英國聯軍,這場戰爭就此結束。 引起懷疑恐慌的研究 戰後,回到喬治亞州的塞闊雅已到了應該成家的年紀, 他和莎莉·沃特斯結婚,養育剛出生的女兒阿優卡。 除了照顧家庭以外,塞闊雅幾乎日日夜夜都和自己的想法及研究為伍。 一開始,他仔細聽族人說話,每聽到一個切羅基語單字,就在樹皮上畫一個符號,很快就累積了上千塊充滿符號的樹皮。 「這樣行不通吧?」他心裡想, 還有那麼多字要畫,腳邊的樹皮卻已經堆到沒有地方可放,不僅不實用,連他自己都記不住。 他得想另一個辦法才行。 然而,部落耆老及族人都被他的投入嚇到,開始出現許多嘲弄、批評及揣測。 大家謠傳他精神異常已經生病,否則就是中了敵族的巫術,在召喚黑色魔法要害整個部落。 當時,歐洲移民人數也越來越多, 剛打勝戰的美國政府要求東切羅基族往西遷到阿肯色州,把東部讓給白人移民居住。 塞闊雅一開始不願意,但以和為貴及土地也可分享的價值觀,讓他和部分族人最後同意了這個要求。 他們利用兩年的時間搬到隔壁的阿拉巴馬州。 不肯搬遷,堅持留在喬治亞州的族人則認為塞闊雅搬家就代表他和歐洲移民一個鼻孔出氣, 搞不好他才是這些白人的走狗,在樹皮上東畫西畫的,就是要欺負自己人。 各種不諒解、攻擊的言論於是紛紛出籠,漫天飛舞。 這些八卦及閒言閒語終於讓妻子莎莉受不了。 她害怕自己的丈夫瘋了,一氣之下便把塞闊雅畫滿符號的樹皮一把把地往大火裡。 看著多年的心血付之一炬,塞闊雅非常失望沮喪,只有小女兒阿優卡陪在身邊。 他默默不語,隔天便騎馬,帶著女兒離家出走,一路沿著阿肯色河北上,準備前往阿肯色州,和西切羅基族一起生活。 原來,塞闊雅腦中已經有了研究成果! 一改之前的做法,塞闊雅以音節為單位拆解每個切羅基語單字,然後替每個音節製造一個符號, 有些符號是從英文借來的,有些則是他自己研發。 最後總共整理出86個切羅基語音節符號。 旅途中,他教阿優卡記這些音節符號。 很快地,阿優卡不僅記下了符號,也能拼出或念出父親給她的切羅基語單字。 他們父女手上的樹皮都已經說出話來了! 這個方法成功了! 塞闊雅滿心歡喜帶著阿優卡一路奔向阿肯色州,希望西切羅基族能接受他的發明。 沒想到,那裡的族人一聽,還是不敢相信他,以為他胡言亂語。 族人把父女倆帶到鎮長喬治·羅瑞面前,鎮長於是指派一些耆老及勇士組成真相調查委員會, 若判定塞闊雅在搞巫術,馬上執行唯一死刑。 為了證明自己的研究,塞闊雅為真相調查委員會做了兩次示範。 第一次,他讓女兒阿優卡留在門外,請委員念幾個切羅基語字,他在樹皮上寫下這些字後,便走出去,換女兒進來。 阿優卡一進來,看著爸爸寫的字,輕輕鬆鬆地就唸出這些單字, 委員們個個面面相覷,覺得很神奇,卻還是不敢下判斷,擔心這是父女之間的把戲。 於是,塞闊雅請委員選定一些年輕人當他的學生,讓他訓練,幾個月後他們再做第二次示範。 這一次,塞闊雅和他的學生們分別站在不同的地方,聽不到彼此說話,也看不到彼此,完全只能靠書信往返,溝通訊息。 往返數回之後,在場的真相調查委員會及族人確認他們溝通的訊息, 從此信任色闊雅的發明是真的,既不是怪力亂神,也不是巫術或黑色魔法,而是族人都可以學習的技能。 塞闊雅的音節符號系統就像火一樣延燒整個切羅基族。 很快的,族人開始學習讀寫;塞闊雅被選為西切羅基族民族議會議員; 議會也頒給他一個成就獎章;。 基督教宣教士撒母耳·沃斯特訂做一台印刷機,準備翻譯出版切羅基語的《聖經》; 第一份切羅基民族報《切羅基鳳凰報》發刊; 族人甚至翻譯歐洲移民的報紙,讓部落取得最新訊息及知識。 許多大家以前認為不可能的事情都在發生。 塞闊雅呢? 他不改寡言的性格,全心投入切羅基語書寫符號旅行教學,也開始轉向思考數學數字、農業技術、政府功能,為族群的未來努力。 眼淚之路及民族內鬥 從歐洲移民的報紙中,他們發現這些移民已經不再是家裡的客人。 他們反客為主,要求塞闊雅及西切羅基族人再遷到西邊的奧克拉荷馬州。 塞闊雅堅守以和為貴的原則,和家人及上百戶切羅基族人一起西遷。 不過,仍有不少族人留在阿肯色州,甚至留在更東邊的田納西州、北卡羅來納州及喬治亞州。 他們心中氣憤,不解為什麼幾年前一起打戰的盟友,竟然不顧他們的貢獻,簽署《印地安人遷移法案》,又逼他們和其他四族搬遷到奧克拉荷馬州。 簽署法案的白人總統西奧多·羅斯福說, 他雖然不認為好印地安人就是死印地安人,但是八九不離十啦,他也不會多問第十位人品如何,因為最粗野的鄉下人也比印地安人文明多了。 儘管切羅基民族報不斷呼籲,東南部五大族還是被軍方強制送上超過1,600公里的西遷之路。 不准多帶家當、衣服、食物或毯子;不管氣候環境多麼嚴峻,更不管衛生及醫療是否完備, 每隔一年,喬克托族、塞米諾爾族、克里克族、奇克索族、切羅基族就分別上路。 在這條路上,奇克索失去5,000到6,000位族人,切羅基族失去4,000條人命。 對倖存的族人來說,這條西遷之路簡直就是種族屠殺,那是一條真實的『眼淚之路』。 好不容抵達路的另一端,東切羅基族和西切羅基族團圓,其中包括最早遷過去的塞闊雅一家人。 然而,眼淚卻沒有停止。 東西兩群反而開始陷入政治惡鬥,爭奪權力及資源。 幾名切羅基族人在這場內鬥中喪生,包括民族報第一位主編以及塞闊雅的兒子。 塞闊雅抱著喪子之痛,呼籲和平,呼籲成立聯合政府,不斷協商,希望講同一種語言的切羅基族人可以團結。 幾個月後,兩方達成協議。塞闊雅以「西切羅基族領袖」的名義簽署聯合政府法案,要求接受新移民,原諒內鬥期間的傷害。 塞闊雅堅持切羅基的傳統價值觀,大自然及土地為所有族群共享,族群和諧才是最大的善。 放棄領域就像施捨食物給窮人,真正的切羅基人會願意為了最大的善而吃虧。 當然,不是所有切羅基族人都接受塞闊雅的價值觀。 畢竟,歐洲移民總是得寸進尺,一步步把族人逼向更小的角落。 未來,在內在外的抗爭對立漸漸浮現。這些也都已經不是年邁的塞闊雅可以控制的了。 最後的冒險 在他晚年的時候,塞闊雅聽說有一群切羅基族人很早就從喬治亞州南遷到墨西哥,也聽說有一個失傳已久的古老語言。 他希望找到這些族人,也希望發現失傳的語言,也許可以研發出適用所有印地安民族的書寫符號。 那將是他生命中最後一段旅程。 當時,塞闊雅年紀已經很大。他和一些年輕人一起出發,途中不小心迷了路。 為了不斷糧,塞闊雅讓年輕夥伴去找路,留給他約十二天的存糧,讓他在一個乾燥的洞穴中等待。 不料,年輕夥伴們一走,來回就是三個禮拜,雖然找到定居在墨西哥的族人,回到洞穴之後卻已經找不到塞闊雅。 幾位年輕人沿著往南的路線搜尋,終於看到老人家用年邁的步伐慢慢的往前走。 原來塞闊雅在斷糧前就離開洞穴,所幸路上都有遇到居民接濟,才能走到現在。 塞闊雅最後抵達墨西哥,找到了族人,但是沒有找到傳說中的古老語言,也沒能說動住在墨西哥的族人隨他回到美國居住。 就在回程的途中,年近八十的老人家就此辭世,他被葬在墨西哥。 塞闊雅創造切羅基族書寫符號,讓族人也可以使「樹葉」開始說話。 族人記錄傳述自己的歷史,學習歐洲移民的知識,同以具有書寫傳統的民族自稱,和移民平起平坐溝通談判。 他活出了印地安切羅基民族的基本價值觀,那就是熱愛和平、分享、關懷及冒險。 切羅基族的「樹葉」說話了,而它傳遞訊息的是和平,不是侵略;是分享,不是佔有;是共存,不是對立;是尊重,而不是歧視。 譯註:在英文裡,樹葉及(書籍的)一頁或一張都叫做leaf,因此「會說話的葉子」指的就是一頁頁有文字的紙張。
alan ku pa tayta tu baqian tenulisan ku, sanuan ku maytis imu ni zin ku. timangu nizu semanu timaikuan, kubu nianu ma qaytisan? nani umanan ku ti temulis teReq na: yau ussiq deddan, ta ussiq pinileppawan, semangi tu Raya ay sasasalekiawan, ussa ti pinileppaw na qenabid, nizu qanengi mawtu melabu, wanaka ti lomio seRay kaput na semuwanem qayRuzik temuqaz melabu ta sasalekiawan zau, kungku zau nani maqezi ta ngayaw na1854 tasawan ninanulan na pusia na siyatu, yau a Raya na amilika pasa zaya imis paqeRaya tu qizuanan melanay, meRasa tu melanay na qemizuan tayan ay damu na intian maken ya lanas zau,
semanu ti culiye’, “tunan na ziyanan na simqenangid ay ti ciwpite’, pisapat pasimpakawit!” bitutug mengaR leppaw na peRawiR tuRuz na pusia na damu na sukuamisecu ti siyatu nengi ni nanul na paRameneng tu lazat nisanu na, Ailis temita tu Rubatang ay leppaw. semaqsaqay semanu:「Rainguan tiana qaizuanan taziyan!」 semanu tu lazat na damu na intian, melanay seRay semapang qenasimqanengi na Rayngu matanaq. ta lazanan na matiw sataqsian matazay ti tangmu ti Raqeean zungusan peRawiR Ruka melusit ,ngidana sikawmana ni Ailis,wanayka qangasan semanu,peRawiR qumRas na ti Ailis qawtu manmu misis tu Ribang, tumuqaz ti sa leppaw, wanay ka, zau nani nisikawman semudad, ussa maqezaq ay sapasupaRan tu mazemun ay nisikawman uu sudad, ta deddan zau semuRap, sibubulin pama ti tangmu ta inpanan, mequlin pasazi pasazui, mai pama tu anem ngid qasuwat, kasianem tu niana zina pa semanu si qanengi ti mai matiw sa taqsian. temuqaz ti .taytan ya usiq qabed puniR tu kukuy.alan na qeman.temuRiyas pangmen Raya izip na. mengaR ti leppaw na peRawiR, pasuwasang qasianem ti ngid qan tu naququni ay saqanan nengi pakitu izip ku zina, nani pazuqat ti lima na, pasa bawbi tematutusan na ni paluma saytaw na peRawiR, tebesan padames temabal,wanayka masusulun tumqaz sa leppaw zau, Raqana tuRuz na muaza ti zuma ay nitaqinan, nayau tatezuma nitaytan na temaqin ay zuma ti nisudad na, mai ti sasetaR tu zana samasang ay uu melasaw ti. tuRuz na saqunga tu metaRaw bangRaw na, azu taRaw tu mai tu qunqunian matiw semanu tu tina na, “tina tina, taRaw bangRaw ku tu mai tu qunqunian, panmu iku semanu tu taqsian tu hibangan.” qatuRiyasan na tina na semanu, “ timangu taRaw bangRaw, antangi si qatiw pa ita paqayta tu ising patutus tu bangRaw qanengi ti.” sanuwana ni Ailis:「qasikazan,qawman iku qan tu naququni ay qawqa nengi izip ku zina 」qeman ti nani pameng kikitu, wamati ya azu mutu lubu pasangaqat mezuqat mawtu ta simauan, wanayka tuRuz na naquni, tazian qanengi semanu tu mazemun muman padetasu tetayta tu zau qanengian na semapang, bula tu nengi seRuzan ay melanay … mulepun sikawma, kasianem ti tangmu qatiw tutus tu bangRaw, yau qaya qawqawman qatiw taqsi, mai qangngi nazau. qatuRiyas semanu tu tina na, “mai ti taRaw bangRaw na.” paqanas ti matiw meluzyup qemuRu tu bangRaw, melalazuk qeman sataRbabi, melusit ti. peRawiR tayta na duki medaidaw semanu:「qangasan ti iku,melazuk paiku kelawkaway!」kikiya pasani ti meRaRiw semani, ta batadan na lazan simqatazy ti Raqeean. aizipna nani pitemawaR mai tu saqunian ay sunis, yau pataz busuq ay tama, kingngan na tama na qaya, nazau ay setangi ti Ailis kikitu ti, Raya na pulaw timayzipna,mRaingu ti stanuzan, azu ti qeluqut yau ta sisimauan nubabaseR ,mengangaw taziyan, ta qizuanan tayan ay sumanu meniz tama tina tu sunis na naRin mezaki timaizipana, wanayka tayan ay sunis pasa kawili mipil pasa kawanan melusit niipil na, liwaliw melizaq masulun timaizipana mawRat, ti Raqee nani mesuppaR tu yau ta qatian naqunian ta qawka qabinnus, suppaR melawis, kemiala tu sumRuz ta qatian ay qaqanan ’si, qemapaR tu ta qatian ay peRawiR…, qaRebuan aizipna. simqanengi simpu tu zau uzusa pinileppawan, mai pa simqenabid pataz simsanu tu simqanengian na qaniyau, wanayka qawqawman mai meRasi. Rusiangatu masawa’ seRay semangi tu ussiq Raya ay paRin ay qebayu “sapaqunian su misis mepatay ay saku?” zin na ni tangmu semanu. “tangi qaRabi qawtu ka kemilim timaikuan, qawka iku semanu timaisuan tu lanas zau.” zin na ni Raqee semanu. hitay na telui metaRuz mai tu qanaqaytisan tu qapatayan pawRat meRibun tu lineng na iRaR, tuRuz na mesuqas ti ya hitay na sila’ wanayka mazemun mepay ay meluzit ay. qasiR mulepun ti sikawma kinnawsa, nantungus ti pasa zuma lazan semaqay. metenes masawa’ ya sila qawqawman mesuqas, qapilayan ti ya hitay na mai ti tu anem masawa’. unnay, yau paqenanem lazat suppaRan na qusazui qanaquni semanu tu hitay meniz, “teqez pa ita ta pawRat kemilim tu telui masawa’, qasukaw pawRat masawa’, kasianem pa ita tu saneman ay qawka qanengi. unnay semanu ti paazasan ti awutesiwse’ tu ussiq nengi ay kenasianeman na-sangi tu ussiq Raya ay paRin ay qebayu! saqayaw ay sangi tu paRin ay qebayu qasepez mazas tu meniz hitay qaRaya ay bedesan na. sikawma nani maken paqesen mai tu kenaqaytisan, qemiwas meqayla ta qaniyauan semanu, “azu muman imu sikaput nengi ti lomioan, seRay aiaimu babalan ku.” tuRuz na matutuqed ti ta lalazanan uzusa duqenan lazat. saqazusa, temuluz tu zuma ay lazat qabawa’ temadikud sa lawlaw na tenituo, melana tu pasawan ti si tadikud qalabu masawa’, qangid qawi si qunna pa temaq tu Ribang na masawa’ seRay papay na meniz, qiReb na Ramaz na sapazeng paqsuppaR tu hitay na telui pasi mesuqas ti masawa’ qawi pa ti zin na pa, mai ti kasianem tu qaqaytisan mezuzukat pa nizi ta teReq na iRaR. saqatulu, temuluz tu paqenanem azu meRaRiw ay lazat, sanu pa tu lazat na telui, sila ay lazat aizipna ta lazanan na temanan mai pa qaqaytisan, ngidan na ’tungan meniz sasepawan na qaniyau tu meteded, mezuzus pa lazat na telui azasan na pa temuqaz sa teReq na iRaR, yau qaya kasianeman tu suaneman tu lazat na
telui patuqaz tu Raya ay paRin ay qebayu, temuzus tu zau qanengi ti ita metutung, nengi ay dukian mala tu telui. ” mulepun semanu, zau kenasianeman tu sasangian ni awutesiwse’ qasiR semulul ti meniz hitay, temuluz ti aizipna tu hitay siangatuan semangi tu Raya ay paRin ay qebayu. mazemun hitay siangatu ti matiw sa naung kumtun tu paRin, suRaRabi melalazuk semangi, taytan ta mai tu lazat melikeneng ay, utani ma deddanan mulpun ti semang, maqezi ta miRi kayal na qebayu, uzusa bulidat mata na seRay azu manbaseR ay banus na, yau qaya metabay RasuR na bedes na seRay azu maken ay zapan na, nisangian tu qebayu azu maken ay, taytan na hitay meniz beRebu tu senangian na qaniyau. wanayka suppaRan na ni culiye’ ta aneman na nani napawan na ti ni lomio aizipna, mai sulu tu ni pasaya na tama na, sapazeng kemilim semanu tu muwaza naququni ay lanas mai semulul, wanayka mai ipilan na tama na, qawqawman azuan na tu anem na tu naqunian. maw azu tu ni sanu na simpu temuluz tu lazat matiw semanu ti lomioan… maseq tu tanem, timangu maken mengasan ti, taytan na simpu ta ngayaw na ay nani uzusa mepatay ti tuRpus ti ay izip ni lomio seRay ti palise, qayla na ti na kuowang zau uzusa pinileppawan, panmuan na ti imu qemazaw na sunis numi tu zau meniz, lapus ika ti simqenabid pisapat ay waway numi!
我把畫拿給大人看,問他們會不會感到害怕。結果每個人都反問我,帽子有什麼好怕的呢?於是我只好把它的內部畫出來: 有一天,其中一個家族舉辦了一場盛大的舞會,只要不是仇家的人,都熱烈歡迎,但是羅密歐和他的朋友卻僥倖闖入參加這場舞會, 這篇故事是取自西雅圖酋長(Chief Seattle)於1854年前的演說,
由於美國政府欲向西北領土拓展,向居住在當地的印第安部落購買土地的事實,
「好個愛神邱比特,你也太過諂媚了吧!」茱麗葉說。 撐破兔子的房子 而後來蘇瓜米什族(Suqamish)的部落酋長西雅圖(Seattle)留給了世人發人省思的偉大演說,
愛麗絲看見一個非常漂亮的小房子。邊走邊說著:「不知道誰會住在這裡呢!?」 訴說著印第安部落人、土地與萬物密不可分的關係。
第一段:湯姆上學途中遇見哈克 兔子剛好走出大門,愛麗絲便湊了上去要跟兔子說話,但還來不及張開口,兔子就急著叫愛麗絲進門幫他拿公事包,因為急著要去上班,根本不給愛麗絲說話的餘地,於是她還是乖乖地聽兔子的話,進了屋裡。 然而,這是一個口述記錄,並非一篇正式宣言或文章,
這一天早晨,湯姆還躺在床上,滾來滾去,懶洋洋地根本不想起床,想著該用什麼理由可以不用去上學。 進了屋裡,看見一個盒子裝滿了餅乾,便順手拿起一片餅乾來吃,她又瞬間變大了,把兔子的房子都撐破了。後來她想起來要吃點東西就可以把自己縮小,於是她將手伸出去,朝著菜園拔起兔子種的紅蘿蔔,兔子奮力阻止,結果連同兔子都被拉進屋子裡去了。 因此後來編譯的版本有很多種,由於編譯與描述的角度不同,或多或少與史實有些差距或有謬誤之處。
於是假裝牙痛,一副痛得受不了地跑去跟姨媽說:「姨媽姨媽,我牙痛得受不了了,幫我去跟學校請假。」姨媽很乾脆地回答說:「原來是牙痛阿,待會來去給醫生拔掉就好了。」 愛麗絲跟兔子說:「對不起,我一定要吃點東西,才能變回來。」吃下去後,結果縮得太小了,只能從老鼠洞口一樣小的門縫鑽出來到花叢。 但無論如何,藉此來引起世人重新看待這片滋養萬物,並給予豐富生命的土地…
說畢,湯姆心想牙齒要被拔掉,而且還是得去上學,太划不來了。馬上打消念頭的跟姨媽說:「牙齒不痛了。」便無精打采地去盥洗,匆促地吃完早餐後,就出門了。 兔子看著懷錶又急著說:「我快遲到了,上班來不急啦!」一溜煙地就跑不知去向了。 半路上正巧遇到迎面而來的哈克。他是一個每天遊手好閒的孩子,有個愛酗酒的老爸,老爸也都不管他, 這時因為愛麗絲變得太小了,連隻蝴蝶都還要比她大,根本追不上去,像是隻小蟲在花叢中鑽來鑽去,找不著出路。 鎮上的每個父母都告誡自己的孩子不要靠近他,但孩子都左耳聽右耳出,反而很喜歡跟他一起玩,因為哈克非常懂得野外求生技能,會釣魚、採野果、捕捉野兔…,非常佩服他。 神父跟這兩大家族都非常好,也想消弭仇恨常常居中協調,但仍究無濟於事。 戰爭初期與建造一匹巨大木馬 「你手上拎著死貓幹嘛?」:湯姆說。「今晚你來找我,我再告訴你這個秘密。」哈克回答說。 特洛伊戰士雖然英勇死守城牆,將希臘軍隊擊退,但也遭受重大死傷。 兩人簡單交談完畢後,就各自往反方向走了。 希臘久久仍無法戰勝這場戰爭,戰力士氣頹廢。 就在此時,一位預言家告訴戰士們:「我們必須暫停對特洛伊的莽撞攻擊,不能硬拚作戰,必須另想計謀以智取勝才行。 於是奧德修斯將領提出一個妙計—建造一匹巨大木馬吧!第一,要做到這匹木馬的腹中能裝載所有戰士的容量。 果然他直言不諱,劈頭就指著他們說:「如果你們再跟羅密歐友好,我就連你們一起打。」於是雙方就在大街上大吵了起來。 第二,另分派一批人乘船撤回到特尼多島去,伺機回航作戰,臨走前要先燒毀戰備及所有帳棚,升起的濃煙讓特洛伊戰士們以為是戰敗撤離,讓他們不懷戒心而蜂擁出城。 第三,要派一位冒充逃難的人,要他告訴特洛伊人他是希臘人為求歸途平安,預備殺掉獻祭眾神的祭品, 他將博得特洛伊人的同情而帶回城裡去,同時必須設法引誘特洛伊人將木馬拖進城裡,此時,就是我們大肆殺戮,毀滅特洛伊的時機了。」 說畢,奧德修斯的計謀很快就獲得全體戰士們的贊同,他便命令戰士們開始建造木馬。 龐大的隊伍開始上山砍伐樹木下山進行拼裝,日夜趕工,到處一片忙碌景象,很快的在短短幾天內已經完成了建造, 從馬的豎立的耳朵,炯炯有神的兩眼,以及有如能夠飄逸的馬鬃,還有馬腹部的寬敞空間與逼真的馬腳馬蹄等,整匹馬簡直巧奪天工,眾戰士們驚嘆不已。 但茱麗葉心裡知道她已是羅密歐的妻子了,不可能答應父親的安排,於是用盡各種理由推辭,但父親根本不理會,盡照著自己的決定去做。 神父就照著原定計畫派人去通知羅密歐… 到了墓地,果真不妙,神父眼前看到的是羅密歐與巴里思兩具冰冷的屍體, 於是國王責備兩個家族,你們的兒女已替你們承擔了這一切,放下不理性的仇恨吧!
baqian semanu timaikuan naRin temulis tu zau mai tu ngayaw ay, paqangi ka sinanam tu zana amilika、sabidang ay、zana lawlaw sudad. taRta Raylikuz mai ti iku Rapatulisan, matiw ti ku sinanam pasaqay tu puysun. meRa pasaqay ay tu puysun ti. ta qitu yau sasalekiaw nani, yau paqenanem Rubatang tazungan pasa ngayaw na melaziw, kikiya ma niz ti ta tazunganan ’nay anem na Rayngu ti lapusan, metenes qawka temadikud tazusa na. timangu pinileppaw na qenabid-ti culiye’ ya tazungan ’nay. “sulul ka tu ni satuwanay na ni ciwpite’, mai nayau qasibaliw ti anem na, qataRaw anem ku qaya.” zin na ni lomio. uRu na huasentun, mazemun ya lazat su, azu menuqub tu meRiz suway ay puRuR, lazat ku nani azu nibangedan makeketun ay paRin matanaq ta puRuRan dunaynayan. Raqana, semanu isu tu Rasan tu melanay niaq, semulul qaya tu qanengian pasimunangan tu qenabinnus niaq, senaququni zuzuma ay sabubunguR simau. ipilan ta azu mai temisin temabuR ay nisimsedesan, wanayka ta lazatan ku, melanay meniz nani nizu qaninanan qaRebuan. ta simauan .ti Ailis temita tu usisiq pulaw nubabaseR salekiaw sintatanuz. azu ti ni kilasan tu ’pan minghun, Raqana nisanu su, tamaimian maken mai pisapatan.
kasianem simpu, “azu yau ti culiye’ seRay ti lomio zau kinawsa simqenangid, yau nazau simqenangid pasi mai ti simqenabid.” tuRuz na semanu ti ti lomioan, “semulul iku timaisuan, panmu iku timaimuan sinangan tu sinapawanan.” tuRuz nani maipil na suppaR siqawma ay simau,mala tu satuluz puking ya mekuehua, taquqan maRa tobtob, tiling tiangtiang ay suni,selingseling simau nani kitut piyuq seRay Raya piyuq,yau pama pasisilit piyuq simau pasatezayan.
Paqangi ni satezay na qaniau,azu ipilan ay kingRiyas, ta ussiq kitut ay naung tanem qinunuan na ni Ailis matapun satezay.qalilizaqan.kalingunan ti tanuzan tu peRawiR enay, simsanu qaniyau kinnawsa simqatazay pa tangi qaRabi ta tuRuz na qizuanan tayan qasulun pa matiw sa kitut ay naung tanem, yau semaqay yau pakungku…“manna isisan su pama ya mepatay ti ay saku!” zin na ni tangmu. mai tenes ti Ailis ta bawbian na baniw simtazay tu ussiq sikuaku ay pngan,zau temabaku ay pngan,mesuppaR
siyup tu qiReb na tebaku tu senaququni ay tulis,meRetu ti Ailis ,pasa izip na siyup tu qiReb,pusanna ngid ti paRaRiw aizip na,
“semanu tama ku timaikuan, ta taneman meduna mezukat ya kuwit, azu mezukat ya kuwit nani, baqsiwan su mepatay ti ay saku ta tuRuz na, muman si siangatu ka meliam tu patedaqan, muman, azu yau lazat lunlungutan izip na, antangi mai ti lunlungutan.” zin na ni Raqee. Wanayka semanu pngan,yau qaninan ay lanas sanu timalsuan yu,mala ti qaya muman anem na ni Ailis,saquni quliquzan nati saqay temanan, “ta izipan su yau muwaz lunlungutan ay, antang aiku pa maska tu nisikawman su.” taytan ni tangmu ya izip na ni Raqee sikawma. stangi ni siyup na pngan ta izip na qiReb meRa ussiq pulaw,pasanu ti Ailis :「zuma na paibabaw timaisuan zuma na nengi pailebeng timaisuan,pun ti semanu tembaseR ti,wanayka Raynguan na Rameneng ti Ailis tu nisikawma na, zungusan ni culiye’ melaziw unay, seRay aizipna maqayla ti qaya, qenaqenut na ni tipote niz ti pasa zui ti lomioan, zametan na ni lomio waway na mai pa mabubud, kasianem ti culiye’an, mai pa temuRang simqenabid na uzusa pinilepawan. semaqay ti kinnawsa pasa tanem, muman temalumbi ta kinilan na tanem yau Raya ay paRin, melimeq melana tu qawtuan na kuwit. melaziw ti tu ussiq ussiq tunek, pamemeng azu mipil tu yau niana suni, maken yau ti kuwit mawtu ni? simpaRu kinnawsa mai sikawma maytis. enay ti Ailis sepitan na qawanan seRay qawili ay baniw nani,manmid tu qawili lima ay baniw qeRutan na , padames ti muman paRaiya tu izipna, qatuRiyas ti pasa
paRpaRinan mezukat sa deddan , maRetut ti aizip na,qasiR ti ala na meqeRut kaya tu qawanan lima ay baniw, pameng ti azu qeluqut qakitut ti, meliququ ti ta babaw na melanay, azu padames ti mezaki ya suni ’nay, matayta na qaniyau ta medaudan yau kintulu lazat…, ti lupusiyn ising misis tu siti ay sinut, ti intianciaw seRay yau paqenanem lazat mimet tu suwatiw, kasianem ti Ailis:「azu ta qawilian lima nisepit pasimunag semidam, qanengi ti munna izip ku maken asetaR ti maykuan zina,」 yau kasianem kinnawsa tu ngid quni qaniyau kintulu nani, maqayta na ti mimet tu suwatiw ay kinnawsa siangatu ti kemutkut tu tanem. timangu , qatiziw tidak tu maken ay ti mayzipna , “azeka! kemutkut qaniyau tu tanem.” meRetut ti tangmu seRay ti Raqee kitut suni na sikawma. maw ngid qalazuk semaR tu nanung meRaRiw pasa qizuanan na tayan semanu tu Raya ti tasaw na ay lazat, temayta qaniyau tu niana, wanayka maytis azu suppaRan na ti na kintulu, pasi qasukaw ta qaniyauan, tuRuz na pameng ma mengau meRukanan tayan, maytis semaqay, maytis tu azu yau suni na qaniyau, temayta tu azu naquni si qalazuk pa meRaRiw. siangatu pa ti tu senangian tu qapsian mai metenes, manna semani maipil matuqed ti qaniyau kintulu, maqayta na qaniyau ti intianciaw mala tu Rabis pasa zaszas na ni lupusiyn ising tebeq. “mulpun ti semangi tu paRin ay qebayu, azuan na tu nisimsanuan na samasang kakasa siangatu, yau a lazat temuqaz sa bedes na qebayu, yau a lazat temanan sa tenituo lawlaw, taytan na ni tangmu seRay ni Raqee lanas zau, meRetut nizi ta naungan melalazuq ti semaRuR, qenaqaytis na zan ti kalingunan na azu maqayta na qaniyau qanaquni. yau pama qayau paqenanem sapazeng tu azu meRaRiw ay lazat. tiana ngid qazaw, tangi zukat ka pasa ngayaw.” zin na ni awutesiwse’ semanu. qasiR, maseq ti tu leppaw ni peyci meRaRiw…“manna nizi imu Rumzang kinnawsa, sumngaR ti?” zin na ni peyci. “kilim pa iku tu tama su, sanu pa iku tu Raya ay huakuwan ti cayci’l tu ussiq qaqaytisan ay lanas…” sumngaR pama ti tangmu sikawman.
tuRuz na, temalumbi ta teReq na naung ta ussiq dihiban ti intianciaw, tebesan na mazemun aizipna nizi ta duhiban, maqapaR mepulet ti. mai pama Rameneng ta sikawman zau ya mazemun hitay nani, yau ti paqenanem hitay ti si-nuo-ng mezukat miRi semanu ti, “qanengi pa ita temuqaz mala tu telui , azu maken qapatayan mai iku maytis, aiku pa qemazaw.” zin na. mulpun sikawma, baluduq ti ya hitay meniz, ta qenataRuz na padames ti temuRang ya RuRat na mazemun. ta temawaRan na passim ti, qeRasan na na Raya ay huakuwan ti cayci’l temayta ay lazat ti tangmu puzin, paqangi muman semanu qaqelisa ti tangmu paipil tu mazemun unay qaRabi naqini metung tu lazat, maken metung ay tu lazat nani ti intianciaw. tuRuz na, pasaya ti hitay meniz tu Ribang na masaw’, makukuliku temuqaz pasa bedes na qebayu, RituRuz ya paazasan ti awutesiwse’ temuqaz nani isisan na ti satuqazan sabedes na qebayu. mulpun sikawma, meRetut mazemun meniz maken maqezaq ay waway seRay metaRuz ti tangmu. unnay, Raysusut ta bedesan na qebayu wanayka melimek qaniyau qasukaw yau suni, mai maqayta tu ta tati mai nengi anem qaya. deddan zau siangatu, suppaRan na ti na mazemun metaRuz ay ti tangmu, qalizaqan na ti na mazemun aizipana. tina ni tangmu padames meRebu tu waway na. yau pama zuma ay lazat siangatu ti temaq tu nipaqiRian, Ribang seRay papay, melazuk ti mezaqis tu bawa’ pasaya tu tadikud pa temana sa tenituo lawlaw, melana tu nisimsanuan na ti ay kisasa na tu siangatuan masawa’. taRaw anem ni culiye’ muRin matiw kemilim tu simpu, “simpu, qasukaw iku sinapawan timaizipana, panmu iku!” wanayka mesukaw ay lanas meqasiR ma tu nengi ay lanas, nituluz na simpu tu lazat mai pama maseq, ipilan na ti ni lomio tu mepatay ti ti culiye’, qatuRias zumbi tu qebayu melalazuk temanan sa wilunaceng. mai pama meRameneng ta ni qaRetutan simpu, maynaR ti ti culiye, matayta na ya simpu timangu mai matayta na ti lomio, “ti lomio i?” zin na. matazai ti tu zau Raya qenabsi na simqenabid, Raqana tuRuz na lapusan na ti qaya qenian simqenabid na zau uzusa pinileppawan, simqepeR tu lima simqanengi ti.
大人叫我不要畫這些沒用的圖,好好學習英文、數學、地理這些有用的科目。所以我後來沒有成為畫家,而是去學開飛機,成為飛行員。 就在進行之際,一位美麗女孩的身影畫過他的視線,瞬間被她給吸引住了,久久不能回神。而那女孩卻是仇家的人—茱麗葉。 「請你接受愛神邱比特的安排,不然他會懊悔,我也會非常失望的。」羅密歐說。 華盛頓的領袖,你的人民眾多,就像是覆蓋著廣闊草原的草地,而我的族人就像是暴風肆虐後平原上散落的樹木。
所以,當你說想要買走我們的土地,並且承諾讓我們可以擁有舒適的生活,
花叢間的千變萬化 這聽起來似乎顯得公正又慷慨的交換,但對我的人民來說,大地的每一部份都是珍貴的、神聖的。
在花叢間,愛麗絲看見一隻隻蝴蝶飛舞追逐著,像極了被切開來的吐司麵包。 所以你的提議,對我們來說真的不容易。
神父心想:「如果藉著羅密歐與茱麗葉這對相愛的戀情,也許這會是化解仇恨的最好契機了。」於是就對羅密歐說:「我答應你,我會替你們主持婚禮。」 後來又聽見會說話的各種花朵,拿起指揮棒的玫瑰花、百合花蕊變成的豎琴,鈴鐺花是小鼓跟大鼓,還有一排排喇叭花朵合唱團。它們整齊的合唱著歌,像是一場音樂盛會。 第二段:一座小山上的墳場 愛麗絲也跟著合唱了起來,好不快樂,壓根忘了要去追逐那隻兔子。 今晚兩人相約一起前往鎮上後方一座小山上的墳場,邊走邊聊…「你怎麼還拎著這隻死貓啊!」:湯姆說。 不久愛麗絲在香菇園遇見了一隻叼著菸斗的毛毛蟲,這隻抽著菸的毛毛蟲,可以將菸吹吐出各種圖案,讓愛麗絲非常驚奇,可是煙霧一直往她的身上吐去,讓她非常受不了的想逃離。 「我爸跟我說,墳場容易出現魔鬼,當魔鬼出現後,你就把死貓丟到魔鬼的身後,然後開始唸出咒語,接下來,如果身上有長疙瘩的人,疙瘩自然就會消失。」哈克回答說。 但毛毛蟲說:「我有重要的事情對你說啊!」,此時愛麗絲的好奇心又被驅動了起來,只好乖乖地走了回來。 「你身上長蠻多疙瘩的,待會我就來驗證一下你說的話。」:湯姆看了看哈克的身體說。 這時毛毛蟲就在自己吐出來的煙霧中化成了一隻蝴蝶,對著愛麗絲說:「一邊可以使妳變高,另外一邊可以使妳變矮。」說畢後就飛走了。但愛麗絲根本來不及意會他所說的話。 正巧經過的羅密歐,也被捲了進來,且儘管提伯特將所有的怨恨轉向他,他也耐住性子避免衝突,他想為了茱麗葉,最好不要再製造兩家族的紛爭了。 兩人走到了墳墓,接著就躲在墳墓旁的大樹下,靜靜地等著時刻來臨。時間一分一秒的過去,忽然間好像聽到什麼聲音,難道魔鬼真的來了嗎?兩人緊緊抱在一起不敢出聲。 這時愛麗絲將左右兩邊的香菇各採取了一塊後,選擇了左手上的一塊香菇咬了一口,身體又變的比原本的自己大上好幾倍,瞬間從樹林裡竄出天空中,連自己都嚇呆了,很快的她把右手邊的另一塊也咬了一口,瞬間又變回像昆蟲一樣小,縮回到地面上。 當聲音越來越接近,他們遠遠地看見三個人… 羅勃遜醫生提著煤油燈,印地安喬和另一個人手持鏟子, 愛麗絲心裡想:「如果把左手邊那一塊輕輕地舔一下,應該就可以剛剛好變回原本的自己了。」 正當他們兩個人猜想那三人到底要幹什麼時,馬上便看見兩個人手持鏟子開始挖墳墓。 果然,終於變回原來的模樣了。 「天啊!他們在盜墓。」湯姆和哈克驚訝地小聲說。 原本想趕快跑下山告訴鎮上的大人們他門所看見的一切,但又害怕會被他們三個人發現後,會遭到不測,於是只能呆呆地蹲在原地,不敢移動也不敢出聲,看狀況再伺機逃跑。 計謀開始 不久,不知為何地聽見他們三個人起了爭吵,只見印第安喬拾起一把刀狠狠地刺向羅勃遜醫生的胸膛。 「木馬建造已完成了,大家按照計畫分頭進行,一部分進入馬腹,一部分就乘船回到特尼多島去, 湯姆和哈克見到這一幕,嚇得急忙直往山下衝,早已忘記害怕被發現會遭受怎麼樣的後果。 而另外就要有一位自願冒充逃難的人。那麼現在有誰願意來承擔,請到前面來。」奧德修斯將領說。 很快地,兩人跑到了姵琪的家… 「你們兩個怎麼流了滿身大汗,氣喘吁吁的?」姵琪說。「我要找你爸爸,我要告訴柴契爾大法官一件可怕的事情…」湯姆還在上氣不接下氣地說。 後來,印地安喬被發現躲藏在深山的一處岩洞裡,被眾人合力將他拖出岩洞,逮捕歸案。 眾戰士們都在猶豫的同時,一位叫西農的戰士站了出來說:「為了能攻陷特洛伊,即使犧牲性命我都不怕,我願意來承擔。」 說畢,眾戰士們便大聲歡呼,對於他的勇氣,鼓舞了大家的士氣。 隔天法院開庭,柴契爾大法官傳喚湯姆作目擊證人,湯姆就把當晚的殺人經過再一次地仔仔細細說給大家聽,證明兇手就是印第安喬。 接著,眾戰士們全副武裝,依續進入馬腹中,最後是奧德修斯將領進入,並將梯子收回馬腹中。 說畢,大家都感到非常驚訝湯姆的正義與勇氣。 此時,大夥只能安靜地在擁擠的腹中不能出聲,看不見外面的心情也令人感到不安。 這天之後,湯姆立刻成為家喻戶曉的英雄,受到大家的愛戴。姨媽更是以他為榮。 另一批人便開始焚燒建築、雜物及帳棚後,隨即登上船隻準備退回特尼多島去,等待約定好的進攻信號。 茱麗葉傷心的跑去找神父哭訴:「神父,我不能嫁給他,求你幫幫我啊!」 但壞消息比好消息傳得快,神父派的人還沒到達,羅蜜歐就已聽說茱麗葉的死訊了,並且立刻備馬要趕快回維洛那城。 神父還來不及從驚訝中清醒,茱麗葉就從昏睡中甦醒了,她看見神父卻沒看見羅密歐,「羅密歐呢?…」她說。 經歷這場毀滅性的仇恨之後,兩家也因此終於都放下歷經世代的仇恨,握手言和了。
ngayaw na unem tasaw. yau iku ta sahala samu buqbuqanan silanas. meRapsi puysun ku, aiku ti kasianem semangi. tuRabi maynep iku ta buqbuqanan, mai makasianem, semuRap taRbabi timangu yau lazat minaR timaikuan. yau paqenanem sunis sikawma timaikuan "panmu iku temulis tu sizi"zin na. mai ti kasianem tu simqenabid uzusa pinileppawan, simqangid ti kinawsa… “tuqaz ka ti sa leppaw yo!” qumRas ti tina ni culiye’ patanan. meqasiR ti lomio senanu tu RaytuRuz ay ussiq sikawman. “ti lomio aiku, naRin kalingunan nangan ku.” muyau ta utani deddanan, lazat ku qanengi menuqub tu meniz melanay, azu nisiuyp na bali ay lain azu nisapsapan lazus manukub buqan. tuRuz na yau simpu mezukat sinangan palupun tu sinapawanan na qaniyau kinawsa.
wanayka melaziw ti ya deddan ’nay, tangi makalingun pa ti qenaRaya qenaqeseR na damu. tangi, mai qataRaw anem ku tu nisanuan su tu mengid isu, nayau niqinunu na anem su pitemawaR mengid paqeRaya paqeseR tu lazat su, meqasiR qapuniR ti ta meniz melanay, yau a lazat ku, sunsunis ku tumayta tu mesuqas masawa ya damu, mai tu qangian masawa, qamai ti imi tu nianiana, mai tu niana qanengian. azu semulul imi tu waway su mengid, maRibun timaimian ni?
wanay ka melimek ti lomio mezamet tu qenaqenut na, taytan na kaput na azu ti mai metaRuz ay. mengangaw ta paRpaRinan, tuRuz na siangatu ti aizip na paqanas semaqay, yau muwaza nipakawit ta paRinan, kisasa na lazan nazau mengangaw muRusengaw ti ti Ailis, Raynguan na tu qunian ti semani, pamemeng temay ta yau ussiq Raya ay saku, pasanu ti Ailis tu saku pasani ay lazan qawka nengi ha, timangu qiwasan na Raya ay saku qemiwas pasa mawRiRan ay damu lazan,Pun ti semanu qatuRiyas ti mai, maken temuqaz ti Alis pasa mawRan ay damu, ta damuan sikawman na meniz lazat, sebatququdi ya waway na, Rayngu ti Alis paqangi sikawkawma ta qaniyau, nani yau peRawiR Ruka melaziw tazian , matayta na ti ni Alis, tatanuzan na ti, wanayka mai qapakenang temanuz , wiya ti semaqay , temuqaz ti pasa zuma sabiRbiR ay paRpaRin, tayan yau pasan senaququniay,azu sasiyupan ngibiR na kelaba, yau kikitu ay zuzuma ay biyat kaya, wanaka temayta aizipna tu ussiq kitu ay lazan, qanengi temanan sa leppaw, ta medaudan matayta tu ussiq azu sinap ngibiR na was , paqanas semaqay mawtu, sinapa na tu mai ti lazan zau , Raysengaw ti anem na ni Ailis, pusan na pameng paiku ti ta paRpaRinan, nani taRaw ti anem na maded ti muRing ta manayan , qaqaytisan wanayka muwaza qenasuppaRan ay senaqayan ta nisikawman ni sinuong malapus ti anem na telui tu satawaRan “qatiw pa ita tayta ta nitalumbian na ni intianciaw ay duhib, pasi yau ninebian tu Raynguan na lazat ay qaninanan ay Ribang.” sasetaR mezukat sikawman na kinnawsa. tuRuz na yau niqepeR na simpu tu sapeRasku iyu, semanu timaizipana, “temanan isu si sulul ika nipasaya na tama su, wanayka ta ngayaw na sinapawanan Rabi ’nay nanum ika sapeRasku iyu zau. zau pasuzep ma qakikiya timaisuan, melaziw tu usepat betin yau uzusa dukian qaynaR ti isu. ta ngayaw na qaynaRan su qatiwan na pa isu mala ni lomio, qanengi ti imu masulun meRaRiw tu wilunacengan.” maken, tuRuz na matayta na lazat na telui ta medaudan yau Raya Ramaz saqiReb pasa deddan, zazuzukat ti pasa tati temayta, taytan na hitay na sila ta lazing matanaq wi ya ti, tuRuz na, masulun ti masengat kinnawsa pasa dihib semaqay. mepasid ya dihib, dadusa ma izip na lazat qaibabaw na, tuRuz na satawaR qaniyau pasa teReq menanap mezaqis, pasa teReq padames mepasid. pamemeng, ta teReq na dihib yau kitut meqiqidat Rapedadaw ay qidat, padames ti tu niana ya zinna pasa teReq menanap… malapus ti anem na tu satawaRan, nengi ti anem na temangan tu tangan na iRaR, mezuzukat nizi ta teReq na iRaR nani, matayta na qaniyau yau ussiq miRi ta ngayawan ta zinnungan na tangan, nisangian tu paRin ay ibabaw Raya ay ussiq qebayu, qitu siangatu sikawkawma mazemun, nani, yau paqenanem lazat maqezi ta bedesan na qebayu mezukat. mataytan na qaniyau yau ussiq meqiqidat ay lubus, maqipit ta ngaqatan na uzusa taqan na bettu, ta Rayngayaw mezaqis ti tangmu izan na tu ussiq lima padamesan na tebes pazukat meqiqidat ay lubus, pasi mesiRis ay bettu zin na kasianem na kinnawsa unnay, yau ngid tangan tu lubus. ti sinuong azuan na tu nisimsanuan na samasang, ngid paqangi bantiti saqunga . timangu, yau ussiq Rapedadaw meqidat, qidat na qasiR pasa zais na qaniyau meqidat, maw tedem mai maqayta tu nianiana ay dihib, meqidat ti meniz, mai sazemaken qaniyau tu nitaytan na tangayaw, “azka! muwaza belawan! tangi siangtu meRangazi ay ti lazat aita.” melilizaq baluduq medudutiq sikawma. taytan na mazemun hitay ta izipan na ni sinuong mai tu nianiana qaqaytisan ay Ribang, azu meRetut ay, muRin, bilbilbil taytan, nizi ta bedesan na qebayu sumniz mezukat, tuRuz na, kasianeman na ti ni tangmu mutemalumbi ti intianciaw ta dihiban zau, semanu ti Raqeean, “pasi niazas na ni intianciaw patuqaz sadihib ya belawan zau unnay?” yau pama melilizaq ti Raqee mai Rining na niana ni sikawman na ni tangmu… mipilan timaizipana tu tiana aisu? manna wanma aisu paqenanem? semanu ti sinuong, “aiku nani maqapaR na sila ay, mai pa qaqaytisan qaniyau ta lazanan na temanan , semangi ti tu zau paRin ay qebayu sabulan tu meteded na lazing, yau qaya ngid tu sasepawan ngidan na iku ’tung. “tangmu, yau ti kelisiw su ngid isu quni?” semanu ti Raqee “ngidan iku sinapawan ti peycian.” “sunis pama isu ye, kalamaz nikasianean tu zau!” “aisu i Raqee.” “uman aka qenadasam ku mai ti iku ngid pasasani semaqay mai qemuni, qadaduna yau qaya qamelikad ay sunis pa iku.” maseqayaw ti qenataRaw na anem na lazat, meduna mawRiR ti waway na, metaRaw anem ni lomio, ta lazanan yau paqenanem babaliw tu satawaq iyu ay lazat baliw timaizipana tu sapeRasku satawaq ay iyu, ngid qazi ta ngayawan na tanem na napawan na qemuquq tu satawaq iyu, siqulin sikaput tu napawan na maynep quu. puliya, melalazuk ti iku qayRuzik meRaRiw, temalumbi ta qummut ay Renu mai ti mapakala, temuzus tu medaud ti senaqay na bawa’ na qaniyau, qawka iku mezukat temalumbi ta libeng na qebayu zau.” tuRuz na sasetaR mezukat sikawman na kinnawsa, “nayau si paqangi ita menebi ya belawan zau.” sikawma ti ya hitay, naquni aka sazemaken timaisuan, sikawma ti ti sinuong muman, “maqapaR iku unuay nani, matayta ku maken pilay ti hitay na sila’, mai ti tu Ribang masawa’, mai ti tu saqanan qaya, maken Rayngu ti masawa’. paqangian na ti menebi na kinnawsa ya belawan nani, melilizaq ti semaRuR tu naung. lazat na telui, mai ti imu tu saqaytisan, azu mai imu sazemakeng timaikuan, ’tung iku ya!” “tangmu, ngid pama isu muman temaytayta tu qaqaytisan ay ni?” semanu ti Raqee, “nayau sayzi! yau niana padames nengi qawRatan tu kemilim tu qaqaytisan ay!” “kuwaya, nayau si kasianem pa ita muman si qatiw pa ita tanian temayta tu qaqaytisan…” ta nisikawman ni sinuong, mezuzus ti lazat na telui, yauqay mai ti muaza kenasianeman na, azasan na ti na kuowang temuqaz sa teReq na iRaR. wanayka semanu kuowang ti sinuongan tu sanuan tu manna yau qebayu zau maqeni. menunu sikawma ti sinuong , “temadikud lazat na sila, maken ay nani ngid tuRang muman tu Ribang na masawa’ seRay saqanan, semangi ti taziyan tu zau paRin ay qebayu, ngid tunuR tu tazungan ay meteded ti yatiyenna, meRibun pa ta qaniyauan muman mawtu miRaw tu taziyan ay qaizuanan. wanayka azu tebesan numi ya qebayu patuqaz sa teReq na iRaR, aimu ti bula tu qebayu ti yatiyena meteded aimu ti Ribunan na, nayau mai ti qaala masawa’ ya hitay na sila quu.”
unnay yau uzusa duqenan lazat patuqaz tu qabayu uu naquni, tatezuma ya kenasianem na. sazemaken ti sinuongan ay lazat semanu tu qalazukan patuqaz ya qebayu, qayau pa tazungan ay meteded meRibun, yau a mazemun lazat mai sazemaken tu sepawan zau qanengi meRibun tu telui, semanu nani meRaymazuq ay waway zau, zau pasi senangi na lazat na qenabid tu suaneman, tangi temaq ita ti ya qebayu, yauqay seRay ti sinuong qa’tungan zin na zuma lazat. qitu ngid ipil tu simpu, matayta na ti qangidan na ay napawan siqulin ta kinilan na mai ti tu sengaz, yau qaya ta liman na yau niqepeR na tu sapeRasku satawak iyu, supaRan na ti mai meRasi lanas zau, tuRuz na bitisan na mala ta kinilan ay Rabis pasa izip na tebeq, mesuRaw ti ta kinilan ni lomio. Ruqulpun sikawma ya mai semulu ay, pamemeng yau uzusa Raya ay siqay ta ngayawan na qaniyau mezukat, sukuliseng ta mazemunan lazat qaRatan na tu mepatay, meRetut ti mazemun pasasani ti meRaRiw. manna nazau zin na mazemun nayau mai sazemaken senazau ti ni, qawka macuba na tazungan ay meteded ti yatiyena , metuRtuRuz melalazuk ti patuqaz tu paRin ay qabayu sateReq na iRaR. tuRuz na, melilizq ti mazemun, salkiaw satezai semuna tu qebayu zau. maken mesukaw mai dasidas saqayan ya lazan, ta bedesan na qebayu ay hitay na sila simtetekuk ya Ribang na masawa’ Raya suni na, lazat na telui azu mai ti muaza kenasianem na, qawqawman melilizaq. maken yau lazat maqayta na tu qaqaytiasan, Raya suni na
tu tabalan patuqaz ya paRin ay qebayu, qawqawman Raya ma suni na metawa timaizipana ay mai ti qaipil suni na.
六年前,我在撒哈拉沙漠發生了意外。飛機故障了,我只能想辦法自己修理。 晚上我睡在沙漠裡,沒想到,第二天早上,竟然有人把我叫醒。有個小朋友對我說:「幫我畫隻羊。」 他們兩人不顧家族是世仇,卻是愛上了彼此… 「該回屋裡囉!」茱麗葉被母親的呼叫聲叫走了。「我是羅密歐,請記住我的名字。」羅密歐快速的補上最後一句話。 曾經有一段時間,我的族人可以覆蓋整個土地,就像被風吹起的浪花覆蓋了鋪滿貝殼的沙灘一樣。
於是兩人就在神父見證之下完成了婚禮。 但那段時間已經過去,現在幾乎忘記了部落的偉大。
如今,我不會為你的要求而感到哀痛,因為你的神讓你的人民每天變得強大,很快地就會填滿所有土地,
而我的族人,我的孩子們曾目睹了部落的戰敗,戰爭的無情,將會讓我們失去一切,沒有任何好處。
如果我們按了你的意願去做,我們就會得到保護。
不過羅密歐的忍氣吞聲,看在朋友眼裡是懦弱的。 迷了路的森林裡 於是她開始漫無目的地走著走著…
樹幹上掛著好多種方向的路標,這搞得已經迷路的愛麗絲暈頭轉向,不知如何是好。
忽然眼前遇見一隻大貓,愛麗絲便詢問牠要走哪一條路好呢?結果大貓指引一條通往瘋子村的路,說畢立刻就消失不見了。 愛麗絲果然闖入了瘋子村,村裡的所有人說話、動作都是顛三倒四的,讓愛麗絲根本無法和他們好好說話。此時,兔子剛好經過這裡,被愛麗絲看見了,於是又追了過去,但終究還是追不上。 走著走著,走進了另一片森林,裡面的動物都長著奇怪的模樣,有長著喇叭嘴的鴨子、也有小鼓形狀的青蛙等等。 但她發現了一條小徑,正以為可以通往回家的路時,遠遠地看見一隻長著掃把嘴的狗,緩緩地走了過來,將這一條路掃不見了。 這讓愛麗絲更不知所措,覺得自己將永遠被困在森林裡,於是難過地坐在原地哭了起來。 第三段:刺激又豐收的歷險 特洛伊的鬆懈與西農的演技 「要不要去印地安喬藏匿的岩洞裡瞧一瞧,也許他有藏著不為人知的寶藏。」兩人異口同聲說。 後來神父手持一瓶藥水,告訴她:「回去後就順著父親的安排,但你就在婚禮的前一晚將這一瓶藥水喝下。這只是暫時讓你昏迷,經過42小時之後你就會再清醒過來了。在你清醒之前羅密歐就會把你救出來,你們就可以一起逃離維洛那城。」 果然,特洛伊人遠遠的注意到了竄升到天空中的大火及濃煙,紛紛往外窺探,發現希臘軍隊已經退到海上逐漸撤離了, 於是,兩個人便一起出發往岩洞的方向去。 岩洞非常的狹窄,只容許半個人身的高度,於是他們小心翼翼地往裡面爬行,越深就越窄。突然間,岩洞的深處發出微微的金色光芒,便更好奇地往裡面爬… 於是放下戒備,放心地將城門開啟,湧出城外的同時,他們發現一具龐然大物高聳地佇立在門的正前方,是用木頭作成的又高又大的一匹馬, 正當眾人開始議論紛紛的當下,有一個人從馬腹下走了出來。 他們發現有一個發著微光的袋子,夾在兩根石柱間的夾縫中,爬在前方的湯姆就用一隻手將那袋發著微光的袋子奮力地拖了出來,兩人正猜想會不會是珠寶的同時,一邊準備打開袋子。 西農即按照原定的計畫,準備演好這場戲。 果然,一道金黃光芒,閃耀地瞬間直射他們的臉頰,原本漆黑一片不見五指的岩洞裡,頓時也整個被照亮了起來,他們幾乎不敢相信眼前所見到的一切,「天啊!好多的金銀財寶啊!從今以後我們就是富翁了。」興奮地又叫又跳地說。 眾戰士看見西農身上沒有武器,一副受到驚嚇,哭泣而顫抖著身體表現出非常恐慌的神情,從馬腹下走了出來, 後來,湯姆回想起曾躲藏在岩洞裡的印地安喬,跟哈克說:「會不會就是印地安喬當時一起帶進岩洞裡的寶藏?」哈克仍在興奮的氣氛當中根本沒理會湯姆在說什麼… 便問他你是誰?怎麼只有你一個人?西農回答:「我是希臘軍隊的俘虜,他們為了祈求歸途平安,便製作了這匹木馬要獻祭給海神,並且要殺了我當作祭品。 「湯姆,有錢之後你想做什麼?」:哈克說「我想跟姵琪結婚。」「你還是個小孩子耶,這樣想也太早了吧!」「那你呢?哈克。」「我不想再流浪了。我要改變我髒兮兮的模樣,成為一個乾乾淨淨且彬彬有禮的小紳士。」 人在絕望之際,容易做些傻事,悲傷的羅密歐,路途中向一個藥劑師賣給他一瓶毒藥,打算在愛妻墓前服下毒藥,躺在她身旁陪伴她長眠。 幸好我死命脫逃,藏匿在沼澤草叢裡不被發現,直到他們航行走遠了,我才爬了出來並躲在這匹木馬下面。」 於是兩個人一口同聲地說:「那我們先把寶藏收好。」 戰士說,我怎麼能相信你,西農又說:「我在被俘虜的當時,所見希臘軍隊確實已精疲力竭,武器殘缺用盡,也沒了糧食,徹底無法再作戰了。 兩人把寶藏藏好之後,便一起開心地走下山。 特洛伊人,你們已無禍患了,如果你們不相信我,就把我給殺了吧!」 「湯姆,還想再探險嗎?」:哈克說「當然!還有什麼比探險更有趣好玩的呢!」「好,那我們想想下一次要去哪裡探險…」 西農的一番話,引起特洛伊人的憐憫,並且也鬆懈了下來,在國王的引領下進入了城裡。 不過國王仍有一個要求就是要西農說明木馬的緣由。 西農繼續說:「希臘人的撤退,其實是因為要重新補充軍備及糧食,他們在這裡建造木馬,是為了祈求雅典娜女神的保佑,保護他們將要回來重新佔領的基地。 但是如果你們把木馬拉進城裡,你們就會代替希臘軍隊獲得雅典娜女神的保護,而要希臘軍隊永遠得不到勝利。」 此時,便有兩派人馬對於是否該將木馬拖進城裡,持不一樣的態度, 輕信西農的一方認為要盡快將木馬拖進城裡,以能獲得女神的保護; 而也有大部分的人不相信這是可以保護特洛伊的祭品,認為實在太愚蠢了,這一定是一種敵人的詭計,此刻必須就要將木馬燒毀,連同處置西農。 正想追問神父,就看見她心愛的丈夫躺在身邊已沒了氣息,且他手中還握著毒藥瓶,她猜想計畫似乎是失敗了,於是她不顧一切的隨手抽取一旁的佩刀往自己身上刺,就倒臥在羅密歐身旁了。 持反對的一方才剛說畢,忽然從他們眼前出現兩條巨蟒,蜿蜒纏繞穿梭在眾人之間將人咬死,大家嚇得到處逃竄。 大家開始懷疑是不是因為不相信,才遭受了女神雅典娜的懲罰,便匆忙又迅速的將木馬拖進了城裡。 之後,大家更是歡欣鼓舞,又唱又跳的歡迎這匹木馬。 即使因為路面顛簸,使馬腹中希臘軍隊的兵器碰撞而發出了聲響,特洛伊人卻絲毫不起疑,繼續歡樂。 也即使有人看出了危險,大聲疾呼阻止木馬拖進城裡,仍被譏笑與嘲弄的聲浪所覆蓋。
qeniyan mai pama iku temulis tu sizi, muman ti ku temulis tu saqayaw ay sizi. timangu sikawma aizipna"sukaw!na’ay ku tu tabedesan yau usiq maRung ay unung qabaw siqay. ngid iku tu usiq sizi."zin na. qatani iku temulis, mai melaqid ta aneman na. melazuk iku semangi tu puysun ku, pisapatan ku ti temulis tu haku bula timaizipan na sanuan ku ta teReq sizi ’nay, timangu melizaq aizipna. tuRuz na temuqaz ti sa leppaw ti culiye’, siRaRaz ta dengatan kitut paqanas sikawma “melabulil ay ti lomio! yau isu tanian? melizaq iku timaisuan.” unay Raynguan na yau ta libeng na dengat temalumbi ti lomio mai temanan. Raqana, tangi ngid iku sanu, tamaimian, ibu na baqbaqi bai niaq nani qaRebuan mai pisapatan, sahibangan na qaniyau qaRebuan ay qizuanan. mai qakalingun na qaniyau yau ya qenasimqenna na tenubaban, yau a kaput na ni lomio mai mipil timaizipana, sapazeng ngid simpabud ti tipotean, ta meRamutiRan, yau paqenanem kaput ni lomio babalan an ni tipote tu mepatay ti. qawqawman melizaq qaniyau tu tazian ay puli naung, melilikaw iRuR, qenaRaya na naung, bettuq, likaw na lazing…, qapataz maqezi ta sasalawan melilizaq temanan melaut bunay timaimian. ngayaw na Rameneng tu qenaRaputuy ay melilikuz maitenes, Raya ay saku mezukat muman,sanu:「ngid paisu tanuz tu peRawiR enay ni?」sanu ti Ailis:「mai iku ngid tanuz , ngid iku tanan, wanaika Rainguan ku ti kemilim lazan pasani temanan
,」nani Raya ay saku bulan ti Ailis tu qapakenang ay lazan temanan, wanayka lazan zau melilikaw ay maRung mengangangaw ti ,
tateRaq mqatazay na tina ni qungti, patapunka mawRaw tu simsuqas qawlf mali zina, mesuqas ay lazat nani siwRu tu uRu, mawRa tu nazau , melilisaw ti ti Alis, maiti melizaq anem na tina ni qungti,qumnu ti ngid ‘tung ti mayzipna , melaydaw ti Ailis pizan na ta lubusan lima na, timengu qaimet na ngayau qatis na qanan ay baniw, melazuk ti timuRan melimez, izip na qatuRiyas ti Raya, Rayati ya maitu kaytisan na tina ni qungti pasiwRu ti mayzipna , siangatu ti pamwazin tu senaquniyan na pa tina ni nguti , taRnita,Ru qasiangatu nazau sukaw na tina ni qungti,timangu qatuRiyas kikitu ti, zau aRta pasa kawili kawanan ay baniw nizan na melimez, Rakana qa tuRiyas Raya muman ya kikitu , ta Rabi deddanan, ti culiye’ azuan na tu nisanu na pimpu nanuman na iyu ’nay… siangatu ti Ailis padadames ngid RaRiw, tina ni qungti seRai yau qaRu na tanuzan na ta tuRuz meRaRiw , mai tenes , simqatazay ti Ailis tu ngayau ya supaR sikawma ay Raya unung ay ineb , paqeseRan na tangan, ngid paRaRiw tazian,kapet na ineb Raya ti ya ngaqat na suksuk sanu;「wiya ti isu meRaRiw!」 pasa ngaqat metita ti Ailis, timangu tita na yau aizipna ta tatian maynep, nani Raya mebaluduq tu nangan na ,qeRasan pa maynaR ti mayzipna,
maynep ti Ailis ta liben na Raya ay paRin pangmen ti Ramenge masuat , Ramenge ti Rainguan yau sikawkawma, azu ti meRaputuy ay ,meRameneng maynaR ti Ailis , maseq tu tanem ti lomio, melalazuk ngid tangan tu tanem, ngid tayta tu qangidan na ay napawan. mai metenes, maqapaR na ti na paRibunan simpu, lanas zau qasiR menanaz ti ta qaizuanan tayan. maeetung seRay mai ti ya telui qaizuanan tenes ya telui melilizaq, RayRaq mawRawRat, mai tumqez, temuzus tu tuRantuRabi pilayan ti mazemun qawka paqanas ti mai tu suni. unnay, nizi ta mazemunan lazat ti sinuong mezukat semaqay pasa tati na iRaR, tumuyan na pasababaw nipuRasan na Ramaz zannu nisimsanuan na ti ay kisasa zau, padanesan na wakawa ya baquy, yau ta bedesan na paRin qebayu ay ti awutesiwse’ suppaRan na ti, sepawan na zaqisan, sumniz ti meniz hitay. mazemun hitay siangatu meRaysiw tu ta liman na ay saRiq, metung tu yau pama maynep ay lazat na telui, baqsiwan na tu Ramaz temaq ya leppaw, siangatu ti metutung qaqaytisan taytan, tuRuz na maqezi ta tenituo ay hitay maseq ti qaya, siaqazqaz bawa’ na nani siangatu ti melabu pisapat metutung. ta qaizuanan na telui nizu Raynang, azu ti ya iRuR Raynang, mai ti tu nengi na taytan. menunu mai tumqez metutung, qetulu deddanan Rabian mai pama mauzep Ramaz na, masizing na qiReb ya deddan mai ti maqayta, semanu tu maken mai ti ya telui.
我從來沒有畫過羊,只好又畫了我的第一幅畫,結果他說:「不行!我不要肚子裡有一頭大象的蟒蛇,我要一隻羊。」 我畫了幾次,他都不滿意。 我急著修飛機,所以亂畫了個箱子給他,跟他說羊就在裡面,沒想到他很滿意。 後來茱麗葉回到房裡,倚靠在窗口輕輕說著「英俊的羅密歐啊!你在哪裡?我好喜歡你。」此時她不知道羅密歐躲在窗下並沒有離去。 所以,我現在想說,對我們來說,我們祖先的骨灰是神聖的,他們休息的地方是神聖的。
他們永遠不會忘記給他們存在的美麗世界,
於是朋友索性不理羅密歐,又再度和提伯特挑釁起來了,就在一陣混亂中,其中一位朋友不幸被提伯特痛擊而死。 他們依然愛著這裡的青翠山谷、蜿蜒的河流、雄偉的山脈、湖泊、海灣…,
會經常從快樂的獵場回來探望與安慰我們。
夢醒前的最後時刻 不久,那隻大貓又再度出現,說:「你還想追那隻兔子嗎?」
愛麗絲說:「不想追了,我只想要回家,可是我找不到回家的路了。」
於是大貓給了愛麗絲一條回家的捷徑,但其實是一條曲折又漫長的迷宮。
在裡面遇到了撲克牌皇后,皇后要她配合玩一場高爾夫球比賽,輸的人就要被砍頭。就在遊戲過程中,愛麗絲一直出錯,這讓皇后非常不開心,氣得皇后下令要處決她。 愛麗絲緊張地將雙手插入口袋裡,結果摸到先前吃剩的香菇,於是快速的塞進嘴裡吞掉,身體突然就變大了,因為變大了就不怕皇后的審判,開始要準備對付皇后。 不料,才準備要對付皇后時,卻又瞬間變小了,原來,她剛剛是將左右兩邊的香菇都一起吞了下去,所以才會瞬間變大又變小。 當天晚上,茱麗葉就照著神父的計畫喝下那瓶藥水… 愛麗絲開始奮力的逃跑,皇后和他的侍衛就緊追在後。 不久,愛麗絲又遇見了先前那扇會說話的大鼻子門把,她奮力的想打開,好逃離這裡,門把便張大了鑰匙孔說:「妳已經逃離了!」 愛麗絲往洞孔一看,結果看見了外面的自己在睡覺,於是她放聲大喊自己的名字,想要叫醒自己。 睡臥在大樹下的愛麗絲突然驚醒了起來,醒來後還不自覺的念念有詞,像是還在做夢似的。
愛麗絲夢醒了。
羅密歐到達墓地,正迫不急待地要把墓敲開,想見她親愛的妻子。 不久,神父被看守的人抓住,消息也瞬間傳遍了整個城鎮… 特洛伊城的殺戮與陷落 特洛伊一直在沉溺於歡樂慶祝、飲酒作樂之中,久久未停,直到夜深大家都倦了才慢慢靜了下來。 這時,西農便從人群中走出城外,高舉已燃起火焰的火把暗號,用力揮舞著, 處在馬腹中的奧德修斯將領得知了訊息後,便放下梯子,所有戰士迅速地魚貫而出。 大批軍隊開始揮舞手上的刀劍,向熟睡的特洛伊人砍去,丟擲火把將住宅燒毀,展開恐怖的一片殺戮景象, 隨後從特尼多島的軍隊也趕到了,上了岸就開始屠殺肆虐。 特洛伊城到處血跡斑斑,血流成河,已經呈現殘破不勘的景象。 一場殺戮仍持續進行著,大火三天三夜久久未熄滅,天空被濃煙壟罩不見天日,這已經宣告特洛伊的淪陷。
tatezuma ay lazat sunis zau, Raylikuz pasinanganan ku aizipna tu sunis na qungti. “culiye’, uman ka sikawma ka tu qamuwaza! taytan ni lomio Rayngu ti zametan na qenaqenut na, mabud ti tipotean, padamesan babal mepatay ti ti tipote. paqangi pa iku kasianem tu nisanu su, wanayka yau ussiq qatemu ay sasanuan ku, sukaw imu pawRat miRaw timaimian tu lautan tu tanem na baqbaqi bai niaq seRay kaput niaq. tud ika sunsunis numi qaya, melanay nani tama tina ta, melanay ussa tungus na paqenanem ay lazat, nazau qawka suppaR meRebu sunsunis tu melanay.
melanay zau meniz ta lazatan ku qaRebuan qaninanan, ta nunuRan na naung, meRuiRuRan, dunaynayan seRay tateman paRin, nizu simqanengi matazai tu zana masang ay seRay qataRawan na anem na damu. ta libeng na zapan numi ay buRang, dasam ay tiRemuq, azu menguRaz uu mepatay ay,
wanayka nayau maRames tu ibu na baqbaqi bai niaq, azu Radasi imi nani supaRan niaq ti yau kemadupas baqbaqi bai, paRemaq tu qenabinnusan na lazat niaq. pamemeng yau mai qananaman na ay suni meqayla temabal timaizipna, “kalikeneng ka! mai tu qena sisikazan ay lazat, nibuRawan mesukaw ay lazat aisu, azu temuqaz ti sa wilunaceng qa’tungan ti, tuRantuRabi temuqaz mawtu tazian ngid isu quni?” unay yau ti palise mawtu ta tanem qaya.
mala masaw’ hitay na sila tuRuz na ti naquni ya qenabinnus na maizaw ay ta qaizuanan na telui wantima baRqian baibedan seRay meluluzit ti ay, taRaw anem na qaniyau Raybisan na mepatay ay temanem, metaRaw anem na qaniyau mai ti tu uRat. mesuqas ya hitay telui nani, hitay na sila ta lazanan na temanan ussa wanma qayRuzik tu muana belawan, azasan na mazemun niqapaR na lazat qaya, zau maqapaR ay lazat mazemun sunis pama seRay tazungan. maqapaR ay tazungan meninnan meRiRining temita, maRaw temita tu maRaRapsi ti azu ti qenataqan ay telui taytan. unnay tayan yau paqenanem tazungan suppaRan na tu qaqaytisan, Raya suni na baluduq tu tabalan tu qebayu patuqaz pasa teReq na iRaR, mai saRusi, pameng ma temayta tu betuq lanas ta ngayawan na, Rayngu ti sikawma maded tayan. hitay na sila mai azu mala masaw’ melizaq anem na, nayau paqiRi tu qebayu nani azu mai temaytayta tu tazungan ay meteded ti yatiyena waway na, zan ti qumnut ti yatiyena meteded, tuRuz na pauzanan na ti tu Raya uzan, pusan na ti na bawa’ ya qananineq na uzan malinemnem ti, yau a naung sepitan na tu zengzeng temitibuq pasa lazing, semangi tu saqesalan Raya Rikum, Rayngu ti paqangi pasa ngayaw semaqay bawa’ na malinemnem ti, yau ti Raya ya bali semiyup qaya, qemapsitu bawa’, palinemneman na pasa teReq qumRis tu melanay na lazing. nazauan na nani, muaza ya bawa’ malinemnem, qawqawman Raya bali Rikum mai tumqez. ussa wanma qizuanan telui mai ti, mai ti tu nianiana meniz, unnay, temanan ay bawa’ na hitay na sila utani tima.
這小孩是個很特別的人,後來我都稱呼他為小王子。 「再多說一些吧!茱麗葉。 羅密歐見狀再也按耐不住性子,便和提伯特扭打了起來,狠狠的把他打死了。 我會考慮你的提議,但有個條件是,你們不會剝奪我們探望祖先和朋友墳墓的權力。
也要教導你們的孩子,土地是我們的父親母親,土地不是專屬於任何一個人的,這樣孩子才會尊敬土地。
這個土地的每個部分對我的族人來說都是神聖的,每個山坡、山谷、平原和小樹木,都和平的經歷著部落美好的回憶與悲傷。
而你們腳下的岩石、塵埃,似乎是啞巴或死亡的,
但因為它富含我們祖先的灰燼,當我們赤腳時可以意識到祖先的觸摸,溫暖了族人的生命。
突然有個陌生的謾罵聲音朝向他嚇阻,「住手!你這個卑鄙無恥的傢伙,被判了刑的罪犯,如果進了城裡就要被處死的,你深夜來這裡究竟想幹嘛?」巴里思伯爵剛好也來到墓地。 希臘軍隊戰勝後的命運 遺留在特洛伊城的只剩老人跟傷者,他們拖著悲傷的心情將死者埋葬,癱軟而哀戚。 希臘軍隊打敗特洛伊後,回程途中除了竊取城裡大量的金銀財寶,也押走一列俘虜,這些被俘虜的,幾乎都是小孩以及婦女。 被俘虜的婦女們不捨又難過地頻頻回頭,向著殘破不勘已成廢墟的特洛伊城看去。 當中也有一位當時看出危險,大聲疾呼禁止將木馬拖進城裡的婦人,她沒有掉下眼淚,僅直視眼前所發生的一切,癡呆的坐著。 希臘軍隊並沒有因此獲得全勝的滋味,因為在建造木馬時褻瀆雅典娜女神精神的行為,已讓雅典娜女神感到非常憤怒, 於是祂降下超大豪雨,使船隻很快承載不了雨水的重量而沉沒; 將山峰劈裂掉進大海,來造成巨大海嘯,使船隻無法順利向前行而沉沒; 又吹起暴風,將船隻吹毀,使沉沒海底。 就這樣,雖然大批船隻都已沉沒,但狂風巨浪仍持續著。 除了特洛伊城已瓦解,一切都已化為灰燼,然而,希臘軍隊能順利歸途的船隻卻已寥寥無幾。
Raylikuz qawka iku suppaR, aizipna maqezi ta usiq medawed kitut ay butedan mawtu, butedan ’nay mai Raya tu utani tu izip na. wanayka nazauan ku sikawma pasuppaR tu baqian timaizipan na nani, mai tu sazmaken ay tu nisikawman ku. taRta Raylikuz semanu iku tu ’daq, sunis zau maqezi ta B612 butedan, butedan zau ta 1909 tasaw matayta. baqian meniz wantima maqezi ta tunekan suppaR tu tenub na banang ay waway. ngid iku ipil qaya tu nisikawman su naquni ni qangid su timaikuan.” melilizaq anem ni lomio melana tu muwaza nengi meRebu ay sikawma.
bettuq ti ya lanas nani, meqasiR suppaRan na ti qemizuan tayan ay lazat meniz, kikiyama malisimpu ti uzusa pinileppawam, suppaRan na ti na kuowang mawtu ti padamesan na bacu. sasengazan bali ta lazatan niaq qaninanan, binnus ay
meniz nizu sumngaz tu sasetaR ay sasengazan bali-pasan, paRin, lazat, nizu sasetaR. azu baliwan ku timaimuan melanay, naRin imu kalingun tu sasengazan bali nani saquduan tu semapang na banang, simsiRaRaz sinapun tu qaninanan ay Ribang zau, azu aimu qanengi semingut tu nisiyupan na bali bangsi na simau. unnay mai ti tu anem ngid qabinnus ti lomio qumnut sikawma timaizipna, “azu mai isu ngid qawi, qasasetaR ti isu tu qenasuwani ni culiye’ Runanay ay qaqa”, timangu matuqed mabubud tu mepatay ti ti palise.
我後來才知道,小王子是從一個很遠的小星球來的,那個星球比他的身體大不了多少。 但是當我這樣跟大人介紹他的時候,沒人相信我說的話。所以我後來都告訴別人,小王子是來自B612小行星,這個小行星是在1909年被觀測到的。 大人們只能從數字來瞭解世界的意義。 我也希望聽到你傾吐對我的愛意。」羅密歐開心地期待她能再多說些什麼甜言蜜語。 事發後,很快地就傳遍了整個城鎮,即刻引來兩家族的人聚集,甚至驚動了國王要親自查辦並嚴加懲處。 空氣對我們族人來說是寶貴的,因為所有的生命都呼吸著相同的空氣—野獸、樹木、人類,都是一樣的。
如果我把土地賣給你們,你們必須記住空氣是供養大地萬物,是彼此共享的寶物,
就像你們可以嚐到被風吹拂而來的花朵芬芳。
此時羅密歐絕望氣憤的對他說:「如果你不走開,你的下場就會跟她表哥一樣」,結果巴里思就在爭吵扭打中被羅密歐給殺死了。
sunis na qungti satawaR aizipna tu ta butedanan ay naququni ay penaluman. yau qausiq, zuma ay butedanan, yau paqenanem buqaRes ay lazat kalingunan na pasaya menimen tu Raya ay tisan na paRin, Raylikuz mezuka ti qaytisan ay lanas. suppaRan na ti na kuowang tu manna nayau niana lanas ay, semanu ti. “qabuRawan ti lomio ta wilunacengan.” mai tumqez semuRiR zanum na iRuR, suppaRan na tu mesedaw ita, suppaRan na manbaseR adam, semaqay pasan qasedaw, aizipna nani Rinang na baqbaqi bai, kitut sikawma na azu semanu qaniyau tu lazat niaq masang naquni seRay temud temunuR timaimian, ta nilaziw na meniz melanay, qeminunung qalalazan nizu yau muwaza paRpaRin, seRay simqenasuani tu banang. azu baliwan ku timaimuan melanay, yau a aimu paqangi ika meRibun meniz tazian ta melanayan ay iRuR, azu ika tu nansuani simqanengi. azu semulul imu tu nazauan, qanengi anem ku kasianem tu nisanuan numi. ngid qalazuk ti lomio tangan tu tanem ni culiye’, “qangidan ay, zaizais su qawqawman Rubatang, mai mawman. Raynguan ku muman temayta timaisuan, yau taziyan, supaRan su ni naquni qenataRaw na anem ku!”
yau muRin yau sikawma tu napawan na ti lomio.
小王子對他行星上的各種植物很小心。有一次,別的星球上,有個懶惰的人忘了清理掉大樹的種子,造成了可怕的後果: 當國王了解了整個來龍去脈之後,即宣判:「羅密歐必須被逐出維洛那城。」 潺潺河流不止,解了我們的乾渴,解了飛鳥、走獸的乾渴,
它是祖先的血液,涓涓低語的聲響就像是他們對族人訴說過往與教誨,
流經的每一片土地,沿途茂密了每一片森林,與大地結為兄弟。
如果我把土地賣給你們,請你們必須善待這片土地的每一條河流,如同友善自己的兄弟一般。
假如你們願意這麼做,我會很放心地考慮你們的提議。
後來羅密歐儘管著想快點撬開墓穴,「親愛的,你的容貌看起來依然美麗動人,一點都沒有改變。沒想到再看見你,卻是在這裡,你知道我有都多傷心啊!」羅密歐邊哭邊對她的愛妻說。
ni panmuan ku timaizipan na temulis ay sizi, nengi qeman tu tisan na Raya ay paRin, melizaq anem na. wanayka melaydaw aizipna, mangay qanan na sizi salitun ay simau. semanu aizipna timaikuan, litun na simau qadiatip na mai qa qan na sizi. yau iku semangi tu puysun ku, sanuan ku aizipna " litun na salitun ay simau mai tu ngayaw, yau iku melalibed. naRin isu mala tu nazau mai tu niana ay lanas meRusiR timaikuan." maipil na ni culiye’ lanas zau, muRin ti semanu, “qamai ti iku tu tisin ay tazungan!” azu baliwan ku timaimuan melanay, paqangi ika aimu meRibun meniz tazian ta melanayan ay pasan, azu ika tu kaput mumi simqanengi. azu mai tu lazat sikaput tu pasan azu ti mai tu tazusa sutuqabed ti, qapatay tu mai tu sidadak ay ta qaniyauan.
azu ngid imi tu saqabinnusan uu saqanengian qeman pisapat metung tu pasan, senayau niana ya aita lazat? mepapatay ti ya pasan qasiR mawlut si ta izipan na ti na lazat, nayau ta banangan ay semapang simsiRaRaz sumRuz. mulepun sikawma kisuan na tubil ni culiye’ qatanaq pa ti quu, muman nani yau ta ngayaw niRasa na tu satawa ay iyu ququqan na melimez, siqulin ta kinilan na napawan na.
我幫他畫的羊,可以吃掉大樹種子,這讓他很開心。但是他也擔心,羊會不會吃掉玫瑰花。 他問我,玫瑰花的刺能不能保護它不被羊吃掉。我忙著修飛機,就跟他說:「玫瑰花的刺一點用都沒有,我有正事要忙,不要拿這種不重要的事來煩我。」 消息隨即傳到了茱麗葉耳裡,她痛哭的說:「我就要做沒有丈夫的妻子啊!」 如果我把土地賣給你們,你們必須善待土地上的走獸如同自己的夥伴一般,
假如人類沒有走獸相伴就如同失去靈魂的軀殼,將孤寂而死。
假如我們只為了生存或滿足口慾而任意射殺走獸,那麼人類又算什麼呢?
否則走獸的死亡很快地就會降臨到人類的身上,因為大地萬物是相互依存的。
說完他就親了茱麗葉的唇跟他訣別,隨後就將先前買好的毒藥一口吞下,躺在妻子身旁。
taRRaw ti anem na semanu " azu yau lazat ta melalazan uu banan betedan, melizaq tu usiq mai tu saqazusa ay salitun ay simau, wanma temayta tu butedan, nengi ti saiya na kasianem. wanayka azu qatiwan na sizi qeman simau ’nay,ta aneman na kasianem, azu ti butedan meniz niz ti muzep,manna mai tu niana zin su !!" taRRaw anem ku mipil tu paRuan ku ti aizipna pemupuk, panmuan ku ti sizi na temulis tu usiq qubqub na ngibiR. mapipl na nisanuan na tu nibacuan timangu padames metaRaw anem na ni lomio semanu ti tu simpu, “mai ti culiye’, qaRayngu iku qabinnus!” aita ta RaytuRuz paqenanem lazat ta ta zau melanayan mepatay, ta naungan, iRuRan paRuan na pa ya izip ta, adam, pasan uRin pa timaitan meniz meRibun tu tazusa ta, nayau niRibun ta meninan tu melanay zau, seRay nisimqanengi tu banang semapang. azu baliwan ku melanay timaimuan, sasetaR ka timaimian meRibun seRay meRebu tu tazian ay naung, iRuR, buRang, adam, pasan, tud ika sunsunis mumi qaya, tangi naquni nitaytan su tu melanay qaninanan ka quu.
他難過地說:「如果有人在千萬顆星星中,愛上了一朵獨一無二的玫瑰花,他光是看著那些星星,就會感到無比幸福。但是如果羊跑去把那朵花吃了,對他來說,就好像所有的星星一下子全部熄滅了,你竟然覺得這不重要!!」 我難過地抱著小王子安慰他,幫他的羊畫了一個嘴罩。 聽到宣判結果痛不欲生的羅密歐對著神父說:「沒有茱麗葉,我根本活不下去啊!」 當我們最後一個族人在這土地上死亡,
山林、河流會將我們的軀體懷抱,飛鳥、走獸都會為我們哭泣而守護我們的靈魂,
因為我們是如此愛護這片土地,與大地萬物彼此相愛著。
如果我將土地賣給你們,請像我們一樣照顧與尊敬這片土地上的山林、河流、岩石、飛鳥、走獸,
也要教導你們的孩子,永遠愛護現在你所看見的土地樣貌。
ta butedanan na sunis na qungti, yau usiq salitun ay simau qemizuwan. pitemawaR aizipna manmu seminap tu butedan, temutus tu melubas ay tisan na Raya ay paRin, menimen tu Ramaz ay naung. kitut zana ay Ramaz na naung, nengi paRetikan tu tiRuR. temuzus ti tu Rabi izana tu galas ay nukub meRebu tu salitun ay simau. “mai papatay kuowang timaisuan, pameng ma buRaw timaisu, Raya ti qenanengi na anem na. qalazuk ka paqangi semanu ti culiye’an tu qatanaqan su! kasianem pa iku tu qanengi tu meniz ay semanu tu mazemun, yau qaya sanu pa ku tu kuowang suluan tu naRin mebacu.” zin na semanu simpu .
小王子的星球上,住著一朵玫瑰花。他每天幫打掃星球,拔掉大樹的種子,清理火山。 他的火山很小,可以用來煎蛋。 到了晚上他會用玻璃罩保護玫瑰花。 「國王沒定你死罪,只是把你放逐,應該是夠仁慈了。快去跟茱麗葉好好道別吧!我會想出一個兩全其美的辦法來說服大家,並求得國王的赦免。」神父這樣說。
ngid qatalin tu butedan, panmuan na pananum salitun ay simau, nukuban na tu galas ay nukub, sikawman na " paqangi ka." sikawma simau timaizipan na "wanay. sepaw ika nukub ’nay ta kinilan, mai ti ku ngid iyung timaizipan na. azu ngid iku simqananam tu pulaw, qawman nabetan ta sabasus ay qeluqut ta izipan. mai ku maytis tu pasan qaya, yau kames ku." melazuk aizipna pa qawi tu sunis na qungti, wanayka maytis aizipna matayta na tu saRusi ay waway. tuRuz na mipil ti tu sikawma na simpu ti lomio, qinunungan na nisanu na simpu tu naqunian.
要離開星球時,他幫玫瑰花澆水,罩上玻璃罩,跟她說:「珍重再見。」 花兒跟他說:「再見了。把罩子放一邊吧,我不想用它了。如果我想認識蝴蝶,就得忍受毛毛蟲爬在身上。我也不怕野獸,我可是有爪子呢。」 她催促小王子離開,其實是害怕他看到她流眼淚的樣子。 於是羅密歐接受了神父的勸告,照著神父的話去做了。
sazmaken iku tu sunis na qungti kemulikuz tu melaziw matalin ay adam meRaRiw mezukat. muwaza senaqayan na melaziw tu butedan, matayta naququni ay qatawan ay lazat.
我相信小王子是利用一群侯鳥遷徙的機會跑出來的。他路過很多個小星球,遇見各種有趣的人。
saqa usiq butedan yau paqenanem qungti qemizuwan. maseq sunis na qungti tayan, pemalez qungti timaizipan na. mai sekilan na sunis zau aizipna, muazing qatalin tayan, nani temunuR ti qungti tu qatalinan na.
第一個星球上住著一個國王。小王子到了以後,國王就命令他留在星球上。小王子不理他,準備離開那裡,於是國王就命令他離開。
saqa zusa butedan yau paqenanem melizaq tu zaisan ay lazat. semanu tu sunis na qungti kawili ay lima tingiw ika kawanan ay lima su zin na. kulikuzan na sunis na qungti ni sikawma na, sikawma ti aizipna " wanay penaqpaq su, muRebu isu timaikuan." zin na.
第二個星球上住著一個愛慕虛榮的人。他請小王子用左邊的手碰一下右邊的手。小王子照做以後,他就說:「謝謝你的掌聲,你真的很崇拜我。」
saqa tulu butedan yau paqenanem meRawteR ay lazat qemizuwan, pataz qeman tu Raq. qeman aizipna tu Raq ngid kalingun. ngid kalingun tu sikazna, kasianem aizipna pataz ReyRaq qasikazan.
第三個星球住著一個酒鬼,整天喝酒。他喝酒是因為想要遺忘。他想遺忘他的羞恥,因為他覺得整天喝酒很可恥。
saqa sepat butedan yau paqenanem temiyam ay lazat qemizuwan. pataz aizipna subidang seRai semudad tu tengi. mai hibang subidang tu ta dedanan ay butedan aizipna, semanu aizipna butedan ’nay nizu zana ay.
第四個星球住著一個生意人。他整天在數數和計帳。他不停地算著天上的星星,說那些星星都是他的。
saqa lima butedan yau paqenanem puRas ay tu sinut lazat qemizuwan. piRabi aizipna paquRas tu sinut na lazan, taRbabi uzepan na. wanayka kitut butedan, qasiR kemuliseng, taRta tayan ay saqabian wama satunek ma qena maRung na. paquRas ay tu sinut lazat pilay pataz paquRas tu sinut、 muzep tu sinut.
第五個星球住著一個點燈的人。每天晚上他把路燈點上,早上再熄滅它。由於星球很小,又轉得很快,所以那裡的一天只有一分鐘這麼長。點燈人就辛苦地不斷點燈、熄燈。
saqa unem butedan yau paqenanem kemingkiw ay tu lawlaw lazat qemizuwan. ta sudadan na muwaza ni sudad na ta niniyan ay damu nangan, Raytu naung seRai iRuR ay nangan. semanu aizipna "kemingkiw ay tu lawlaw lazat mai semudad tu sanangan mezukat ay lanas, wama semudad tu Rayngu meliwaliw ay naung seRai lazing." ipilan na ni sikawma na, melaydaw ti sunis na qungti tu simau ay lanas.
第六個星球住著一個地理學家。他的書裡記錄了很多地方的名稱,包括山和河流的名字。他說:「地理學家不記錄短暫出現的事物,只記錄不會改變的山和海洋。」小王子聽到他說,花是短暫出現的事物,感到很擔心。
saqa pitu ni qaseqan na sunis na qungti ay butedan ’nay qizuwanan na mazemun ay lazat lawlaw. ’nay usiq Raya ay lawlaw, ta lawlaw ’nay yau Rasibu Rabetin yau usiq qungti qemizuwan, upitu melalazan kemingkiw ay tu lawlaw, usiwa betin banan temiyam ay, upitu Rasibu banan meRawteR ay, utulu yikan melizaq ay tu zaisan, yau uzusa betin yikan meniz baqian. tangayaw mai pama tu dingki, lawlaw ta meniz ngid tu usepat betin yau unem banan lazat paquRas ay tu sinut na saqadanan qawka qemidat tuRabi.
小王子到的第七個星球是地球。那是一個很大的星球,在那個星球上住著一百一十一位國王,七千個地理學家,九十萬個生意人,七百萬個酒鬼,三億個愛慕虛榮的人,一共大約有二十億個大人。 在人們發明電力之前,地球需要有四十六萬個點燈人才能維持夜晚的照明。
sunis na qungti Ruqaseq ta Raya ay lawlaw, ta bubuqanan mezap tu Rapedadaw ay siqay. siqay ’nay semanu timaizipan na "azu yau usiq dedan sizenges isu tu butedan su, nengi iku manmu timaisuan."
小王子剛到地球時,在沙漠裡遇到一條金色的蛇。那條蛇對他說:「如果有一天你非常想念你的星球,我可以幫你。」
melaziw ti aizipna tu meniz buqbuqanan, qawka maseq ta yau lazat qemizuwan ay qaizuwanan. sunis na qungti zau matayta na usiq qaizuwanan paluma tu simau, muRetut tu Raingu sikawma. timangu tayan yau ulima melalazanan salitun ay simau, nizu sasetaR waway na. kasianem sunis na qungti "zaku ay salitun ay simau wama usiq ma sayza zin ku, mai makasianem nayau ma aizipna senaquni, sinangan iku tu yau ’nay simau, seRai utulu Ramaz ay naung, wanayka zau meniz mai ku satuRin meRa saRaya ay sunis na qungti. kasiasinem aizipna, suqebqeb ti ta melanay ay suway muRing.
他穿越了整個沙漠,才終於到了有人居住的地方。 小王子看到一個花園,嚇得說不出話來。那裡竟然有五千朵玫瑰花,全都長得一樣。 小王子想:「我以為我的玫瑰花是獨一無二的,沒想到她很平凡,我擁有那朵花,和三座火山,但是這一切並沒辦法讓我成為一個偉大的王子。」 想著想著,他就趴在草地上哭了起來。
zau duki mezukat ti quyu. sikawma ti sunis na qungti "awRi sikaput iku mawRat ka, metaRRaw anem ku setangi."zin na tu quyu. sikawma quyu timaizipan na"sukaw iku matapun timaisuan mawRat, mai pama iku mekalus. ta aneman ku temayta timaisuan, Runanay ay ma sunis aisu, ta aneman su temayta timaikuan, quyu ma aiku. azu makalus su aiku, simqa ngidan ti ta. ta aneman ku temayta timaisuan, aisu mai ti tu saqazusa kiliman, ta aneman su temayta timaikuan, aiku mai ti tu saqazusa kiliman."
這時候狐狸出現了。 小王子說:「來陪我玩吧,我現在好傷心。」 狐狸說:「我不能跟你玩,我還沒有被馴服。對我來說,你只是一個普通的小男孩,對你來說,我也只是一隻普通的狐狸。如果你馴服了我,我們就會互相需要。對我來說,你將會成為獨一無二的,對你來說,我也會成為獨一無二的。」
sikawma sunis na qungti "mai semin duki ku, ngid iku qatiw simqananam tu qamazemun ay kaput." sikawma quyu "tangi ay lazat mai ti ma tu duki mesuppeR tu naququni ay lanas. qaniau nizu matiw sa tiyam meRas tu pamengan ti ay Ribang. wanayka ta tenub na banang, mai tu tiyam yau baliw ay tu kaput, taRta lazat meniz mai ti tu sikaput ay." sunis na qungti pitemawaR ta ’nay duki matiw temayta tu quyu ’nay, nazau, Raylikuz makalus na ti quyu ’nay.
小王子說:「我沒有足夠的時間,我想要去多認識一些朋友」 狐狸說:「現在的人不再有時間去瞭解任何事情。他們總是到商店去買一些現成的東西。可是世界上沒有商店是在賣朋友的,所以人們就不再擁有朋友。」 小王子每天在固定的時間去看狐狸,就這樣,他馴服了狐狸。
maseq ti tu qasaRiwayan, qatiw ka ta paluman tu simau temita muman tu salitun ay simau zin na quyu timaizipana. sunis na qungti muman matayta salitun ay simau, ta aneman na yau ti zumma ay kenasianeman. aizipna sikawma tu qaniyau "aimu mai asetaR tu zaku ay salitun ay simau, mai tu lazat mekalus timaimuan, mai tu lazat paqeseR timaimuan. zaku ay salitun ay simau, wanayka usiq ma sayzi, mesuqas pama aimu meniz. saqatung iku pananum, nukuban tu galas ay tub, baqsiw tu ta izipan na ay qeluqut, pasaya mipil tu sikawma na, azipna zaku ay salitunay simau."
離別的時候到了,狐狸要他去花園裡再看一次玫瑰花。 小王子再次看到玫瑰花以後,心裡有了完全不同的感覺。 他對他們說:「妳們一點也不像我的玫瑰花,沒有人馴服過妳們,沒有人為妳們付出。我的玫瑰花,雖然只是一朵,就比妳們全部更重要。我為她細心灌溉,為她蓋上玻璃罩,為她除去身上的毛蟲,靜靜聽她說話,她是我的玫瑰花。」
sunis na qungti mateng tu quyu, sikawma quyu timaizipana "wanay, makken qaninanan ay Ribang, mai qatayta na mata, wama si anem qawka matayta. pizian su duki ta salitun ay simau su, taRta nazau ti qaninanan."
小王子跟狐狸道別,狐狸對他說:「再見了,真正重要的東西,用眼睛是看不到的,只有用心才能看到。正因為你把時間投注在你的玫瑰花上,所以她才變得如此重要。」
pun iku mipil tu nelaziwan na sunis na qungti ay kungku, saqa uwalu ti dedan ni silanas ku, ’nay duki zanum ku Raylikuz ay usiq timak maniz ti menanum. sunis na qungti seRai aiku masulun semaqay ta buqbuqanan, ngid imi kilim tu usiq lasung. semaqay muman semaqay, wiyati paqanas tedem, mezukat ti butedan.
當我聽小王子說完這一路上的故事時,是我發生意外的第八天,那時我的最後一滴水也喝完了。 小王子和我一起走在沙漠裡,我們要去尋找一口井。 走著走著,天色漸暗,星星出來了。
sunis na qungti situqaw temita tu dedan, nani sikawma timaikuan "simqena butedan, ta babaw na yau usiq mai qatayta ta ay simau." aizipna situRku temita tu ni qidat na bulan tu buqbuqan, semanu "buqbuqan nani simqena, ta niyan ay tuqus nani, manubi usiq lasung." muman ti imi semaqay, Raylikuz teRi ti mekala ti imi tu lasung.
小王子抬頭看天空,然後對我說:「星星是很美的,因為上面有一朵我們看不見的花。」 他又低下頭看著月光照著的沙漠,說:「沙漠是很美的,因為某個角落裡,藏著一口井。」 我們繼續走著,終於在天亮時發現了水井。
dedan ’nay Rabi, qenaseq na sunis na qungti ta mazemun lazat ay lawlaw tu satasaw. muazing aizipna tu zau qaninanan ay duki temanan, matayta ku aizipna seRai ’nay Rapedadaw ay siqay sikawma. qatedem pa ti, suppaRan ku sunis na qungti matiw ti ta nisimsanuan ay lanas.
那天晚上,是小王子到達地球滿一年的時候。他準備利用這個特別的時間回去,我隱約看見他和那條金黃色的蛇在講話。 夜晚來臨,我知道小王子赴約去了。
melaziw ti tu unem tasaw, mai ti ku muman temayta tu sunis na qungti. kasianeman ku Raylikuz nazau nisikawma na timaikuan "tuRabi, situqaw isu maRaw tu dedan, yau iku qemizuwan ta usiq butedanan, yau iku metawa ta butedanan, tamaisuan temayta azu metawa meniz butedan. qenayau su ay butedan, ’nay suppaR metaw ay butedan.
六年的時間過去了,我再也沒有看見過小王子。 我記得他最後跟我說的話是這樣:「夜裡,當你望著天空時,因為我住在其中一顆星星上,因為我在那顆星星上笑著,那麼對你來說,彷彿所有的星星都在笑。你所擁有的星星,就是會笑的星星。」
kaput ku meniz muman temaita timaikuan, melizaq tu binnus iku temanan, wanayka teReq na anem ku metaRRaw. umanmu iku tu sunis na qungti ay sizi temulis tu qubqub na ngibiR, wanayka kalingunan ku temulis tu balun na, naqunian na mai tu Rassi patusung tu qubqub na ngibiR ta sizian. pataz kasianem anem ku, simau ’nay maqan na sizi mani? yau zuma kasianem iku, sunis na qungti pitemawaR Rabi qawman nukuban na tu galas simau ’nay mediyatip, qawman tenuRan na sizi ’nay. nazau nikasianeman ku, metawa ti meniz butedan. yau zuma muman iku kasianem, azu qumni dedan mai satawaR, kalingun menuku tu galas, qa mai ti. kasianem taziyan, ta dedanan ay butedan niz ti RaRusi.
我的朋友們再次看到我,都對我能活著回來感到幸運,然而我的內心其實很悲傷。 我曾經幫小王子的羊畫過嘴罩,但是我忘了幫他畫上皮帶。他怎樣也無法幫羊戴上嘴罩。 我心裡常常想,那隻羊會不會把花吃掉了呢? 有時候我會想,小王子每天晚上都會用玻璃罩把花保護好,他也一定會把羊管好。這麼一想,所有星星就對我溫柔地笑了。 有時候我又會覺得,萬一他哪天疏忽了,忘了蓋玻璃罩,那可就慘了。想到這裡,天上的星星全部都化成了淚珠。
patungayaw timaimuan asetaR melizaq tu sunis na qungti ay lazat, ta ’nay medaud ay butedanan, yau usiq mai qananaman ta ay sizi, aizipna pasi qanan na ti salitun ay simau, pasi mai maqan, azu naquni meliwaliw waway na tenub na banang meniz qamai ti sasetaR. situqaw pa ita temita tu dedan, paqangi kasianem, sizi ’nay qanan na ti simau ’nay uu mai pama qanan na simau ’nay? zau duki meziyas ti imu, meliwaliw ti meniz mai ti sasetaR.
對你們這些同樣喜歡小王子的人來說,在某個遙遠的星球上,有一隻我們並不認識的小羊,牠或許吃了玫瑰花,或許沒有,世界的一切都會因此變得完全不同。 請大家抬頭看著天空,心裡想著,小羊究竟吃了花,還是沒有吃了花?這時候你們就會發現,一切都變得不同了。
-完-