Masa punnumang a saikin hai masmuavik mais tupa tu libustan mas ivut daingaztan tu aizas makitvaivi tu is’ang, maaz a aindii a kai’unianku a patasan-paitidanumanan hai kaitangusanku ka’uni siaan inak tu tastu’ininhumisantin. Itu mait’uvaiv mapatas patasantan tu halinga Maku-uni mailukis tu tasasikis pasampanah(itu sila palihabasan tu lainihaiban ) Tangmu tu inusaulan Ailis mataisaq munhan manauazandaingaz tu dangianan. Sasbinaz Seattle malka`uni asang dalaq tu sin`patnanolu Maaz a siaan hai itu Bunun tu sinpalihabasan at itu incumin amin tu sinpalihabasan. aiza tu dusa siduhdaingaz isian mas Ua’uilunacia, punbuntuin a nain tu siduh tu mapakahaitas, mais mapunahtung hai mapahaungun at mapalkapataz, paha mapinkukuang mas tastu’asangcin sininghumis tu aisvalaan. Habas daingaz isia Aicing ning-av tasa tu dalah hai.isia Isu dadusa tu Uvaz a saipuk mas dalah cia, siukai mas bunun Madau Ailis kunna madia vaivivaivi ka iniliskinan,isan isia ta iniqumisan maqtu kanang kana sia tutuza amin,maszang i, sinap painukan hulus tu usangi nitu tingquzaun,sisinap a tisqa mulaqbuz san lukis luak,kitngain a Ailis ka mataisaq isan manauazandaingaz tu dangianan. Maszang`a “Unmin”`un halang dikla, dauqdauq tuza mapinispinis maun imita dangian miqomis tu dalaq, Tupa a isia Linkuku tu maaz dau a isiaan sia dalahtin a Incumin hai na us’upa dau sia tau- tu- sabasaba- tu pitu-tu-mas’an tu suhis-tu-mas'an a bunun a isiaan sia dalahtin. na madamu dau tu num tu pasintu sia dalahtin tu iskakaupa tu bunun. ung at, malvasvasvasvas dau siaan mapituun- tu- han- dusa- tu kukka at na aiza dau tu ima- tu- mas’an a incumin a minihumis. Tacini uvaz hai tuav tu mataiklas, at katmang maku-uni mas tamasaz ,mimitmang mapinhasuhasu mas bunun,Isu hai mabatsu saicia at patazun;maza tacini uvaz hai cis-uni tu masalpudaingaz a is-ang tu matazin a tacini tais-an,masubnuhdaingaz at macisbai kusia duma tu siduhdaingaz. Tangmu, tushungaz tu uvaznanaz, nii tu mazima kusian pasnanavaan, musasu kaupakaupa ansasais mas pancinaun. minpakaliva tu daing ngutus hilava tu angkukusan. Tedikla`un a sikopa itu dalaq nanu tu telia`an, ni`in a dalaq maqtu min`uni nanu itu taki-ismut amin ismumut, lukis masinungsiv tu taloqan, A maaz dau a incumin hai mastan daus makupalihabasan makukahahuzas makutitintndun makumakakaus siaan hual at mais nii hai kapatasan-haningu siaan batu masunus mailalangna mas buklas mas mailanhahabas tu hansiap i aupa ukass patasan tu na issipul na ispatas. Haak, kicingai a pinainuk, mazima hadasi a’az’az tu uvaznanaz. saivan saia siduhdaingaz tu sasbingaz cia mas tasa tu dalah,at papadangian saia mas isaicia tu uvazpingaz,at isaicia a maikikingna hai makadip amin min-uni mas sasaipuk.saintu siduhdaingaz hai tupaun tuTulutu,aizan mas tasa madaing tu Asang,tupaun tu Tulu-i. Alis a mudaukdauk mulaqbuz pansan madaing tu ngutus hilav angkukusan mukummudaingaz,sadu makmuz paan danum sizaun ista quu,tisqa hubung tin-atikis,minaunin ikumbu haku kasi a.mindaingin a hubung.musiusius a hubung kaidaingan,maqa na taismidingalan a ngutus hilav angkukusan,nitumimisbu pintasal vaivivaivi tu qaimangsut. Opa maq sia bunun doqlas tu asa`un a kimalutu tu huzhuzakun amin a sikopakopa tu dalaq, siqalav`i dalaq, bunun, taki ismut amin libus tu dangian, A maaz dau a avandii a incuminan hai maaz a isaitia a ininhumisan hai isainang dau sia dusa- tu- sabaang tu painsanan sia dalah-Amulika. pancinaun, masa mataz a ituTangmu cina hai, saipuk mas Tangmu siin naubananaz. sausia mas isaicia tu maikikingna Lau-uitu tu siduhdaingaz a saipuk hai,cis-uni mas Tulu-i tu is-alisial kahna kapisial mas asang tu simbalung pihunduh,maskalun a Isu mas Apulu sinmas Pusaitu dadusa tu Tamadihanin mindangaz mas Tulu-i. Ailis masalpu tintangis,muqalqal usaq min-uni danum vanglaz, manaipa quu i tingqali’li isan vanglaz ta paan danum,tisqa hubung min-atikis,man pung tus-an muqalqal pansan paan kumbu,mulavi vanglaz danum mangqanu. Qoma, asang amin manoaz tu sinaduan muaz`in amin min`uni tesaq, mis`uka. Na makuaq sam muskun dalaq tun miqomis`i? Makan’anak’anak dau a saia makatinitini matintamasaz malmananu mapasadu mas maikusnadazu tu Iulupa tu bunun tu kakaa tu tupa tu maaz a kaimin a Incumin a bunun hai ukaas patasan tu na ispatas at na sipulun tu ahil. Paici, aluszangan mas tangmu mapasnava tu pingaz. kanahtungan in at,taimisiduhdaiangaz hai nitu masaiv painaicia mas kinuzkuzan,sasihun naia ma-avun pudan, masubnuhdaingaz a dadusa Tamadihanin tupa tu namu- suhis tu tupa mapulpul mas Tulu-i tu Asangdaingaz cia. Isan mangqanu tu danum,muqna naipa qaqtungngi usangi ta, Ailis musu sasbai ki paan ta sinap i usangi,butunin dusa mazima pisqaqaitmal tu qaqaitmalun malaqnut,maszang naingka tinisdusa.bisukbisuk bazbaz maszang amin,altupa Ailis taqu inta tu kilim ak usangi maszang naingka nitu utan-an. A laupak a dau dau a maaz a isiaan sia Amulika tu Kalihunia-siu a mastan tu madaing tu ihuhu tu banil a lukis a mas pin'unius libus-kuciakung’in sia tas-tu-mas'an-tu-vau-tusaba-tu-masivaun(1890) tu painsanan a hai patingaananang daus isaitia tu ngaan sau laupak a dau. masa kanahtungin a pis’uduli, mainuk a Lumi’u mas dahislahlu, kusian mas Culi’iecia, madamu mas issaicia tu ima at tupa tu : “sumanai, sia mas Ciupit mapasi’alak mas imita tu ima, mahtu a saikin annimnim mas suu tu mus’an ha” . Caici’a vakuandaingaz, mataiklas tu vakuan, ituPaici tu tama. isia supah tu Tama dihanin aiza tacini tupaun tu Ulisu,tangku-angazdaingaz saia tu Tama dihanin,cis-uni tu niia duma Tama dihanin mazima saicia,mazkai saia hai na ka-uni mas ispali-i-ia tu halinga mapinhasuhasu, isian mas minus-an tu mu-ampuk,matatbus saia mas tasa maiking tu Salvi,aiza pinatas tupa tu“napaisia mastan manau-uaz tu bunun”. Maqa Ailis minsalpu tupa tu：“maqtu ak sukdu sadu mu’u pisqaqaitmal,qaal tu asa amu taqu zaku tu maqaisaq a usangi mudan”. atikis qaqaitmalun kitngain sihalan qaqaitmal,isan manahip qaqaitmal a, Ailis kanmiming mudan. Ung at paidangian dau a maaz a itu kukkai a pat’ahilan a mas isaitia tu kai'unian tu malislutbu tu mapavaaz. Intianciau, kapisingun mas tais’aan tu papatazbunun. aiza tu tatau tuav tu manau-uaz tu Tama dihanin tu binanau-uaz asa amin usizan mas king tu Salvi,duanduan tu,pahahalav mas tamasaz cin hai ka muhalhal sia isTulu-i maikikingna uvaz Palisu tu ima cia. Ung at maaz dau a itu Amulika a Iubingkiuku masa isiaanang sia tas-tu-mas'an-tu-siva-tu-saba-tu-mavaun tu paisanan hai kai’uni daus paidangias isaitia tu paitidanuman tu mas’an-tu-hansiva tu sui ikit tu kipu. Lupusin ising, aizaan mas isian bulakucin tauktasa tu sihaalhalang. musasu idiip tauktasa tu ising. kinuzin hai maza king tu Salvi hai isaiv saicia sia Avuluti binanau-uaz tu Tama dihanin cia,aupa cinumantuk a binanau-uaz tu Tama dihanin tupa tu maza i-iapav cin mastan manau-uaz daingaz tu binanau-uaz hai napai saicia min-uni mas maluspingaz,kazin a Sila mas Iatina dadusa tu Tama dihanin hai masubnuh,at paispitu naia tupa tu na minbas mas Tulu-i. Ung at tupa tu ulainan dau amin a umansiaan sia uhaivasvali a Ahulika a Laipilia a Mantu-siduh a malisUai a mas patasan-ngapus at na sazasng mas ka mal’aisku naiantia tu malisKuli tu minihumis i ? Palisu hai iskalunan mas siduhdaingaz tu sasbinaz Pulimu-ias,ma-avun mas tasa ispasampapanah tu hatu mai-aupa sia pais tu Siduhdaingaz tu Sasbinaz Sila tu Supata,na sisuhis mas sinsaiv paisia Minilausu tu siduhdaingaz tu tuhas pingaz dasun musuhis. Ung i makua bin haus siaan tu bunun tu ? at uka saincia a siduhdaingaz ,ka sia mas tacini isia dihanin tu Hailun a mapulumah,saia hai isia iapav cin mastan manau-uaz daingaz tu binanau-uaz. Masa isiaan sia 1765~1770(tasa-tu-mas’an-tu-pitu-tu-saba-tu-manumun-tu-han-ima sausia tasa-tu-mas’an- tu-pitu-tu-saba-tu-mapituun ) tu painsanan hai taus’uvaazun a siaan sia Tinnasi-siu tu dalah Masa isiaan sia 1790(tasa-tu-mas’an-tu-pitu-tu-saba-tu- masivaun) tu painsanan hai malansas tina tausiaan sia Ciucia-siu tu dalah at mapasnava diis makungul’a-duhlas kahaimangsut. Masa isiaan sia 1880(tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba-tu-mavaun ) tu painsanan hai mataz mudaan a isaitia a tina Masa isiaan sia 1809(tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba-tu- siva) tu paisanan hai kitngab a saiaan kingkiu. Masa isiaan sia 1812~1814(tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba-tu-mas’an-tu-han-dusa sausia tasa-tu-mas’an-tu- vau-tu-saba-tu-mas’an-tu-han-pat) tu painsanan hai kaudiip a saia minkuaping pasanpanah. Masa isiaan sia 1815(tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba tu mas’an-tu-han-ima)tu painsanan hai mapadangi a saia at ka’uvaaz a sia dau. Masa isiaan sia 1919 (tasa-tu-mas’an-tu-siva-tu-saba- tu-mas’an-tu-hansiva )tu painsanan hai taulushu kausia Alapama-siu. Masa isiaan sia 1812(tasa-tu-mas’an- tu- vau-tu-saba tu mas’an-tu-han-dusa ) tu painsanan hai pankanahtung a saia kingkiu. Masa isiaan sia 1822(tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba- mapus’an-tu-han-dusa) tu painsanan hai maadas a saia mas isaitia tu maluspingaz tu uvaaz kausiaan sia Akunsu-siu. Masa isisaan sia 1824(tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba-tu mapus’an-tu-han-pat) tu painsanan hai saivan a saia mapanghaal mas sin’atumasling tu sinpanghaal. Masa isiaan sia 1821 (tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba-tu mapus’an-tu-han-tasa )tu painsanan hai mun’apav a itu incumin a sinbung. Masa isiaan sia 1829(tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba-tu mapus’an-tu-han-siva ) tu painsanan hai taulushu a saia kausiaan sia Aukulahuma-siu. Masa isiaan sia 1830(tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba-tu- matiun) tu painsanan hai maaz a itu Amulika a sasbinaz-daingaz hai mathaang-mapatas mas <patasan is’avun islushu ispudaan mas Indi’an tu minihumis> Masa isiaan sia 1838~1839(tasa-tu-mas’an- tu- vau-tu-saba tu matiun-tu-han-vau sausiaan sia tasa-tu-mas’an- tu vau-tu-saba-tu-matiun-tu-han-siva ) tu painsanan hai mapalka’anak a inaitia bunun mapalkapataz at mapunahtung a naias tupaun tu "ailbahbahan tu daan" masa avunun mapudaan malushu. Masa isiaan sia 1840 (tasa-tu-mas’an-tu-vau-saba- tu- masipatun) tu painsanan hai mindangaz a saia mapinsia mas "mapa’a’akvut tu sasaipuk". Masa isaan sia 1842 (tasa-tu-mas’an-tu-vau-tu-saba-tu masipatun-tu-han-dusa) tu painsanan hai mai’aupa a saia sia dalah-Muksiku kilm mas painpungavan tu taukananaitia tu bunun at kikilim mas initngangiavan tu haling. Masa isiaan sia 1843(tasa-tu-mas’an-tu- vau-tu-saba-tu-masipatun-tu-han-tau)tu painsanan hai mudaan maataz a saia sia dalah-Muksiku, punmavau’un tu hamisan a isaitia a sinpasimul mas Dihanin siaan dalahtin. cinghuza daingaz a Palisu sadu saicia,milskin saia tu mastanang saia mas Avuluti Tama dihanin cia tu manau-uanz,miliskin a saia tu na saicin a itu binanau-uaz Tama dihanin sinsubas tu binanau-uaz,cisha sipungul in mas itu siduhdaingaz sinkalun tu iskuzakuza. A maaz a siaan tu bunun hai kunian tu Saikuia at takisiaan sia uman-insumasvali tu Ciluki-siduh tu minihumis. na annataluhunta siaan sadu tu..... Hailun amin hai cis-uni mas talmaindu tu mabananaz cia minbuhbuh,sipungulin tu aizanin mas mabananaz tu maluspingaz,ungat pinmantukun in mas Apasu at adasunin a Hailun sidahda sain cia. Palinanutu tu silav siduhdaingaz tu sasbinaz Minilausu masa ta`aza tu macisbai a dadusa a hai,masubnuhdaingaz,at tupa mas tastu kaupaka Sila tu Sasbinaz tu min-amua amin mapasampanah mas Tulu-i tu bunun. Aluskunas vaivivaivi tu minihumis tu bunun tu dalah-Amulika. matataisahang a Lumi’u sian inaicia dadusa paikaduuan tu halinga, tastusanavan a saia nii tu masabah at kusian manastiuli kilim mas Laulunsu sinvu, tupa tu: “sinvu maduuin a saikin mas Culi’ie, mapasas’an pakaduu a kaimin, asaik pakasia mas saicia mapadangi, paha masingav mas suu tu mahtuang a kasun sikidailaz mas inaam tu lus’anmapadangi”. minsaimangsaimang sinvu at cinghuza tu tahuan mas Lumi’u. kama-aip ,Tulu-i mas Sila hai kitngab mapasampanah... masa isainang siaan tas-tu-mas’an-tu-pitu-tu-saba-tu-mapituun(1770) tu hamisan hai a maaz dau a takisiaan sia umansia Amulika tu insumasvalitan a Indian a bunun hai niiin dau sahubza sadus pinuntas-tu-sabin tu laidazu tu danghashulbu tu bunun tu maisiIulupa tausaintin. Mastanin a dau a takisiaan sia umanbah siaan insumasvali a ima a bunun-siduh a tupaun tu Cikus-siduh a mas Ciluki-siduh a mas Ciktu-siduh a mas kulik-siduh a mas Saiminul-siduh a tu saszangan a naias dulab lumah tu bunun sadu. A maaz a Indian a minihumisan hai nau tu mapasakaz’av mais sadus duma tu bunun at mapisialis sadus andingdingngalan tu bunun. Saszangan amin daus manaitia a iskakaupa a takidii a bununis saduan. ana tupa tu takidii tu Indian tu bunun Ingilisu Hulansu Sipania tu minihumis hai ukaas kahaingiun sadu at samasia'lan aminis saduan. Tupa tu maaz dau a dalahan hai sinsaiv dau mas Dihanin at kaaz dau a bununan ka pasaipukan mas dalahtin. aiza tu hanian, ituLumi’u a dadusa pasisiskunan hai isian asang taimazavmazav, mapunahtung mas pakapaisan tu bunun-Tibut, ituCuli’ie a saia tu pantuhasun, ma’ahbung musasu tangku’angaz. Aupa tis’unui daus na asa mapisvala mas iskakaupa tu maluskun tu minihumis tu bununtan hai maaz a dalahan hai asa dau tu ispahusil sia duma tu minihumis tu bunun . pahasia tismaupatia at maaz a adii a ima a Indian a minihumis a bunun a hai mahtu maluskus maisisiaan sia Iulupa tu danghashulbu tu bunun minhumis siaan dalah-Amulikatan. A maaz dau a Danghashulbuan hai tausiaan dua a niaan sia itu Indian tu minihumis tu dalah at a maaz dau a Indian a minihumisan hai masivit dau mas itu danghashulbutan tu sininhumis tu ung i makua bin haus inaitan a isinhuhumis i ? masivit a niaan mas itu Danghashulbutan tu inin’asangan at ikma’i’iuun at sainipukan at laituzaan. ung at, musasu tu maaz a naia hai kitngab mapadamu mas itu Tatahus-halinga tu kai’unian tu Pasnanavaan tu isnanava. A maaz dau a Indian a ninihumisan hai malis’anak’anakang daus inaitia tu haling at maldadaukang dau tu mapal’aizaang daus mat’i’iskaan mas hahanup tu nau tu inaiaangtia tu isinhuhumis at ingka’avazin dau a naia mapasnanavas malis’Amulika at mintatansus haimangsut a naia sia Danghashulbu tu maikusna’Iulupa tu bununtan at kitngabin dau amin a naia mapasisizin mas danghashulbu tu minihumis. Ung at, maaz a naian dau hai nii tu maplaz tu masvalavala tu masial a paisisiskunan i minsasanis malisvalavala at minsasanis mapasanpapanah at ka sana’uni dau tu makua a inaitia paisisiskunan. A maaz a maupa tadau a tus’a dau hai pailaunkaduan dau mas Saikuiatan masa tudii tu tainus’uvaazan tu tus’a. A maaz dau a Ciluki-siduhan hai malvavaaz dau sia vahlas-Misisipi tu umansiaan sia insumasvali at uman’uhaivasvali. aupa ka masmuavin tu malbuntuin a paitinlavaazan hai haal kai dau maszang a ispalinanutu a halinga a hai tu makan’anak’anakin dau a naia kalavian tu kilalavan manaitia at aizaan dau amis itu an’ak’anak tu isinhuhumis. Tupa tu maaz dau a sinipul mas Ingilisu a takiasiaan sia uman’insumasvali a Ciluki a bunun hai na ’us’u’upa dau sia tas-tu-suhis-tu-mas’an-tu-num-tu mas’an tu bunun a takidii. Tainus’uvaazan sia mas paikusnadaas sing'av-Dihanin. A tupa tu maaz dau a tainus’uvaazas Saikuitan hai uman’insumasvali tu Ciluki tu asang at laupak a dau dau hai umansia Tinasi-siu tu Amulikatia. Ung at, maaz dau a isaitia a malisTiluki a ngaan hai kuniaan dau tu Saikuia at maaz a malisAmulika a ngaan hai kunian dau tu Ciuci.Kais A maaz dau a isaitia a tama hai aizaan daus haidang tu laidazu tu Danghashulbu tu bunun at kuniaan dau tu Tanil.Kais at a maaz dau a isaitia a tina hai Tiluki-Tuza tu bunun at kunian dau tu Utuh. Tupa tu Maaz dau a itu Saikuiatia a tama hai masaangmasaang dau laktan maskuav matisbai sia lumah tu inaitia at isaaitia dau tu tinatia a minkatini sikakaun saipuk mas manaitia tu uvaaz. masa siskuavin a Lumi’u mas Ua’uiluna tu nii tu talpia, isibinsah a Culi’ie mas isaicia tu tama mas napapadangiun tu bananaz, sia mas talmaiduu at makanum tu minduduaz-Balis alu. A maaz dau a isaitia a tina hai maku’uni dau a saias iskahahaimangsut tu haimangsut mas ispasanpapanah tu haimangsut mapa’uvaiv mas Tiluki tu bunun mas hual tu titi at aupa sizaus sia dau a titi tu hual a isbaliv siaan Danghashulbu tu bunun. Aupa ka masmuav dau tu pahalhalavas bunun a isaitia a isbabaliv a haimangsut a hai lalatmuzan daus bunun a mababalivanan. Masa uvaazang dau a Saikuiaan hai asvaivi dau a siaan mavaivivaivi mais saduan at malismataisahtaisah dau a iniliskinanis saduas bunun. Inaiza nau tu minus’an a saia kaudii hanup hai matiskulaz dau a saia mataisah at milu’lu’ dau a isaitia tasa a bantas at matistak daingaz dau a isaitia malung tu nii tu islulutmi at paiskatudiipin dau a saia pispipiaha mais mudadaan at niin dau a saia mahtu pasisiskus duma tu uvaazis pishasibang. Ung at, kaazin dau a saia katlumah mindangaz mas isaitia tu tina tatansun mababaliv mas isbabaliv tu haimangsut at mais isku’avan daus isaitia tu tina hai sukdu dau saia sia lumah mindangadangaz sadusaduang. Maaz dau a siaan hai makanii dau palinanutu tu bunun at makamazamaz’av dau mais sadus bunun. Hai tu ukaan dau a siaas kaipisingan tu is’ang at aizaan dau a saias isngausgaus tu is’ang mais aiza a na asaun haiap. kutunin tu cingmut, pacinghuzaun amin a tastulumah mas makazavin tu mailutbu, makas’aangin amin bunun tu matazin a Culi’ie. at satuun mapunsian inaicia siduh tu patsabungan mahaltum. Masa us’u’upa dau a Saikuia a sia punmapus’an tu painsanan hai adasun dau a naias isia tu tina tau’uanbah sia Ciucia-siu at idiipin dau a saia mapasnava ka’a’unis ngul’a-duhlas tu haimangsut. Nii dau pinunpia tu tainudii at maataz mudaan dau a isaitia a tina. Aupa tupa tu masmuav dau a saia tu masa’iu kahaimangsut at maaz dau a isaitia a ka’unian a kinunias ngul’a-duhlas a tapsal a mas dadaimpusas kim tu bau a mas pansuhsuhas lipuah a hai masmuav dau tu kazimaus danghashulbu tu bunun siza mabaliv. Ung at, masantu’upaun dau a saias maibaliv tu bunun tu maszang a iahais duma tu mapisnanauaz tu bunun tu patasan a kai’unian a ngul’a-duhlas a haimangsut a mas ngaan hai ? Ka, tupa tu asa dau amin a saia mapimaupa tadau hai tu ka mikui nii dau a saia haiap tu na pikun mapatas. Aupa maisitlis dau a saia malisTiluki tu haling palinanutus isaitia tu tina at nii dau a saia sinatu mapunsiaan pasnanavaan at uka daus bunun tu kananuang maisnavas masaitia mas patasan tu malisTiluki tu halinga. Ana tupa dau a saia tu dangias itu Danghashulbu tu haidang siaan lutbutan tu suhis-tu-tasa-sia-pat at ana tupa dau tu dungzavin dau a saia masa aipintin uhansaipanin mapatas mas malisAmulika tu ngaan tu Ciuci.Kais siaan kai’unian tu kinungul’a-duhlas ka’uni tu haimangsut hai tu makaming dau a isaitia a is’ang miliskin tu na mastan masialis mahtu makumalisCiluki tu halinga mapatas mas ngaan tu Saikuia. Masa maupa tadau dau a saia miliskin at makinaskalnaskal dau a saia kaudii tahus isia tu pakadaidazan hai ka tusdungun dau a saia tu kakaa tu ka isaintan mimazamazav matataisah i? Ung at, masantu’upa dau a naia tu na nii sia dau mintuza i haiap bis kata a Indian a bunun mapatas patasan i? Hai tu maaz a Saikuian dau hai nii dau mimis'u mililiskin. Aupa maisitlis dau a saiaan masasivit mas isaitia tu tina mais tatansuus haimangsut sia Danghashulbutia at sadu daus dalah tu ka kadaukadaukas laidazu tu bununtan mahalav tausaing a sia dau at usuhaisun daus masaitia sadu a maimahahatba tu maimatatamasaz mapinvavai mas duma tu Indian tu minihumisis mapasanpapanah a mainduduazan hai ka kaazin dau ka niin ama’amas itu laidazu tu bunun tu busulis mapasanpanah. minhaiap a sivu tu ma’ani’uang a pakadazuan mas cinghaal a bununa, at nii a tingami sausia Lumi’u. musasu nailangun mas saicia tu na’ungabin a Culi’ie minmak’av, at cinliskin a saia tu biahas katan! paha na’asa a saia kanak’anak kusian sabungcia si’apav mas Culi’ie. Miliskin dau a Saikuia a tu maaz a niaan tu laidazu tu bunun hai na aizaan a niaas makitmananu tu makitvaivi tu hansiap i maivia a niaan tu mahtu mapapalinanutus silavtia is? maaz a inaitia a tasatasa a madiavdiav a ahil a hai mahtu pakadaas hansiap at mahtu iskusia mapatahus duma tu bunun. Ung at asaus sia dau a sia dau uhainsaipan at asaus sia dau amin a inaitia a bunun masnava mapishaiap. Ung at, miliskin dau a saia tu “ mais maupa tadau hai na kikakaszangin a katas Danghashulbutan. Ka, tupa tu na laupang dau a Saikuia a na kitngab tu na kingkiu hai mikui tupin tu na pasanpanahin dau a umanbav a bunun. Tupa tu mii’uni daus dalah at mintasa dau a Kulik-siduhan mas Ingilisu pasanpanah mas mintasas Tiluki-siduh tu Amulika. Ung at, tudii dau a Saikuiaan hai pin’uniun daus maa’ival tu kuaping. Tudii dau a saia hai sadu daus paliskadaan tu maku’unis “ tauktasatasa tu silav ” mapudadaas na nii tu ispishaiap tu halinga at saduas sia dau a isaitia a aluskunan tu aldikusan a “ tauktasatasa a silav ” a masasipul at masazng tutuzas palinanutus silavtia at tinnasiaan dau a isaitia a is'ang sia akas'angus sia tu iniliskainan simantuk. tahu a sinvu mas ituCuli’ie anis Lumi’u tu paikazimaan, anis inaicia nauin tu tastupadangi tu lainihaiban, musasu tahuang amin tu mindangaz naicia madailaz iskakaupa tu kikaku, tumantuk a saia sian dusa tu siduh tu tanangaus. Tudii dau a saia hai kaivakaiva dau a is’ang tu na lakuin pankanahtung a pasanpanahan i na asin a saia musuhis kaulumah angna kingkius isaitia tu palkadadaan. Puntas-tu-hamisan tu mutda dau a inaitia a paisanpanahan at dungzavin dau a maaz a Kuli-siduh mas Inngilisu pasanvaias Ciluki-siduhi mas Amulika at pankanahtungin a paisanpanahan. Ingkadaas kaihanivangan mas ashadangan tu kiningkiuan Masa musuhin dau a saia kausia Ciucia-siu tu saidii pasanpanah hai taunasainin dau a isaitia a painsanan sia na mahtuin padangias pinilumah tu painsanan. Mapadangi dau a saia mas Sali.Uat at ka’uvaaz tu tatinis maluspingaz tu uvaaz tu kunian tu Aiuka . A maaz dau a Saikuia a hai nii tu ka midaz saipuk mas isia tu tas-tu-lumah ! maaz dau a saia hai dahdahanin kikingkiu mas isaitia tu akas'angun tu iniliskinan. Masa laupang dau a saia kitngab hai manailang dau a saia ta’azas inaitia tu bununis palinanutu at mais aiza a ta’azaus sia a haling a malisCiluki hai kausus sia dau sia itu mailukis tu paittia manghaal tu tasa. Ung at tupa tu ka niang dau haiaphaiap hai lalakuin bin dau a kikinausas aia a mailukis tu pait a us'u'upin sia tasa-tu- mas’an a kinaus sia. Masa maupa tadau a saia hai miliskin dau a saia tu “ na nii aupa sia dau minsanamaazis ka maupatan ai ?” Miliskin dau a saia tu mikui supah daingazang a patasan a na kausunan at ukis na mahtu hatulas mailukis tu paitasantan at nii tu masidaduis iskusia at musasu tu kaunganin a duma pipinatas a. ung at miliskin dau a saia tu na asa tu kituhnas duma tu iskusisia. A maaz dau a takisiaan sia inaitia tu asang a bunun mas madadaingaz tu bunun hai tinghuza dau amin tu sadus isaitia tu kinukuzkuzaan at kitngab a naia tuntamaltamal at mali’a’aza at ishadanganin dau. Ung at, masan tu’upin amin a bunun tu mindahpin dau saia tu minanualin. Mais nii hai na ka taiduus itu pais tu amin’amin tu sintatas’i at adu ka istaudanivtas is’a’aminan matas’i a kata a tas-tu-asangtin a bunun hai! Masa tudiip dau hai mastatanin tu minsus minsupah a taudazu a Iulupa a bunun. Masa tudii tu laupang a Amulikaan savai pasanpanah hai tupaus sia dau a ciluki-siduhan tu taulushua kamun kausiaan sia uhaivasvali tu Akunsu-siu at na paituDanghashulbutan dau a umansiaan sia insumasvali a dalahan. Masa laupang dau hai nii a Saikuia istala at masa aipintin dau hai miliskin dau a saia tu adu na masialis mapainsial i aupa tupa tu nau a dalahan tu ispasununu mais aiza a pankauman at dungzavin a saia mas duma tu bunun laduza. Na aiza dau tu dusa tu hamisan a inaitia a tinunsusuhaisan masa tupa tu na tausia andingalan tu Alapama-siu. Ung at, maaz dau a simananu sukdu siaan Ciucia-siu a bunun hai minsasiahu dau tu’upa tu atunau dau a Saikuia a taulushu i minasiaan dau a saia sia laidazu tu danghashulbutan. ung at, tupa tu adu ka ispua’asu a saias danghashulbutan i inmazamazavav a mailukis tu paitan kakaulusun is ? na ka istushung sia aupas ma’ita auh! Minhazahaza dau a bunun at mun’apavin a sinpali’aza a halinga at mun’apavin amin a na ispisupnuh a haling ta’azaun. Dungzavin dau tudii a isaitia a maluspingaz a Sali a is’ukas sinisaaan tu ta’azas sinpali’a’aza mas bunun. Aupa mapising dau a saia tu mikuis ka minanual a isaitia a mabananazan at ka sizaus sia dau a itu Saikuiatia a kikinausan a mailukis tu pait a iskaunahabu mapis’amin mapistaba. Makuang daingaz dau a itu Saikuiatia a is’ang masa sadu tu pis’aminun a isaitia a kikinausan sia mailukis tu pait a papaitasan a.ung at tudii dau hai kaupa daus isaitia tu mastanin tu masinaubin tu maluspingaz tu uvaaz a kunian tu Aiuka a kananuang uskunas masaitia. Sinungsiv dau a saia nii tu pataliva at masa kutunin dau hai si’adasus sia dau a isaitia a maluspingaz a uvaaz a sisbai lumah at kansisila dau a naia sia vahlas-Akunsutia mudaan i na kau’uanbaav dau a naia sia Akunsu-siutia, aupa tupa tu na asa dau a saia tau’ibul mas umansiaan sia uhaivasvalitia tu Ciluki-siduh tu bunun. Tudii dau hai minsia'in dau sia itu Saikuiatia tu bungutia a isaitia a kininkiuan a. Tupa tu kavaivi dau a Saikuia a mas iskuzakuza tu niin paus itu tangusangtia tu iskuzakuza at sizaus sia dau a malisCiluki a halinga a mapinsazsaziksik mapintsatasa a sing'av a at panghaalas sia dau tu tasatasas patasan a itu halingatia a sing’av a. Ung at tupa tu maaz a sias iskusiaas sia dau a patasanan hai aiza dau a sini’unu sia sia malisAmukika tu patasan at aiza dau a kain’anakan sia ka’uni. Ung at masa tupa tu kanahtunganin daus masaitia ka’uni a sia dau hai isaitia dau a ka’unian tudii a patasan-ngapus hai mavau'un-tu-han-num a kai’unian a malisCiluki a patasan-ngapus tudii. Ung at masa tundadaan dau a naia tu na taulushu hai isnavas sia dau a Aiuka mas haling-ngapustan sia daantan. Mabiskav dau a Aiuka a uhaiapas haling-ngapustan at mahtuin dau amin masipul at mahansiapin dau amin mapatas mas sinpalinanutus isaistia tu tama tu sinpalisCiluki tu halinga. Maaz a inaitia dau a tausdidipaun a mailukis tu pait a hai minpalinanutuin dau. Minsia’in dau a isaitia a iskusisia ka'a'unian. Manaskal dau a Saikuia pasidusadusa mas Aiukatia tundadaan mai’aupa sia Akunsu-siu at mililiskin dau a saia tu adu na mahtu a umansiaan sia uhaivasvalitan a Ciluki-siduhan laduaz antala makusias isaitia tu kai’uiantan. Ka, nii dau saia haiap tu masa ta’aza dau a takidii a bunun mas maupa tadau tu saiduan hai uka dau tu tatini a latuza at ka masan makas’ang amin tu kaaz aupa siaan ka pazikpik tu bazangbazang tu bunun auh! Tudii dau hai iskaunasiaan dau a naia mas bunun siaan asang-paliskadaan tu kunian tu Ciuci-lui. ung at, iskilim daus asang-paliskadaantia mas takidii tu madadaingaz tu bunun at mahahatba tu bunun tu na minmalsisivt mas manaitia tu bunun. Ung at tupa tu ka mais matatas’i tu is’a’aminan dau a Saikuia’an tu bunun hai na ka iskaunasiaan dau sia sasaipuktan tu ka patazav a siaan. A masa tudii dau hai mupus’an dau a saia mapasadu mas malsisivit tu bununtia mas isaitia tu patiduan tu kininkiuan. Masa mus’anang dau hai punataus sia a dau a isaitia a maluspingaz a uvaaz a Aiuka a siaan tannata tu ilavtia at tupaus sia dau a malsisivit a tu malisCilukia tu kauman at patasas sia dau siaan mailukis tu paittia a inaitia sinpalinutu a haling a at aupa masa patnahtungain sia mapatas hai maisidii dau a saia kaunata at tupaus sia dau a isaitia a maluspingaz a uvaaz a tu kaulumahin a kasuun. Ung at masa isnangadah dau a Aiuka sia lumahtia tu sadus pinatas mas isaitia tu tamatia tu patasan hai ka salazus sia dau masipul a patasan a. Tinghuza dau amin a malsisivit a bunun a at mapasamamantuk dau tu adu ka minsa'ia aupa a niaan auh ! hai tu tinnanulu dau a naia tu adu ka aiza a inaitan a na ispalasmuav ma’ita hai! Ung at, tupaus sia dau tudii a malsisivit a bunun a tu kilimas makaamainduduazang tu maapatasang tu uvaaz at aupa na isnavaanangku at mais lakuin tu sinnavaaninku hai na muhninik mapasadus mamuu tu makua a siaan. Masa taunadiipin dau a naia tu na mapasadus malsisivit tu bununtia hai tupaus sia dau a isaitia a isnanavaan a maapatas a tu malvavaivia a kamuun matududuldul. ung at naia dau tudii hai nii tu uta’azanis palinanutu at nii dau usaduan tu uman’isa a duma a maapatas a at kaaz dau a naia tudii ka midaz makupatasan mapapatas mas na ispalinanutu tu haling at aupa maaz a pipinatas a haling a hai ispasunusunu ispasasaiv palinanutu.. Aupa maupa tadau dau a naia mapatunsuhissuhis mas patasan tu pipinatas hai maaz a malsisivit a bunun a hai sadu tu tuza tu maaz a niaan hai mamantuk tu makusaitan palinanutu. Aupa paiskatudiipin dau a naia latuza tu maaz a kai’unias Saikuiatan a hai nii tu minpakaliva at nii tu istatas’i at nii tu is’a’aminan tu haiza. ung at tupin dau tu maaz a isaitia a kai’unianan hai mahtu hang a sia pasnanavaun makusia. A maaz a kai’unias Saikuiatan dau a patasan-ngapus a hai maszang dau mas sapuz tu minsunab tu mutpun siaan Ciluki-siduhtan. Tismaupatia dau at maaz a takidii a bunun hai kitngabin dau amin mapasnavas patasantin at kitngabin amin masasipul mas patasan tu pipinatas. Ung at maaz a Saikuiaan hai sibinsahun mapin’unis uman’uhaivasvali tu Ciluki-siduh tu palishumisan tu pasdazuan. Ung at maaz a Saikuia'an hai saivas palishumisan mas paitumashingan. Tudii dau hai aiza dau tu tatini a kunian tu Samul.Uastu a tatahushalinga a bunun hai mapaka’uni dau tu tasa mas na insacu tu haimangsut at tupa tu na ka’uni dau mas malisCiluki tu halinga tu 《Sisiu》. mapun'apav a naias malantasa tu itu Ciluki tu sinbung tudii at tupaun tu Ciluki hunghung tu sinbung " Tudii dau hai maaz a takidii a bunun hai mat’uvaivin mapatas mas laidazu tu itu Iulupa tu bunun tu sinbung at masingav mas inaitia tu sinunbangan at ansasuun manaitia si’unu a inaitia a hansiap. Masa tudii dau hai maaz a saduan tu ana nii dau minsia'is saduan hai masan san'apav dau saduan. Ung at minmakua dau tudii a Saikuia'an hai! Tudii dau a Saikuia'an hai maldadauk dau tu nii tu patataliva at mudandaandaan dau a siaan masnanavas patasan-ngapus at usunus sia dau a isisipsulan tu na pasikun mapatas at makua mais malkahuhumatan at sadu tu ung i maaz bis itu sasaipuktan a issasaipuk bununtan i ? maupatia dau a siaan malmananu mii’unis isaitia tu tas-tu-sidu tu na lahaiban matintamasaz. Ailbahbahan tu daan mas itu anak'anak tu pailka’anakan mapalkapataz Paisisiaan a niaan sia itu laidazu tu Iulupa tu bunun tu sinbung minghaiap tu maaz a niaan hai niin ka kausaintin tantungu dulap. A maaz a niaan dau hai minsasiahu dau tu na ma’avun mapudaan mas Saikuiatan mas uman’uhaivasvali tu Ciluki-siduh tu taulushua kausiaan sia mastanin tu umanbaah tu uman’uhaivasvali tu Aukulahuma-siu. Maaz dau a Saikuia a tudii hai miliskin dau tu kadaaz a ka minmapakasial manaitan at adasus sia dau a isaitia a tas-tu-lumah mudaan tudii at mapasi’adas dau a naia tu mungab tas-tu-saba tu lumah tausiaan sia umansiaan uhaivasvali tu dalah. Hai tu tudii dau hai papiaang dau a sukdu siaan Akunsu-siutia tudii nii tu malansan. Ung at tupa tu aiza dau a ka mastatan tu tausiaan sia uman’insumasvali tu Tinnasi-siu at baav-Kalulaina-siu at Ciucia-siu. Maaz a naia tudii dau hai masmuav dau tu masubnuh tu maivia tu nii tu sanasiaanang sia paisisiskunan pasanpanah masa tudii at maivia tu na mahtu a niaan mapatas mathaang mas na is’avun mas manaitia tu 《patasan is’a'avun islulushu ispudadaan mas Indian tu minihumis》.ung at kasaan a naia mas duma tu papat tu minihumis kamangmang ma’avun mapudaan mapataulushu siaan Aukulahuma-siu. Tupa tu tudii dau a maipatas mathaang a itu danghashulbutan a sasbinaz daingaz a hai kunian tu Si’autu.Lushu at tinupa dau tudii tu... Haal kai dau a saia nii tu matu’uni tu maaz a saduan tu masial tu Indian a bununan hai nii tu tangku’angaz tu Indian tu bunun hai tu na ka us’u’upa amin a naiaan. ka mais paluszangus takisilaz tu halmangaz tu bunun a Indianan hai na langatang a naia mais saduan. Isnavai bin dau a naia mapapatas tu’upa siaan sinbung Ciluki-siduh hai ka nau tu ka sahalmangan dau at kasaan dau a umanbaahtia a ima a minihumis a siduh a ma’avunun mapudaan mas kuaping at langat tu pudahvainun ma’avun sia uman’uhaivasvali tu dalah at maaz a laihaiban dau manaitia hai na us’u’upa dau a inudadaanan a kaidahvainan sia tas-tu-mas’an-tu-num-tu-saba-tu-kilu(1,600). Langat tu masa avunun dau a naia mapudaan tudiip hai tupaun dau a naia tu kakaa tu ansupah madas mas haimangsut at ulus at na kaunun at duniv . ung at nii dau kananuang sadu tu makua daan a na lahaiban manaitia at anuang dau saduang tu na minmakua a tus’in at ana saduang dau tu mikuis aiza a bunun mindahpa mais tundadaantan hai ka nau tu ka sahalmang. Masa avunun dau a naia mapudaan tudiip hai nii dau a naia pataskunun mapudaan at pahahaisan dau a naia tu tas-tu-hamisan masa pudaanun ma’a’avun dii. Ung at Pangausun dau a Ciuktu-siduh a at aupa pakinlaviunin dau a Saiminul-siduh a at kinkikinuzin a kulik-siduh a at pakantulununin a Ciksu-siduh a at pakinkinuzunin a Ciluki-siduh a. Masa maupa tadau tu avunun a naia mapudaan hai supah daingaz dau a bunun a pandaan maataz tudii at niin dau sausiaan sia na taudaan manaitia tu na dangian. Ung at tupa tu maaz a Ciksu-siduh a dau hai na aiza dau tu ima-tu-mas’an(5000)sausia num-tu-mas’an(6000) a bunun a pandaan mataz at maaz a Ciluki-siduh a bunun a maataz tudii hai na aiza dau amin tu pat-tu-mas’an(4000) a bunun a pandaan maataz. Maaz dau a siaas kananuang minlangatlangatang minhumis a bununan hai mahtu tupaun tu maaz a daan a laihabas manaitan mai’aupa sia uman’uhaivasvali a daanin hai ka siaas is’ataz tu maipalatpu maipit’ukas manaitan tu daan at mahtu tupaun tu pitusmakun a niaan. tuzatuza tu maaz a laihaiban a daanan hai mahtu tupaun tu 《ailbahbahan tu daan》. Dungzavin dau a maaz a maisisiaan sia insumasvali a mas uhaivasvali a Ciluki-siduhan la’ampuk at pasi’amu’amu mas nau tu ngidausin taudii tu naina Saikuiatan. Hai tu maaz a naia hai nii tu isu'ukas bahbah. Tupa tu tudii dau hai mintuus dau a maisnasia uman’insumasvalitan a mas uman’uhaivasvalitan a bunun mapalka’ank’anak mapalkapapataz pali’i’ia tu na sima a pasastanas na sisizaan tus maazmaaz at na sima a panadaas kinli. Papia dau tudii mataz a Ciluki-siduhtan a bunun masa maupa tadau tu mapalka’anak’anak mapalkapapataz tudii. Ung at maataz dau amin a itu Saikuiatia a uvaaz at maataz dau amin a nau tu mabangnu tu mapapatas patasan sia sinbung-Cilukitia. Madahpa dau tu makuang daingaz dau a itu Saikuiatia is’ang tu atazas uvaaz at malmananu dau a saia tu’upa tu mapainsiala hais kata at asa kata tu ka’unis mapa’a’akvut-tu-sasaipuk. ung at maaz dau a saia hai nii tu mimis’u palisnunulu tu maaz a kata a malisCiluki a bunun hai asa tu mintasa. na aizin dau tu pia tu buan a sia dau at mapatupin dau tu na mapatuhavittin. a maaz a Saikuiaan hai min’unis uman’uhaivasvali tu Ciluki-siduh tu lavian mathaang mapatas mas ‘’patasan mapa’a’akvut tu sasaipuk’’at mapatumantuk tu na asa tu laduaz mas laidazu tu bununtan at ladu’azuu mapis’uka a imita a pailka’anakan pailkapatazan a paikaku’anganta mas paikasubnuhunta. A maaz dau a Saikuiaan hai mangmangis tupas itu Ciluki tu mailantangus tu isinsial tu saidu’anan. Tupa tu maaz dau a saduanta a tus’aan mas dalah hai itu tuskun dau at mastan dau katsi’alun sadu hai sia daus masvalavala pasisiskun minhumis sia dalahtin tu iskakaupa tu bunun. Tupa tu mais mapatis’u dau mas katdaan maisihabas tu dalah hai maszang mas masaiv mas mahanglasin tu kazin minkiitingai tu bunun. ung at maaz a mamantuk tu Ciluki a bunun hai mahtu dau tis’unis na asa minmasial tu bunun at nii tu sahaam. Hai tu maaz a Ciluki a bununan dau hai nii tu maszang amin a saiduan mas itu Saikuiatia tu na isinsial tu saidu’anan. Aupa ka tuza hau tu maaz a laidazu a Iulupa a minihumisan hai minsuzsuz a niaan tu na asa saham. kaazin a naia ka annasisilaunin sia halmangaz tu dalah tu sikvin. Masa aipintin dau hai madaingazin dau a Saikuiaan at niin dau malkatnu mas mapalka’a’anak tu mapaingkakuang mas laidazu tu bunun tu paikaku’angan. Paskaupin tu inudadaanan Masa madaingazin dau a saia hai ta’aza dau a saia tu aiza dau a Ciluki-siduh a bunun a ngausngausin dau maisiCiucia-siutia tausiaan dau sia Muksiku at tupa tu itngangiav dau a saia ta’aza tu inaizaang dau a tasa a halinga a is’ukin. Ung at miliskin dau a saia tu na asaunang sia dau a naia kilim at na asaunang sia dau amin a adii a is’ukin a halinga a kilim amin at tupa tu mastan dau masial mais mahtu ka’unis ispapatas mas iskakaupa tu Indian tu minihumis tu patasan-ngapus. A maaz dau a sia dau tu inudadaanan hai na min’unis isaitia tu paskaupin tu inudadaanan siaan isaitia tu ininhumisantin. Masa tudii dau hai aupa madaingazin dau a Saikuiaan at taskunan dau a siaas mainduduaz kaudii hai ka mikua bin dau tu ka minbuhbuh a naia siaan daan. Aupa mapising dau a Saikuia a tu na mikuis ka pavaias na kaunun at tupaun daus Saikuiatia a mainduduazan tu mapala tu talmas’an mas nakaunun at sinasiaanavik sia mahalivan tu laak tu mahtu dangias sia mastatalas manaitia. Ka nii tu haiap tu tau-tu-islunghuanin dau a naina mainduduaz a masa maibasin at tupa tu iduanin daus manaitia a maaz tausiaanin sia Muksiku a bunun a. hai tu masa maibaasin dau a naia tu taunasainin sia dangias Saikuiatia tu laaktia hai nii dau iduas Saikuiatia i uka dau saduan dii at nii dau haiapun tu masikaua a sia dau ! Ung at, tudii dau a naia hai aiza dau a mainduduaz a annataluh masulut kikilim tu masikakua a saia at dungzavin a naia malidu mas kanmamaitmait tu tatini tu madaingaz tu bunun. Ka maupatin hang a sia dau tu masa na pavaianin dau a saia mas na kaunun hai isngausin dau a saia mudaan sia laak tu dangian sia at masa tundadaan dau a saia hai kana’unang daus bunun pakaunan sia daantan at kananuang dau a saia mahtu pansainangtin a inudadaanan. Ung at dungzavin dau a Saikuia a panasia Muksiku at iduas sia dau a taudii a bunun at tutanamus sia dau tu adu na malannsanam musuhis kausiaan sia Amulika hai tupa tu nii dau a naia istala mais tupaun tu musuhaisa kauAmulika. Ung at tupa tu nii dau amin a saia iduas halinga tu initngangiavan tu itu madaingazan tu halinga. Ka tupa tu masa musuhisin dau a naia hai maaz a madaingazin dau tu na mungabin punmavaun tu hamisan a madaingaz a hai niin dau saulumah at kaazin dau ka pandaan at habinun dau sia Muksiku tu dalah. Maaz dau a itu Saikuiatia a kai’u’unian a patasan-ngapus a itu Ciluki-siduh a hai min’uni daus mahtu “palinanutu tu silav”. Ung at paiskatudiipin dau a naia kitngab makan’anak’anak mapapatas mas itu kan’anak’ank tu mailanhabas tu laihaiban at mapasnavas itu laidazu tu danghashulbu tu hansiap tu inai at maszangin dau a naias danghashulbu tu is’unias patasan tu mininhumis. A maaz a Saikuiaan hai dangian daus itu Ciluki-siduh tu maisal tu saidu’anan. Maaz a sia dau hai sias mazima mapainsial bunun at mapasunus sial at mapaka’akvut at ukas kaipisinganis mudadaan. Palinanutuin dau a itu Ciluki a “ silav“ a at maaz a isaitia a ispishaip bunun hai mapainsial bunun at nii tu kan’asang mas bunun at mapasusunus kanaskalun at nii tu mahaam ung at mapaluskun mas na isihumis at nii tu maunhais bunun at sakaz'av sa’aupatin mas bunun at nii tu sakulaz bunun. istubangnu : tupa tu mais isiaan sia malisAmulikat tu halingatan hai maaz dau a tasatasa a silavan mas tasatasa tu ahil hai tupaun dau amin tu silav at pahasia maaz a azandii a " palinanutu tu silav" -an hai sintupa dau tu tasatasa tu aizaas pipinatas tu ahil.

Ung at,ispasaduku a kai’uniankuan mas madadaingaz tu adu mapisingam hai ka masan tu’upa a naia tu na maaz bis tamungtan a kapisingun i ? ung at, ka patuhnaanku mapatas ka’uni a makangadahan tu. aiza tu hanian, aiza tu tasa siduh pis’uduli, mais kaa nii tu pakapaisan mas naicia tu siduh hai, manaskal amin a naia antala maping’amu. haitu kamingmiing a Lumi’u anis isaicia tu pasisiskunan isnangadah ming’amu. Pesna han`a petasan`i Sasbinaz Seattle ihan 1854 pensanan sinpabazbaz tu qalinga Tis`uni opa asa ka Amulika sehu simadaing`i dalaq pin`anak`un, na misna han`i temi`dalaq tu Indian bunun mabaliv`i dalaq tu singkuzakuza, tupa a Culi’ie tu: :“ ha! Ciupit, masmuavin a kasun aupa tu matangha au!” tailaukun usangi ta lumaq. musasu sinpala ki Suqamish asang tu Sasbinaz Seattle mapin`kelas bunun kapanu`un tu qalinga, Ailis sadu tas-a manau-az tu lumaq,mudandan anbabazbaz tupa tu：“niniap tu nasimaq tuza taklulumaq ti!？” mapaliuni ki Indian bunun, dalaq amin`i sikakopa minqomis mudinun nitu maqtu busqat`un tu sinpa`uskun. mapunahtung a Tangmu mas Haak isian mai’aupa pasnanavaan tu daan Usangi duanduan tauna hilav, Ailis muntanangaus nabazbaz naipa i usangi ta,qaal ni-ang bazbaz a usangi musu luklas Ailis mungkumbua dangaz angkus i kavang,aupa namusu mudan nakuzakuza,nitu mapabazbaz i Ailis ta,maqa Ailis a tan-a ki usangi ta sinbazbaz,mungkumbu san lumaq. Qaitu, muaz epi sinkiluku tu petasan, nitu nanu sin`patungqal amin sin`patumantuk tu qalinga ma ni petasan. tudiip tu um’um, suhazsuhazang a Tangmu sian sapalan, mapanu mingkailas, miliskin a saia tu namikua at namahtu nii tu kusian mas pasnanavaan. Mukumbu in han lumaq,sadu ki tas-a bahu makmuz a kasi,ansasu siza tas-a kasi maun.tisqa aipa tindaing,butun ista usangi ta lumaq taipu’laqun.tinliskin naipa tu asa tu maun a .namin-atikisin.lusqa naipa punhapavun a ima,masinipa patsanglavan malabut sinsuaz i usangi tatu dangqas tau’ las,usangi mintamasaz malaqnut,audau sanlaviun amin naipa labutbutun pungkumbun san lumaq ta. paqpun min`temispia amin na mangkinuz tu petasan minsuma, na lau tis`uni vevi`vevi tu tenan`an amin sinpatas a, hezin`a minvevi amin muliva. paha pina’iva a saia tu madahpa a nipun, mani nii-in mahtu sisasaa at kusian mas pancinaun tupa tu, "cina! cina! madahpadaingaz a inaak nipun, mindangazangku kusian mas pasnanavaantah mas masnanava". antalam a pancinaun tu, "kaaz aupa ka madahpa nipun hai, na-ispa-uman sanganin mas ising." Ailis tupaki usangi tatu：“sumanai. na asa ak na-ukaunan,natudipin minmusuqis,”minaunin a, lusqa mismuav minsasuz min-atikis,musqain mainasan qamutis luak maszang atikis maltutua tu hilav santasal pansan qalipungpung tu puaq ta. Qaitu altupa maquaq`a, sanmaqtu mapatesqang`i sikopa`kopa tu bunun minmantuk saqal`i mapiltelaq toqomis sikopa`kopa miniqomis tu dalaq. tunahtung hai, miliskin a Tangmu tu nalabutun a nipun at nakusianang mas pasnanavaan, masmuav tu minghanglas. at tupa mas pancinaun tu, “nii-in inaak a nipun madahpa.” at makipanupanu kudiip taldanav, ikvavaa mas pinit’um’um, at mudaan. Usangi saduki kanum tukii minkaivakaiva is-ang tupatu：“nanin ak udipan.usuin pasan kuzkuzau nak ta ！”tin-uka saduan nin naipun tu qaisaqin naipa. ciudu mapunahtung mas Haak isian daan. sia Haakan mas kaupahanian taimazavmazav tu uvaaz, aizaan mas tapudavus tu tama, at nii tu mapisial saipuk mas saicia. Madau ka,aupa Ailis a tin-atikisin,maqa talikuan pakasia ta, kamadaing a talikuan,ninaipa usinapan, maszangngi ivut tikis makasiuqsiuq,nitu ukiliman munhapav tu daan. tunanulu amin tastubulaku a tamacina mas anak’anak tu uvaaz tu kakaa tu mu’aisku mas saicia, haitu nii a uvaaz ta'aza mas sintunanulu, muksiahu mazima muskun mas saicia pishasibang, aupa mahansiap a Haak-an mas isian libus tu isinghumis, mahansiap malaskan, haiap tu maaz a kanakaunun, mahansiap madamu mas autuk…, matuzaingu amin a uvaaz mas saicia. aupa pakasialun amin mas sinvutan a avandiip dusa tu siduhan, na’asa amin lapaspas mas inaicia tu paikapaisan at dangazdangaz mahahasam mas naicia, haitu nii tu mimingnu. tupa Tangmu tu, “mazava kasun ankazingking mas matazin tu naungtan i?’’ antalam a Haak tu, “kuzakuana mais sanavanin, ungat natahuanku kasun mas saitan tu habilu.’’ Ka-uni mailukis sikamangnanag tu Tasasikis masa nalaupang kitngab pasampanah Ana tupa a Tulu-i malalasti tu saumataz matahdut mas Asang tu simbalung ,at savai mas Sila tu malalasti hai supahang a milu`lu sinmas mataz. palinahtungin a naia, at cinpalavaaz mudaan. pinun supahina Sila paisampanah at nitu mahtu mapinvai,kazina malalasti is-ukanin mas tamasaz. tudip hai ,aiza tacini tusasanus tupa mas malalasti tu:“na asa kata tu nitu ma-ab-ab kan-asang mas Tulu-i,nitu mahtu masa pasampanah,asa tu makutaiklas miliskin madailaz at natudip savai.” Autusiusu sasbinaz tudip hai tahu mas tasa makit vaivi tu hansiap ka-uni mas tasa mailukis sikamangmang tu tasasikis!Tasmai tasa,na ka-uni mas maza itu Tasasikis a cibuklav hai na mahtu dangian mas kaupaka malalasti. tusambut a saia haungun mas naicia tu: “mais mapakasialang a kamun mas Lumi’ucia hai, nakaliskununku amin kamun maludah”. paha isian a naia mas daancia mapaciciklah. Tasmai dusa,maskalun mas duma tu bunun tunhatu musuhis kausia Tunitu tu dalah,sadu at mauksuhis mapasampanah,namudan tu tanangaus hai tangusun a ispasampapanah tu haimangsut sinmas kupang mapistaba,at mapihusdul pintupang mas Tulu-i malalasti tu savai-ianin at mudanin,isian mas ninaia malsasanus a is-ang hai una-un kan-asang. Tasmai tau,na maskalun mas tacini pina-iva minusbai tu bunun,na tahu mas Tulu-i tu saia hai Sila tu bunun na asa tu musuhis minpakasvala,at maldidip tu namapataz mas sintatatbus sia sikaupa tu Tamadihanin. Tulu-i hai antala mas isaicia tu sintupa at adasun kusia Asang cia,at asa miliskin tu namakua mapin buhbuh mas Tulu-i tu bunun mahtu a mailukis tu tasasikis suhaisun punsia asang cia,mais tudipin hai,namahtuin kata kan-asang mapataz,mapalatpu mas Tulu-i. tunahtungin,cinsua tastu kaupaka malalasti antala mas itu Autusiusu sintupa tu na asa tu maupacia,cin su saia kitngab maskalun mas malalasti ka-uni mas mailuskis tu Tasasikis. tastubuhul kapanun tu malalasti kitngabin kusia ludun mapaluh lukis at kusia bukzav ka-uni,hanian labian nitu islulunghu,isa-isa amin hai talpataz,haitu nitu pailkapian tu hani-anan kanahtunganin ka-uni. maisna sia tasasikis manaingkal tu tangia,mabinsal daingaz tu mata,sinmas suksuk tu huspil hai kaliluvluvun,mangazban a itu tasasikis a cian sinmas mamantuk tu bantas mas sikis.tastu kaupaka kai-unian hai tuza tu kapanundaingaz,sikaupaka malalasti hai matuzaingu amin. haitu haiap a Culi’ie tu ituLumi’uin a saia tu maluspingaz, niiin mahtu antala mas itutama tu sindailaz, paha kilim a saia mas vaivivaivi tu kanaang, haitu nii tu antalaun mas tama, nautu kanasia a tama mas isaicia tu iniliskinan kuzakuza. kanasian a sinvu mas sinkikaku, ma’avun mas bunun kudiip pishaiap mas Lumi’u. taunasianin a sinvu mas sabung, nautu niihang tu masial, usaduan a saia mas ituLumi’u anis ituBalis tu dusa makazavin tu mailutbu. cismaupacia, kalauun a dusa siduhan mas sabinazdaingaz tu, cis’amaunin amin imuu tu uvaaz a iskakaupa, paspasav a nii tu masial a paikasupnuhan.

Tupaunik mas madadaingaz tu kakaa tu ka’a’unis na mapinsanamaaz mas masuu tu patasan-paitidanumantan at kadaaz a malmananu mapasnanavas malisAmulika、issisipul、pailis’dalahan tu hansiap tu isnanavatan i na ikma’iu’unang. Pahasia masa aipintin hai niinik min’unis malkapatasan-paitidanuman. kaazinik ka kaudii mapasnavas ma’u’uting mas kusbabai at aupa ka min’unininik mas ma’a’uting mas kusbabai. masa taunasian mas pis’uduli tu mishang hai, aiza itupingaz a manauaz tu haningu cihainasbat sian isaicia tu tanangaus, at cinsaimangsaimang a saia tu samantuk, malbuntu nii tu minmamak’av. maza avadiip a pingaza hai itupakapaisan mas naicia tu siduh tu tastulumah-Culi’ie. tupa a Lumi’u tu: “mahtuang a kasun antala mas Ciupit tu sindailaz, aupa namasalpu a saia, at namahanimulmul amin a saikin ”. Temis Washington tu sasbinaz, sikamangmang mu a bunun minmalalabas, maszang tuza sikamangmang bukzav tu ismumut, ma nam`a bunun`a maszang inqeban`i luvluv sipaloqon tu libus muvasvas ihan bukzav tun. Paqpun, tupa asu tu na asa mabaliv inam tu dalaq, musasu latuza tu na maqtu sam uheza`an it`sihal tu siniqomis, isqalipunpung tu puaq tin-vaivivaivi tan`aun tu mopat mamantuk amin masazangsang epi tu sin`pahuvaiv, qaitu mai pesnahan inam bunun tu sinaduan a, maqa dalaq tu sikopakopa`un a, mastan amin kadimanun is`aningsing ma zami. Isan qalipunpung tu puaq ta, Ailis sadu tas-a tas-a tu talikuan kukusbai pasinapsinap,maszangdaingaz i pinisuszakun tu anpang. Paqpun isu tu qalinga mai malka`uni zami a, tuza tu ni sam maqtu madozung antala. miliskin dau a sinvuan tu: “mais pakasia Lumi’u anis Culi’ie tu sinpakaduutan, niapun saitan a namahtu lapaspas mas paikahaitasan tu taisah i”. paha tupaun saicia a Lumi’u tu: “mahtu! nazaku sikidailaz mas imuu tu lus’anmapadangi”. Kinuzin a utan-an maqansiap bazbaz kaupakaupa ka puaq,angkusi ispapaknu lukis tu puaq sin baququ puaq miunin latuk,lingling puaq min-unin atikis tataungtaung sin madaing tataungtaung,haizang tas-a lautlaut lapa puaq tuskun tusasaus.manaing ka tuszang tusasaus maszang mus-an kaskunun isling tu sinkuzakuza. isian mas ludun’ikit tu patsabungan Ailis tuszang amin tusasaus,manahipdaingaz,sipungulin tu nasinap i usangi ta. aip tu sanavan, tandusa a naia mai’aupa sian mantansunus bulakucia tu ludun’ikitcia tu pansabungan… masingav a Tangmu tu, “mazava kasun ankazingkingang mas minataz tu naungtan i?’’ Nitutalmadia,Ailis isan sasauzan tiiv tu daingianan, qaqtungi tas-a ansapaq kakaunan tu qapqap.maqa pistamaku tu qapqap,maqtu pispauhpauh ki tibu piqansangaun, maaAilis a tingquzadaingaz, qaal maqa tibuh a musqa manipa hubung ista, asnii naipasa,na asain sasbai. antalam a Haak tu, “tahuan saikin mas inaak tu tama, supah isian patsabungancia hanitu, mais mung’apav a hanitu hai, sizaav a minataz naungan iskunasian hanitu tu tan’iku, at tuhasaza, mais daingian lutbu kitung hai, kan’anak a kitung is’uka.’’ Qaal qapqap a tupa tu：“haizanak a nakasaqbungun sinkuzakuza na istaqusu’ a ！”maqa Ailis minsanamaz is-ang sinlansanunin,lusqain makilavi sansuqis. sadu a Tangmu mas ituHaak tu lutbu, at tupa tu, “usupahan a isuu lutbu mas kitung, nasihaalunku sanganin a isuu halinga.’’ Maqa qapqap a kusia sin-iup tu tibu pin-uni-un tas-a tu talikuan,malkasia Ailis tupa tu：“dingalan su maqtu pindaqvas su,maqa tais-dingalan a maqtu pinputis su’u”tunganin binazbaz a kusbain mudan,qaal maka Ailis a mu-upa nitu maqansiap tu ti-nuquaq a naipa. ciudu anghaib a Lumi’u, iskadadaan amin. haal aminun mas Tibutcia a supnuh ispaknu sia saiancia, haitu sisasaa a saia i nanii tu asa mapanlaliva, miliskin dau a saia tu mi’uni mas Culi’ie at mastaan masial mais kakaain muhna mapalkapapataz. tunasian a naia mas patsabungan, at tunghabin sian mansisila mas sabung tu lukisdaingaz, manungsiv tu mastatala. aipincin, cisha mani ana’utazaan mas maaz dau tu sing’av. tuzabin tu minsuma a hanitu i? kaaz a naia mapatalivitvit musasu nii tu asa tusing’av. Maqatudip a Ailis butun ista dingdingalan tiiv mahulav tas-a ka,kusia i tantavili tas-a tu tiiv mus-an kalat,hubung minmadaingdaingaz,tisqa mainasan saulukisan santasal pandiqanin,tingquzadaingaz naipa,musu aipa kusia tantavanan ta, kalat taismidingalan,tisqa musuqis maszang ivut tu mi-atikis,musuqis mungkumbu dalaq. masa makanadidiip a sing'av a tu mu'a'aisku, maisidahvian a naia sadu tu aiza tatau a bunun… andikus a Lupusing ising mas dingki'iuhansu, Intianciau siin tacini tu bunun hai maldikus amin mas sukupu. Ailis minliskin tu：“maqi butuk ima tan-tavili tas-a ka daukdaukun madaqdaq,namaqtu na pantukutuku minmusuqis nanutu anakanak,” masa manailangang a naia tu namapikuabin a tatau bununa, usaduan a naia mas dadusacia tu makusukupu makazkaz mas sabung. Samuqi dungzav minmusuqis nanu isiatatu hubung. cinghuza a Tangmu siin Haak at tudadauk tu, “ha! tanghaiu a naia!” ana'asa naia macinbiskav tahu mas bulaku tu tais'aan mas sinaduan naicia tu iskaupakaupa, haitu mapising a naia mais sadu'anan mas tataucia hai, haipi napikun i? paha kaaz a naia sisivung, manungsiv isaincia, manailang tu namasikua. kitngab madailaz aipcinin, nituha-iap tu mikuabin i mapantatalam a tatau-a bununa, usaduan a naia mas Intianciau tu maciduu mas singhaili kislaupa mas Lupusin ising tu kanum. kanahtungan in a mailukis tu Tasasikis ka-uni,kanasia amin mas sinpaivaz tu dailaz kuzakuza,duma hai kungadah sia Tasasikis tu cian,duma hai tunhatu musuhis kausia Tunitu tu dalah. masa usaduan a Tangmu siin Haak mas maupacia tu haningu hai, cinghuza at macinbiskav macisbai, sipungulin tu mais inghaiapun hai haipi napiku(a)un i? mabiskav a naia tunasian Paici tu lumah…cinghuza a Paici tupa tu, "mikuabin kamun i sasduandaingaz at sisis'an tu?" sisis'anang tu Tangmu hai tupa tu, ''nakilim a saikin mas isuu tu tama, natahu a saikin mas Caici'a vakuan mas kapisingun tu pinunahtungan." haitu asa tu aiza tacini mahtu min-uni mas maicisbai tu bunun.ungat nasiama asa ansahan saicin,muntanangausa tan.tupa a malalasti sasbinanz daingaz Autusiusu tu. aipcinin, inkaduan a Intianciau sian libusdaingaz tu bukunguu, aciskunun mas tais'aan si'apav, madamu ma'iksup. isian kaupaka malalasti tu minsanamaz hai,aiza tacini a kunian tu Sinung malalasti minsalangka tupa tu:“cis-uni na pasampanah mas Tulu-i,nii saikin mapising mataz, nazaku a ansahan .” tunahtung,mangkauk amin kaupaka malalasti,cis-uni isaicia matamasaz tu is-ang,mapacintamasaz amin mas kaupaka inaicia is-ang tu sambut. Kutunin tu silabilu a hu'iing, tudaniv a Caici'a vakuan mas Tangmucia tu nahusiu, mapithas a Tangmu tahu mas tudiip tu sanavan hai makua a Intianciau mapataz mas bunun. pansunu hai,masanpainukan amin a kaupaka malalasti mas naispasampanah tu ulus,kungadah amin sia itu Tasa sikis cia tu cian,kinuzin hai kungadah amin a lavian daingaz Autusiusu,at suhlubunin a atal sia itu Tasasikis tu cian. masa tunahtung hai, cinghuza amin a bunun mas ituTangmu tu is'aangtu kaihatban. tudip hai,isian mapa-ihcis tu dangian nitu mahtu aiza sing-av,musu tu nia is-ang malidudu aupa nitu usaduan mas inata tu makua. maisitudiip, min'uni a Tangmu'an mas isngaanan at mamangan tu bunun, siin kazimaun mas tais'aan tu uvaaz. iskukunivin amin mas pancinauncia tu uvaaz. maza duma tu bunun hai mapistabain mas lumah,sinmas dumaduma tu haimangsut daidangian tu kupang at.maldidip tu na tundaza hatu musuhis kusia Tunitu tu dalah,maltatala mas sinpaitupa tu simpanghal napasam panah. . mahanivaang a ituCuli’iecia is’aang at kudiip kilim mas sinvu, u’us’us silaliva tu “sinvu, nii a saikin mahtu papadangiun mas saicia, mahtuang a kasun mindangazku.” haitu mastaan a cinghaalkuang mas cinghaalsial ma’aipi citpung, niiang a sinkalun mas sinvu a bunun taunadiip, nauin tu utazaanin a Lumi’u tu matazin a Culi’ie. ungat macinsuu a saia tunluba kusian Ua’uiluna. masa matusaimangsaimangang a sinvu hai, minmak’avin a Culi’ie, usaduan mas sinvu, haitu nii tu usaduan mas Lumi’u, at tusing’av a saia tu “isa a Lumi’u?” palungkaduu mas maupacia is’ataz tu supnuh, lapaspas amin a dusa siduhan mas supnuh mapacidamu mas ima minpakasial.

Na pinunnuminik tu hamisan tu maipalaungkaduus paitiskulaazan siaan Sahala. Tudii hai minkulaz a inak a kusbabai at kaazinik ka makan’anak’anak kahna mas kusbabaitia. Masa masabahik dau siaan zazas tu dangian hai sima bin as mapinkailasku masa tangkakutunin tu ‘um’um at aiza tu tatini a uvaaz a tumazamazavunik tu indangazavang dau mapatas ka’uni tu tasas sidi. nii a naia matu’uni tu pakapais, muksiahu minmapakaduu... “Kulumahain”, utazaan a Culi’ie mas itucina tu sinlala at namudaan. cinsu a Lumi’u tupa tu: “ Lumi’u a saikin, aldidipav a inaak ngaanan ha!” Dineza tu kepia qanianang, sikamangmang nam`a bunun miqomis han dalaq ti, maszang tuza kaluvluv`an tu tinpaq tepalia`an amin`a sikopa tu silaningav. paha isian a dadusaan mas sinvu tu sin’akasi kanahtung mas lus’anmapadangi. Qaitu tespanan`in a qanian`an deza ka, sipungulan`in lopaku`a kapanun tu asang dengaz`a. Lopaku, ma ni`in sak tis`uni isu tu qalinga masalpu, opa maq`a imu tu sumsuman`a na mapintamasaz imu tu sidoq, nitu talpia na min`maqmuz a imu bunun han dalaq ti, Inam tu bunun amin inam tu uvavazaz sinadu asang dengaz lave`an pansapanaq, pansapanaq`on mapin`uka inam tu sikopakopa, uka istun nanu ke`sihal`an. Mai sana`uni sam imu delaz miqomis`a, na sepukun sam mu`u. haitu ituLumi’u a sinisasaaan hai, sacisbangazun mas isaicia tu pasisiskunan. Unghavan daan tu libusdaingaztun. Musqain aipa kitnga ukaan i aikas-angan mudandan lukis daza vilisan madia tu namaqaisaq daan tu sinpangqal,maqa Ailis unghavan a minsanam-az,nitu niap tu na-minmaquaq. Tisqa intanangas sadu tas-a madaing ngaung,Ailis bazbazan ista tu maqaisaq tuza daan a masihal？musqa daingngaung a taqu ista manipa diklabunguan asang tu daan,tunganin pazpaz a tisqa tin-ukain. Ailis dungzavin lasmang mungkumbu munsan diklabunguan asang,masanbazbaz amin a tastu asang,singkuzakuza su’suqazunin,maqa Ailis nitu maqtu masihal mapabazbaz inta,tudip a usangi duanduan angqai,saduan i Ailis ta,sinapun ista, qaal nitu maqtu usinapan. Dandan dauka.mungkumbu isan vaivi tu tas-a libusdaungaz,ikumbu ta tak-lilibus tail-aian vaivivaivi saduan,haiza tal-aian lapa isan ngulus tu vivih,haiza amin maszang tataungtung saduan tu siuq. Qaal usaduan naipa makuius tu daan.nautdautu namaqtu laqaiban musuqis mulumaq tu daan,idaqvisan saduki tas-a madauqpus tu maqa ngutus a min-asikin tu asu,mudaukdauk mun-tanangaus,aminunin a daan an-asik min-ukain. Maqa Ailis minsanama-az,minliskin tu nasauqabas lumum isan libusdaingaz ti,lusqain naipa minsalpu islungqu tatangis. kaicibciban at u'aizaan tu sin'usaul masvala a Tulu-i sinmas itu Sinung masai-iu tu sinkuzakuza. tuszang a naia tusing'av tu, "adu nakudiip a katan sian cinunghabinan mas Intiancauciau tu bukunguu sadu, niapun aiza singhabin a nii tu haiapun bunun tu kadim." aipcinin hai siza a sinvu mas tastupaan tu iudanum, masnava mas saicia tu : “mais musuhisin a kasun hai kapimaupaa mas isuu tu tama tu sindailaz, haitu huudav a iudanuman mais namapadangiin tu kantakna tu sanavan. nakaaz a kasun ka cinpataz, mais 24in tu tuki hai naminmak’av a kasun. isian naminmak’av a kasun tu tanangaus hai naminsuma a Lumi’u sidangkaz mas suu, at namahtuin a kamun taskun sisbai mas Ua’uilunatan”. tuza tu,maisidahvian a Tulu-i tu bunun usaduan mas isia dihanin madaing tu sapuz sinmas husdul,munata amin sa ival sadu,sadu mas Sila tu malalasti hai maisna sia ning-av cia sidahda mudan. Paha, tandusa a naia mai'aupa sian bukunguucia. mashuzdaingaz a bukunguua, kaaz mapavaaz mas bunun a kaihuhuan, paha mananulu a naia kungadah, makanadidiip tu mashuz. cisha, aiza sandimaldimal isian bukunguu tu ngadahdaingaz, makanadidiip a naia mukakapa iskangangadah. tudip hai,cinghuza naia sadu mas isia ilav makanduldul sikamangmang tu kai-unian,mai-uni mas lukis ihuhu at madaing tu tasa tu Tasasikis, masa kitngab a bunun mapalisisia hai,aiza tacini bunun maisna sia Tasasikis tu cian cia mung-apav. Usaduan a naia mas sandimaldimal tu iahluup, auhcizun sian hau, ngangaus tu Tangmu hai maku'uni mas ima macintamasaz si’apav, mililiskin a dadusaan tu nanii aupa ka kadim au? at asasu sipuszak mas iahluupcia. Sinung hai kanasia sinpaitupa tu dailaz,maldidip tu na kapisial kuzakuza. nautu mamantuk! aiza malaskiin a dimal, sansisiahu mas inaicia tu dahis, nanu hai madumdumdaingaz tu bukunguu, cinsuu cintaishang, cinsaimangsaimang a naia tu sadu mas altanangausan tu haningutan, “ua! supahdaingaz a kadim! paiskalaupaku a katan namin’ uni kanimuci.” manaskal a naia at cishahainaz. malalasti hai sadu mas Sinung tu ukan mas ispasampanah tu haimangsut,maszang mas cininhuza mapising,tatangis kukulkul a lutbu kaivakaiva saduan,maisna sia Tasasikis tu cian mung-apav. aipcinin, miliskin a Tangmu mas Indiancau tu tunghabin sian bukunguutan, tupa mas Haakcia tu, “nanii aupa sain sin’adas masa ituIntianciau kungadah bukunguucin tu kadim? tudiip a Haak hai cis’unu i manaskal at nii tu utazaan mas ituTangmu tu haling.” tupaun saia tu sima kasu?kazas tacini?antalama Sinung tu:“saikin hai itu Sila malalasti tudinamu ,cis-uni naia tu na asa min masvala,at ka-uni mas saicin mailukis tu Tasasikis tu nais tatbus sia ning-av tu Tamadihanin,at napatazun ik min-uni mas naistabus.” tupa a Haak tu, “Tangmu, mais aizain isuu sui hai napikunsu?” antalam a Tangmu tu, “na-asik pakasian mas Paici mapadangi.” tupa a Haak tu, “ha! uvaazang katan i, masmuav aupatu musapu maupacia iniliskinan au?” tupa a Tangmu tu, “ungat, kasun Haak i?” antalam a Haak tu, “niiin saikin asa taimazavmazav, namin’uniik mas masaningsing at utunasi tu uvaaz.” katan bunun mais is’ukanin mas aikas’angan hai, maduaz panliva, minsalpu tu Lumi’u hai isian mas minsusuma tu daancia mabaliv mas babaas, miliskin dau a saia tu nahuudan a babaasan mais tunasianin itumaluspingaz tu sabung, nasauhabashabas taliskun mas saicia masabah. uninang i ana matazin at macisbai,tunghabin sia maduhduhan tu ismut nitu sadu-anan,sausia sidahdain naia mudan,at mung-apavin saikin tunghabin sia mailukis tan tu Tasasikis tu nastu. cismaupacia a naia tuzang tupa tu, “ungat, tangusunta a kadiman mapisial mahabin.” tupa malalasti tu,namakua saikin mahtu latuza masu,tuhna a Sinung tupa tu:“masa damun saikin hai .sinadu mas Sila tu malalasti tu tuzatuza naia tu isvain a tamasaz,mavain amin a naispasampanah tu haimangsut,ukin a nakaunun,tuzatuza tu nin namahtu muhna pasampanah.” Pisi’alunin mas naicia a kadiman mahabin, at taskun a naia mathuzashuzas kulumah. kamun a Tulu-i tu bunun,ukin imu a kapisingun,kamu mais nitu latuza mazaku hai,patazav ia saikin! tupa a Haak tu, “Tangmu asaang a kasun musaul ha?” antalam a Tangmu tu, “atanau, aizabin mastaan mas musaultan masial pahainanan i!” Tuszang a naia tupa tu, “saitan, manailangang katan tu naku’isa mais muhn(a)in musaul.” cis-uni isia Sinung tu halinga min matukalakin amin a Tulu-i tu bunun,at sinas-ak sidaing sumbang,isian in naia sia taimisiduhdaingaz tu sin adas mai-aupain sia Asangdaingaz cia. haitu taimisiduhdaingaz tu sasbinaz hai tupa mas Sinung tu tahuavang tu cismaz tu kanang maivia tu ka-uni mas mai lukis tu Tasasikis i. tatahua Sinung tu:“cis-unia Sila bunun musuhis i,aupa na asa naia masus mas malalasti sinmas nakaunun,ka-uni naia mas mai lukis tu Tasasikis,cis-uni tu masi aupa sia maluspingaz tu Tamadihanin Iatinna makisav tu saipukavang,saipuk naicia tu namuhnang musuhis siza mas pasampanahan tu dangian cin.” haitu kamu mais silulun mua mai lukis tu Tasasikis an punsia Asang hai,na mua lasais mas Sila tu malalasti usizan mas maluspingaz Tamadihanin Iatinna tu sin saipuk,at nasauhabashabas nia Sila tu malalasti mahtu savai. tudip hai,mindusa a iniliskinan tu adu nasilulun a mailukis tu Tasasikis a punsia Asang,nia sinbinak-bizak maszang, sanas-ak latuza mas is Sinung tu halinga katupa tu na kavavan a mai lukis tu Tasasikis silulu mapunsia Asang, at namahtu antala mas itu maluspingaz Tamadihanin tu sinsaipuk; haitu aiza duma bunun nitu latuza tu namahtu saipuk mas Tulu-i tu sintatbus,miliskin tu masmuav tu mataimang,itu sia sain pais tu sinpina-iva,laupaku hai na asa a mai lukis tu Tasasikisan tu pistabaun,patazun amin a Sinung. na’asa a Culi’ie masingav mas sinvucia, haitu usaduan mas kadaidazun tu mabananaz, mataz sian sisila, musasu maldikusang a ima mas babaas, cinhaiap a saia tu nii tu minsia a sinkikaku, paha situhdus a saia mas suhnung kishasaz, latunghaz sian Lumi’u tu mailutbu. laupang a nitu latuza tu bunun tunahtung tupa,cisha aiza dusa tu ivutdaingaz san-apav sia naian cia tu tanangaus, sihaidungdung sia supah bunun cia tu mishang at kalat mas bunun mataza bunun, cinhuza amin a bunun macisbai. masan minsanamaz amin katupa tu cis-uni tu aupa nitu latuza,at batsuan mas maluspingaz tu Tamadihanin Iatinna,ausun a mai lukis tu Tasasikis silulu mai-aupa sia Asang cia. ungat,pisnaskal amin pisvakavaka,kahuhuzas at cisha- hainaz ampasdu mas mai lukis tu Tasasikis. aupa mahaitubulan a dan,ingadah sia Tasasikis cian tu Sila tu malalasti hai pan-uni-uni a ispasampapanah tu haimangsut,Tulu-i tu bunun hai san-ni tu ithanzang,ma kanadidip tu pisnanaskal. haitu aiza bunun haiap sadu tu kapisingun,tushit mapala`la tu kaku silulun a mai lukis tu Tasasikis an mapun sia Asang,aupa maza sinsakulaz tu hainan mas tukukuang tu sing-av hai maszang mas tuhluan cia.

Aupa ka nau tu ka niiangik maipatas ka’unis siditan maisihabas at tuza tu mapatasik ka’unis inak tu tasasang tu kai’unian hai ka antalamunik tu “ nii tu mintuza. na asa tu sius siditia, niik mazima mas ivut-daingaz tu dangian a tian mas daulu-ngutus. Isnavai bis saikin mupin mapapatas ka’a’ uni mas patasan-paitidanuman hai nau tu nii a saia sa'aupatin. Aupa na asinik mahasmav kahna mas kubabai at katmangunku dau mapatas ka’uni mas bau at isaivku at tupaunku hang a sia tu saduav i ingadahtia a sidi, hai ka manaskal haang a saia. masa tunalumahin a Culi’ie hai, liskidaz a saia sian siul at tu’sikit mas sing’av tu: talmainduu tu Lumi’u! isa a kasun ? mazimadaingaz a saikin mas suu. nii a saia haiap tu niiang a Lumi’u siskuav at tunghabin hangsia sian tanngadah siulcia. Paqpun, asa sak lopaku tupa tu, malka`uni ma zami a, kasamu`an zami a itu madengaz`an tu me`toqnaz`un, kasamu`an zami amin`a inai tu inel`uan. Ni engka longu`longu ma`sipupungul dengian nai miqomis mastan manoaz tu dalaq, paha sahalmangunin a lumi’ua mas isaicia tu pasisiskunan, at macingnaang a naia mapasilalaa, masa mapaludah hai, ituLumi’u a tacini pasisiskunan hai kalipatazun mas Tibutcia. malmopa engka madedaz iti manoaz tu hongku, vanglav, ludun, bunul amin silaningav…., na malusbut engka amin misna manaskalan tu qanupan sokes tantungu amin masiail ma zami. natingkailas tu tanangaus ankinuz tu tiktik. Nitupatalmadia maqa ngaung muqna santasal,tupatu：“na-asang as sinapi usangi ta？” Ailis tupa tu：“niin ak asa sinap ista,asin ak mulumaq,qaal nii ak ukiliman namunsuqis lumaq tu daan.” lusqain ngaung a taqu i Ailis tas-a sanlasansan tu daan,qaal maqa daan a tunkaivungkaivung madauqpus na-unghavan tu lumaq. Isan ikumbu ta qatung i tai-ci-vang tu pantinaun,maqa pantinaun na-asa paintaivtaiv qaitmal mainsunin i mali tikis,maqi pavai-un a qaingutun bunguh, isan paintaivtaiv Ailis buntu muliva,maqa pantinaun a masu’nuqdaingaz, sunuq a patinaun tupa tu patazi. Ailis kaivakaiva is-ang,maqa ima a pungkumbun isan habaz,samuqi upatidun ngusang kanutda singkaun tu tiiv,kavan istapungkumbu ngulus pasmudun,tisqa ista hubung mimadaingin,aupa midaingin a nintu mapising pantinaun ta sinkinpansang,kingain naipa naminbas i pantinaun ta. Nituniap tu nalaupang tuza naminbas a,tisqa min atikis tu.maaq sangan a buntun ista antanvanan sin atanvili habaz ta tiiv uskunun pasmu,papun tisqa min-madaing a min-atikis. tunadiipin tu sanavan, kapimaupa a Culi’ie mas itusinvu tu sinnava, huud mas iudanumcia. Ailis kitnga minmananu tindangkul musbai,pantinaun ta kinpi a kinkinuzkinuz sinap. Nitu patalmadia,Ailis muqna qatungngi ngaus maqansiap bazbaz tu hilav angkukusan,mintamasaz naipa na asa utauan i hilav,nasasbai iiti.hilav angkukusan mindaingnga tutua ta luak,tupa tu：“sasbaiin as！” Ailis mainasan lauk sadu.samuqi u-anakan sadu isan inata masabaq,musqa naipa.pidaing luklas anak tu ngan,na asa anak patinpalkav . Makan sabaq isan lukisdaingaz nastu ta Ailis,tisqa tin-tispalkav,min-nuquin nituniapniap putusputus a ngulus,maszangngi matataisaqang. Ailis tispalkavin. masa tunasian a Lumi’u mas sabung, kavavaa a saia situngkal mas sabung, na’asa sadu mas kazimaun tu maluspingaz. malnanauin, damuun a sinvu mas sikiniing sabung tu bunun, citpung a cinghaal sian iskaupa tu asang. maipakitpataz sia Tulu-i tu Asang sinmas malatpu Tulu-i hai makan valavala in at pisnanaskal lus`an,mispataz hinudin mas davus,saulabiandaingaz at isvain a tamasaz sidaukdauk in sinungsiv. tudip hai,maisna siana Sinung sia supahdaingaz tu bunun mai-aupa sia Asang tu nata cia,mapaidaza mas mistaba tu sapuz mapishaiap,mahasmav macivalcival. ingadah sia Tasasikis tu sasbinaz Autusiusu ishaiap in at,punastun in a natundan tu atal,kaupaka malalasti hai maszang mas iskan tu san-apav amin. kitngab a malalasti siapav mas singhaili ,masi-aupa sia makanputnih masabahang tu Tulu-i tu bunun mastabal,matakunav mas sapuz pistaba mas lumah,mapakitpataz kapisingun tu pasampanah. minsumin amin a maisisia Tunitu asang tu malalasti,munsia asang kitngab maszang mas minanual cia tu mapatazpataz mas bunun. Tulu-i a Asang hai azatu haidangin amin,haidang hai maszangin mas aul,min-unin mas makuangin niin mahtu saduan tu Asang. maupacia tu makanadidip mapapataz sia pasampanahan cia,malkaciun tu hani-anan labian nia sapuz mumushu, dihanin hai azatu husdul in amin nin usaduan mas mataishang tu tus-a,sintupin sain tu maza Tulu-i hai malatpu in.

Maaz a azandii a uvaazan hai makitvaivi tu uvaaz at patingaananku masa aipintin tu sasbinaz ikit. “Culi’ie, muhnaang tutupa!” niiin a Lumi’u mahtu sisasaa masa sadu tu minmaupacia, paha mapadamu mas Tibut at kalipatazun mas saicia a Tibuta. Na iliskinu`k mu a qalinga, qaitu heza nam`a asa`un amin, mopata tu: asa nitu mabusqat zami sokes mintivi inam madengaz`an amin me`kaviaz tu sabung. Pasnavai amin`a imu tu uvavazaz tu, maszang`a dalaq`on imita tama amin tina, ni`a dalaq`on istini`an. Mopata na maqansiap`a vazaz`un sakazav`i dalaq, Kasamu`an amin`a sikakopa tu dalaq`on inam tu bunun, sikopa tu masongqoan, hongku, bukzav, lukis, amin amin engqai itu asang dengaz mastan manoaz tu ingqeban amin kesalpuan. Imu kedapanan tu laqda, pusqo`un, maszang`in amin matola ma ni mataz`in, Opa dangian engkun inam medengaz`an tu qabu, mai hazasi sam`a maszang maqtu andamus`i madengaz`an, mapinangqat inam tu isang. cisha utaazan mas nii tu sahaalan tu bunun cicitlah mapinpising mas saicia : “mapikuas! kasun hai tangku’angaz tu bunun, bacunin tu tancumiaz, mais kungadahas sian andiip tu asangcin hai napatazun, namapikua bin a kasun kanlabian kusian sabungtan i?” ciudu a Balis alu kusian amin mas sabungtan. Sila malalasti paisampanah savai in tu sin-ihumis maza maisitda sia Tulu-i tu madadaingaz sinmas mahanimulmul tu bunun hai,masalpua is-ang mahaltum mas minataz in tu bunun,ukanin mas tamasaz makunga is-ang. savai a Sila malalasti mas Tulu-i hai,isia musuhisin tu dan an-azus tangha-iu mas itu Asang cia tu king mas kadimanun tu haimangsut,at adasun amin a dinamu tu bunun,maza dinamu tu bunun an hai.matus tu uvavaz mas maluspingaz. maza dinamu tu maluspingaz hai makuanga is-ang sakakiv sadu,masi-aupa sia min-unin maszang vanglaz nin sahalan tu Tulu-i tu Asang. idaiza amin a sinadu mas kapisingun,maluspingaz hai cinumangmang mala`la tupa tu maza mai lukis tu Tsasikis an hai katupasupaun sia Asang cia,nii saia mubahbah,kaz samantu matu sihut a mata sadu mas itanangaus minin- maupa,sianuhu matu taimang. nia Sila malalasti tupa tu manaskal tu savai in,aupa maza mai lukis tu Tasasikis hai saikulaz mas is maluspingaz Tamadihanin Iatinna tu sinkuzakuza,ma subnuhdaingazina maluspingaz Tamadihanin tu Iatinna. ungat saia hai mapismangmangdaingaz mas hudan,mitmuz ina hatu mas maihudan tu danum at latbuh sia ning-av; cimpadusa a ludun muluslus sia ning-av daingaz,min- uni mas sikamangmang tu punaldaingaz,nia hatu mahtu madauzung mumuslud at latbuh; musu tu luvluvan daingaz,taikuangun a hatu, lanangadah daingaz a hatu sia ning-av. kamaupin cia,anatupa tu supah a hatu latbuh ,haitu luv luv daingaz mas cimpah daingaz hai makana didip. kaupa mas Tulu-i tu Asang a muntunuh in ,sikaupa hai min-ukin amin,unghaitu,maza Sila malalasti a mah tuang musuhis tu hatu hai niin amin pia.

Masa aipintin hai inghaiapuninku tu maikusnadahvisan hang a siaan sia kaumasikit tu dalah-malisbintuhan minsuma. a tupa tu maaz a adii a dalah-malisbintuhan a dau hai na ka mastan tu kauman mas isaitia tu lutbutia a kaidaingan. Ung hai tu, mais tahuanku a duma madadaingaz a bunun hai ukas bunun tu latuza. Pahasia mais tahuik mas duma tu bunun hai tupaunku tu maaz a sias sasbinaz ikitan hai maikusnasiaan sia kunian tu B612 tu kaumasikt tu dalah-malisbintuhan. a maaz a aindii a kaumasikit a dalah- malisbintuhanan hai iduan mas bunun siaan 1909 tu painsanan. Maaz a madadaingaz a bununan hai midaazis paisisiaan sia issisipultia sadu mas pailisdalahantan tu hansiap. “asaang amin a saikin utazaan mas isuu sintuduu mas zaku tu halinga”. manaskal a Lumi’u at mastatalaang tu natutupaang a Culi’ie mas itdaduun tu haling. aipcinin, mihaiapin amin a tastu’asang, at pasi’ampuk amin a dusa siduhdaingazan, mastanin i haiapin amin a sasbinazdaingaz at nakananakun mas saicia manailang mabacu. Mastan`a sunbang`an tu hivhiv kadimanun ma zami, opa sikopa tu miniqomis asa amin tu su`sungbang－taki-ismut, lukis, bunun mopata amin. Mai isbaliv zami`a dalaq pi mu a, asa maqansiap tu sia hivhiv mapitelaq`e sikopa tu miniqomis han dalaq tun, istuskun engkun amin tu situqomis. Maszang ma mu tu maqtu amin usakan sali`luvluv`an pana`daqes tu puaq tu hansum. tudiip a Lumi’u hai malsusupnuh tupa mas saicia tu : “mais nii a kasun mudaan, namaszang amin a kasun mas isuu tu pantuhasun.” isian mapaludah hai, kalipatazun a Balis mas Lumi’u.

Maaz a sasbinaz ikitan hai mananulu mais malka’uni mas ismut tu isiaan sia isaitia tu dalah-malisbintuhantia. inaiza dau tu minus’an hai aiza dau siaan duma tu dalah-malisbintuhan a makasa a bunun a sipungul dau mapisaningsing mavail mas minupapaspas sia lukis daingaz tu iktuus hai ka minkapanuunin masa aipintin. masa haiapin a sasbinazdaingaza mas iskaupa tu pailungkaduan hai, salaz a saia tupa tu: “asa Lumi’uan tu paisisianun mas Ua’uilunatan mapusvail”. Nitu papaqsut tu danum, qodan ita ni`in madeqo, ni`in amin a qazam taki-ismut madeqo, Itu sia engkun madengaz`an tu qedang, nitu papasqat tu qalinga maszang tuza sinbabazbaz nai linaqeban amin singqa`qasam tu qalinga, Ingqeban tu sikopa dalaq, mapintelaq amin sikopakopa tu libus, mudinun`i dalaq min`uni maszang tesan. Mai isbaliv`in zami`a dalaq pi mu, san`maqtu amu masihal malka`uni dalaq tas`a tas`a tu vanglav, maszang madedaz anak`anak tu tesan. Mai maqtu amu latuza mopata kuzakuza, na maqtu sam amin masvala antala imu tu iliskinan. kaaz a Lumi’u ka na’asa kavavaa situngkal mas sabung, tatangis a Lumi’u mahalinga mas isaicia kadaidazun tu maluspingaz : “kazimaunku tu bunun, maldadaukang a isuu tail’iaanan tu manauaz, uka tu kauman islaizu. niap tu muhnang mapasadusu hai isaincin, adu haiap a kasun tu sikua a inaak kaisalpuan!”

Manaskal dau a saia i maaz a sinindamgazku mapatas ka’uni a sidi a dau hai tupa tu na mahtu dau maun mas itulukis dainaztia tu iktuus. Hai tu, malaspu dau a saia mas isaitia tu lipuah-katliungantia i binis ka kaununis siditia. Tupaunik mas masaitia tu adu na nii a lipuah-katliunganan kaunus siditia i kadulidului at adu na mahtu ma’angkut mas lipuah-katliungantia. aupa ka talpatazunik kakahna mas kusbabai at tusuunku a saia tupa tu sinpakamaaz bis itulipuah-katliungantia a duli a i ! kakaa tu isaintan matahusing i talpatazunik. utazaan a Culi’ie mas maupacia tu cinghaal hai paimangmang tupa tu: “namin’uniin a saikin mas aitazan tu maluspingaz!” Mai isbaliv zami`a dalaq pi mu, asa amu tu madedaz taki-ismut tu miniqomis maszang anakanak tu uskun`an. Opa mai uka mopa taki-ismut tu miniqomis miskun ita bunun miqomis`a, maszang ata amin is`uka`nin isang, na muaz`in qanimulmul su mataz. Mai muaz ata me`uni ki anakanak tu asa`un qamqam mapataz`i taki-ismut`un, na mimaq ata min`bunun`i? Na muhiav`a is`ataz`an taki-ismut tu dulus pana han mita bunun, opa dalaq ti tu sikopa miniqomis`un a miskun engkun amin miqomis. masa tunahtungin a saia, tangusang annimnim mas ituCuli’ie tu nimnim at tupalavaaz, at matapus’an mas binaliv mas saicia tu babaas, malsasabah sian maluspingaz tu sisila.

Makuang dau a isaitia a is’ang at kananu dau tupa tu “ tanama kata mais aiza tu tatini a bunun a masmuav tu mazima daingaz mas tasa tu makitatini tu lipuah-katliungan tu isiaan sia masmaz tu bintuhantan at. Saia mais ka kaupaang mas bintuhantia saduan mas masaitia hai mangmangin a isaitia a is’ang tu ka malisnaskalnaskalin. Ung hai tu, mais ka duduan tu una’un mas siditia a avadii a lipuah a maun hai maaz a iskakaupa a baintuhanan hai maszang mas ka isdumdum amin.ung at, na tuza bis kasuun tu na ka sivalavala i ? Tuza tu tinkuang amin a inak a is’ang at sikaputunku a sasbinaz-ikittan si’ail at ispatasku ka’uni a isaitia a sidi a mas tutubuk-ngulus. minhaiap mas sinbacu at masalpudaingaz tu Lumi’u hai, kilim mas sinvu tupa tu “mais uka Culi’ie hai, niiin a saikin namahtu minghumis!” Mai mit`amin`in nam`a bunun han dalaq ti mataz`a, ludun amin vanglav`un, na siliba ma zami, qazam, amin taki-ismut na tisuni amin zami ta`tangis musasu malqepu inam tu vahang. Opa nanu sam tu mopata madedaz`i dalaq ti, mapakadedaz`i dalaq ti tu sikopakopa tu miniqomis. Mai isbaliv`in zami`a dalaq`on pi mu a, maszang`a amin ma`zami tu madedaz`i ihan dalaq ti tu ludun, libus, vanglav, batu, qazam, amin taki-ismut, Musasu sas amin tu masnava imu tu uvavazaz, madedaz imu lopaku sinadu`an tu dalaq soqabas`qabas.

A maaz a itusasbinaz-ikittia a dalah-malisbintuhan a hai katdaan dau tu tatini mas lipuah-katliungan at dahdahanin dau a saia ma’a’asik mas dalah-malisbintuhantia at ma’a’umas itulukis daingaztia tu iktuus at mapisasaniningsing mas ludun- mutahhaidangtia. Kaumasikit dau a isaitia a ludun-mutahhaidang at tupa tu na mahtu dau iskal’ing mas lulubunun. Mais taunasainin dau sia sanavan hai kunian sia dau mas tutubuk-tidanumantia matubuk a lipuah-katliungan a. antalam a sinvu tu “nii aupa sasbinazdaingaz mapataz mas suu hai, kaaz a kasun ka pusvailun, inmanuun hai masialdaingazin i. mabiskava pakasia mas Culi’ie tu’iskuav, namanailang a saikin tu napasikua tahu mas tais’aan, at uningai mas sasbinazdaingaz tu mahtung mapisvanah mas cumi.”

Masa na siskuav dau a saia siaan dalah-malisbintuhantia hai ikakivun sia dau a lipuah-katliungan a masul mas danum at tubukan sia dau mas tutubuk-tidanuman at tauhumisan sia dau tu “minhumisang. “ Antalam dau a lipuah a tupas masaitia tu “minhumisang! Ung at,sizaavang a istutubukan mapisisilatia i niiinik asa makusaitan. Ung i Mais na asik mapasahal mas balikuantan hai na asik tu sisasaa mas ivutazis mukakapa siaan inak tu lutbutin. Niik amin mapising mas takismuutan tu mininhumis i iskuskusanik. ” Avunus sia a sasbinaz-ikit a tu mabiskava kai mudann i nii a saia asa saduan mais mubahbah. antala a Lumi’u mas sinvu tu sinhasam, kapimaupa a saia mas sinvu tu haling kuzakuza.

Na latuza saikin tu maaz a sasbinaz-ikitan hai na makutudii masa taululushu a hazam-paindazuan makinlansan mudaan. Supah a laihaibas sia a dalah-malisbintuhan at supah a painunanahtungan a mavavaivi a kanaskalunis saduan a bunun.

Maaz a malngangaus a dalah-malisbintuhan a hai katdaan dau tu tatinis Unti. masa taunadii dau a sasbinaz-ikitan hai salaz dau a saia paknuan mas Untitia tu sukduin a kasuun saintin. Sihalmang dau a sasbinaz-ikitan at na mudaan dau dii hai paknuanang dau a saias Untitia tu ung at mudaanin a kasuun saintin.

Maaz a saidaas sia a malan’unu a dalah-malisbintuhan a hai katdaan dau tu tatinis tavaaz tu bunun. Tupaus sia a dau a sasbinaz-ikit a tu maku’unias isuu tu tanasvilitia tu ima ti’unis isuu tu tanaskauntia tu imatia, tuza tu masa mapakimaupa a sasbinaz-ikit a hai tupa a saia tu “uninang i kipahpah a kasuun, tuza haangas kasuun tu samaslingku. ”

Maaz a malantauin a saidaas sia a dalah-malisbintuhan a hai katdaan dau tu tatinis tapudavus tu bunun. a maaz dau a siaan tu bunun hai ka kaupas davus a alkaputan kaupakaupa hanian at Tupa dau tu tis’uni dau a siaan huhud mas davus i aupa aiza dau a na asaus sia sipungul. Na asaus sia dau a isaitia pailis’unias kaz’av a sipungul i aupa maz’av dau a saia mais maupatia tu ka kaupakaupa misbubusukis hanian.

Maaz a malanpat a saidaas sia a dalah-malisbintuhan hai katdaan dau tu tatinis tatansushaimangsut tu bunun. kaaz dau a siaan tu bunun ka kaupas masasipul mas sisipulun at mapapatas mas patasan-ispithassui. Nii dau a saia pan’u’utung masisipul mas bintuhan tu isiaan sia dihanin i tupa tu maaz dau a isiaan sia dihanin a bintuhan a hai isaitia dau amin.

Maaz a malan’ima a saidaas sia a dalah-malisbintuhan a hai katdaan dau tu tatinis mapapatus kantinghui tu bunun. Mais taunasiaanin dau sia sanavan tu isdumdumin a dihaninan hai pisinghalus sia dau a isia daan a daan-tinghui a at mais kutunin tu ‘um’um tu matuduhlasin a dihaninan hai ishuunis sia a sapuz a. Aupa tupa tu maaz dau a adii a dalah-malisbintuhanan hai masmuav tu kaumasikit at mais maupatia tu si’ainunununu hai masmuav tu mabiskav daingaz. tismaupatia dau at maaz a idii mais tasa tu hanian hai na ka sikastasa tu taiktaik a kaiduluan mais tasa tu hanian. Hai, tupa tu, miahdi dau a mapatuskantghui a bunun a i nii tu mimis’u mapapatus tu ma’i’ishus kantinghuitia.

Maaz a malannum a saidaas sia a dalah-malisbintuhan a hai katdaan dau tu tatinis hansiap-dalah tu bunun. Maaz a isaitia dau a papaitasan a ahil hai supah a itudalah a ngaan a papaitasas sia at maaz a isaitia a papaitasasan hai masnasia ludun mas ning’av a papaitasas sia. Ung at, tupa sia dau tu “maaz a hansiap-dalah a bunun hai nii dau mapapatas mas sak’ivanis saduan tu haimangsut at kaupa daus nii tu minmazamaazav minmavaivivaivi tu ludun mas ning’av a patasan manghal. ” tinkuang dau a issasbinaz-ikittia a is’ang masa ta’aza tu maaz dau a lipuahan hai ka mu’iav dau mais saduan.

Maaz a malanpitu a saidaas sia a dalah-malisbintuhan a hai tupaun dau tu dalah- katbununan.siaan dau tu dalah hai masmuav dau tu madaingdaingaz tu dalah at katdaan dau tu tasa tu saba tu mas’an han tasa mas Unti at pitu tu masan a hansiap-dalh a bunun at masivaun tu suhis tu mas’an a tatansus-haimangsut a bunun at pitu tu saba tu suhis tu mas’an a tapudavus a bunun at tau tu sabasaba a tavaaz a bunun a katsiaan dalah-katbununantan. Mais iskaupatia hai na us’u’upa a bunun sia mapus’an tu sabasaba a madadaingaz a bunun. Masa niiang dau a bubunan usizaan mas dingkitan hai maaz a dalah-katbununanan dau mais tasa tu labian hai makusia dau tu masipatun tu han num tu suhis tu mas’an mas mapatuskantinghui tu bunun at na tudiipin dau malsisinghal a labianin.

Masa laupang dau a sasbinaz-ikitan taunasiaan sia dalah-katbununantan hai maaliduu dau a saias tasa tu madiav tu ivut siaan zazas tu dalahtan at tupaun dau a saias ivuttia tu mais lakuin tu hanianis taunadaaninas mas malaspus isuu tu dalah-malisbintuhantia hai tahua i na mahtu saikin mindangaz mas masuu.

Dungzavin dau a siaan taunasiaan sia dadangias bunun tu dalah masa latanglavin a siaan mas zazas tu dalahtan. Tinghuza daingaz dau a saia masa saduin mas pislipuahan tu dangian tu ima tu mas’an mas mamaszang tu lipuah-katliungan at ka idii dau a saia tinsaimangsaimang at niin dau haiap tu na tukua. Miliskin dau a sasbinaz-ikit a tu “makas’angik dau tu maaz a inak a lipuah-katliungan a hai mastan tu makitatini tu makitvaivi hai ka niiik haiap tu ka halmangaz hang a sia. Anatupa tu aizaanik mas lipuahtia at aizaanik tu tau mas ludun-mutahhaidangtia hai na nau tu niiik ama’ama min’unis ismangan tu sasbinaz-ikit. ” Sikulapa dau a saia sia ismut tatangis masa maupatadau dau a saia mililiskin.

Ung at, tudii dau hai ukas haiap tu maikusna'isa bis kukung a san’apav minsuma. Tupa dau a sasbinaz-ikit a tu “makuang is’ang a dau at tuzainin pasungkaviazta iahai! ” Antalam dau a kukung a tupa tu “niiangik mahtu pasungkaviaz mas masuu i mahaiulang a saikin. Mais saduankuas hai kazas ka halmangaz tu uvaaz at mais saduanik mas masuu hai kaazik amin ka maszang mas halmangaz tu kukung auh! Ung hai tu mais ka min’unik mas ta’a’aza mas masuu hai na min’unita mas mapa’a’akvut at na makitatinias tu makitvaivi mais saiduanku at na maupatia amin a saikin tu makitatini tu makitvaivi aminis saduas masu. ”

Tupa a sasbinaz-ikit a tu “mikui na pankaumanin a inak a hainainan at na asaang tadau kaudiipang dau mapasahalang mas duma tu bnun hai ?” Antalam dau a kukung a tu “laupak a dau dau a bunun hai niiin haiap tu na kilimang mas hanian tu na masingavang tus maaz, kaazin amin ka kausiaan sia babalivan mas kaisanusanin ka’uni tu haimnangsut mabaliv. Ung hai tu na ukas babalivan tu mahtu ubalivan mas pakadaidazan tu bunun siaan dalahtin, pahasia is’ukaanin a bunun mas pakadaidazan i. ” A maaz a sasbinaz-ikit a hai aupa nii tu mimis’u kausisia kukungtia mintitivi tantutungu hai dungzavin a kukung a min’unis maduazin ta’a’aza mas masaitia.

masa na mapatinlavazin a naia hai tupa a kukung a tu ukakivavang munanau a lipuah-katliungan a isia pislipuahan a sakakiv sadu. Masa sinaduin a sasbinaz-ikit a mas lipuah-katliungantia hai minmakitvaiviin a isaitia a saduas lipuah-katliungantia a. Tupaus sia dau a naia tu “kamuun hai ukua tu tatini a maszang mas inak tu lipuah-katliungantia, mahaiulang a kamuun i ukas bunun tu kananuang mindangadangazang mamuu. Haal a inak a lipuah-katliunganan ka tasa hai tu sastananku a saia sadu mas mamuu.saduav i pisi’alunku a saia masasusul mas danum at tutubukankus tutubu-tidanuman at sizaunku ma’uman a ivutaz a isiaan sia isaitia tu lutbutia a at mais palinanutu a saia hai sinungsivik ta’aza tu ung i tukukua bis siaan i aupa inak a saia tu lipuah-katliungan.”

Aupa na mapatinlavazin a sasbinaz-ikit a mas kukungtia hai tukakivus kukugntia a saia tu “saduav i maaz a mastan samadainganta sadu a haimangsut hai siaas nii tu saknuanis saduas matatin tu haimangsut, kaupaang is’ang a mahtu usaduan. Aupa dahdahaninas ka kaupas lipuah-katliungantia a palkadadas masuu hai min’uni a saias mastan tu samadaingan mas masuu sadu. ”

Masa tunahtungin a sasbinaz-ikit a mas isaitia tu painunahtungan sia siaan daantan hai tailvauinik tu pailaungkaduus paitiskulazan at taun’aminanku amin a inak a tausdidiipaun a danum a na hudan a. Tataskunik mas sasbinaz-ikittia kikilim mas laak-uanaulan siaan zazas tu dalahtan. Aupa ka makatnulim mudadaan hai ka islabainan a kaimin at san’apavin amin a bintuhan siaan dihanin.

Samangha a sasbinaz-ikit sanasiaan dihanin at tahuanik tu “maivia tu manauaz a bintuhananis saduan is? aupa aiza dau tu tasa a nii tu usaduanta a lipuah a idadazatia. Ung at, tinsuhdung dau a saia sananastu sadus zazas tu sanbaunas buantan at tupa dau tu”maivia tu manauaz a zazasanis saduan is ? aupa aiza dau a tasa a laak-uanaulan a malhabinhabin siaan sikvinsikvintan. ” Maupatia kaimin tu nii tu pa’u’utung mudadaan kikilim mas laak-uanaulan hai dungzavinim iduan mas laak-uanaulan masa tintus’ain a dihaninan.

Masa tudii tu sanavn hai tupa tu pinunsanin dau a sasbinaz-ikitan tu painasiaan sia dalah-katbununantin at na makutudii dau a saia mudaan musuhis. Ung at, samaminganku tu mani palinanutus madiav tu ivutia a saia. Masa isdumdumin tu labianin hai haiapik tu maaz a sasbinaz-ikitan hai maudaanin kausiaan sia na una’us sia tu dangian.

Maisimudaan a sasbinaz-ikit a hai na aizin tu punnum tu hamisan a saikin tu niiang sinadus masaitia. Ka haiapangik tu tinukakivanik mas masaitia tu “mais isiaan sia labian at samangha a kasuun sadus dihanintan hai saduav i na isainik siaan katdaanku tu bintuhantia malngingit malhainanhainan. na saszangan mas masuu amin a iskakaupa a bintuhanan tu malngingit mahainanhainan amin at maaz a kasuun hai na dangianan mas malngingit mahainanhainan tu bintuhan.”

Manaskal amin a pakadaidazanku masa sadu tu minhumisang a saikin musuhis at masantu’upa tu masial dau a inak a taisah, hai tu, mais inmantukunku hai makuang a inak a is’amg i Haal kai inindangazanku a sasbinaz-ikit a mapatas ka’unis itusidi tu tutubuk-ngulus, hai tu, sipungulunku a sinkus-hual a mapatas ka’uni. Haiapik tu na nii a saia ama’ama mahtu mapadangis tutubuk-ngulustia sia siditia. Idiip a inak a is’ang tu adu na kaunus siditia a lipuah a ? Minsasanik mais miliskin tu na isnavai bis sasbinaz-ikit a mais sanavan makututubuk-tidanumantia matubuk ma’angkut mas lipuahtia i na haiap amin a saia malkasiditan, tuza tu mais maupatia a inak a iniliskinan hai mani masizakuan amin a bintuhananan malngingit mahainanhainan. Minsasanik mais taunadaan mas is’ang tu mikua binis ka dunduan tu sipungul a saia matubuk mas tutubuk-tidanumantia i na ka uka a sia dau. Mais ka maupatia saikin miliskin hai maaz a isiaan sia dihanin a bintuhanan hai ka min’uni amin mas bahbah.

Maaz a kamuun a maszangku tu mazimas sasbinaz-ikittia a hai na haiap a kamuun tu na aiza tu tasa a nii tu sahalanta a sidi a isiaan sia dahvisan tu dalah-malisbintuhantia. Ka nii tu haiapun tu adu kaunus sia a lipuah-katliungan a ? adu nii tu kaunus sia ? hai tu na tismaupatia a dalahan mimavaivivaivi saduanta. Tanama kamuun samangha sadus dihanintia at miliskina tu adu kaunus siditia a lipuah a ? adu nii tu kaunus siditia a lipuah a ? na saduam tu tuza tu minmavaivin haang as saiduantan.