語言:
語發中心 - 原住民族語言研究發展中心
編譯族語讀本
104年讀本翻譯
繪本模式
Laqi biciq kowang
小王子
賽德克語
翻譯者:曾瑞琳 Temi nawi老師
Mmteru knkawas mu ciida, lnlunung mu riyung bbuyu lmiqu baro ma quyu paru. Nii sa kingal pnatis saso kndusan mu : Kari na smnalu patis nii Uuda phawqil sejiq alang beyhing ka emma qhawni(kari sbiyaw Sira) Patas endaan knssugan Tangmu Msepi tlangan baro Ayrisu Hmici kari snegealu na dxgal ka Siyatu qbsuran Kari pnungalang quri yencuming ka nii, irih so kari pnsltudan yencumingcu duri. Alang Werona niqal mtdaha knkingal dara tnsapah. Daha knkingal dara tnsapah nii ge, knkana ba ka pntrqilan daha. Kiya naq pnsstrengan daha de mqqihur mkkseyang. Klaali smeeliq pntbale knseesu na ka tnalang. Sbiyaw balay, niqan kingal dxral ska usilung Aycing, 2 laqi snaw Cos ka qmlahang, Pgkla sdseejiq Laqi mqedil uka ini na lnlungi ka Ayrisu, kana lnlungan na truma, uka ka ini tneelu. So ka klaali smdurik kingal mlukus lukus qolic wewe peni. Hmuwa lux mtuting lhengo qhuni truma, ma prading msepi musa tlangan baro ka Ayrisu… Saw bi sahu narux ka unming ksun, gisu mdudul pskan snbliqan ta nniqan dxgal. Snpegan renhoko we yaani maha sanyi cicenwan ka yecuming ga bobo dheran hini saya, maha mmteru pnknbkeyan(6%) kana nseediq bobo dheran nii, ga mggarang meniq 72 laalang, mpeeniq so 50,00 sngari ka klegan seediq na. malu ku balay mi hmut dmuuy biyax klawa mi ini lux maysu mi prrawa sejiq ka taxa,kiya du wada phqeylun Cos ka taxa naha;wada phqeylun ka mnswayi kiya du naqih ba kuxul ka taxa,msaang mi hmici qmada kmbukung,wada qduriq kluwaan isil. Tangmu, Mqhnga ni phrapas bi laqi snaw, ini bi skuxul musa ptasan muyas ka lnglungun na pkaxa jiyax. Miying bi uqan kari ririh bubuan na kdjiyax uri. Rwahan neluk muhing paru pnsltulan Wada khmtan pqraq ka qqhuni ni khmtan gmburah ka dxgal do, ida ini saw nkiya qtaan da. Uxay psbliqun mniq mlglug mneudus, uxay psbliqun kdakil mneudus nkiya ka ddgiyaq ni bbuyu da. Kesun yecumingcu nii ge uka patis ma uka patis pntasan sspegun daha, wano kari daha nanaq, kika psltudan daha kari ka knkela daha ma ndaan daha, so ka uyas, ttinun, ggequr daha qraqil ma tasil. Hako, Mllukus empruq mgeygay lukus, asi psqaqay bi musa rmigaw mtkaji ana inu laqi snaw. Bukung kluwaan isil asi sadu muway heyya 1 ratuc dxral, biqan niya dungal laqi niya qrijil pbais heyya,laqi laqi niya ka lmutuc mubukung heyci,Trotu sun ka hangan kluwaan ni,dungal u niqan 1 beyhing ba alang Troi sun hangan niya. Tghuwe mtuting niqal rwhahan neluk muhing paru ayu truma ka Ayrisu. Qmita rusuq stngayan qsiya, mahun na di peni. Wada lux tnnais mgbiciq ka hnyegan na di. Bobo na mnekan hlama kulu truma, ni lux knparu daka knpruwan na berih dungal. Kela naq kingal spesak mkela mrengo kari rwahan muhing paru, mkela ini setuq pkriyux ani mmaanu peni. Yasa asi ka llabang ka gbrahun skrana kci ksun, kiya ni mgluk nniqan seejiq, nniqan mlglug mneudus ni dkilan mudus nkiya. Meniq ka yecuming ga srengo patis nii we, wada hmrinas 200 knkawas ka nniqan na mecotaru hii betaq saya di. Ririh bubu, Babaw wada ungat ka bubu Tangmu do tqlian na ka Tangmu ni mswayi. Beytaq bukung Rawwitu ka kmlawa sayda,asaw aji mhawya ka Trui spheyyu qnalang,pawsa kari Aporo mi Posaytu 2 Utux karac ka Cos dmayaw Troi. Lmingis naqah kuxul na ka Ayrisu, pnstroqan beyuq na doriq ni mgyayung di. Mihah qsiya rusuq, tnnais mgbiciq, bhangan mesa putong, mtuting rusuq truma, smnegul qsiya yayung qluli. Maku ungac qtaan ka alang empdxgal, ungac qtaan ka knsyangan nkiya uri. Pshuya ta mseupu mudus nniqan ta dxgal, kika musa malu bi hug? Beyax na nanaq ka wada kmpriyux ndaan yecuming nii, wada na psbrahun ka kari mesa “uka patis ma pntasan sspegan daha ka yencumingcu”, kika peeyah ciida ka mstena tleung mpprengo seediq tnheruy peeyah Owco ka seediq na. Peyci, Tuhuy muyas Tangmu laqi qrijil. Babaw mnhdu,haray wana ini buway ssadu pnrngawan ka bukung,swaqun naha dungal,Kiya du wada tssaang balay rmngaw ka 2 Utux karac mi yahun mu smliq ka alang Troi msa. Qnlliyan na, mgnetur qolic wewe kiya dungal. Tutuy kndalax rusuq truma, smdurik qolic wewe ka Ayrisu. Ani si ga hteran kingal mrulun smkuxul prigo uwanci. Ani slgelu mrengo kari, mntena nanaq hiya peni. Ani mesa ni ku skadi kingal qolic wewe na Ayrisu, so ka uka birac, ini daha psai birac peni. Saya de ga saangal ngayan na tmngayan ka kocya sunring kongyen pnhyegan knkawas 1890 ma, qhuni qulic tanah ka tgparu ba Cyaco Dame, Bobo pnsliyan kmeeki, qmeya bungan dqeras Romio musa berih na Curiye, smderux baga dmoi baga na Curiye mesa, “Srwai ku! Utux pskxelan Ciyopito spaawak ta na baga ta, ye ini huwa tnguhun tikuh?” Caycir bukung paru empsgaaw, Kingal ksgun bi bukung empsgaaw ni tama Peyci uri. Tu 1 Utux kana Utux ka Uris,naqih Utux qrijil ka heyya,kana Utux ini naha kuxul,manu kiya du smumalu plngayan srjingan mrrawa,kiya mniq 1 prngawan, muway 1 apur xiluy liqa , qmrqur baraw niya heyya matas「biqun sejiq sejiq balay taan」. Uka ba hhwaan, kika mrengo Ayrisu, “ Ini huwa qmita ku pnrigo namu, ani si, tgsai ku wada mquri eluw inu na ka qolic wewe.” kika pchungi qnrasan na prigo ka uwanci ciida, wada mgruus qduriq ka Ayrisu di. pnsaan kohwe tusukwan ka btunux gnqeran mddeka hnyegan na, Intiancyaw, Utux emphuqil seejiq knguun bi kana dseejiq alang. sejiq nami balay msa ka 3 heyi Utux qrijil mkmangal ba apur xiluy liqa,pklu ba mniq bawa laqi laqi Troi paris ka dmuuy biyax empswau. kite snlmeyan knkawas 1980 yocung congci Dame ka 19 kretan kingal bnrigan na we, sasing na ka ga psaun bobo kite kii. Rupsun msapuh, Ga phiyug kingal sapah spuhan ska alang ni wana hiya nanaq kingal bi msapuh uri. heyci ba ka heyya du,kana babaw dxral sejiq balay taan ka wawwa u empqrijil niya msa,yasa wada saw ni rmngaw ka Utux qrijil,kiya du msaang ka 2 Utux qrijil Sira mi Ateynna,msiyuk nami Troi msa smdhu rmngaw. Ani ppatis kari Wai nMantocu Raipizweya sihwe hii duri we ga hlidun kari bnrahan na, inu uxe na hhlidun ka kari seediq Kori ga meniq ssiyo na peni? Mangal snkawlan kari Puriamus bukung ka Paris, dmudul kingal asu mrata mquri kluwaan pais Spata Sira,bbiqun Miniraus bukung ka qbsuran na qrijil u dsun sapah. Ima bale ka heya ha? ini kklaiy uka heyya ka bukung,1 sejiq ba taan wauwa Hayrun ka tmawa heyya,seyda heyya ka sejiq ba taan babaw dxral. Knkawas cenga siyeng 1765 ma knkawas 1770 mntuting Tennasico Knkawas 1790 tqene bubu na theruy Cyawcuyaco, slluhe tmuting ging Knkawas 1800 wada mgedang ka bubu na Knkawas 1809 prading qmrequr kklaun na Knkawas 1812 betaq 1814 mosa supi ma mccebu pais Knkawas 1815 mangal mqedil ma dmanga laqi Knkawas 1819 mquri gqiyan hido mosa theruy Arapamaco Knkawas 1821 mhedu qmrequr kklaun na Knkawas 1822 madis laqi na mqedil mosa mquri Akunsoco Knkawas 1824 wada mangal pila paru sqeya berah snadu sehu Knkawas 1828 mngaya ba ptgpatis sinbung nseediq na Knkawas 1829 theruy alang gqiyan hido ka Awkorahomaco Knkawas 1830 pteetu patis《pnugaya ttheruy nseediq Intian》ka qbsuran paru ba Dame Doriq Knkawas 1838-1839 elu rusuq doriq ma mtgdiyal ka klegan seediq na Knkawas 1840 dmayo pheyu renhocunhu Knkawas 1842 mosa mquri Mosiko skadi seediq na wada ini pgkela mswaye ma, kari daha so bnhangan Knkawas 1843 wada mgedang Mosiko, smdaling 80 knkawas ka kndusan na skluwi ba kmlu mita ka Paris,mulbu ba Axuruti qnsjiqan niya,qrijil ni u kiya ka ssiyuk niya muway heyya ka Utux qrijil,asi niya ba shngi ka kari pneadas Bukung. Heya we Saikoya ka ngayan na, seediq Tongceroci nIntian, snole ta qmita... mrdang nanak qmita risaw balay ni brah niya ka Hayrun uri,shngiyan niya niqan bais ka heyya,rmuun rmngaw Apas heyci ka Hayrun kiya msawpu mlatac. Waso mkela mrengo Embahang ka bukung Miniraus wada qduriq ka dha naha,knriwa saang,kiya du mlawa kana laqi bukung Sira taumal tmujiyal sejiq Troi. Mecotaru ka spuwan meniq seediq knklegan Ni trebu kari mssibus pnugklaan daha ka Romio, cncaman uka na mtaqi musa skadi Lawrunsu sunhu Sapah Slhayan Snhei, “Sunhu, smkuxul ku Curuye. Kiya naq pnqqita miyan msukuxul. Mkmangal ku mqedil heya. Mkmlmawa ku sunhu moda Gaya pstrengan miyan.” Mbahang kari na Romio, asi lux skluwi ini kela mesa mhuwa ka sunhu. ini biyaw,kiya peyyah heyni snrjingan naha trajing mtjiyal ka Troi mi Sira…. Knxalan knkawas siyen 1770, seediq Intian ga meniq gklaan hido alang Dame hii saya we, klaun daha riyung ka tgberah 1,00 knkawas saya ge, mnkndalax Owco paapa asu meyah theruy Meco hini ka dDame Doriq, rmabang mkela ka rima pnswayan rudan daha ga meniq tghunac Mecotaru, kii ka kesuu daha Cikoso, Ceroci, Cyawkoto, Koriko ma Saiminor, qtaan daha seediq meeyah theruy nii we ririh so seediq mmeeyah mteme sapah daha. Seediq Intian nii we niqan ba gaya pntbale ma gnhuwe daha seediq ga meniq kssiyo daha, ani naq so pnswayan tgiicil rudan daha seediq nIntian, ani naq so seediq Inko, seediq Hwako, seediq Sipanya, pntnaun daha ka so gnhuwe ma pnsaasu daha dheya. Bnege Utux tmninun ka dheran, wano qqlahang nanaq ka ita seediq, Kingal ali, mkkesa eluw alang pntbeku ka ddaha dangi na Romio. Mgnetur tnsapah mttraqil- Tipoto, heya ge hlmadan na Curiye, seediq mtngeri. so lmngelung msatang pntbale suupu meniq ka kklegan seediq we, asi ka psgeegun ka pnsbleyaq msaasu dheran de mpso kiya. Kiya de, 5 pnswayan rudan Intian ma Owcoyiming nii de msuupu meniq Mecotaru di. Mtheruy mosa meniq dheran Intian ka dheya de, mita knaalang, pnbbaruy, qqlahang ma snhiyan nOwcoyiming ma, smterung sapah pyasan pnheyu dmpgarang kari. Seediq Intian nii di we dmoi naq kari daha, dmoi naq gaya daha tmcamac ma ptqcurux, dungal we slluhe kari Dame, mbbaruy bbrigan ma mngaangal mqedil. Mkmalu hayan we mtbale han, mqnaqah de mccebu denu, pnugluban daha we tqene pnspuwan daha ma uka ppdngusan. Nii ge knxalan tntingan na Saikoya. Ceroci ka seediq na Saikoya nii we mpptaayus yayung Misisipi, quri gnklaan hido ge Tongceroci ma, quri ggqiyan hido ge Siceroci, ado bsiyaq ba ka pnswayan daha, ani naq mntena ka kari daha we, ga mrmarah nanaq so mpdudul ma kkuudus daha di. Snpegan na Ingkozun we, ye ba wada kingal mang ma 60,00 hei hari ka seediq na Tongceroci nii. Tntingan na ma pnstotuy qbubur na Alang Tongceroci tntingan na Saikoya nii we ga meniq Tennasico alang Dame saya, Ngyan na Dame ge Cyawcu Kaysu ma, nayan na Ceroci we Saikoya. Tama na we ainoko seediq Ceroci daka Owcoyiming, Tannir Kaysu kesun ka ngayan na, bubu na di we seediq ba Ceroci ka heya, Utoho kesun ka ngayan na. Tena naq wada mlatac peeyah sapah so cuuxal ka tama na Saikoya nii, bubu na nanaq ka dmnanga dllaqi tnsapah na. Ini pkpiya ali wada ini eniq alang Rowena ka Romio. Sgao riso ssaan na tleung tama na ka Curiye. Kingal riso mbtunux mtengi- Parisupoce. Bubu na de mangal benac camac pnryuxan na qqeya ma halung ma, brigan na Owcoyiming ka benac camac kii dungan. Ado ka to bale kuxul maruy seediq, kiya ka malu bnrigan na. Slaqi ka Saikoya nii we, qtaun daha so laqi kingal naq ma ini knmaanu, wano ba mkmhemuc naq lmngelung. Ado wada smdiyan nsaan na lmiqu, mangal luqah ka icil na papak, mbeeba ini heruy du ma mpika di, sppika ka kkesa na di, kika uuka na tthiqan ka laqi mnugexal na. So nii de, meniq sapah ka bubu na hayan we, dmoya gmbaruy qqeya; wada ngerac ka bubu na de heya ka mqlahang sapah. Seediq mqsiqa ka heya, ini keegu kari, ani si niqan ba lnglungan na mpgkela mmaanu ma, niqan pahung na mpiigin mmaanu. Krabi knrbuwan, tnsapah kingal dara nii, psklwiyan kingal hei bqerus tleetu, hili daha mesa wada mgedang ba bale ka Curiye. Mhiti skuwan daha habung naq tnsapah kingal dara truma hiya. Ye ba wada 20 hari ka knkawas na Saikoya nii ciida, desun theruy na bubu daha mqquri hunac mosa Cyawcuyaco, peeyah meniq hiya slluhe tmuting xiluy ging ka heya di. Ini qbsiyaq de wada mngedang ka bubu na di, Saikoya nii du we dmoi knkela na kesun yisu, tmuting knmalu ba sara ging, kazari ma rusuq ppsaan phepah, kuxul riyung yyahun maruy Owcoyiming. Spknbeyax seediq mbaruy ka Saikoya nii ma, kntena so duma yisucya ka ptsani ngayan su nanaq ka ging tnuting su kesun daha. Lmngelung bale mpso kiya ka Saikoya nii ma, ini kela hhuwa na kesun ka matis? Kndalax naq sbiciq Saikoya nii we mpprengo kari Ceroci daka bubu na, ini osa muuyas ma, uka ka seediq mptgesa matis kari Ceroci heya duri. Ani kesun niqan kingal tnugspatan dara Owco ka heya, wada qulung mkela matis ngayan na Dame kesun Cyawcu Kaysu ka bobo ging tntingan na, ani si so nii lmungelung klaali ka heya, netun niqan kingal ali spatis mu Saikoya de, maha so kenu knmalu ka so kiya?! Tqqaras ba mosa mneeru dangi na lnglungan so nii ka heya, inu dungan so hari mosa pcuwaq qsiya tleetu dangi na, iya kmhemuc lmungelung kesun na hiya, laxi ka lnglungan so kii kesun na. Uxe ba mpso kiya, mkela matis patis maanu ka seediq Intian? Ani si Saikoya nii we, uka na bale cchngiyan. Heya we peeyah naq sbiciq qmita mbbaruy qqeya bubu na daka Owcoyiming, qntaan na ba doriq ka wada stkuhun gmeeluk yiming ka dheran nseediq na duri, so ka rriso alang daha mnbeyax mccebu Intian cuuxal du we, saya de uka daha ccyukan ka halung ma qbulic nyiming di. Mbahang mesa wada ini dehuk pgkela mege kari Romio snkgulan na seediq ka sunhu, ma uxe beyu ptkela ka Curiye duri di. Lmngelung mpnaqah ba di mesa, musa habung mmaangal madis Curiye. Lmngelung ka Saikoya nii, dyiming nii ge bale ba niqan knkela daha, so ka kela daha prengo “waso qhuni” peni, knkingal klabuy so mceas dige pgkela ooda ma knkela. Mkslhayun na ma, pkslhayun na ka seediq na duri. Lmngelugn ka heya: “So nii bale de, maha ta msuupu tleung seediq Dame nii ma mpprengo ooda ta!” Ga ini tuura ba qmrequr mpkela ka Saikoya nii nana de, ga hmrenang ka iyuk mccebu alang quri daya di. Sndheran du ma, mccebu ka Koricu msuupu Inkorencyun daka Cerocicu msuupu Mekorencyun, wada splawa mosa mgsupi kkuuruy ka Saikoya nii. Meniq ckceka ali pncbuwan nii ka Saikoya nii ciida we, taan na bale qbsuran mdudul supi ka “psskingal waso qhuni” paadis kari lneing mccebu, taan na bale supi tnhiqan na ka “skkingal waso qhuni” smepu kari lneing mccebu duri, so hari ka gaga mpprengo berah daha, kiya de klaun na mesa ini ba qnuuqu ka sndhegan qcahun na. Mrengo pngklaan na Romio daha ka Curiye ka sunhu, ma mhedu msterung msqedil. Kana ka spooda ndaan ni duri, spneeru na kana berih mtdaha tnsapah knkingal dara nii… Heya de diida na ba mesa naka nnhari hari malix ka pncbuwan nii, kklaun na mosa lmutuc qmrequr mkela de mosa sapah. Bobo na kingal knkawas de, qulung ba wada mbeyax ka seediq Cerocicu mnsuupu Mekorencyun ma, wada ini baka ka Koricu mnsuupu Inkorencyun, mhedu betaq hini ka pncbuwan nii di. Qnrquran mpkela ka pstotuy ini snhii ma so smiicu Bobo mnccebu, meyah Cyawcuyaco ka Saikoya nii de dehuk ka knkawas na maangal mqedil di, Heya de msterung daha ka Sari Wotosu, dmanga laqi daha mqedil hani mntuting kesun Ayoka. Ali ka qnlhangan na tnsapah na de, ani diyan ani keeman du we, msquri naq so lnglungan na ma ga na qrquran mpkela. Prading ba hayan we, tuura bale qmbahang kari pnrngagan nseediq daha, knkingal bnhangan na kari Ceroci ge, spatis na bobo rehaq qhuni, ini qbsiyaq de hmrinas 10,00 tnbkeyan ka rehaq qhuni pntasan na di. “Misa uxe so nii ha?” mesa lmungelung ka heya, Egu riyung ka kari pptasun nana ma, gisu uka ggtuwan ka rehaq qhuni nii di, uxe kklaun dmoi du ma, ani heya naq duri we uka na ppsaan tunux di. Asi ka lmungelung kingal naq dooda ka heya we maha malu. So nii ka noda na we, sklui kana ka rrudan ma seediq alang na, prdingun daha so prungagan, phlisan ma ptyuwan. Mesa ka kari snrnuwan daha, ga mkuni tunux ka heya ma ga mnarux di mesa, uxe duri we ga hniyun pais ma, ga mlawa mhuni mphuni kana alang. Ciida di we, kndudul mgrahun ka Owcoyiming di, Hani mnbeyax mccebu ka seihu Dame nii ge, skgulan na ptheruy quri ggqiyan hido Akunsoco ka seediq Tongceroci nii, pniqun na seediq Dame tnheruy ka alang daha. Ini sruwa mnugaya ka Saikoya nii hayan, ani si lmungelung mesa ptbale ta ma, malu ka saasu ta dheran ga ta niqun nii duri, mhiti de bale wada smruwa ka heya ma duma seediq na duri di. Wada daha hari knkawas ka ali tnhrigan daha mosa smbarah meniq Arapamaco ka siyo nniqan daha. Meniq ka seediq daha ini sruwa mptheruy ma, mbeyax naq meeniq Cyawcuyaco hiya du we, ado wada theruy ka Saikoya de ririh so ga msuupu Owcoyiming ka lnglungan na heya di mesa, So klaun heya si huling pthei kari nDame bhege, so ka ga na spatis rehaq qhuni we, mptsiiyax seediq na nanaq ka kiya. Lmlamu ka kari snrnuwan daha quri heya ma, ini daha srwani ka ndaan na, so bgihur skiya ka kari msquri heya. Kana kari so bgihur msquri hei na nii dige, ini kmdehuk mbahang ka Sari mqedil na Saikoya nii di. Miicu mesa hmuwa de mkuni tunux ka seno na ma, wada na hiya psqmaun kana ka rehaq qhuni pntasan na Saikoya nii di, ye dndilan seyang na peni. Qtaan na wada psqmaun kana ka qnpahan na egu ba knkawas nii de, naqah riyung kuxul na ma tsdamac lnglungan na, wano ba laqi na mqedil Ayoka ka tdadal heya. Ini rungrengo ani maanu ka heya ma, so kusun de desun na ka laqi na mqedil, paapa dmai mlatac sapah na, kyyayung Akunso mquri daya mmaha Akunsoco, maha suupu meniq seediq na Siceroci. Kela naq niqan ka gnklaan na qmrequn ga tunux na ka Saikoya nii di! Ini puyu ppatis na cuuxal ka Saikoya nii di, skngalan na knkingal hengak kari tmbeku matis ka kari Ceroci nii ma, knkingal hengak kari ge tmmasun na pskraya, Niqan ka pnskraya nungalan na kari Dame ma, niqan ka pnskraya smnalu na nanaq duri, Tbkeyun smnetur kana de maha 86 pntasan ka hengak kari pnskraya na. Kleelu oosa daha Akunsoco peni, tgsaun na snkraya hengak kari ka Ayoka. Ini beyo mangal ka Ayoka nii, ga na psaun tunux ka pnskraya kari, klaun na matis ma, klaun na smepu duri ka kari Ceroci bnege tama na. Ga mrengo kari ka rehaq qhuni baga daha ka mstama mslaqi nii di! Wada seko ka ndaan daha so nii di! Mqaras bale ka Saikoya madis laqi na mqedil Ayoka wada tleelu mquri Akensoco, so maha mangal patis kari bnarah na ka dseediq Siceroci. Ima naq so mpkela duri, mnbahang ka seediq hiya de, ini daha snhii ka heya dungal, hilie daha ga mkmhemuc kari ka heya. Dseediq hiya de, desun daha berah Cyawcu Rozwe seediq pqlahang alang hiya ka dheya msntama ma msnlaqi mqedil nii, seediq pqlahang alang nii de smkagul drudan ma driso mpahung, smmalu rahul kesun cunsyang tyawca weyenhwe, netun psgeegun daha mesa mnhuni ka Saikoya nii de, phqilun daha denu. Ado mpstratuc pgkela kari qnquran na marah ka Saikoya, kiya de msnpsalun na ptqita cunsyang tyawca weyenhwe. Tgtexal hayan we pniqun na rhengun nganguc ka laqi na mqedil Ayoka ma, pspegun na patis kari Ceroci ka dweyen, spatis na bobo rehaq qhuni ka kari snpegan daha, kika mosa nganguc ma laqi na mqedil ka smriyux mremux sapah truma. Mremux sapah truma ka Ayoka, qmita patis pntasan tama na de, lxanan na bale smepu ka pusu kari kiya, msklui bale ma mbbege doriq ka dweyen, ani si uka daha so psgeegan, hmuwa de pnshuni na msntama ma msnlaqi mqedil ka nii. Kiya de, psgeegan na rsriso tnaalang ka dweyen ma heya ka mptgesa, bobo ka tnugsaan na knpiya idas de, kika mnsnpusal na ptqita dungal. Knii de, Saikoya daha ka tngusaan na we tciicil mheyu, ini pqbahang tnkari daha ma ini pqqita duri, wano ba patis pntasan ka sppaadis daha ma pgkela rrngagun daha. Wada so mnpiya hari mppaadis patis de, cunsyang tyawca weyenhwe ma seediq daha mneniq hii ka psdehu kari rnungagan daah, peeyah ciida ka snhiyun daha mesa bale ba ka kari bnarah na Saikoya, uxe kntuutux rmengo ma uxe pnhuni uxe knhiyan duri, nii ge niqan nrihan sslhayun nseediq daha. Patis pnskraya qene hengak kari bnarah na Saikoya nii de, so snqmaan puniq ka rana na msqama kana ka laalang seediq Ceroci. Ini qbsiyaq, prading slluhe matis ma smepu ka seediq na; wada phyegan yiyen mingcu yihwe na Sicerocicu ka Saikoya nii; yihwe duri we wada na biqan pila paru qqyaanun berah ka Saikoya nii; Samur Wosuto ka mpgarang kari Kiristokyo we psalu kingal inswaci, pnsramanl na hhlidun kari Siceroci ka《Kari Utux Baro》; peeyah tgkingal singbung plaale ba seediq Ceroci ka《Ceroci Honghwangpaw》; seediq Ceroci duri we phlidun daha ka singbung Owcoyiming, pklaun kari bgurah ma knkela bgurah. Egu bale ka ndaan uxe ntaan cbeyo we mtutuy meyah kana. Saikoya nii di we? So nanaq kiya ini sriyung mskari, mskingal ba klaalang tmgesa ppatis kari Ceroci ka qpahun na ma, prading lmungelung quri patis sspegan, quri pphuma pnhgalang ma ddaun quri seyhu, mbeyax ba qmeepah ooda knxalan bobo seediq na. Elu rusuq doriq ma mtgdiyal ka klegan seediq Kndalax ckceka singbung Owcoyiming di we, klaun daha mesa uxe seediq mpteme sapah daha ka seediq tnheruy nii di. Dheya ka meyah tbrinah tmpusu hii di ma, gnuuqu dheya mesa dseediq Siceroci ma Saikoya dungal, osa theruy quri gqiyan hido Awkorahomaco hii ka yamu kesun na. Ini klgelu lnglugan na mptbale psuupu ka Saikoya nii ma, suupu tnsapah na ma mtheyaq kbekuy tnsapah seediq Ceroci mosa theruy quri gqiyan hido. Ani si, egu ka seediq Ceroci ga naq meniq Akunsoco ma, ga naq meniq rmabang quri gklaan hido ka Tennasico, daya Karorainaco ma Cyawcuyaco. Tsseyang ka lhebun daha, uka daha ddhekan lmngelung ka tndadal mccebu pais so knkawas cuuxal hayan we, ini kela dnyagan daha ma, psdehu gaya kesun《Tteheruy Intian》,kiya dungal we hirun na ptheruy Awkoranhoma ka dheya ma, kana ka spac pnswayan rudan daha. Mesa ka Siawto Rosuhu qbsuran paru bale Dame pnsdehu gaya nii, Ani ku naq uxe mpkesa Intina malu we kii si Intian naqah ba blbale, ani si uxe nanaq ba pqnuuqu, uxe ku mpsiling tgmaxal seediq ka so kenu knseediq na, ado seediq uka ba ggaya alang lmiqu we rmaban ka kngaya daha dheya daka Intina. Ani asi ini paalix paha kari singbung ka dseediq Ceroci we, rima pnswayan rudan daha ga meniq alang tgrahuc ge, wada priqun supi ptheruy 16,00 kongri knthyaan mquri ggqiyan hido. Ini sruwa paadis egu qyqeya, lukus, uuqun ma capang; ani naq naqah karac naqah nniqan, ini slngelung psramal iyu puqun mnarux ma qnrtiqan, pcenga kingal knkawas de, sryuxan ptheruy ka seediq Cyawkoto, seediq Saiminor, seediq Koriko, seediq Cikoso ma seediq Ceroci. Ndaan daha elu nii peni na, wada mgedang 50,00 betaq 60,00 hei ka seediq Cikoso, seediq Ceroci we wada mgedang 40,00 hei. Netun sqita seediq daha ga mtungari de, kesun elu tnhrigan mquri gqiyan hido nii we, maha mntena so pkseung pkuuka klegan seediq, “Elu Rusuq Doriq” ba blbale ka kiya. Wada qnheqil ba dehuk tgputing icil elu, mkdamac mqqita ka seediq Tongceroci daka seediq Siceroci, ga meniq ckceka na hii ka tnsapah Saikoya plaale ba mosa theruy hiya. Ani ba rabang duri, ini sange msbeyuq ka beyuq doriq lnungisan daha. Wada mtdaha rahul ka seediq mntena klegan nii di we, ga prading sncungcu ma mtgdiyal di, mpgeeluk ima si mpdudul na ma huwa kesun maasu ka ngungalan daha. Niqan ka seediq Ceroci wada mhuqil tnuglayal nii, kiya ka seediq mnugaya ba mpatis singbung Ceroci ma ma laqi na Saikoya. Madis tnsdmatan nhqilan laqi na ka Saikoya nii ge, paha kari mesa ptbale ta ma, paha kari mesa pheyu ta renhocunghu, ini alix mpprengo kari pprngagan, so maha mskingal lnglungan ka seediq Ceroci mntena kingal pusu kari. Bobo wada ka knpiya idas, daha rahul seediq Ceroci nii de mhedu psdehu kari. Saikoya nii dige mangal ngayan kesun “Qbsuran Mdudul Siceroci” ma, psdehu gaya renhocunghu, mesa psteme seediq bnugurah theruy, srwai ka pnluqah mtgdiyal ta nanaq ciida. Saikoya nii ge pgdehu ba rnrihan gaya Ceroci ma, kndkilan bobo dheran nii ma dheran we nuupu ta kana ita seediq Ceroci, mtbale ka klegan seediq we kiya si paru ba gnhuwe. Malix dheran nnita naq we so hari ka gmhuwe mege uqun seediq mqrinuc, Ceroci bale we smruwa ani wada pkrkiyan de snparu ba gnhuwe. Bale ba nanaq duri, uxe kesun thei ba mangal rnrihan gaya na Saikoya nii kana ka seediq Ceroci. Bale nanaq duri, Owcoyiming nii we uxe tikuh ba ka dheran mkmungalun dada, ddulun na psuiriq quri muxi dheran biciq ka seediq miyan yami. Knxalan bobo de, ani naq ckceka seediq daha, uxe duri we yiming daka seediq daha mpqqehur. Kana mpuso nii dige uxe ddhekun mkela knrudan na Saikoya ka kiya di. Knpahung na mnhiti bale Mhiti ba knuudus na ciida de, mnbahang kari mesa cuuxal bale hayan we, niqan ka kingal rahul seediq Ceroci mkndalax Cyawcuya wada theruy quri tghunac alang nMosiko ka Saikoya nii, mnbahang mesa niqan ka kingal kari rudan ba bsiyaq wada gedang duri. Smtangan ssdiyan seediq na ka Saikoya nii ma, smtangan psdiyan kari wada gedang kii duri, yaani maha niqan ka kari patis bnrahan ta matis mndungus ddooyan kana seediq Intian. Kiya we tnhiti ba ddaan kndusan na. Ciida, tena rudan ba ka Saikoya nii di. Msuupu rsriso mosa ka heya, ye wada ini qlahang elu ooda daha ma moda mgedang elu ka dheya nii di. Lmngelung hmuwa de uka ka ppuqun daha de, smkagul riso tndadal na mosa migin elu ka Saikoya ma htiyun daha ppuqun na maxal daha ali, pniqun daha lhengo mdengu ma mtara hiya ka heya. Ye hmnuwa nanaq ka driso kiya, wada ma meyah de, tena wada teru ali gdregan di, ani daha ga slayan ka seediq daha gaga meniq alang Mosiko we, meyah dehuk lhengo de uka hiya ka Saikoya di. Driso kii de mkleelu quri hunac skadi, qulung daha qtaan ka rudan ga thhuwe mquri berah mkkesa. Kela naq mpuuka ka ppuqun na Saikoya nii de knama mlatac lhengo kii di, kiya naq malu bale kleelu we niqan seediq mege puqun heya, kika dehuk saya ka knksaan na. Tghiti bale de dehuk alang Msiko ka Saikoya nii di, slayan na seediq na, ani si ini na slai ka kesun kari rudan ba bnhangan na ma, ini na kmkeli rmengo mesa sae ta meniq alang Dame ka seediq na ga meniq alang Mosiko duri. Kiya de, rudan ba smdaling 80 knkawas na di we, wada moda mhuqil elu eeyah na kbberih alang Dame di, ga skuwan alang Mosiko hii ka bqerus na di. Patis kari seediq Ceroci ka bnarah smmalu na Saikoya nii ge, seediq Ceroci di we prdingan daha prengo kari daha ka “waso qhuni” duri. Seediq daha nanaq ka smneeru matis ndaan daha, slluhe knkela na seediq tnheruy peeyah Owco, sptnaun daha mita mesa mntena ta niqan ptpatis ma, mpprengo prungan daah de msuupu tleung ini psaanak. Wada na spkuudus ka rnrihan gaya nseediq Ceroci, kiya ka mtbale, msaasu, mggaalu ma ini kiicu mosa niinu. Ga mrengo ka “waso qhuni” na Ceroci di, mtbale ka ga srengo uxe kmremex; msaasu uxe smdaku; mskkuudus uxe mrraarac; mttbale uxe mqqnqihun. Kari smnalu patis nii: Meniq ka kari Dame ge waso qhuni daka knkingal rnwahan patis, uxe duri we knkingal klabuy patis ge “lesf” kesun na kana, kiya ka “waso mkela mrengo” de, nirih na knesa knkingal niqan pntasan klabuy rnwahan.
六歲的時候,我對叢林和蟒蛇充滿了想像。這是我人生的第一幅畫: 編譯的話 木馬屠城計(希臘神話故事) 故事標題:湯姆歷險記 愛麗絲夢遊仙境 西雅圖酋長的土地叮囑 這是一個原住民的故事,也是一個原住民族的故事。 維洛那城裡有兩個大家族,而這兩個家族原本就是世仇,只要相遇碰面就會吵架起衝突,因此也常常破壞整個城鎮的安寧。 很久以前,在愛琴海上有一座島,由宙斯的兩個兒子統治, 人物介紹 愛麗絲是個異想天開的女孩,在她的世界裡什麼事情都是正常不過的事。 比如說,追逐一隻穿著衣服的兔子也不足為奇,追逐中忽然掉進樹洞,開始展開愛麗絲的夢遊仙境… 文明像是一種病毒,一步步地啃噬著我們安身立命的土地, 聯合國估計,全世界有3億7,000萬名原住民,約佔世界人口6%,分布在72個國家,至少包含5,000多種民族。 其中一個自恃清高,濫用權貴,肆無忌憚的擾民,於是宙斯將他以死懲處;而另一個因而悲痛兄弟之死,憤而棄位,逃離他國。 湯姆:頑皮搗蛋的男孩,整天想翹課不喜歡去學校,又常常會跟姨媽鬥嘴。 神奇的大鼻子門把 土地被濫墾濫伐已破壞了原本的山林樣貌,山林已不再是動物、植物寧靜的棲所, 原住民族多數依賴口述、歌謠、編織、皮雕或壁畫傳遞知識與記錄歷史,而沒有文字及讀寫的傳統。 哈克:衣著破破爛爛,打著赤腳四處遊蕩的男孩。 該國國王即賞賜他一塊土地,並將女兒許配給他,之後他的子嗣相繼統治,這個國家稱為特洛得,並擁有一座大城,叫做特洛伊。 愛麗絲緩緩地掉進有著大鼻子門把的谷底,看見裝滿水的瓶子便喝了它,忽然身體瞬間變小了,吃了箱子裡的餅乾後,身體又變大了,比原來的她更大了,原來一扇會說話的大鼻子門把,會不斷變出各種神奇的東西。 因為科技發展需要拓荒擴展,掠奪了大地上人、動物及植物的活動範圍, 這位原住民生活在距今兩百多年前的美洲大陸。 姨媽:湯姆的母親過世後便收養了湯姆和弟弟。 直到其孫子勞維特國王統治時,為修築城牆以確保特洛伊的安全,宙斯命阿波羅及波賽得兩位天神幫助特洛伊。 愛麗絲難過的哭了起來,滴下來的眼淚都成了河流,於是她喝了飄在河流上的瓶子裡的水,瞬間又變小了,撲通一聲,就掉進了瓶子裡,順著河水漂流。 農村景象已成記憶,美麗風景已不復見。我們該如何與大地共生存呢? 他靠自己的力量改寫歷史,突破「原住民族沒有文字及讀寫傳統」的說法,讓自己的民族和歐洲移民平起平坐。 姵琪:湯姆的女同學。 完成之後,國王非但不付當初談妥的工作酬勞,還將他們驅逐,兩位天神因此憤恨並揚言一定要回來摧毀特洛伊城。 漂流中,她又遇見了那隻兔子。愛麗絲立刻離開瓶子追逐著那隻兔子,卻被一對愛表演的小玩具娃娃阻攔了下來,他們就像是一對雙胞胎,動作、說話都一樣,儘管愛麗絲對他們說在找一隻兔子,他們就是聽而不聞。 現在,美國加州最高的紅杉木及1890年設立的國家森林公園以他為名, 舞會結束後,羅密歐戴著面具走向茱麗葉,伸手握起她的手說:「對不起,是愛神邱比特將你我的手牽在一起,可否吻它一下。」 柴契爾大法官:一位威嚴的法官,也是姵琪的父親。 眾神之一—娥俐絲,她是邪惡女神,因為眾神不喜歡她,她因此決定要製造紛爭,引起混亂,便在一次的聚會上,她獻上一顆金蘋果,上面刻著「給最美麗的人」。 於是愛麗絲無奈的說:「我可以留下來看你們表演,但你們要告訴我兔子往哪邊走了。」小玩具娃娃就開始陶醉的表演起來。就在他們正興高彩烈的表演時,愛麗絲就趁機偷偷的溜走了。 國會圖書館放過他的半身雕像, 印地安喬:鎮上民眾所畏懼的殺人魔。 有三位自命美麗的女神爭著想要這顆金蘋果,正巧,裁奪權卻落在特洛伊的子孫帕里斯手上, 美國郵政總局在1980年出了一張價值19分的郵票,上面是他的肖像。 羅勃遜醫生:在鎮上開一間診所,也是唯一的醫生。 最後他就將金蘋果給了阿弗羅提女神,因為女神答應會將世界上最美的女人嫁給他為妻,卻讓另外兩位希拉與雅典娜女神憤怒,並誓言要報復特洛伊。 甚至西非賴比瑞亞曼德族的瓦伊語書寫符號也受他影響,更何況是鄰近的克里族語呢? 帕里斯受國王蒲里亞摩斯的委託,率一支艦隊前往敵國希臘斯巴達,要將贈給美妮勞斯國王的姊姊帶回, 他到底是誰? 不料國王不在,是由一位美若天仙的海倫接待,她是當時世上最美的女人。 1765~1770年 在田納西州出生 1790年  隨母親搬到喬治亞州,學習製造銀器的技術 1800年 母親過世 1809年 開始研究 1812-1814年 從軍打戰 1815年 成家生子 1819年 西遷到阿拉巴馬州 1821年 研究完成 1822年 攜女前往阿肯色州 1824年 獲頒成就勳章 1828年 第一份民族報紙出刊 1829年 西遷至奧克拉荷馬州 1830年 美國總統簽署《印地安人遷移法案》 1838-1839年 眼淚之路及族人內鬥 1840年 協助成立聯合政府 1842年 前往墨西哥尋找失散的族人及傳說中的語言 1843年 逝於墨西哥,享年近80歲 帕里斯一見到她感到非常驚訝,認為她簡直比阿弗羅提女神還美,心想這就是女神為要報答他而贈給他的女人,剎那忘了國王委託一事。 他是塞闊雅,印地安東切羅基族人,讓我們繼續看下去...... 海倫也為站在他面前的這位英俊男子所迷惑,忘了自己已是有夫之婦的事實,最後阿帕斯便說服海倫要一起離開。 會說話的葉子 美妮勞斯國王聽聞兩人已逃離,相當憤怒,於是要求全希臘所有的王子加入對抗特洛伊人的戰爭。 各族共存的美洲大陸 羅密歐還一直沉浸在兩人邂逅的甜言蜜語中,一整夜沒睡走到修道院找勞倫思神父:「神父,我愛上了茱麗葉,我們是一見鍾情,我想跟她結婚,想請神父替我們主持婚禮。」羅蜜歐的告白,頓時讓神父摸不著頭緒且有些驚訝。 很快地,便引起特洛伊與希臘兩方戰爭的開始… 西元1770年代,現今美國東岸的印地安民族對一百多年前就從歐洲航海到美洲的白人移民一點都不陌生, 尤其在東南部五大族—奇克索、切羅基、喬克托、克里克及塞米諾爾—眼裡,這些移民原來像是家裡的客人。 印地安民族一向有相互尊重及與鄰友好的傳統, 不論對方是另一支印地安民族或英國人、法國人、西班牙人,友善及分享的原則都一樣。 土地是神的禮物,人只是管理者, 某天,羅密歐的兩個朋友在街上閒晃,巧遇仇家的人—提伯特,他是茱麗葉的表哥,性情暴躁。 為了使各民族和平共存,在必要的情況下,分享土地也成為不得不的選項。 因此,五大族和歐洲移民共同在美洲大陸生活。 他們遷到印地安領域,觀察歐洲移民的社會、經濟、政治、信仰,接觸宣教士辦的學校教育。 族人一邊說族語,維持傳統漁獵生活,一邊學習英語,和歐洲移民交易或通婚。 合則安,不合則戰,彼此的關係總是隨情勢而變化多端。 這是塞闊雅出生的年代。 他的族群切羅基族以密西西比河為界,分為東切羅基族及西切羅基族,由於分隔久遠,即使語言相同,也已發展出各自的領導系統及生活型態。 英國人估計,東切羅基族的人口大約1萬6,000人。 出生及靈感的來源 塞闊雅出生的東切羅基族部落就在現今美國田納西州裡, 他的英文姓名是喬治·蓋斯,切羅基族名是塞闊雅。 父親是切羅基族及歐洲移民的混血,名叫丹尼爾·蓋斯,母親則是純切羅基族人,名叫烏特赫。 塞闊雅的父親很早就離家出走,完全是母親烏特赫撫養他們。 羅密歐離開維洛那城後才沒幾天,茱麗葉就被父親挑選結婚對象,是一位英俊挺拔的富貴紳士—巴里思伯爵。 她用工具及武器和族人交換動物毛皮,再將動物毛皮轉賣給歐洲移民, 由於都是搶手貨,生意還算不錯。 小時候,塞闊雅在族人眼中有點無趣,怪怪的,老是想些有的沒的。 因為一場打獵意外,導致他一隻腳受傷,膝蓋腫脹不消,從此跛腳,走路一拐一拐的,也就無法和其他小朋友一起玩。 於是,當母親在家的時候,他就陪著做生意;當母親外出時,他則幫忙顧家。 他生性害羞,話說得不多,好奇心及冒險的念頭卻是一點也不少。 隔天清晨,所有家族的人都被一具冰冷的屍體給嚇壞了,大家都以為茱麗葉真的死了。最後就把她安葬在家族墓穴裡了。 塞闊雅約二十歲的時候,母親帶著他們往南搬到喬治亞州生活,他在那裡開始學習製作銀器的技術。 不久後,母親過世,塞闊雅靠著他的藝術天分,製作精美的銀盤,珠寶及花瓶,十分受到歐洲移民顧客的喜愛。 客人鼓勵塞闊雅像其他藝術家一樣在自己的銀器作品上簽名,。 塞闊雅很想,可是他不知道怎麼簽? 他從小就和母親說切羅基語,從來沒有上過學,也沒有人教他怎麼寫切羅基語。 雖然他有四分之一歐洲血統,最後也學會在自己的銀器上簽下英文姓名喬治·蓋斯,但是他常想,如果有一天他簽的是塞闊雅,那會有多好?! 他興沖沖地和朋友分享這個念頭,朋友卻澆了他一大盆冷水,叫他不要胡思亂想,打消念頭。 那是不可能的。印地安人哪會寫字呢? 可是,塞闊雅忘不了。 他從小就看著母親和歐洲移民交易,也看著族人的土地漸漸被移民佔去,以前打敗其他印地安民族的部落勇士多驍勇善戰,現在根本敵不過移民者的槍炮火藥。 神父聽說送訊息的人,沒有在預定的時間內將信送到羅密歐手上,又預測茱麗葉甦醒的時間快到了,心想不妙,於是想親自前往墓地要將她救出來。 塞闊雅心想,這些移民肯定有他們過人之處,尤其是那項會使「樹葉」說話的技巧,一張張黃紙就可以傳達訊息及知識。 他想要學起來,也想要族人學起來。 他心想:「這樣一來,我們也可以和這些白人平起平坐了!」 塞闊雅還沒來得及仔細研究,北方就響起戰爭的號角。 為了土地,克里族和英國聯軍對抗切羅基族和美國聯軍,塞闊雅被徵召擔任偵查兵。 在這段日子裡,他不斷看見長官用「一片片樹葉」傳送秘密軍令,也看著同袍捧著「一片片樹葉」讀著念著,就像和它們對話,於是更加確定自己內心的想法。 神父將羅密歐茱麗葉相識的經過,以及已經是一對夫妻的事實,還有替他們安排的一切計畫,在兩家族面前一五一十地坦承… 他巴不得戰爭立刻結束,回家繼續研究實驗。 終於,一年多後,切羅基族和美國聯軍打敗了克里族和英國聯軍,這場戰爭就此結束。 引起懷疑恐慌的研究 戰後,回到喬治亞州的塞闊雅已到了應該成家的年紀, 他和莎莉·沃特斯結婚,養育剛出生的女兒阿優卡。 除了照顧家庭以外,塞闊雅幾乎日日夜夜都和自己的想法及研究為伍。 一開始,他仔細聽族人說話,每聽到一個切羅基語單字,就在樹皮上畫一個符號,很快就累積了上千塊充滿符號的樹皮。 「這樣行不通吧?」他心裡想, 還有那麼多字要畫,腳邊的樹皮卻已經堆到沒有地方可放,不僅不實用,連他自己都記不住。 他得想另一個辦法才行。 然而,部落耆老及族人都被他的投入嚇到,開始出現許多嘲弄、批評及揣測。 大家謠傳他精神異常已經生病,否則就是中了敵族的巫術,在召喚黑色魔法要害整個部落。 當時,歐洲移民人數也越來越多, 剛打勝戰的美國政府要求東切羅基族往西遷到阿肯色州,把東部讓給白人移民居住。 塞闊雅一開始不願意,但以和為貴及土地也可分享的價值觀,讓他和部分族人最後同意了這個要求。 他們利用兩年的時間搬到隔壁的阿拉巴馬州。 不肯搬遷,堅持留在喬治亞州的族人則認為塞闊雅搬家就代表他和歐洲移民一個鼻孔出氣, 搞不好他才是這些白人的走狗,在樹皮上東畫西畫的,就是要欺負自己人。 各種不諒解、攻擊的言論於是紛紛出籠,漫天飛舞。 這些八卦及閒言閒語終於讓妻子莎莉受不了。 她害怕自己的丈夫瘋了,一氣之下便把塞闊雅畫滿符號的樹皮一把把地往大火裡。 看著多年的心血付之一炬,塞闊雅非常失望沮喪,只有小女兒阿優卡陪在身邊。 他默默不語,隔天便騎馬,帶著女兒離家出走,一路沿著阿肯色河北上,準備前往阿肯色州,和西切羅基族一起生活。 原來,塞闊雅腦中已經有了研究成果! 一改之前的做法,塞闊雅以音節為單位拆解每個切羅基語單字,然後替每個音節製造一個符號, 有些符號是從英文借來的,有些則是他自己研發。 最後總共整理出86個切羅基語音節符號。 旅途中,他教阿優卡記這些音節符號。 很快地,阿優卡不僅記下了符號,也能拼出或念出父親給她的切羅基語單字。 他們父女手上的樹皮都已經說出話來了! 這個方法成功了! 塞闊雅滿心歡喜帶著阿優卡一路奔向阿肯色州,希望西切羅基族能接受他的發明。 沒想到,那裡的族人一聽,還是不敢相信他,以為他胡言亂語。 族人把父女倆帶到鎮長喬治·羅瑞面前,鎮長於是指派一些耆老及勇士組成真相調查委員會, 若判定塞闊雅在搞巫術,馬上執行唯一死刑。 為了證明自己的研究,塞闊雅為真相調查委員會做了兩次示範。 第一次,他讓女兒阿優卡留在門外,請委員念幾個切羅基語字,他在樹皮上寫下這些字後,便走出去,換女兒進來。 阿優卡一進來,看著爸爸寫的字,輕輕鬆鬆地就唸出這些單字, 委員們個個面面相覷,覺得很神奇,卻還是不敢下判斷,擔心這是父女之間的把戲。 於是,塞闊雅請委員選定一些年輕人當他的學生,讓他訓練,幾個月後他們再做第二次示範。 這一次,塞闊雅和他的學生們分別站在不同的地方,聽不到彼此說話,也看不到彼此,完全只能靠書信往返,溝通訊息。 往返數回之後,在場的真相調查委員會及族人確認他們溝通的訊息, 從此信任色闊雅的發明是真的,既不是怪力亂神,也不是巫術或黑色魔法,而是族人都可以學習的技能。 塞闊雅的音節符號系統就像火一樣延燒整個切羅基族。 很快的,族人開始學習讀寫;塞闊雅被選為西切羅基族民族議會議員; 議會也頒給他一個成就獎章;。 基督教宣教士撒母耳·沃斯特訂做一台印刷機,準備翻譯出版切羅基語的《聖經》; 第一份切羅基民族報《切羅基鳳凰報》發刊; 族人甚至翻譯歐洲移民的報紙,讓部落取得最新訊息及知識。 許多大家以前認為不可能的事情都在發生。 塞闊雅呢? 他不改寡言的性格,全心投入切羅基語書寫符號旅行教學,也開始轉向思考數學數字、農業技術、政府功能,為族群的未來努力。 眼淚之路及民族內鬥 從歐洲移民的報紙中,他們發現這些移民已經不再是家裡的客人。 他們反客為主,要求塞闊雅及西切羅基族人再遷到西邊的奧克拉荷馬州。 塞闊雅堅守以和為貴的原則,和家人及上百戶切羅基族人一起西遷。 不過,仍有不少族人留在阿肯色州,甚至留在更東邊的田納西州、北卡羅來納州及喬治亞州。 他們心中氣憤,不解為什麼幾年前一起打戰的盟友,竟然不顧他們的貢獻,簽署《印地安人遷移法案》,又逼他們和其他四族搬遷到奧克拉荷馬州。 簽署法案的白人總統西奧多·羅斯福說, 他雖然不認為好印地安人就是死印地安人,但是八九不離十啦,他也不會多問第十位人品如何,因為最粗野的鄉下人也比印地安人文明多了。 儘管切羅基民族報不斷呼籲,東南部五大族還是被軍方強制送上超過1,600公里的西遷之路。 不准多帶家當、衣服、食物或毯子;不管氣候環境多麼嚴峻,更不管衛生及醫療是否完備, 每隔一年,喬克托族、塞米諾爾族、克里克族、奇克索族、切羅基族就分別上路。 在這條路上,奇克索失去5,000到6,000位族人,切羅基族失去4,000條人命。 對倖存的族人來說,這條西遷之路簡直就是種族屠殺,那是一條真實的『眼淚之路』。 好不容抵達路的另一端,東切羅基族和西切羅基族團圓,其中包括最早遷過去的塞闊雅一家人。 然而,眼淚卻沒有停止。 東西兩群反而開始陷入政治惡鬥,爭奪權力及資源。 幾名切羅基族人在這場內鬥中喪生,包括民族報第一位主編以及塞闊雅的兒子。 塞闊雅抱著喪子之痛,呼籲和平,呼籲成立聯合政府,不斷協商,希望講同一種語言的切羅基族人可以團結。 幾個月後,兩方達成協議。塞闊雅以「西切羅基族領袖」的名義簽署聯合政府法案,要求接受新移民,原諒內鬥期間的傷害。 塞闊雅堅持切羅基的傳統價值觀,大自然及土地為所有族群共享,族群和諧才是最大的善。 放棄領域就像施捨食物給窮人,真正的切羅基人會願意為了最大的善而吃虧。 當然,不是所有切羅基族人都接受塞闊雅的價值觀。 畢竟,歐洲移民總是得寸進尺,一步步把族人逼向更小的角落。 未來,在內在外的抗爭對立漸漸浮現。這些也都已經不是年邁的塞闊雅可以控制的了。 最後的冒險 在他晚年的時候,塞闊雅聽說有一群切羅基族人很早就從喬治亞州南遷到墨西哥,也聽說有一個失傳已久的古老語言。 他希望找到這些族人,也希望發現失傳的語言,也許可以研發出適用所有印地安民族的書寫符號。 那將是他生命中最後一段旅程。 當時,塞闊雅年紀已經很大。他和一些年輕人一起出發,途中不小心迷了路。 為了不斷糧,塞闊雅讓年輕夥伴去找路,留給他約十二天的存糧,讓他在一個乾燥的洞穴中等待。 不料,年輕夥伴們一走,來回就是三個禮拜,雖然找到定居在墨西哥的族人,回到洞穴之後卻已經找不到塞闊雅。 幾位年輕人沿著往南的路線搜尋,終於看到老人家用年邁的步伐慢慢的往前走。 原來塞闊雅在斷糧前就離開洞穴,所幸路上都有遇到居民接濟,才能走到現在。 塞闊雅最後抵達墨西哥,找到了族人,但是沒有找到傳說中的古老語言,也沒能說動住在墨西哥的族人隨他回到美國居住。 就在回程的途中,年近八十的老人家就此辭世,他被葬在墨西哥。 塞闊雅創造切羅基族書寫符號,讓族人也可以使「樹葉」開始說話。 族人記錄傳述自己的歷史,學習歐洲移民的知識,同以具有書寫傳統的民族自稱,和移民平起平坐溝通談判。 他活出了印地安切羅基民族的基本價值觀,那就是熱愛和平、分享、關懷及冒險。 切羅基族的「樹葉」說話了,而它傳遞訊息的是和平,不是侵略;是分享,不是佔有;是共存,不是對立;是尊重,而不是歧視。 譯註:在英文裡,樹葉及(書籍的)一頁或一張都叫做leaf,因此「會說話的葉子」指的就是一頁頁有文字的紙張。
Spqita mu rudan seediq ka saso nii, ma slingun mu ka dheya, ye namu ini kiicu mesa ku ? Lux knkingal dheya smiling yaku, maanu kcugun namu ka bunuh ? Kiya ka asi mu ptasi ka saso na truma di : Meniq kingal ali, ttaxa daha kingal tnsapah kingal dara nii, msseli knpruwan kkiyan. Wano naq pnrtgqilan kingal dara tnsapah nii, qrasun splawa kana. Ani si, Romio daha ka dangi na, wada grhuqul musa tuuma pnsliyan kkiyan nii. Snluan kari nii ga pnaah kari Siyatu qbsuran, brah na hngkawan 1854, yasa mkprana dxgal dha mquri daya gqian hidaw ka klwaan Amirika, ida embarig dxgal sjiqan alang Intian ka klwaan Amirika ksun. “Keyan ba knmalu ka utux pgkxelan Ciyopito, ye su uxe sgcuqi ba lnbuwan su kari di ha?” mesa mrengo ka Curiye. Sgcqiyan smeeliq sapah qolic wewe Hici do manu ka qbsuran Suqamish Siyatu nii ga hmnici kari asi usa hlbung sjiqan ka hiya, Qmita kingal knbtunux knmalu qtaan sapah biciq ka Ayrisu, mkkesa ma mrengo mesa, “Ini klai ima ka ni meniq truma hini na?!” Smnru saw “ ida msupu ka seejiq Intian alang ni dxgal ni kana ka ana manu hini, kmnmalu bi pnegluban” msa. Strngan Tangmu musa muyas ska elug ka Hako. Ni mqango meyah rhengun ka qolic wewe, mquri berih na qolic wewe mprengo ka Ayrisu, ini eyah kari na, ni ptyexan smkagul musa mangal lubuy ddesun na sangpan qolic wewe ka Ayrisu. Anu mteeyux musa sangpan, uka ali na mbahang mrengo Ayrisu, kika snolan na kari qolic wewe, remux sapah truma. Yasa ida pnaah kari na ka nii, uxay ka dungus bi kari pnegarang ni bnatas patas, Mgrbu jiyax nii ga, Tangmu o ida ga barux barux msbaang babaw hrakaw, kmguraw bi ni ini bi kmtutuy. Lmnglung bi naa huya msa pusu na ni tduwa ini usa muyas. Remux sapah truma, qmita kingal kulu stngayan hlama. Tnluhe mangal ka baga na mekan, tnnais ba mgparu cqiyan smeeriq sapah na qoloc wewe di. Mhiti mkela mesa mekan dungal maha pkbiciq ka hei na dungal. Kika psdrexan na baga, mpgmabil wasil bunga tanah, knkana ba hnteran na ka qolic wewe, wada mdaadis qolic wewe remux sapah truma di. Kiya ni bukuy do ida egu bi klgan ka pnryuxan dha matas, yasa ini ktna ka snryuxan kari ni qnita dha, uxay ka mdungus balay ni wada tgeuqu duma ka bnatas dha da. Kiya do sprangun na mnarux paru knrxan gupun na ni tmalang musa rmngaw ririh bubu na “Bubu, bubu! Akay bi gupun mu da, sai ku haya psangay peuyas mu ptasan” msa. Asi kshaya smiyuk rmngaw ka bubu na “Kla su ha mnarux gupun, hata pqita msapuh kiya ni gbalun ta do musa malu da” msa. Mrengo qolic wewe ka Ayrisu, “ Glaani ku bale, asi ku ka mekan tikuh ppuqun maha ku kbberih meyah.” Ani si mnekan, wada qnbbiciq ba rriyung mssekun ka hei na, asi ka mooda beling qolic, qmrequl musa dehuk kkubuy phepah truma. Ana nanaq saw kiya o kstxani ta pqita sjiqun knlangan dungan ka pskdungus mnan ana manu dnii, bqani ta egu knudus ka dxgal…. Nhdu rmngaw ni lmnglung ka Tangmu, gbalun ka gupun ni ida asi ka musa muyas duri o ini bi pmlngug kida. Asi sqit lnglungan ni rmngaw buan na “ Ini knarux ka gupun da” msa ni msqluway bi musa trima ni hmut mnegaguh mkan nhapuy mgrbu ni wada mlatat da. Qmita tokei qnyaan, ma knkana pntyexan na ka qolic wewe, mesa, “ Mpsrahuq ku musa sangpan da ” so ka qrengu wada ini klai nsaan di. Muda ska elug o pbbrah msstrung Hako. Hiya o laqi empprigaw embahing kdjiyax, smkuxul bi tmsinaw ka tama na ni ini bi qlahang hyaan uri. Wada biciq ba blbale ka Ayrisu di, ani kana plale paru daha ka heya, uka ba hhwan smdurik di. So ka kui pqrequl naq kkubuy truma, ini sdiyan eluw ooda. Kmdakar rmngaw llqian dha ka rdrudan alang hiya o iya bi sdalih hyaan. Kiya ni lqlaqi o paah iril birat sriyu narat birat ka qnbhangan dha, rinah smkuxul bi tguhuy hyaan msupu hmrapas. Yasa Hako o mkla bi kkeudus kdusan mkkbbuyu, mkla pngahi qsurux, miying hiyi qqhuni bbuyu, qmraq sbirat… tdhuun dha balay. Mkmalu ba ka sunhu daka tnsapah mtdaha knkingal dara nii. Ma klaali mkptbale pkteme dheya, ani si uka ba ririh ka ndaan. Trajing mtjiyal mi smumalu 1 beyhing balay hniyuwan emma qhawni Rmngaw ka Tangmu, “Hyaun su ka mnhuqil ngiyaw gaga baga su?” msa. Smiyuk rmngaw ka Hako, “Keeman kiya iyah miying knan, tgsaun misu ka lniing nii” msa. Ana ya mrmun ba smhawqil qmlahang qnalang ka mrata Troi,ini naha baka ka mrata Sira,kiya u hbaraw ka mknriwa mangal luqih mi mhawqil uri. Mnhdu pgleexan empprngaw do wada nanaq mqquri brah bukuy mswayay musa da. Bsiyaq uka naha klaan dmjiyal tjiyalan ni ka Sira ,uka biyax lnglungan mtjiyal. kiya sayda,niqan 1 empuwla kari rmngaw dmrata:「Asi ta ka msangay tnais kmrmux ka Troi han,kiya du lmnglung ta hawya sun dmjiyal ka balay. peyyah 1 malu uuda ka bukng mrata Atusiyus salu ta 1 beyhing balay emma qhawni haw! tu 1 , smumalu emma qhawni asi ka duwa mapa kana mrata. Kiya naq bale ini deqo kari, asi tneelu tmiyu dheya mesa, “Nasi namu mkmalu yamu ka Romio, kana yamu spuun maku beebu.” kiya ka knparu ba ka pnkseyang daha hiya . tu 2 ,smkawil duma sejiq embrinah dxral ska usilung Tunito tmawa jiyax tmjiyal,mmawsa u hcii hmudawr ka qqeyya mrata mi kawbu,ptrqngul tay saw msa wada ini baka ka ita,aji tqlahang ka lnglungan naha mttkiyux musa ngangut alang. tu 3, skawli taxa sejiq nangi qduriq,rngawi ka sejiq Troi sejiq ku Sira asaw ssblaiq ka embrinah ku,psramal pnhawqil ssaph muwa kana Utux. puwaalu msa ka sejiq Troi mi kiya ka dsun naha alang,asi ka hawya sun rmqdu rmngaw ka sejiq Troi duwa tmay alang ka emma qhawni,kiya sayda ka beyhing bala muda ta phawqil,jiyax pkeuka Troi.」 Mhdu rmngaw,smruwa kana ka mrata saw kari Atusiyus,pawsa kari dmrata trajing smumalu emma qhawni. hbaraw ba ka sejiq trajing musa smqic qhawni duwiyaq mi hmaqul mi smumalu,saw maaduk qmpah jiyan mi kman,qtaan u mtbiyax ba kana mi ini mkpiya jiyax qduun smumalu. peyyah mheyyu ba ka birac emma,biyax ldax 2 dawriq,dungal u mtnna ba saw empskaya ka ubal hawdung,dungal u llabang ba nniqun ka ruma nbuyas mi mtnna saw balay ba papak emma,malu balay taan ka emma snalu,skluuy ba kana ka mrata. Ani si, mkela mesa mqedil ku na Romio lnlungan na ka Curiye. Uxe naq pthei musa smnegul lnlungan tama na. Kika skadi egu klegan kari maalix musa. Ani si, ini snteri tntikuh tama na, ida naq mbeyax spooda naq nheya peni. Skrwaun oda ddaun na smkagul seediq musa pgkela Romio ka sunhu… Dehuk habung, kela naq ni mnaqah bale peni. Daha bqerus ni berih na; Romio daha ka Parisu ni mtleetu qtaan na sunhu. Ki ka kseengan Qbsuran mqlahang ka mtdaha tnsapah knkingal dara nii. Wada saapa na laqi namu kana ka knchdilan namu nii di. Laxi ka knklmexan namu pnttrqilan!
我把畫拿給大人看,問他們會不會感到害怕。結果每個人都反問我,帽子有什麼好怕的呢?於是我只好把它的內部畫出來: 有一天,其中一個家族舉辦了一場盛大的舞會,只要不是仇家的人,都熱烈歡迎,但是羅密歐和他的朋友卻僥倖闖入參加這場舞會, 這篇故事是取自西雅圖酋長(Chief Seattle)於1854年前的演說, 由於美國政府欲向西北領土拓展,向居住在當地的印第安部落購買土地的事實, 「好個愛神邱比特,你也太過諂媚了吧!」茱麗葉說。 撐破兔子的房子 而後來蘇瓜米什族(Suqamish)的部落酋長西雅圖(Seattle)留給了世人發人省思的偉大演說, 愛麗絲看見一個非常漂亮的小房子。邊走邊說著:「不知道誰會住在這裡呢!?」 訴說著印第安部落人、土地與萬物密不可分的關係。 第一段:湯姆上學途中遇見哈克 兔子剛好走出大門,愛麗絲便湊了上去要跟兔子說話,但還來不及張開口,兔子就急著叫愛麗絲進門幫他拿公事包,因為急著要去上班,根本不給愛麗絲說話的餘地,於是她還是乖乖地聽兔子的話,進了屋裡。 然而,這是一個口述記錄,並非一篇正式宣言或文章, 這一天早晨,湯姆還躺在床上,滾來滾去,懶洋洋地根本不想起床,想著該用什麼理由可以不用去上學。 進了屋裡,看見一個盒子裝滿了餅乾,便順手拿起一片餅乾來吃,她又瞬間變大了,把兔子的房子都撐破了。後來她想起來要吃點東西就可以把自己縮小,於是她將手伸出去,朝著菜園拔起兔子種的紅蘿蔔,兔子奮力阻止,結果連同兔子都被拉進屋子裡去了。 因此後來編譯的版本有很多種,由於編譯與描述的角度不同,或多或少與史實有些差距或有謬誤之處。 於是假裝牙痛,一副痛得受不了地跑去跟姨媽說:「姨媽姨媽,我牙痛得受不了了,幫我去跟學校請假。」姨媽很乾脆地回答說:「原來是牙痛阿,待會來去給醫生拔掉就好了。」 愛麗絲跟兔子說:「對不起,我一定要吃點東西,才能變回來。」吃下去後,結果縮得太小了,只能從老鼠洞口一樣小的門縫鑽出來到花叢。 但無論如何,藉此來引起世人重新看待這片滋養萬物,並給予豐富生命的土地… 說畢,湯姆心想牙齒要被拔掉,而且還是得去上學,太划不來了。馬上打消念頭的跟姨媽說:「牙齒不痛了。」便無精打采地去盥洗,匆促地吃完早餐後,就出門了。 兔子看著懷錶又急著說:「我快遲到了,上班來不急啦!」一溜煙地就跑不知去向了。 半路上正巧遇到迎面而來的哈克。他是一個每天遊手好閒的孩子,有個愛酗酒的老爸,老爸也都不管他, 這時因為愛麗絲變得太小了,連隻蝴蝶都還要比她大,根本追不上去,像是隻小蟲在花叢中鑽來鑽去,找不著出路。 鎮上的每個父母都告誡自己的孩子不要靠近他,但孩子都左耳聽右耳出,反而很喜歡跟他一起玩,因為哈克非常懂得野外求生技能,會釣魚、採野果、捕捉野兔…,非常佩服他。 神父跟這兩大家族都非常好,也想消弭仇恨常常居中協調,但仍究無濟於事。 戰爭初期與建造一匹巨大木馬 「你手上拎著死貓幹嘛?」:湯姆說。「今晚你來找我,我再告訴你這個秘密。」哈克回答說。 特洛伊戰士雖然英勇死守城牆,將希臘軍隊擊退,但也遭受重大死傷。 兩人簡單交談完畢後,就各自往反方向走了。 希臘久久仍無法戰勝這場戰爭,戰力士氣頹廢。 就在此時,一位預言家告訴戰士們:「我們必須暫停對特洛伊的莽撞攻擊,不能硬拚作戰,必須另想計謀以智取勝才行。 於是奧德修斯將領提出一個妙計—建造一匹巨大木馬吧!第一,要做到這匹木馬的腹中能裝載所有戰士的容量。 果然他直言不諱,劈頭就指著他們說:「如果你們再跟羅密歐友好,我就連你們一起打。」於是雙方就在大街上大吵了起來。 第二,另分派一批人乘船撤回到特尼多島去,伺機回航作戰,臨走前要先燒毀戰備及所有帳棚,升起的濃煙讓特洛伊戰士們以為是戰敗撤離,讓他們不懷戒心而蜂擁出城。 第三,要派一位冒充逃難的人,要他告訴特洛伊人他是希臘人為求歸途平安,預備殺掉獻祭眾神的祭品, 他將博得特洛伊人的同情而帶回城裡去,同時必須設法引誘特洛伊人將木馬拖進城裡,此時,就是我們大肆殺戮,毀滅特洛伊的時機了。」 說畢,奧德修斯的計謀很快就獲得全體戰士們的贊同,他便命令戰士們開始建造木馬。 龐大的隊伍開始上山砍伐樹木下山進行拼裝,日夜趕工,到處一片忙碌景象,很快的在短短幾天內已經完成了建造, 從馬的豎立的耳朵,炯炯有神的兩眼,以及有如能夠飄逸的馬鬃,還有馬腹部的寬敞空間與逼真的馬腳馬蹄等,整匹馬簡直巧奪天工,眾戰士們驚嘆不已。 茱麗葉心裡知道她已是羅密歐的妻子了,不可能答應父親的安排,於是用盡各種理由推辭,但父親根本不理會,盡照著自己的決定去做。 神父就照著原定計畫派人去通知羅密歐 到了墓地,果真不妙,神父眼前看到的是羅密歐巴里思兩具冰冷的屍體, 於是國王責備兩個家族,你們的兒女已替你們承擔了這一切,放下不理性的仇恨吧!
Kanna rudan seediq hmkerui yaku iya patis saso uka dndungus na, bleyaq slluhe kari dame, patis smepu ma patis ddheran niqan dungus na. So kiya bobo na wada ku malix slluhe matis saso, kika musa ku slluhe mgeriq sapah skiya, kiya ka mkela ku mgeriq sapah skiya di. Ki naq pnrdingan, kingal saso knbtunux hnyegan remux doriq na truma. Tnnais ba so ka wada hgetun, qnbsiyaq ba mgedang naq ndaan na hii. Ani si, weewa kiya ge, pntrqilan kingal dara tnsapah na; Curiye. “Angal ka pnooda Utux pgkxelan Ciyopito, uxe de pgrihun ka heya, maha naqah ka kuxul mu yaku duri denu.” mesa mrengo ka Romio. Empdudul klwaan Hwasngtun, hnbragan seejiq su o saw bi gaga spagan llabang spriq, sjiqan mu o saw bi snbghuran paru bgihur ni gaga kghak breenux na pusu qhuni. Kiya ni rmngaw su saw kmbarig ku dxgal nami, duri ni bqanun su msblaiq kndusan hici ka mnan. Knkana knpryuxan na kkubuy phepah truma Qbhangun ka kari nii o saw bi mduwa ni mhuway bi knpryuxan na, kiya ka kiya ni sjiqun alang mu ga krwahan bi ni spruan bi qmita ka dxgal ksun. Kkubuy phepah truma, qmita knkingal plale mssdurak kmeeki skiya ka Ayrisu, so ba ka cnkaan menpawtusu sqita peni. Kiya ni nrngaw su kari nii o ungac nami bi brahan ka yami. lmngelung naq ka sunhu, “Nasi knskxelan mskuxul Romio daha ka Curiye nii, so klaan maha plxanan ka pnttrqilan daha nii di.” ki ka mrengo Romio mesa, “ Smruwa ku isu, snbleyaq Gaya pstrengan namu.” Bobo na ni bhangan knkingal phepah mkela mrengo kari. Phepah mekuwe mangal ptyuwan, mgtubu pnhyegan ka phepah boxil, phepah kisoring ge tayku bcbiciq, ma tayku prparu. Meniq knkingal phapah rapa, sskingal mtbeku msuupu muuyas uyas. Knkingal mstena pnsliyan muuyas uyas, so ba ka pnqbhang kingal luwan pnsliyan tmubu tubu peni. Kingal bqrus ga babaw ciway dgiyaq. Qnqaras ba suupu muuyas hi ka Ayrisu duri, chngyan mesa msdurak qolic wewe di. Keeman sayang mnda pnrngagan dha hiyi mseupu musa bukuy alang kingal bqrus ga babaw ciway dgiyaq hiya. Ki nksa ki rnngaw…, rmngaw ka Tangmu, “Ma su ida madas mnhuqil ngiyaw nii na!” msa. Ini qbsiyaq, mgnetun kingal kui uban, mumun puqan qnalang ngiro hiya ka Ayrisu. Kui uban mekan tmaku nii, mkela ba miyuk egu knklegan knmalu ba qtaan qqrengun. Knkana qnqrasan snklwiyan na ka Ayrisu. Ani si, quriyan qrengun ka hei na, ini ba kmdehuk, mqqduriq di peni. Smiyuk rmngaw ka Hako “Rmnngaw knan ka tama mu, sriyuan bi utux ka bqrus, sriyu ka utux siida do qdaani bukuy tuxan ka mnhuqil ngiyaw nii ni drunani kari ruba, kiya ni nasi niqan sisuy hiyi seejiq o musa malu nanaq da” msa. Ani si, mrengo ka kui uban, “ Niqal kari mu mprengo isu wa! ” knkana ba qnqbahang na ka Ayrisu, snolan na kari kbberih meyah dungal. Qmita hiyi Hako ka Tangmu ni rmngaw, “Tagay kneegu sisuy hiyi su, pklaani ta kiya ka saw rnngaw su!” msa Meniq nnyupan na qrengun truma ka kui uban, ni mgplale di. Mrengo Ayrisu mesa, “ Icil na pgreko isu, ma icil na pglebu isu.” ki naq mnrnengo, wada skiya di. Ani si, ini klkela dungus kari na ka Ayrisu nana peni. Bale nii moda hiya ka Romio, ddilan daha duri. Ma ani naq knhenu pnsrqilan knseyang na Tipoto quri heya, ptbale ini peeyah seyang na, lmngelung Criye, malu ka ini ptuuman pkrana pntrqilan na daha tnsapah knkingal dara nii mesa ka slngelung na. Dhuq bqrus ka dha hiyi nii do musa tgliing lhbun pusu paru qhuni ga siyaw bqrus hiya ni tgmeelux bi tmaga iiyah jiyax. Wada wada 1 spngan 1 kdak ka jiyax ni asi lu embahang mtna saw hnang manu, balay bi meiyah ka utux da hki? Asi psupu tqqraq bi tmbhabuk ka dha hiyi nii ni ungat bi rmun dha squwaq. Ciida, skngalan na mangal ka ngiro tnarac, ma tuiril na. Geegan na mekan kingal quwaq ka ngiro baga na tuiril, wada muwa hrnasun knpruwan ka hei na, saya ba kndalax qqhuni musa betaq karac baro, pskluwi nanaq ka heya peni. Tgaaguh mekan kingal quwaq ngiro baga na tnarac dungal, tnnais qnbbiciq, so ba kui dungal, mssekur bobo dheran baro. Nii dalih dalih ka hnang siida do smdhiyaq bi qmita 3 hiyi seejiq ka dhiya… Dmuuy ayang hru ka Rupsun msapuh, Intiancyaw ni 1 duri taxa hiyi o dmuuy qaguk ka baga dha. Lmngelung lnlungal na truma ka Ayrisu, “ Nasi mu slhaling chepan tikuh ka ngiro ga baga mu tuiril, ya ani knbaka nanaq mgknpruwan mu nanaq ka yaku da.” mesa. Nii lmnglung ida bi emphuya msa ka dha hiyi siida o asi lu qmita 2 hiyi dmuuy qaguk prajing kmari bqrus. Kiya, qulung ni mgheya naq ka hnyegan na di peni. “Ah! gaga gmeeguy kmari bqrus ka dhiya.” msa mskluwi bi psmciway hnang dha empprngaw ka Tangmu ni Hako. Smadan saw empnegaguh kmusa rmngaw rdrudan alang ka qntaan dha kana nii, kiya ni mngungu hlayun dha ni ga saw emphuya hug ini dha klai do asi tpuqu tprut mniq hiya nanaq da. Ungat rmun dha mlglug ni platat hnang. Asi qita hnyaan ni mkmiying qdriqan. Ini qbsiyaq, ga smnmanu ni bhangan dha 3 hiyi gaga mkkan kari da, wana qtaan Intiancyaw ga, mangal kingal pucing skniwa na meytaq mquri brah Rupsun msapuh. trajing smpu uuda 「mhdu smumalu emma qhawni da,pruwaw ta mseasu muda qmpah ka senpu uuda, duma u tmay nbuyas emma,paapa asu embrinah dxral ska usilung Tunito ka duma, Tangmu ni Hako mita saw nii entaan do kniwa bi mkluwi saw mntuq mrmux mquri truma ni wada dha asi bi shngii ka knnguan hhlayun dha ni mphuya ka nhdaan babaw na hiya da. Ini bi biyaw dha hiyi nii do tmalang dhuq sapah Peyci… “Tagay hngak! dha namu ma namu paru bi mring kana hiyi namu!” msa rmngaw ka Peyci. “Meiying ku tama su, niqan kingal saw smeisug bi nuda rrngaw mu quri Caycir bukung paru empsgaaw…” msa saw mntuq pshngak rmngaw ka Tangmu. ima taxa ka smruwa nangi saw qduriq,kiya saya ima ka duwa mhaal saw ni qpahun,iyah brah.」Bukung mrata Atusiyus ka rmngaw. Babaw na hido, hlayan dha nii tgliing kingal bling tasil ska dgiyaq hi ka Intiancyaw. Mseupu brax hbaraw seejiq sdusun dha paah bling tasil, qrapun ni psaun pshgan. Mhawya da msa seyda kana ka mrata,mheyyu ka Sinung kingal mrata rmngaw:「iyux krmux Troi ana ku qmada knawdus u aji ku kaysu, duwa yaku mhaal niya.」 mhdu rmngaw ,mjiras mqras kana ka mrata, rmun niya, wada psbiyax balay lnglungan naha. Saw kusun empprngaw sapah prngagan, mlawa Tangmu maa empgkla qnmita seejiq ka Caycir bukung paru empsgaaw. Tangmu ga, ngalun na ka endaan pnhuqil seejiq keeman siida o pxalun na psleexan bi smrnu pgkla pqbahang kana seejiq ni pgkla pnhuqil o Intiancyaw. Lmutuc heyya,mlukus lukus tjiyalan kana ka mrata,embbku mssnuul mrmux nbuyas emma,heyci ba mrmux ruma ka bukung mrata Atusiyus,kiya du bbilun naha ruma nbuya emma ka hakaw. Nhdu rmngaw, kana seejiq o sklwiun dha balay ka knslagu lnglungan ni knrmnan Tangmu. seyda, ini phnang mniq tkkiyux ruma nbuyas emma wana asi kngangah kana ,yasa ini qeyta nganguc ka dheyya mi slhbun balay uri. Babaw na jiyax nii do asi maa kbuhug klaun kana kngkingal sapah ka Tangmu ni sgealu bi kana seejiq. Ririh na bubu o mgkala bi tndhuan na hyaan. 1 qpuring sejiq u trajing hmudur psqama pnheyyu , lnlamu qqeyya mi pnlbic kawbu,babaw niya kiya paapa asu embrinah musa dxral ska usilng Tunito,tmawa kari pnrngawan kmrmux. Naqah ba kuxul na lmingis tmalang musa skadi Lawrunsu sunhu ka Curiye, “Sunhu, Uxe ku bale musa tleung heya, dyagi ku bale wa!” Ani si, tnnais ba mggarang ka naqah ndaan daha ka malu ndaan peni. Ini dehuk snggulan na seediq ka sunhu nana, ni klaun mesa wada mgedang Curiye ka Romio di. Wada asi tnugaaguh taapa dmai musa alang Werona. Ini ptkela kndalax snklwiyan na ka sunhu, ni mtkela tutuy ka Curiye. Qmita sunhu, uka taan na ka Romio, “Ga inu ka Romio?” mesa hiya ka heya. Bobo na ndaan pnttrqilan mpqhedu nii, wada dehuk malix pttrqilal daha. Pddoi baga mtbale ka dheya di.
大人叫我不要畫這些沒用的圖,好好學習英文、數學、地理這些有用的科目。所以我後來沒有成為畫家,而是去學開飛機,成為飛行員。 就在進行之際,一位美麗女孩的身影畫過他的視線,瞬間被她給吸引住了,久久不能回神。而那女孩卻是仇家的人—茱麗葉 「請你接受愛神邱比特的安排,不然他會懊悔,我也會非常失望的。」羅密歐說。 華盛頓的領袖,你的人民眾多,就像是覆蓋著廣闊草原的草地,而我的族人就像是暴風肆虐後平原上散落的樹木。 所以,當你說想要買走我們的土地,並且承諾讓我們可以擁有舒適的生活, 花叢間的千變萬化 這聽起來似乎顯得公正又慷慨的交換,但對我的人民來說,大地的每一部份都是珍貴的、神聖的。 在花叢間,愛麗絲看見一隻隻蝴蝶飛舞追逐著,像極了被切開來的吐司麵包。 所以你的提議,對我們來說真的不容易。 神父心想:「如果藉著羅密歐茱麗葉這對相愛的戀情,也許這會是化解仇恨的最好契機了。」於是就對羅密歐說:「我答應你,我會替你們主持婚禮。」 後來又聽見會說話的各種花朵,拿起指揮棒的玫瑰花、百合花蕊變成的豎琴,鈴鐺花是小鼓跟大鼓,還有一排排喇叭花朵合唱團。它們整齊的合唱著歌,像是一場音樂盛會。 第二段:一座小山上的墳場 愛麗絲也跟著合唱了起來,好不快樂,壓根忘了要去追逐那隻兔子。 今晚兩人相約一起前往鎮上後方一座小山上的墳場,邊走邊聊…「你怎麼還拎著這隻死貓啊!」:湯姆說。 不久愛麗絲在香菇園遇見了一隻叼著菸斗的毛毛蟲,這隻抽著菸的毛毛蟲,可以將菸吹吐出各種圖案,讓愛麗絲非常驚奇,可是煙霧一直往她的身上吐去,讓她非常受不了的想逃離。 「我爸跟我說,墳場容易出現魔鬼,當魔鬼出現後,你就把死貓丟到魔鬼的身後,然後開始唸出咒語,接下來,如果身上有長疙瘩的人,疙瘩自然就會消失。」哈克回答說。 但毛毛蟲說:「我有重要的事情對你說啊!」,此時愛麗絲的好奇心又被驅動了起來,只好乖乖地走了回來。 「你身上長蠻多疙瘩的,待會我就來驗證一下你說的話。」:湯姆看了看哈克的身體說。 這時毛毛蟲就在自己吐出來的煙霧中化成了一隻蝴蝶,對著愛麗絲說:「一邊可以使妳變高,另外一邊可以使妳變矮。」說畢後就飛走了。但愛麗絲根本來不及意會他所說的話。 正巧經過的羅密歐,也被捲了進來,且儘管提伯特將所有的怨恨轉向他,他也耐住性子避免衝突,他想為了茱麗葉,最好不要再製造兩家族的紛爭了。 兩人走到了墳墓,接著就躲在墳墓旁的大樹下,靜靜地等著時刻來臨。時間一分一秒的過去,忽然間好像聽到什麼聲音,難道魔鬼真的來了嗎?兩人緊緊抱在一起不敢出聲。 這時愛麗絲將左右兩邊的香菇各採取了一塊後,選擇了左手上的一塊香菇咬了一口,身體又變的比原本的自己大上好幾倍,瞬間從樹林裡竄出天空中,連自己都嚇呆了,很快的她把右手邊的另一塊也咬了一口,瞬間又變回像昆蟲一樣小,縮回到地面上。 當聲音越來越接近,他們遠遠地看見三個人… 羅勃遜醫生提著煤油燈,印地安喬和另一個人手持鏟子, 愛麗絲心裡想:「如果把左手邊那一塊輕輕地舔一下,應該就可以剛剛好變回原本的自己了。」 正當他們兩個人猜想那三人到底要幹什麼時,馬上便看見兩個人手持鏟子開始挖墳墓。 果然,終於變回原來的模樣了。 「天啊!他們在盜墓。」湯姆和哈克驚訝地小聲說。 原本想趕快跑下山告訴鎮上的大人們他門所看見的一切,但又害怕會被他們三個人發現後,會遭到不測,於是只能呆呆地蹲在原地,不敢移動也不敢出聲,看狀況再伺機逃跑。 不久,不知為何地聽見他們三個人起了爭吵,只見印第安喬拾起一把刀狠狠地刺向羅勃遜醫生的胸膛。 計謀開始 「木馬建造已完成了,大家按照計畫分頭進行,一部分進入馬腹,一部分就乘船回到特尼多島去, 湯姆和哈克見到這一幕,嚇得急忙直往山下衝,早已忘記害怕被發現會遭受怎麼樣的後果。 很快地,兩人跑到了姵琪的家… 「你們兩個怎麼流了滿身大汗,氣喘吁吁的?」姵琪說。「我要找你爸爸,我要告訴柴契爾大法官一件可怕的事情…」湯姆還在上氣不接下氣地說。 而另外就要有一位自願冒充逃難的人。那麼現在有誰願意來承擔,請到前面來。」奧德修斯將領說。 後來,印地安喬被發現躲藏在深山的一處岩洞裡,被眾人合力將他拖出岩洞,逮捕歸案。 眾戰士們都在猶豫的同時,一位叫西農的戰士站了出來說:「為了能攻陷特洛伊,即使犧牲性命我都不怕,我願意來承擔。」 說畢,眾戰士們便大聲歡呼,對於他的勇氣,鼓舞了大家的士氣。 隔天法院開庭,柴契爾大法官傳喚湯姆作目擊證人,湯姆就把當晚的殺人經過再一次地仔仔細細說給大家聽,證明兇手就是印第安喬。 接著,眾戰士們全副武裝,依續進入馬腹中,最後是奧德修斯將領進入,並將梯子收回馬腹中。 說畢,大家都感到非常驚訝湯姆的正義與勇氣。 此時,大夥只能安靜地在擁擠的腹中不能出聲,看不見外面的心情也令人感到不安。 這天之後,湯姆立刻成為家喻戶曉的英雄,受到大家的愛戴。姨媽更是以他為榮。 另一批人便開始焚燒建築、雜物及帳棚後,隨即登上船隻準備退回特尼多島去,等待約定好的進攻信號。 茱麗葉傷心的跑去找神父哭訴:「神父,我不能嫁給他,求你幫幫我啊!」 但壞消息比好消息傳得快,神父派的人還沒到達,羅蜜歐就已聽說茱麗葉的死訊了,並且立刻備馬要趕快回維洛那城。 神父還來不及從驚訝中清醒,茱麗葉就從昏睡中甦醒了,她看見神父卻沒看見羅密歐,「羅密歐呢?…」她說。 經歷這場毀滅性的仇恨之後,兩家也因此終於都放下歷經世代的仇恨,握手言和了。
Berah mmteru knkawas , mnoda ku tuting dheran bbnagui Sahala. Wada naqah sapah mu skiya, wada munaq slmeun ka sapah skiya mu di. Keeman ciida, taqi ku bbnaqui hiya, ini ku kela, mgrebu so kusun, niqan kingal seediq tmutui yaku. Kingal laqi rmengo yaku : “dyagi ku matis kingal saso miric.” Ini kkesa pttraqil mtdaha knkingal dara tnsapah nii ka dheya, ni bale mskuxul di peni… “Remux sapah truma di!” splawa bubu ma wada ka curiye di. “Romio ku ka yaku. Psai lhebun su ka ngayan mu.” nugaaguh ptuku mege kari mhiti ka Romio. Seuxal han o ida tduwa mubung kana dxgal ka yami seejiq hini, saw bi ka buga snbghuran bgihur gaga mubung sthngay spagan tmarang bnaqir. Kiya ka spooda pnugklaan na sunhu, mehedu msterung ka ddaha seediq nii di. Kiya ka kiya ni wada ka jiyax nii da, saw bi wada shngiun kana ka knbyaxan alang. Sayang do uxay ku ka qnaqih kuxul pneysa su mnan, yasa gisu pskbiyax munan kdjiyax ka snhian su utux, kiya ni uxay biyaw pksthngay kana dxgal da. Kana ka seejiq alang mu ni lqlaqi mu o ida qmnita ini baka snpais ka alang mu, ungac bi brahan ka mspais, bqanun ta dha psngatun ana manu hici, ida ungac bi ririh na ka mspais ksun. Nasi nami pksaw lnglungan su muda uda do, musa pksblaiq ka kndusan nami da. Ani si, anaq knhenu knremun ini kseang ka Romio, shili dangi daha mesa uka ngungu peni. Lmiqu truma mgedang eluw di. Kika kmhemuc mkkesa ini kklai ssaan… Mllamu pnqapah gnyusan ka eluw, knniyan tunux na Ayrisu, ini klai mphuwa pkesa maha malu di peni. Mgnetur berih na ka kingal ngiyo paru, smiling heya ka Ayrisu mesa, mooda mquri eluw inu maha malu ha? mesa. Spgeela na musa quri alang mkunu tunux, mhedu mrengo, wada naq asi pgedang uka ttaan di. Ni bale remux alang kniyan tunux ka Ayrisu, kana seediq tnalang pprngagan, tmelung ooda slgelu daha, melux mcciyuk, uka ba bbrahan mbleyaq mprengo di Ayrisu peni. Kiya naq ni moda hii ka qolic wewe. Qtaan na Ayrisu, kika musa smdurik dungal, ani si wada na ini sklai di peni. Mkkesa, mkkesa, musa remux kingal nanaq ka lmiqu kiya. Kana ccamac kkkingal ini pntena hnyegal. Niqal bibi mgrapa quwaq, ma kana tayku mangal hnyega na qpatur. Slayan na ka kingal eluw biciq, hili eluw mquri ssaan sapah. Knthyaan ttaan ka quwaq na huling mntena skesik, ni tghuwe mkkesa meyah, wada ini ttai snksikan na ka eluw nii di. Uka ba kklaan phuwa pkesa lmngelung na Ayrisu, mesa maha ta ba sglayun lmiqu truma hini ani betaq knuwan di mesa, tloung naq nniqal na lmingis naqah ka kuxul na di. Sklwiun ni egu bnrihan ka smeisug endaan. knhnuk lnglungan Troi mi bnku Sinung lmhawan qmita “Uxay ta mowsa qmita cih tneglingan Intiancyaw bling tasil hug, yaa bi niqan ungat seejiq mkla ga na glingun hika paru knmalu brihun qyqaya” mkksa ini ptna quwaq mtna hnang kari dha empprngaw. Bobo na mangal kingal iyu rusuq ka sunhu, kesun na, “Musa su de, snoli kari na tama su. Mooda su Gaya msterung berih kingal ali keeman ciida, mahi ka iyu nii. Pkspaux su nanaq, dehuk 42 patis hido maha su mtkela mtutuy dungal. Mptutuy su ciida, meeyah mangal isu ka Romio, maha namu tdhediq msuupu qduriq alang Werona.” Balay bda,peyyah theyyaq qmita ka sejiq Troi knhaya qrngul puniq mi kmawruy mita ngangut,qtaan naha ka mrata Sira wada kndudul embrinah quri usilung, Kiya ni mseupu kndadax musa mqquri bling tasil ka dha hiyi nii. Dgril bi ka bling tasil ni wana mtduwa rmuxan smka knpraan hiyi, kiya ni tqqlahang bi mkkarang musa quri tgruwan ka dhiya, wada mgquri rinah tgruma o rinah wada mgdgril. Sklwiun bi, paah bling tasil tgruwan bi ka ciway ciway bi mgsaas lhang ka rdax do mgrinah bi tqqaras musa mkkarang tgruwan… kiya du ini slhbun ka lnglungan naha rmawah rhngun alang,mlatat ngangut sayda,qmita 1 bayhing balay qeyya nii mheyyu brah rhngun,snalu qhawni 1 hniyuwan bayhing mi bbaraw ba emma, empuprngaw ka kana sejiq seyda, niqan taxa sejiq wisu mksa peyya nbuyas emma . Hmjiyal kingal lubuy ciway bi lhang na ni nii pqyaan kska iyax snga dha pusu erut btunux. Mkarang tgbrah ka Tangmu o asi na knbyaxani bi dmudus mangal ka ga rmdax ciway bi ka lubuy nii. Dha hiyi nii o ki smpngan dha lmnglung sa ida bi yaa paru knmalu brihun qyqaya siida o ki pnsramal dha emprawah lubuy. Asi puru snengan uuda ka Sinung,psramal saw ni malu ba lmhawan. Balay bi da, kingal elug lmaq msaas knrdaxan xiluy liqa asi tqqliwaq mlhang smbu dqras dha, nmnegkuung ini tai duling baga ka kska bling tasil o asi lu prdaxan kana da. Uxay bi empsnhiyi ka saw kana qntaan dha brah dha nii, ki tqqaras bi msbbowlung ni ki rmngaw “ Utux rudan nami! Tagay bi kneegu ka paru knmalu brihun qyqaya nii! Paah sayang, emppblaiq ta da.” msa. Qmita Sinung kana ka hbraw mrata uka qeyya heyi niya,ptawura hniyuwan pkkran saw smaysu,mksa peyyah mtucing nbuyas emma, Babaw na hiya, snbrinah lmnglung endaan tgling Intiancyaw ka ruwan bling tasil ka Tangmu ni rmngaw Hako, “Ida bi yaa snpuan madas Intiancyaw kska bling tasil ka paru knmalu brihun qyqaya” msa. Hako o ida ga ktlxan qnaras ka hiya o ini kla manu ka ga srngaw Tangmu… slingan naha ima ka isu?hmuya ma isu ba nanak taxa?smiyuk rmngaw ka Sinung:「qnrapan kuna mrata Sira,asaw kmalu knsaan naha mkleelu embrinah,kiya du smumalu 1 emma qhawni ssapuh naha muway Utux usilung,phqeylun ku mi ngalun kuna ssapuh. “Tangmu, babaw niqan pila do kmphuya su?” Rmngaw ka Hako, “kmpstrung ku bi Peyci.” “Ida su maa laqi na, mgsuqi ka saw nii lnglungan da!” “Hako, Isu ga?” “Uxay ku empprigaw meydang da. Pryuxun mu ka knrciqan hnyigan mu ni maa kingal bhgay ni mgmeelux bi mtlabing risaw.” Uka ba bbrahan ka seediq de, ini beyo moda knngangah naq ka ddaun. Naqah ba ka slngelung na Romio, kii naq eluw ndaan na musa maruy kingal rusuq iyu pncduwan bbrugan iyu. Ye mesa puqun ta berih habung snkxelan na mqedil hiya, tddalan mtaqi siyo na heya hiya peni. malu msa smhawqil ku qduriq tuliing ku spriq rusaw,beytaq wada theyyq ka dheyya du kiya ka miyah ku tuliing lhbun emma qhawni.」 Kiya ni asi pntna pshnang rmngaw, “Sai ta weela mnduwa smkul ka paru knmalu brihun qyqaya” mkksa. rmngaw ka mrata,hawya ku msa snheyi kari su,rmngaw dungal ka Sinung,「mniq ku qrapan seyda,balay ba wa mawwic ka mrata Sira,uka qeyya tjiyalan uka uuqun uri,aji ba tduwa tjiyal da. Babaw wada mnduwa bi smkul paru knmalu brihun qyqaya ka dha hiyi do tqqaras bi mseupu paah dgiyaq daya ni miyah da. sejiq Troi,knna uka ka prqeylun namu da,nasi namu ini snheyi u asi ku phqeyli.」 “Tangmu, musa ta duri ttqita smmisug hug?” Rmngaw ka Hako, “Kiya o! Manu duri ka mgkala malu hpasan ttqita smmisug hug!” “Iq, lnglungaw ta han musa ta quri eneinu ttqita smmisug uuda ta pxal duri…” 1 kari ni ka Sinung du,umalu ka sejiq Troi mhnuk ka lnglungn naha,ddulun bukung mtmay alang. kiya u niqan 1 peysa niya Sinung ka bukung pusu pnyahan emma qhawni u puklaiy nami haya. Lmutuc rmngaw ka Sinung:「embrinah ka sejiq Sira ,balay ba u asaw empsburah pttuku uuqun mi qqeyya mrata,smumalu emma qhawni heyni ka dheyya, asaw meysa qqlhangun utux qrijil Ateynna,qmlahang dheyya meyyah dungal tmblux dxral. kiya ka kiya nasi namu bbilun mtmay alang ka emma qhawni,kiya yamu ka mririh mangal qqlahang Ateynna utux qrijil,kiya du aji mdjiyal beytaq heyci ka mrata Sira.」 Sayda, mtdaha ka sejiq ptmayun ta alang ka emma qhawni haw aji haw,dmuuy ini ptnna lnglungan, snheyi Sinung ka isil u nhari ta balay dmulus ptmay alang,duwa mangal qqlahang ita ka utux qriji: niqan hbaraw sejiq ini snheyi uri duwa qmlahang qeyya spuhan Troi,muya mngraq ba kda,ni u ida ba ya rnqdu pais,ida asi ka saya balay sqmaun ka emma qhawni , pspuun phawqil heya ka Sinung. Mksmiling sunhu, nii na qtaan ka snkxelan na bale ka seno na uka hheengak di, ma dmoi iyu rusuq pncduwan ka baga na. Ye mesa wada ini dehuk ka oda ddaan, ini kkela mmaanu, asi geeluk mangal kingal yayu ssiyo na, mquri naq hei na metaq, ma spaux siyo na Romio hiya di. Mhdu rmngaw saya ka duma ini sruwa,asi lux smriyu brah naha ka 2 bebaki ba quyu,tqqeyri rahul sejiq mi qmiyuc phawqil sejiq,skluuy kana ka sejiq qduriq ana inu. trajing taiyax kana yasa ini snheyi,manu kiya ka pusahaw ka Ateynna utux qrijil ni da,kiya tbiyaxun naha nhari dmulus ptmay alang ka emma qhawni. Babaw niya,tayal qaras naha kana,dungal u mawyas mi muwri mqras ptmay emma qhawni ni. Ana ya ini sbalay ba ka ellu,ana ya hnang wa mttatuk ruma nbuyas emma qhawni ka qeyya mrata Sira u,ini lux taiyax ka sejiq Troi,lmutut mqaras. Niqan ka sejiq tkkla qmita saw smaysu,tbbaraq mjitas mlawa hhmuk niya emma qhawni ptmay alang,ida wada mukun hnang hawlis pnshawlis .
六年前,我在撒哈拉沙漠發生了意外。飛機故障了,我只能想辦法自己修理。 晚上我睡在沙漠裡,沒想到,第二天早上,竟然有人把我叫醒。有個小朋友對我說:「幫我畫隻羊。」 他們兩人不顧家族是世仇,卻是愛上了彼此… 「該回屋裡囉!」茱麗葉被母親的呼叫聲叫走了。「我是羅密歐,請記住我的名字。」羅密歐快速的補上最後一句話。 曾經有一段時間,我的族人可以覆蓋整個土地,就像被風吹起的浪花覆蓋了鋪滿貝殼的沙灘一樣。 於是兩人就在神父見證之下完成了婚禮。 但那段時間已經過去,現在幾乎忘記了部落的偉大。 如今,我不會為你的要求而感到哀痛,因為你的神讓你的人民每天變得強大,很快地就會填滿所有土地, 而我的族人,我的孩子們曾目睹了部落的戰敗,戰爭的無情,將會讓我們失去一切,沒有任何好處。 如果我們按了你的意願去做,我們就會得到保護。 不過羅密歐的忍氣吞聲,看在朋友眼裡是懦弱的。 迷了路的森林裡 於是她開始漫無目的地走著走著… 樹幹上掛著好多種方向的路標,這搞得已經迷路的愛麗絲暈頭轉向,不知如何是好。 忽然眼前遇見一隻大貓,愛麗絲便詢問牠要走哪一條路好呢?結果大貓指引一條通往瘋子村的路,說畢立刻就消失不見了。 愛麗絲果然闖入了瘋子村,村裡的所有人說話、動作都是顛三倒四的,讓愛麗絲根本無法和他們好好說話。此時,兔子剛好經過這裡,被愛麗絲看見了,於是又追了過去,但終究還是追不上。 走著走著,走進了另一片森林,裡面的動物都長著奇怪的模樣,有長著喇叭嘴的鴨子、也有小鼓形狀的青蛙等等。 但她發現了一條小徑,正以為可以通往回家的路時,遠遠地看見一隻長著掃把嘴的狗,緩緩地走了過來,將這一條路掃不見了。 這讓愛麗絲更不知所措,覺得自己將永遠被困在森林裡,於是難過地坐在原地哭了起來。 第三段:刺激又豐收的歷險 特洛伊的鬆懈與西農的演技 「要不要去印地安喬藏匿的岩洞裡瞧一瞧,也許他有藏著不為人知的寶藏。」兩人異口同聲說。 後來神父手持一瓶藥水,告訴她:「回去後就順著父親的安排,但你就在婚禮的前一晚將這一瓶藥水喝下。這只是暫時讓你昏迷,經過42小時之後你就會再清醒過來了。在你清醒之前羅密歐就會把你救出來,你們就可以一起逃離維洛那城。」 果然,特洛伊人遠遠的注意到了竄升到天空中的大火及濃煙,紛紛往外窺探,發現希臘軍隊已經退到海上逐漸撤離了, 於是,兩個人便一起出發往岩洞的方向去。 岩洞非常的狹窄,只容許半個人身的高度,於是他們小心翼翼地往裡面爬行,越深就越窄。突然間,岩洞的深處發出微微的金色光芒,便更好奇地往裡面爬… 於是放下戒備,放心地將城門開啟,湧出城外的同時,他們發現一具龐然大物高聳地佇立在門的正前方,是用木頭作成的又高又大的一匹馬, 正當眾人開始議論紛紛的當下,有一個人從馬腹下走了出來。 他們發現有一個發著微光的袋子,夾在兩根石柱間的夾縫中,爬在前方的湯姆就用一隻手將那袋發著微光的袋子奮力地拖了出來,兩人正猜想會不會是珠寶的同時,一邊準備打開袋子。 西農即按照原定的計畫,準備演好這場戲。 果然,一道金黃光芒,閃耀地瞬間直射他們的臉頰,原本漆黑一片不見五指的岩洞裡,頓時也整個被照亮了起來,他們幾乎不敢相信眼前所見到的一切,「天啊!好多的金銀財寶啊!從今以後我們就是富翁了。」興奮地又叫又跳地說。 眾戰士看見西農身上沒有武器,一副受到驚嚇,哭泣而顫抖著身體表現出非常恐慌的神情,從馬腹下走了出來, 後來,湯姆回想起曾躲藏在岩洞裡的印地安喬,跟哈克說:「會不會就是印地安喬當時一起帶進岩洞裡的寶藏?」哈克仍在興奮的氣氛當中根本沒理會湯姆在說什麼… 便問他你是誰?怎麼只有你一個人?西農回答:「我是希臘軍隊的俘虜,他們為了祈求歸途平安,便製作了這匹木馬要獻祭給海神,並且要殺了我當作祭品。 「湯姆,有錢之後你想做什麼?」:哈克說「我想跟姵琪結婚。」「你還是個小孩子耶,這樣想也太早了吧!」「那你呢?哈克。」「我不想再流浪了。我要改變我髒兮兮的模樣,成為一個乾乾淨淨且彬彬有禮的小紳士。」 人在絕望之際,容易做些傻事,悲傷的羅密歐,路途中向一個藥劑師賣給他一瓶毒藥,打算在愛妻墓前服下毒藥,躺在她身旁陪伴她長眠。 幸好我死命脫逃,藏匿在沼澤草叢裡不被發現,直到他們航行走遠了,我才爬了出來並躲在這匹木馬下面。」 於是兩個人一口同聲地說:「那我們先把寶藏收好。」 戰士說,我怎麼能相信你,西農又說:「我在被俘虜的當時,所見希臘軍隊確實已精疲力竭,武器殘缺用盡,也沒了糧食,徹底無法再作戰了。 兩人把寶藏藏好之後,便一起開心地走下山。 特洛伊人,你們已無禍患了,如果你們不相信我,就把我給殺了吧!」 「湯姆,還想再探險嗎?」:哈克說「當然!還有什麼比探險更有趣好玩的呢!」「好,那我們想想下一次要去哪裡探險…」 西農的一番話,引起特洛伊人的憐憫,並且也鬆懈了下來,在國王的引領下進入了城裡。 不過國王仍有一個要求就是要西農說明木馬的緣由。 西農繼續說:「希臘人的撤退,其實是因為要重新補充軍備及糧食,他們在這裡建造木馬,是為了祈求雅典娜女神的保佑,保護他們將要回來重新佔領的基地。 但是如果你們把木馬拉進城裡,你們就會代替希臘軍隊獲得雅典娜女神的保護,而要希臘軍隊永遠得不到勝利。」 此時,便有兩派人馬對於是否該將木馬拖進城裡,持不一樣的態度, 輕信西農的一方認為要盡快將木馬拖進城裡,以能獲得女神的保護; 而也有大部分的人不相信這是可以保護特洛伊的祭品,認為實在太愚蠢了,這一定是一種敵人的詭計,此刻必須就要將木馬燒毀,連同處置西農。 正想追問神父,就看見她心愛的丈夫躺在身邊已沒了氣息,且他手中還握著毒藥瓶,她猜想計畫似乎是失敗了,於是她不顧一切的隨手抽取一旁的佩刀往自己身上刺,就倒臥在羅密歐身旁了。 持反對的一方才剛說畢,忽然從他們眼前出現兩條巨蟒,蜿蜒纏繞穿梭在眾人之間將人咬死,大家嚇得到處逃竄。 大家開始懷疑是不是因為不相信,才遭受了女神雅典娜的懲罰,便匆忙又迅速的將木馬拖進了城裡。 之後,大家更是歡欣鼓舞,又唱又跳的歡迎這匹木馬。 即使因為路面顛簸,使馬腹中希臘軍隊的兵器碰撞而發出了聲響,特洛伊人卻絲毫不起疑,繼續歡樂。 也即使有人看出了危險,大聲疾呼阻止木馬拖進城裡,仍被譏笑與嘲弄的聲浪所覆蓋。
Ini ku patis tntexan saso miric ka yaku, kiya asi ku patis tgkinal saso, mrengo ka laqi kiya : “uxe” ! Uxe ku kingal quyu paru niqan kingal dapa utux paru nbuyas na, snkuxul ku kingal miric.” Mune egu ku matis, heya ini qqaras. Mteeyux ku smmalu sapah mu skiya, kiya asi ku mmhemuc matis saso kulu sbege mu heya, ma gaga kulu truma hii ka miric kesun mu, mqaras ba riyung heya mangal. Musa tqiyan na ka Curiye, sdahan bais hmweho mrengo, “Knbtunux ba Romio ha! Waga su inu wa? Smkuxul ku ba isu ka yaku.” Ini na klai tgleing bais truma hi ka Romio, mlatac ini usa. Kiya ni sayang dga kmrngaw ku quri mnan nanaq, knsyangan bi ka snkuan qbubur rdrudan, knsyangan bi ka gaga sngayan rdrudan. Uxay dha bi shngiun ka bnqanan nniqan dha knmalu knlangan. Kii ini rngagi dangi na ka Romio, musa tmheri Tiboto dungal. Mgrudu ciida, wada pnhqilun hii na Tipoto ka taxa dangi na di. ida dha sklaan bi mniq ka mgpajiq ayug, mtqiri yayung, bowqax ddgiyaq, langu ni twihing gsilung.... Ida pqaras kndadax dupan miyah qmita ni gmealu mnan kjiyax ka dhiya. Mhiti snpiyan na mptkela Ini qbsiyaq, tkriyak dungal ka ngiyo paru, mesa, “ Msdurak su qolic wewe dungal? ” mrengo Ayrisu, “ Uxe wa! Wano nanaq musa sapah ni mu slngelung. Ni mu ini slai ka eluw musa sapah di! ” Kika stiyu na eluw msdaling musa sapah na Ayrisu ka ngiyo paru. Ani si, eluw qnqiyan so ba ka mikong, ma knthyaun ba ddaun peni. Strengan na truma hi ka Qbsuran Mqedil pukopai, mlawa heya msuupu psseung kawrhuciyo, ima ini baka ngalan hi tunux mesa. Moda mtheyaq truma hii ciida, uxe snpusan qnuuqu ka Ayrisu, mseyang ini qqaras maangal tunux na haya ka Qbsuran Mqedil. Skluwi psaan na lubuy truma ka baga na Ayrisu, mepux pnuqan na ngiro, nugehi na posa quwaq rmequn, asi lux mgparu ka hei na di. Anu knpruwan na, ini kiicu mpsgao Qbsuran Mqedil, ma ni mpkciyuk Qbsuran Mqedil di. Ini na klai, mpkciyuk Qbsuran Mqedil ciida, hmuwa lux tnnais kssekur mbiciq dungal. Kela naq wada na pspuun qmubus ka mrulun ngiro mneniq baga na tiril, ma tnarac. Kiya ka tnnais mgparu, ma mgbiciq dungal. Keeman ciida, skrwanun kari na sunhu wada mimah iyu rusuq kiya ka Curiye… Kiya naq beyax na tmmalang qduriq ka Ayrisu, qnheqil ba smdurik bukuy na ka Qbsuran Mqedil ma supi na mqlahang. Ini qbsiyaq, mgnetur pnklaan na berih, mkela mrengo kari rwahan neluk ka muhing paru. Kiya naq beyax na mpraguh qduriq. Rwahan na paru beling rahu ka neluk, mrengo, “ Wada su qdriqan da! ” mesa. Mquri beling truma qmita ka Ayrisu, ga naq mtaqi nganguc hi ka heya, pkruun na hengak mlawa ngayan na, mkptutuy naq heya peni. Ni lux mtkela tnqiyan na toma qhuni paru hiya ka Ayrisu, ma ni naq knuutux mrengo, so ka waga naq sepi na truma peni. Mtkela ka Ayrisu di. Dehuk habung hii ka Romio, kana ba pntyexan na rmaguh habung, mkqmita knskxelan na ka qedil na. Ini qbsiyaq, qrapun seediq mqlahang ka sunhu. Tnnais ba dehuk kana alang ka ndaan daha duri di… phawqil mi djiyalan ka alang Troi Ida tusuqi mqras mniq ska mqaras nmahan sinaw ka Troi,beytaq mkrabi mawwit kana du mumlux da. Kiya sayda,peyyah ska rahul sejiq mlatac alang ka Sinung,pheyyu ini kklaiy heyru raniq puniq,embiyax ba kmkuwk, mnniq ska nbuyas emma ka bukung mrata Atusiyus mkla du kiya pawsa hakaw,nhari ba smriyu msnuul kana ka mrata. trajing kmukuwak pucing bawa naha ka knhaya mrata,mquri sejiq Troi nii malu ba tnqeyyan naha muda phawqil,qmada bnkiyan puniq psqma sapah,saw sntali taan muda smipaq phawqil, bukuy niya smkla heyya ka mrata pneyyah dxral ska usilung Tunito uri,mtaril du kiy trajing muda hmuc smipaq phawqil. Msddara kana ka alang Troi,msiyayung qluli ka dara, qtaan u knna wada sliqun uka balay brihan. ida lmutuc muda smipaq phawqil,puniq beyhing 3 jiyax 3 rabi ini asi kphung,qrngan mkndux qrngul ini qtai ka heydaw karat,knna pukla heyni u wada pkngatun ka Troi.
我從來沒有畫過羊,只好又畫了我的第一幅畫,結果他說:「不行!我不要肚子裡有一頭大象的蟒蛇,我要一隻羊。」 我畫了幾次,他都不滿意。 我急著修飛機,所以亂畫了個箱子給他,跟他說羊就在裡面,沒想到他很滿意。 後來茱麗葉回到房裡,倚靠在窗口輕輕說著「英俊的羅密歐啊!你在哪裡?我好喜歡你。」此時她不知道羅密歐躲在窗下並沒有離去。 所以,我現在想說,對我們來說,我們祖先的骨灰是神聖的,他們休息的地方是神聖的。 他們永遠不會忘記給他們存在的美麗世界, 於是朋友索性不理羅密歐,又再度和提伯特挑釁起來了,就在一陣混亂中,其中一位朋友不幸被提伯特痛擊而死。 他們依然愛著這裡的青翠山谷、蜿蜒的河流、雄偉的山脈、湖泊、海灣…, 會經常從快樂的獵場回來探望與安慰我們。 夢醒前的最後時刻 不久,那隻大貓又再度出現,說:「你還想追那隻兔子嗎?」 愛麗絲說:「不想追了,我只想要回家,可是我找不到回家的路了。」 於是大貓給了愛麗絲一條回家的捷徑,但其實是一條曲折又漫長的迷宮。 在裡面遇到了撲克牌皇后,皇后要她配合玩一場高爾夫球比賽,輸的人就要被砍頭。就在遊戲過程中,愛麗絲一直出錯,這讓皇后非常不開心,氣得皇后下令要處決她。 愛麗絲緊張地將雙手插入口袋裡,結果摸到先前吃剩的香菇,於是快速的塞進嘴裡吞掉,身體突然就變大了,因為變大了就不怕皇后的審判,開始要準備對付皇后。 不料,才準備要對付皇后時,卻又瞬間變小了,原來,她剛剛是將左右兩邊的香菇都一起吞了下去,所以才會瞬間變大又變小。 當天晚上,茱麗葉就照著神父的計畫喝下那瓶藥水… 愛麗絲開始奮力的逃跑,皇后和他的侍衛就緊追在後。 不久,愛麗絲又遇見了先前那扇會說話的大鼻子門把,她奮力的想打開,好逃離這裡,門把便張大了鑰匙孔說:「妳已經逃離了!」 愛麗絲往洞孔一看,結果看見了外面的自己在睡覺,於是她放聲大喊自己的名字,想要叫醒自己。 睡臥在大樹下的愛麗絲突然驚醒了起來,醒來後還不自覺的念念有詞,像是還在做夢似的。 愛麗絲夢醒了。 羅密歐到達墓地,正迫不急待地要把墓敲開,想見她親愛的妻子。 不久,神父被看守的人抓住,消息也瞬間傳遍了整個城鎮… 特洛伊城的殺戮與陷落 特洛伊一直在沉溺於歡樂慶祝、飲酒作樂之中,久久未停,直到夜深大家都倦了才慢慢靜了下來。 這時,西農便從人群中走出城外,高舉已燃起火焰的火把暗號,用力揮舞著, 處在馬腹中的奧德修斯將領得知了訊息後,便放下梯子,所有戰士迅速地魚貫而出。 大批軍隊開始揮舞手上的刀劍,向熟睡的特洛伊人砍去,丟擲火把將住宅燒毀,展開恐怖的一片殺戮景象, 隨後從特尼多島的軍隊也趕到了,上了岸就開始屠殺肆虐。 特洛伊城到處血跡斑斑,血流成河,已經呈現殘破不勘的景象。 一場殺戮仍持續進行著,大火三天三夜久久未熄滅,天空被濃煙壟罩不見天日,這已經宣告特洛伊的淪陷。
Laqi nii ini ba pntena, bobo na kiya kesun mu Laqi biciq na Kowang. “Peeyah kana ka kari su peni! Curiye. Qmita Romio, uka hhteran ka pahung na di. Mddoi tgtiyan daha ka Tipoto, khnekan pnhuqil bnbeyan na hiya ka heya di. Lnglungun mu han ka kari su, kiya ka kiya ni ida niqan ka kari mu uri, iya htur usa nami qmita habung rdrudan ni dangi nami wah! Tgsai saw "ririh tama ni bubu ka dxagal" ksa ka lqian namu, uxay neana ima ka dxgal, saw kiya do psruun dha qmita ka dxgal. Dxgal nii ga ida suyang bi kana, ana ka steetu dxgal , ana ka iyax ddgiyaq, ana ka breenux ni rabu qqhuni o ida niqan qnrasan ni snqnaqih kuxul. Gaga namu qahan tasil ni dmux dxgal o saw bi mngangah ni hnqilan, Yasa gaga ruwan hiya ka qbulic rdaan, nasi ta ini kramil do ida saw gaga tmlung mnan ka rudan, mkmuhul lnglungan sjiqan. Melux ni mbahang kari seediq uxe na knklaan tmsiiyax hmetur pskluwi heya, “Angal baga su! Isu seediq ini pgaya, wada mangal qnquwan ma psqrnutun. Kiya naq nrmuxan su alang maha pnhqilun; maanu yahan su ceka rabi hini?” kiya naq ni meyah habung hini ka Parisupoce. Utux knawdus mrata Sira babaw wada dmjiyal Wana rudan mi mnangal luqih ka msngari mniq alang Troi,madas naqih ba kuxul lnglungan naha musa smku sejiq mnhawqil,qnnaqih kuxul saw bsrux ka heyi babaw wada dmjiyal Troi ka mrata Sira,mkleelu embrinah rahuq na umawuy lala ba pusu dnuuy mi xiluy liqa,qmraq dungal sejiq ,saw ka wada qrapun ni u truway hari qrijil mi laqi kana. ini qmqada ka lnglungan mi naqih kuxul msqeyri bukuy ka tunux qqrijil qnrapan,mquri alang Troi qmita knna wada mrayray uka brihan . ska na heyya niqan taxa uri tkkla qmita saw smaysu ka sayda,iya ptmaiy alang ka emma qhawni msa tbbaraq mjiras mlawa ka qrijil ni,ini tucing rusuq dawriq niya,wana nanak tdawriq qmita kana edaan,saw ngangah tluung. Kiya u knsheyya lnglungan wada embiyax mtjiyal ka mrata Sira u uka,yasa mniq smumalu emma qhawni sayda smliq lnglungan Utux qrijil Ateynna ka nuda,wada msaang balay ka Ateynna Utux qrijil, kiya du pnuhur beyhing ba quyux,ini biyaw shjil ka asu mapa knhaya qsiya quyux beyhing mi wada srbuq; puska ka qawquy duwiyaq mtucing usilung beyhing,maa beyhing balay tmpung usilung,muriqu balay mquri brah musa ka asu mi wada sqrbuq; miyuk dungal buwihur beyhing,wada mrayray naqih kana asu ,wada srbqun ruma usilung . Kiya saw ni,ana ya knhaya asu ka wada knna sqrbuq,kiya u ida lmutuc miyuk ka buwihur beyhing. Rahuq wada mkwayaw ka alang Troi,wada tbbawu mqbulic kana,kiya ka kiya,duwa embrinah ka asu mrata Sira u knna ppiya balay da.
這小孩是個很特別的人,後來我都稱呼他為小王子。 「再多說一些吧!茱麗葉 羅密歐見狀再也按耐不住性子,便和提伯特扭打了起來,狠狠的把他打死了。 我會考慮你的提議,但有個條件是,你們不會剝奪我們探望祖先和朋友墳墓的權力。 也要教導你們的孩子,土地是我們的父親母親,土地不是專屬於任何一個人的,這樣孩子才會尊敬土地。 這個土地的每個部分對我的族人來說都是神聖的,每個山坡、山谷、平原和小樹木,都和平的經歷著部落美好的回憶與悲傷。 而你們腳下的岩石、塵埃,似乎是啞巴或死亡的, 但因為它富含我們祖先的灰燼,當我們赤腳時可以意識到祖先的觸摸,溫暖了族人的生命。 突然有個陌生的謾罵聲音朝向他嚇阻,「住手!你這個卑鄙無恥的傢伙,被判了刑的罪犯,如果進了城裡就要被處死的,你深夜來這裡究竟想幹嘛?」巴里思伯爵剛好也來到墓地。 希臘軍隊戰勝後的命運 遺留在特洛伊城的只剩老人跟傷者,他們拖著悲傷的心情將死者埋葬,癱軟而哀戚。 希臘軍隊打敗特洛伊後,回程途中除了竊取城裡大量的金銀財寶,也押走一列俘虜,這些被俘虜的,幾乎都是小孩以及婦女。 被俘虜的婦女們不捨又難過地頻頻回頭,向著殘破不勘已成廢墟的特洛伊城看去。 當中也有一位當時看出危險,大聲疾呼禁止將木馬拖進城裡的婦人,她沒有掉下眼淚,僅直視眼前所發生的一切,癡呆的坐著。 希臘軍隊並沒有因此獲得全勝的滋味,因為在建造木馬時褻瀆雅典娜女神精神的行為,已讓雅典娜女神感到非常憤怒, 於是祂降下超大豪雨,使船隻很快承載不了雨水的重量而沉沒; 將山峰劈裂掉進大海,來造成巨大海嘯,使船隻無法順利向前行而沉沒; 又吹起暴風,將船隻吹毀,使沉沒海底。 就這樣,雖然大批船隻都已沉沒,但狂風巨浪仍持續著。 除了特洛伊城已瓦解,一切都已化為灰燼,然而,希臘軍隊能順利歸途的船隻卻已寥寥無幾。
Bobo na mkela ku di, Laqi biciq Kowang nii ge pneeya kingal tnalang Pngerah biciq theya, tnalang Pngerah kiya mntena hari knbiciq hnyegan na. Anisi, pgkela ku rudan seediq ka laqi nii, uka ani kingal rudan seediq tehei kari mu. Kiya ka bobo na pgkela ku seediq laqi nii, Laqi biciq Kowang nii pneeyah pngerah biciq B612, pngerah biciq nii qntaan knkawas 1909. Rudan seediq asi ka kndalax patis smepu kulaun daha dungus bobo dheran. Mkqbahang ku kari pgkxelan saku yaku.” Mqaras ba psmyahan pgeegu kari na mssibus ka Romio. Ndaan nii, tnnais ba ani inu mkela kana ka alang di. Asi psseli ka mtdaha tnsapah knkingal dara nii, kana Qbsuran mqlahang sklwiyan mesa blequn psseung qmita, ma psqrnutun mesa. Krwahun bi yami seejiq ka hngak nkiya, yasa kana ka ssamac, qqhuni ni dseejiq o mtna gisu mhguc hngak nkiya kana. Nasi mu brigun sunan ka dxgal do, iya bi shngii o ida hngak nkiya ka gaga pskudus kana knlangan, krwahi ta balay. Kiya ka saw bi smknux snbghuran sknxan phpah. Uka na ba bbrahan tgseyang qnnaqah kuxul na Romio, quri heya mseyang mesa mrengo, “Ini su usa, maha sumu pntnaan hlmadan su denu wa!” Kiya ka mqqihur mkkseyang tgdiyan, melux wada pnhqilan Romio ka heya di.
我後來才知道,小王子是從一個很遠的小星球來的,那個星球比他的身體大不了多少。 但是當我這樣跟大人介紹他的時候,沒人相信我說的話。所以我後來都告訴別人,小王子是來自B612小行星,這個小行星是在1909年被觀測到的。 大人們只能從數字來瞭解世界的意義。 我也希望聽到你傾吐對我的愛意。」羅密歐開心地期待她能再多說些什麼甜言蜜語。 事發後,很快地就傳遍了整個城鎮,即刻引來兩家族的人聚集,甚至驚動了國王要親自查辦並嚴加懲處。 空氣對我們族人來說是寶貴的,因為所有的生命都呼吸著相同的空氣—野獸、樹木、人類,都是一樣的。 如果我把土地賣給你們,你們必須記住空氣是供養大地萬物,是彼此共享的寶物, 就像你們可以嚐到被風吹拂而來的花朵芬芳。 此時羅密歐絕望氣憤的對他說:「如果你不走開,你的下場就會跟她表哥一樣」,結果巴里思就在爭吵扭打中被羅密歐給殺死了。
Laqi biciq Kowang qmlahang riyung kklegan sudu menaq pngerah tnalang na. Mntexan, alang pngerah icin, niqan kingal seediq mbseurx, wada cmhungi kmaro rehak qhuni paru, wada so smiicu ndaan na : Klaan Qbsuran mqlahang kana ka ndaan nii di. Kari na pnsgao mesa, “Sliwaq alang Rowena ka Romio.” Ini kstuq qluli ka yayung, mahun ta ni ini ta khuaw, mahun qqduda ni ssamac uri, ini khuaw uri, ida ririh dara rdrudan ka hiya, hnang na ga saw bi gisu smnru endaan dha sbiyaw ni tmgsa mnan. Endaan qluli kngkingal dxgal o, kleelug yayung o ida mbbuyu bi kana, msdangi ka ddxgal ni eyyayung. Nasi mu brigun munan ka dxgal do, qulung bi sbliqi mduuy ka kngkingal yayung babaw dxgal, ksaw mnswayi ta nanaq msblaiq. Nasi namu smruwa saw nii muda o, pklukah lnglungan mu lmnglung uda nrngaw namu kari. Bobo na ani naq knhenu pntyexan na mraguh bnlingal sskuwan habung, “Mqedil mu wa! Ida naq knbtunux ba qtaan ka dqeras su, ani tntikuh uka ka pnpryuxan. Ini klai mesa mpgnetur ta hini. Ye saku klaan qnnaqah ba kuxul mu lnlungan so nii!” lmingis ma mrengo mqedil na ka Romio.
小王子對他行星上的各種植物很小心。有一次,別的星球上,有個懶惰的人忘了清理掉大樹的種子,造成了可怕的後果: 當國王了解了整個來龍去脈之後,即宣判:「羅密歐必須被逐出維洛那城。」 潺潺河流不止,解了我們的乾渴,解了飛鳥、走獸的乾渴, 它是祖先的血液,涓涓低語的聲響就像是他們對族人訴說過往與教誨, 流經的每一片土地,沿途茂密了每一片森林,與大地結為兄弟。 如果我把土地賣給你們,請你們必須善待這片土地的每一條河流,如同友善自己的兄弟一般。 假如你們願意這麼做,我會很放心地考慮你們的提議。 後來羅密歐儘管著想快點撬開墓穴,「親愛的,你的容貌看起來依然美麗動人,一點都沒有改變。沒想到再看見你,卻是在這裡,你知道我有都多傷心啊!」羅密歐邊哭邊對她的愛妻說。
Wada mu dyagun matis saso miric, wada mekan rehak qhuni paru, nii qrasun na. Anisi naqah kuxul na, ye na uxe puqun phepah baraq ka miric. Slingun ku na, ye maha qmlahan naq phepah baraq ka pako na ini puqi miric. Ini ku gdema smmalu sapah mu skiya, kesun mu cmiyuk ka heya : “pako na phepah baraq uka ani tikuh dungus na, niku ini gdema, iya ku yahi smgila ooda uka dndungus.” Saya ba dehuk biqac na Criye ka kari. Qnnaqah ba kuxul na lmingis mesa, “Maha ku mqedil uka seno ka yaku di!” Nasi mu sbarig munan ka dxgal do, sbliqi bi qmita ka mkksa babaw dxgal na ssamac, sksaw dangi nanaq tuhuy mniq babaw dxgal. Nasi ungac ssamac tuhuy sjiqan do, psaw ungac utux ka seejiq dni phuqil hici da. Nasi ta saw wana nanaq skudus, uxay uri o snkan, kiya ka qrapan kana ka ssamac da, saw kiya do seejiq manu ka saw nii hug? Swa kiya do hnqilan ssamac ga, uxay biyaw embrinah miyah ita seejiq dungan, yasa msttama kana ka gaga mudus babaw dxgal. Mhedu rmengo, tnguhan na pdahung quwaq Curiye mesa mswae. Mangal pnkraman bnaruy na iyu pncduwan, asi na rmuxi quwaq rmequn, tgqeraq siyo naq mqedil na.
我幫他畫的羊,可以吃掉大樹種子,這讓他很開心。但是他也擔心,羊會不會吃掉玫瑰花。 他問我,玫瑰花的刺能不能保護它不被羊吃掉。我忙著修飛機,就跟他說:「玫瑰花的刺一點用都沒有,我有正事要忙,不要拿這種不重要的事來煩我。」 消息隨即傳到了茱麗葉耳裡,她痛哭的說:「我就要做沒有丈夫的妻子啊!」 如果我把土地賣給你們,你們必須善待土地上的走獸如同自己的夥伴一般, 假如人類沒有走獸相伴就如同失去靈魂的軀殼,將孤寂而死。 假如我們只為了生存或滿足口慾而任意射殺走獸,那麼人類又算什麼呢? 否則走獸的死亡很快地就會降臨到人類的身上,因為大地萬物是相互依存的。 說完他就親了茱麗葉的唇跟他訣別,隨後就將先前買好的毒藥一口吞下,躺在妻子身旁。
Naqah riyung kuxul na ma mrengo : “netun niqan seediq menaq Hsien mang(日) pngerah baro, smkuxul kingal ba phepah baraq, ano ba pngerah taan na, maha mqaras riyung lnlungan na di. Anisi netun miric musa mekan phepah baraq do, heya do, so hari wada asi pehing kanna ka pngerah di, so su hari mesa uka dndungus na !!” Naqah kuxul mu ma moxul mu ka Laqi biciq Kowang sgualu mu, sdayo mu matis saso miric na ma spatis mu kingal gemuk quwaq miric na. Qnnaqah ba kuxul na mbahang kari pnsgao ka Romio. Mrengo sunhu mesa, “Uka ku Curiye, uxe ku pdehuk muudus ka yaku.” Nasi hici bi mhuqil babaw dxgal hini ka seejiq ta o, pkmuhul qbubur ta ka bbuyu ni yayung, skaya qqduda ni mksa ssamac o ida pklingis qmlahang utux ta. Yasa paru bi gnealu ta dxgal nii ka ita, msdangi ta kana ka ita gaga mudus babaw dxgal. Nasi mu brigun munan ka dxgal do, ksaw bi mnan qmlahang ni sbliqi qmita kana ka bbbuyu, eyyayung, ttasil ni qqduda ni ssamac babaw dxgal hini. Tgsai bi ka lqian namu uri, qlhangi bi ka dxgal gaga namu qtaan hini sayang ana bitaq knuwan.
他難過地說:「如果有人在千萬顆星星中,愛上了一朵獨一無二的玫瑰花,他光是看著那些星星,就會感到無比幸福。但是如果羊跑去把那朵花吃了,對他來說,就好像所有的星星一下子全部熄滅了,你竟然覺得這不重要!!」 我難過地抱著小王子安慰他,幫他的羊畫了一個嘴罩。 聽到宣判結果痛不欲生的羅密歐對著神父說:「沒有茱麗葉,我根本活不下去啊!」 當我們最後一個族人在這土地上死亡, 山林、河流會將我們的軀體懷抱,飛鳥、走獸都會為我們哭泣而守護我們的靈魂, 因為我們是如此愛護這片土地,與大地萬物彼此相愛著。 如果我將土地賣給你們,請像我們一樣照顧與尊敬這片土地上的山林、河流、岩石、飛鳥、走獸, 也要教導你們的孩子,永遠愛護現在你所看見的土地樣貌。
Pngerah baro na Laqi biciq Kowang, niqan kingal phepah baraq. Heya dmayo smkesik kddiyan, bbilun na kanna rehak qhuni paru, kmaro bbuyu puniq. Biciq bbuyu puniq na, ini huwa duhun su balung. Keeman do bungan na gagi qmlahang phepah na baraq. “Ini su phqili na Qbsuran mqlahang, wano suna sposa mtheya. Maha kesun egu ka gnaalu. Usa nugaaguh musa mswae yamu ka Curiye! Mplngelung ku sblequn. Mpqbahang ku kari kana dheya, ma mdurul ku ppsruwa Qbsuran mqlahang.” mesa ka kari na sunhu.
小王子的星球上,住著一朵玫瑰花。他每天幫打掃星球,拔掉大樹的種子,清理火山。 他的火山很小,可以用來煎蛋。 到了晚上他會用玻璃罩保護玫瑰花。 「國王沒定你死罪,只是把你放逐,應該是夠仁慈了。快去跟茱麗葉好好道別吧!我會想出一個兩全其美的辦法來說服大家,並求得國王的赦免。」神父這樣說。
Uxe menaq alang pngerah na do, htiyan na cmuwaq qsiya ka phepah baraq, ma gmukan na kulu gagi ma htiyan na mesa : “swaye ta da.” Cmiyuk heya ka phepah baraq : “swaye ta, psai icin ka gemuk nii di, uxe ku di. Netun ku so pgkela plale, ini huwa meyah mkkesa heyi mu ka kui uban. Ini ku kiicu camac lmiqu uri, niqan ku kukuh uri.” Skgulan na musa ka Laqi biciq Kowang, bale ba miicu ku qmita heya tslusuq doriq. Ki ka thei kari na sunhu ka Romio. Skrwanun na kari sunhu wada di.
要離開星球時,他幫玫瑰花澆水,罩上玻璃罩,跟她說:「珍重再見。」 花兒跟他說:「再見了。把罩子放一邊吧,我不想用它了。如果我想認識蝴蝶,就得忍受毛毛蟲爬在身上。我也不怕野獸,我可是有爪子呢。」 她催促小王子離開,其實是害怕他看到她流眼淚的樣子。 於是羅密歐接受了神父的勸告,照著神父的話去做了。
Snhii ku Laqi biciq Kowang sntama hbaro qbheni therui meyah qduriq. Egu ndaan na karac pngerah biciq, mnetun hbaro seediq so smhulis.
我相信小王子是利用一群侯鳥遷徙的機會跑出來的。他路過很多個小星球,遇見各種有趣的人。
Tgkingal karac pngerah ge, niqan kingal Kowang rudan menaq hiya. Bobo na meyah hiya ka Laqi biciq Kowang, Kowang rudan dumoi Laqi biciq Kowang menaq karac pngerah. Ini tehei kari na Kowang rudan ka Laqi biciq Kowang. kraman uxe menaq hiya, kiya ka smkagun heya ka Kowang rudan di.
第一個星球上住著一個國王。小王子到了以後,國王就命令他留在星球上。小王子不理他,準備離開那裡,於是國王就命令他離開。
Tgdaha karac pngerah ge niqan kingal seediq pkuuro hiya. Heya mesa angal baga su irin tmelung baga su narac. Bobo na smnegun kari na ka Laqi biciq Kowang, mesa ka heya. ”mhue su tmapaq baga, bale ba thmuku su yaku.”
第二個星球上住著一個愛慕虛榮的人。他請小王子用左邊的手碰一下右邊的手。小王子照做以後,他就說:「謝謝你的掌聲,你真的很崇拜我。」
Tgteru karac pngerah niqan kingal seediq saketaru(日), snddian mimah sino. Mimah sino hatan pchungi sika na , ado msika mimah sino kddian klaali.
第三個星球住著一個酒鬼,整天喝酒。他喝酒是因為想要遺忘。他想遺忘他的羞恥,因為他覺得整天喝酒很可恥。
Tgsepac karac pngerah niqan kingal seediq gnbarui. Heya kddian smepu ma smepu pila na. Ini paalix smepu pngerah karac baro, mesa nheya kanna pngerah gaga.
第四個星球住著一個生意人。他整天在數數和計帳。他不停地算著天上的星星,說那些星星都是他的。
Tgrima kara pngerah ge niqan kingal seediq hmiru ledax. Keeman pldexan na eluw klaali, phengun na da mgrebu. Ado biciq karac pngerah, ini beyo mgeriq, kiya kingal ali mntena kingal ba snpegan patis hido qndisan na. Seediq pledax ma mahun ledax klaali, mqraqin riyung.
第五個星球住著一個點燈的人。每天晚上他把路燈點上,早上再熄滅它。由於星球很小,又轉得很快,所以那裡的一天只有一分鐘這麼長。點燈人就辛苦地不斷點燈、熄燈。
Tgmmteru kara pngerah ge niqan seediq kesun Hakase(日) matis dheran, yayung ma lmiqu. Patis gaga ptasun mllamu ngayan alang, so ka ngayan lmiqu ma yayung. Mesa ka heya : “kesun seediq Hakase(日) matis ddheran, yayung ma lmiqu, heya ini patis so tnunais ba muudis, heya ano matis ini ppriyux so ka lmiqu ma rcilung.” Mbahang kari na heya ka Laqi biciq Kowang, phepah tnunais ba kndusan na, naqah ba kuxul na.
第六個星球住著一個地理學家。他的書裡記錄了很多地方的名稱,包括山和河流的名字。他說:「地理學家不記錄短暫出現的事物,只記錄不會改變的山和海洋。」小王子聽到他說,花是短暫出現的事物,感到很擔心。
Laqi biciq Kowang dehuk tgmpitu kara pngerah kiya kesun bobo dheran. Kiya ge kingal rmabang paru kara pngerah, hiya ga niqan kingal kbekui maxal kingal Kowang, mpitu hsien(日) Hakase(日) gaga meniq hini, mngari kmxalan bang(日) seediq mbbari, mpitu kmxalan kbekui bang(日) seediq saketaru(日), mteru hsien bang(日) seediq pkuuro, kanna maha hari daha kbequi hsien bang(日) seediq rudan. Berah smmalu denki(日) seediq, bobo dheran asi ka niqan mspatun kmxalan mmteru bang(日) seediq mkela hmiru denki(日), kiya dhekun na hmiru keeman.
小王子到的第七個星球是地球。那是一個很大的星球,在那個星球上住著一百一十一位國王,七千個地理學家,九十萬個生意人,七百萬個酒鬼,三億個愛慕虛榮的人,一共大約有二十億個大人。 在人們發明電力之前,地球需要有四十六萬個點燈人才能維持夜晚的照明。
Hani dehuk bobo dheran ta Laqi biciq Kowang , mnetun kingal quyu mttanah bbnaqui hiya. Mrengo heya ka quyu kiya, mesa : “Netun kingal ali, lmngelung su riyung karac pngerah su, ini huwa dyagun sumu.”
小王子剛到地球時,在沙漠裡遇到一條金色的蛇。那條蛇對他說:「如果有一天你非常想念你的星球,我可以幫你。」
Wada na daun kanna ddheran bbnaqui di, ma mhiti bale dehuk alang niqan seediq di. Laqi biciq Kowang nii qmita kingal qnalang phepah, skului paru ini eyah kanna kari na di. Hiya niqan rima Hsien(日) phepah baraq, mntena kanna ka hnyegan daha. Lmngelung ka Laqi biciq Kowang nii ma mesa : “Hmili kunaq ano kingal nii phepah baraq, mntena hnyegan daha, niqan ku phepah baraq ma teru bbuyu puniq, anisi kanna nii uka brahan smmalu yaku Laqi Kowang paru. Lmngelung ma, lmngelung , heya tlqerak bobo sudu ma lmingis di.
他穿越了整個沙漠,才終於到了有人居住的地方。 小王子看到一個花園,嚇得說不出話來。那裡竟然有五千朵玫瑰花,全都長得一樣。 小王子想:「我以為我的玫瑰花是獨一無二的,沒想到她很平凡,我擁有那朵花,和三座火山,但是這一切並沒辦法讓我成為一個偉大的王子。」 想著想著,他就趴在草地上哭了起來。
So nii meyah tkriyak ka lqebuh di. Mrengo ka Laqi biciq Kowang : “Aguh thiki ku mtheyaq, naqah riyung kuxul mu.” Mrengo ka lqebuh : “uxe ku ptheyaq isu, anu ini ku slhai na. Yaku uri, isu ge laqi rseno biciq, Isu uri, yaku uri kingal ku ba lqebuh bale, netun saku slhayun, maha ta mmaangal ma mmkela. Yaku uri, maha su muruh ba, isu uri, maha ku muruh ba.”
這時候狐狸出現了。 小王子說:「來陪我玩吧,我現在好傷心。」 狐狸說:「我不能跟你玩,我還沒有被馴服。對我來說,你只是一個普通的小男孩,對你來說,我也只是一隻普通的狐狸。如果你馴服了我,我們就會互相需要。對我來說,你將會成為獨一無二的,對你來說,我也會成為獨一無二的。」
Laqi biciq Kowang mrengo : “ini baka ali mu, mkmosa ku mkela hbaro hari dangi mu.” Mrengo ka lqebuh : “seediq saya uka ali daha musa mkela animmaanu. Ano ba usa sapah brigan mari tikuh qyqeya snalu. Uka ba sapah brigan dangi bobo dheran, kiya uka dangi seediq . ” Laqi biciq Kowang kddiyan musa mita lqebuh nii, wada na slhayun ka lqebuh di.
小王子說:「我沒有足夠的時間,我想要去多認識一些朋友」 狐狸說:「現在的人不再有時間去瞭解任何事情。他們總是到商店去買一些現成的東西。可是世界上沒有商店是在賣朋友的,所以人們就不再擁有朋友。」 小王子每天在固定的時間去看狐狸,就這樣,他馴服了狐狸。
Dehuk ali daha mswae , lqebuh maha qmita texan phepah baraq na gaga qnalan phepah. Laqi biciq Kowang bobo mnosa texan qmita phepah baraq, wada ba ini pntena lnlungan na di . Heya rnagun daha mesa : “yamu ini ba pntena phepah mu baraq, uka ba seediq snluhe yamu, uka ba seediq dmayo yamu. Phepah mu baraq, ani bale kingal ba heya, rmabang bale kragun kanna namu. Blequn mu bale cmuwaq qsiya ma bungan mu gemuk gagi, lmuwan mu qui hei na, bleyaq ta mbahang kari na, heya ge phepah mu baraq.”
離別的時候到了,狐狸要他去花園裡再看一次玫瑰花。 小王子再次看到玫瑰花以後,心裡有了完全不同的感覺。 他對他們說:「妳們一點也不像我的玫瑰花,沒有人馴服過妳們,沒有人為妳們付出。我的玫瑰花,雖然只是一朵,就比妳們全部更重要。我為她細心灌溉,為她蓋上玻璃罩,為她除去身上的毛蟲,靜靜聽她說話,她是我的玫瑰花。」
Msuwae Laqi biciq Kowang daha ka lqebuh , lqebuh rmengo heya : “suwae ta da, bale ba rmabang kragun ge, uxe ta taan doriq, taan ta kcahun ta. Ado su ba mdrumuc qmlahan phepah baraq su, kiya rmabang kragun .”
小王子跟狐狸道別,狐狸對他說:「再見了,真正重要的東西,用眼睛是看不到的,只有用心才能看到。正因為你把時間投注在你的玫瑰花上,所以她才變得如此重要。」
Kleeluw ku mhedu mbahang kari na Laqi biciq Kowang ciida, ali tgsepac mnetun ku ooda naqah, ciida qsiya mu kingal ba celiq nngali di wada mu qdeun mimah uri. Yaku ma Laqi biciq Kowang suupu miyan mkkesa ddheran bbnaqui, musa skadi kingal beling qsiya. Mkkesa miyan, kndudun mkuun di, tkriya ka pngerah karac di.
當我聽小王子說完這一路上的故事時,是我發生意外的第八天,那時我的最後一滴水也喝完了。 小王子和我一起走在沙漠裡,我們要去尋找一口井。 走著走著,天色漸暗,星星出來了。
Qmita karac baro ka Laqi biciq Kowang, ma rmengo yaku ka heya : “mbtunux riyung ka pngerah karac, ado niqan kingal phepah gaga karac baro ini ta qtai.” Thmuku tunux na qmita bbnaqui buun idas ma mrengo : “mbtunux riyung bbnaqui, ado niqan kingal beling qsiya muxi na hiya.” Mkkesa miyan, mhiti di dasan di ma slayun miyan kingal beling qsiya.
小王子抬頭看天空,然後對我說:「星星是很美的,因為上面有一朵我們看不見的花。」 他又低下頭看著月光照著的沙漠,說:「沙漠是很美的,因為某個角落裡,藏著一口井。」 我們繼續走著,終於在天亮時發現了水井。
Keeman ciida kingal knkawas yahun na menaq bobo dheran ka Laqi biciq Kowang. Heya kraman ali nii maha alang pngerah na. Yaku ncuun mu qtaan gaga mprengo daha ka quyu mttanah hiya. Keeman di, klaun mu Laqi biciq Kowang wada naq ssaan na di.
那天晚上,是小王子到達地球滿一年的時候。他準備利用這個特別的時間回去,我隱約看見他和那條金黃色的蛇在講話。 夜晚來臨,我知道小王子赴約去了。
Wada mmteru knkawas di, ini mu qtai Laqi biciq Kowang di. Lnlungun mu kari na mhiti rmengo yaku : “keeman, qmita su karac baro, ado ku menaq kingal pngerah baro, ado ku mhulis kndalax pngerah baro, so kiya, so hari ga mhulis kanna pngerah. Pngerah su ge pngerah mhulis.“
六年的時間過去了,我再也沒有看見過小王子。 我記得他最後跟我說的話是這樣:「夜裡,當你望著天空時,因為我住在其中一顆星星上,因為我在那顆星星上笑著,那麼對你來說,彷彿所有的星星都在笑。你所擁有的星星,就是會笑的星星。」
Dangi mu qmita yaku dungan, mqaras muudis ku meyah kbberih alang mu pngerah, anisi naqah kuxul mu ka yaku. Yaku dnyagan mu matis gemuk quwaq miric na Laqi biciq Kowang, anisi wada mu chungiun matis habic na. Ani so kenu uka brahan na pusa gemuk quwaq miric na. Lmngelung ku klaali, ye uxe puqun miric phepah mu ki di ho ? Uncuun ku lmngelung, keeman do Laqi biciq Kowang gmukan na gagi qmlahang phepah na,blequn na qmlahang ka miric na uri. So ku nii lmngelung ku, kanna pngerah smhue mhulis yaku di. Uncuun ku lmngelung dungan, netun na chungiun gmemuk gagi ka phepah, maha naqah bale di. So nii lnlulung mu, kanna pngerah karac baro maha mslusuq kanna di.
我的朋友們再次看到我,都對我能活著回來感到幸運,然而我的內心其實很悲傷。 我曾經幫小王子的羊畫過嘴罩,但是我忘了幫他畫上皮帶。他怎樣也無法幫羊戴上嘴罩。 我心裡常常想,那隻羊會不會把花吃掉了呢? 有時候我會想,小王子每天晚上都會用玻璃罩把花保護好,他也一定會把羊管好。這麼一想,所有星星就對我溫柔地笑了。 有時候我又會覺得,萬一他哪天疏忽了,忘了蓋玻璃罩,那可就慘了。想到這裡,天上的星星全部都化成了淚珠。
So yamu mntena namu smkuxul Laqi biciq Kowang, gaga theya pngerah baro, niqan kingal miric ini ta klai, netun na puqun phepah, netun na ini puqi, kanna ani mmaanu bobo dheran uxe pntena di. Qita kara baro kanna namu, lnlungi ye wada puqun miric ka phepah di, ye ini ? So nii maha namu taan maha ba ini pntena kanna di.
對你們這些同樣喜歡小王子的人來說,在某個遙遠的星球上,有一隻我們並不認識的小羊,牠或許吃了玫瑰花,或許沒有,世界的一切都會因此變得完全不同。 請大家抬頭看著天空,心裡想著,小羊究竟吃了花,還是沒有吃了花?這時候你們就會發現,一切都變得不同了。
-完-